تروما (Trauma) یا روان زخم نوعی زخم ناپیدا اما عمیق در روان انسان است که بر اثر تجربه اتفاقات ناخوشایند زندگی ایجاد می‌شود. این آسیب روحی روانی خصوصا اگر در دوران کودکی شکل گرفته باشد، میتواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
اتفاقات و رویدادهای ناخوشایند اجتناب‌ناپذیر هستند و برای همه انسان‌ها در طول زندگی رخ می‌دهند. اگر ما نتوانیم از این اتفاقات به‌راحتی عبور کنیم و تاثیر آن‌ها آن‌قدر شدید باشد که در ذهن ما برای مدت‌های طولانی باقی بماند، اصطلاحا با پدیده تروما یا آسیب روحی و روانی مواجه هستیم. اکثر افراد آسیب ناشی از این رخداد را به شدت در زندگی خود حس میکنند و برای کنار آمدن با آن یا از بین بردن حس بی‌اعتمادی به جلسات مشاوره نزد دکتر روانشناس نیاز دارند.
اگر شما هم در زندگی خود خاطره‌ای ناخوشایند از یک اتفاق سخت دارید که هنوز نتوانسته‌اید با احساسات ناراحت کننده ناشی از آن کنار بیایید، تا انتهای مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید که می‌خواهیم در مورد علت، علائم و روش درمانی تروم یا روان زخم بیشتر صحبت کنیم.
فهرست محتوا:
مشاهده بیشتر : لیست بهترین پزشک متخصص روانپزشک
تروما یا روان زخم چیست؟
تروما یک اصطلاح روانشناسی است که از واژه یونانی به معنی زخم می‌آید و آن را به‌عنوان آسیب روانی می‌شناسند. این آسیب زمانی رخ می‌دهد که شما در موقعیت بسیار استرس‌زا یا ناراحت کننده بودید. قرار گرفتن در چنین موقعیتی باعث می‌شود تصور کنید هیچ امنیتی ندارید و دائما خطر در کمین شماست. از این رو احساس درماندگی خواهید داشت و دائما مضطرب می‌شوید.
درواقع باید بگوییم رویدادهایی که باعث به خطر افتادن امنیت فرد شوند، منجر به بروز آسیب روانی تحت عنوان تروما خواهند شد. در برخی مواقع این نوع آسیب به دلیل شوک روانی ایجاد می‌شود. مثلا جدایی غیرمنتظره از شریک عاطفی. این نوع تروما در اصل روان زخم است، زیرا آسیب فیزکی ایجاد نمی‌کند بلکه شما را از لحاظ روانی تحت فشار قرار می‌دهد.
خوب است بدانید تروما اگر با دریافت کمک حرفه‌ای برطرف نشود، میتواند به صورت علائم و نشانه‌های فیزیکی بروز پیدا کند. درمانکده با گرد هم آوردن جمعی از بهترین دکتر روانشناس امکان مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری را برای شما فراهم کرده است.
انواع تروما را بشناسید!
واکنش‌ها و احساسات بیمار، روان زخم را به 3 دسته مختلف تقسیم میکند:
- ترومای حاد: این آسیب با وجود شدت زیاد، گذرا است. آن را باید نتیجه تجربه سطح استرس بسیار بالا و اتفاقی که باعث به خطر افتادن امنیت فرد شده، دانست.
- ترومای مزمن: اگر موقعیت ناراحت‌کننده و آزاردهنده برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، روان زخم مزمن خواهد شد. خشونت خانگی یا کودک آزاری را می‌توان نمونه‌هایی از این روان زخم معرفی کرد.
- ترومای ثانویه: وقتی شما در اثر مراقبت از یک فرد مبتلا به روان زخم یا پس از شنیدن داستان ناراحت‌کننده او دچار علائم جانبی این آسیب می‌شوید که شباهت زیادی به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دارد باید گفت درگیر روان زخم ثانویه شده‌اید.
بررسی علت ایجاد روان زخم
ممکن است شما در طول زندگی خود هیچ‌وقت جنگ، حملات تروریستی، سقوط هواپیما یا زلزله شدید را تجربه نکرده باشید. اما بسیاری از انسان‌ها پس از وقوع این حوادث حتی با شنیدن اخبار آن‌ها و تماشای وضعیت هولناک مصدومین دچار تروما می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت قرار گرفتن مداوم در معرض اخبار بد و مشاهده تصاویر هولناک از فجایع انسانی یا طبیعی میتواند باعث شوک عصبی شود که آن را یکی از علت‌های بروز روان زخم می‌دانند.
دیگر دلایل این آسیب روانی عبارتند از:
- بیماری سخت، زندگی در محله خطرناک و تجربه مکرر حوادث هولناک باعث استرس مداوم و بی‌رحمانه می‌شود.
- تصادفات رانندگی، جراحت یا حملات شدید که ممکن است تنها یک‌بار رخ دهند. (اگر ناگهانی باشند و در دوران کودکی اتفاق بیفتند بسیار جدی خواهند بود)
- وقایعی مانند جراحی خصوصا در سه سال اول زندگی، فوت ناگهانی یکی از اعضای خانواده، پایان داده به رابطه عاطفی، تجربه تحقیر و بی‌احترامی که اغلب این موارد نادیده گرفته می‌شوند.
این وقایع ممکن است برخی افراد را تحت تاثیر قرار دهد اما بعضی دیگر به‌راحتی از آن عبور کنند. معمولا افرادی که از قبل تحت فشار روانی، تنش و اضطراب شدید بوده‌اند، احتمال بروز روان زخم در آن‌ها بیشتر است.
چه زمانی به دکتر روانشناس مراجعه کنیم؟
درمان تروما و آسیب‌های ناشی از آن نیاز به زمان زیادی دارد. این مدت میتواند برای هر فرد متفاوت باشد. اما اگر از وقوع رویداد استرس‌زا ماه‌های زیادی گذشته و شما همچنان درگیر موارد زیر هستید، حتما یک دکتر روانشناس مشورت کنید:
- پریدن از خواب با کابوس
- تمایل زیاد به انزوای اجتماعی
- تحمل اضطراب شدید و افسردگی
- یادآوری مداوم خاطرات ناخوشایند
- عدم توانایی برقراری ارتباط با دیگران
- مصرف الکل و مواد مخدر برای تسکین حال بد
- کاهش عملکرد فعالیت‌های روزمره شخصی یا کاری
علائم تروما (Trauma)
پاسخ به یک رویداد آسیب‌زا در بین افراد بسیار متفاوت است و معمولا شامل واکنش‌های احساسی و فیزیکی می‌شود که عبارتند از:
نشانه‌های احساسی و روانی
اغلب افراد مبتلا به روان زخم گزارش کرده‌اند که پس از آسیب روانی دچار تمامی احساس‌های بد به‌طور همزمان می‌شوند. به‌همین دلیل اکثر آن‌ها با افکار خودکشی دست‌و‌پنجه نرم میکنند.
- شوک
- بی‌پناهی
- عدم تمرکز
- احساس غم
- احساس گناه
- پریشانی ذهن
- تغییرات رفتاری
- خشم و تحریک‌پذیری
- بی‌حالی و کمبود انرژی
- اضطراب و استرس شدید
- انکار و بی‌اعتقاد شدن به همه چیز
- احساس شرم و سرزنش مداوم خود
- احساس عدم درک شدن از طرف نزدیکان
نشانه‌های فیزیکی
آسیب روانی میتواند با علائم فیزیکی همراه باشد:
- سردرد
- بیخوابی
- درد فیزیکی
- کابوس شبانه
- خستگی شدید
- انقباض عضلات
- افزایش ضربان قلب
- با وحشت از خواب پریدن
- اضطراب و بی‌قراری شدید
- ابتلا به عفونت استخوان در صورت ایجاد زخم یا شکستگی
آیا تروما باعث اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می‌شود؟
هر فرد آسیب دیده دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نمی‌شود. برخی افراد پس از گذشت مدتی با رویداد هولناک کنار می‌آیند و برایشان عادی می‌شود. البته آن‌ها اغلب خاطرات و احساسات درناک را کاملا فراموش نمی‌کنند و با قرار گرفتن در شرایط مشابه برایشان یادآوری خواهد شد.
هنگامی که این علائم بیش از یک ماه طول بکشد و به‌طور جدی بر توانایی عملکرد فرد تاثیر بگذارد، ممکن است فرد مبتلا به PTSD باشد. البته باید بگوییم اینکه تا مدتی بعد از تجربه رویداد سخت، غمگین و سوگوار باشید طبیعی است. نباید انتظار داشته باشید چند روز پس از آن رویداد به زندگی طبیعی برگردید. در این صورت عوارض تروما تداوم پیدا میکند.
بنابراین اجازه دهید علائم روان زخم به‌طور آهسته برطرف شوند. اگر متوجه شدید این نشانه‌ها بیش از چند ماه طول کشیده‌اند یا در حال افزایش هستند با متخصص سلامت روان مشورت کنید. دکتر روانشناس آنلاین درمانکده میتواند به شما در این خصوص کمک کند.
[sibwp_form id=1]
مشاهده بیشتر : لیست بهترین پزشک فوق متخصص روانشناس
روش درمان تروما
بهترین روش درمان روان زخم مواجه شدن با اسیبهای روانی، احساسات و خاطرات ناخوشایند است. رکتر وانشناس با روش های درمانی زیر به شما کمک میکند تا بی اعتمادی خود را نسبت به دیگران برطرف کنید.
- تجربه سوماتیک (Somatic experiencing)
- درمان شناختی-رفتاری (Cognitive-behavioral therapy)
- روش حساسیت زدایی و پردازش دوباره حرکات چشم (EMDR)
روش‌های مقابله با روان زخم
آن‌ها عبارتند از:
- تمرکز بر روی افکار و احساسات مثبت با تمرین ذهن آگاهی
- انجام فعالیت‌های بدنی منظم مانند شنا، دویدن، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری
- دوری از انزوای اجتماعی و در ارتباط ماندن با خانواده، دوستان نزدیک یا عزیزانتان
- رعایت رژیم غذایی سالم، عدم مصرف الکل، مواد مخدر و حذف عادات غلط برای مراقبت از خود
- انجام تکنیک‌های آرامش ذهن مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و بروز احساساتی مثل غم، خشم یا ناراحتی
تروما در یک نگاه
زمان زیادی طول می‌کشد تا اثر تروماها کم شده یا به‌طور کلی از بین بروند. طول مدت درمان تروما به عوامل متعددی مانند نوع و شدت تروما، شرایط فرد و رویکرد درمانی مورد استفاده بستگی دارد. بنابراین نیاز است که برنامه‌ای جامع برای درمان فرد در نظر گرفته شده و تمام اطرافیان او مانند خانواده، همکاران، دوستان و… به اثربخش بودن درمان کمک کنند.
همچنین، توصیه می‌کنیم در مدیریت تروما از درمانگرانی کمک بگیرید که بتوانند با ارائه یک برنامه جامع، وضعیت فرد را کنترل کنند. در صورتی که درمان روان‌زخم به‌درستی انجام نشود، امکان دارد آثار آن تا سال‌ها بر روان فرد اثر بگذارد و تبدیل به یک وضعیت مزمن شود. اگر شما یا یکی از اطرافیان‌تان وضعیت تروما را تجربه کرده است، پیشنهاد می‌کنیم از روانشناسان یا روانپزشکان درمانکده کمک حرفه‌ای دریافت کنید.
سوالات متداول
هر فشاری در زندگی میتواند منجر به بروز استرس در فرد شود که لزوما همیشه خطرناک نیست اما روان زخم ناشی از رویداد استرس زا است که به دلیل ایجاد آسیب روحی ورانی همیشه مضر خواهد بود.
او اغلب گوشه‌گیر، عصبانی، تحریک‌پذیر و از نظر احساسی حساس می‌شود. این علائم را بشناسید و به‌جای ناراحت شدن از فرد آسیب‌دیده یا نسبت دادن حالات او به رابطه خود، آن‌ها را درک کنید و در کنار او باشید.
بی‌توجهی، خشونت خانگی، جدای طولانی مدت از والدین، بیماری سخت، محیط ناامن، سوء‌استفاده جنسی، جسمی و کلامی
روان زخم میتواند در برخی افراد که سابقه اختلال روانی داشته‌اند به‌طور مستقیم باعث بروز اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال استرس حاد شود.
تروما ممکن است به صورت افسردگی، اضطراب و وسواس نمود پیدا کند. برای درمان آن اقدام کنید.
منبع: psychcentral | medicalnewstoday | mind
سلام ممکنه چند دکتر در رابطه با تروما در مشهد معرفی کنید ؟
سلام
من از بچگی هزار تا آسیب روحی و روانی دیدم و الان هم با مشکلات عدیده روحی روانی و شخصیتی دست و پنجه نرم میکنم. میخوام برای درمان اقدام کنم ولی هزینه هاش خیلی بالاست و منم پولی ندارم، هیچکسی هم نیست که بتونم ازش کمک بگیرم!
کاش یکم دکترهای پول پرست روانشناس و روانپزشک کمتر به فکر پر کردن جیباشون باشن، والا خود روان درمانگرها باعث بدتر شدن حال آدم هستن با این ویزیتای سنگینشون.
من در معرض خودکشی قرار دارم، فقط امیدوارم اگه یه روان درمانگر اینو یه روزی خوند حداقل به فکر تاسیس یه انجمنی چیزی با بقیه همکاراشون باشن تا کسانیکه توان مالی ندارن رو درمان کنن یا ویزیتشون رو کمتر حساب کنن، والا مردیم تو این جامعه از بس برا هر چیزی فقط گفتین پول پول!!
سلام
لطفاً برنامه گنج حضور استاد شهبازی را در اینترنت جست‌وجو کنید، قطعاً به شما کمک خواهد کرد.
سلام ورزش موی تای برای درمان تروما تاثیر داره می تونه بهت کمک کنه
منم دقیقا مثل شما هستم از کودکی مشکلات وحشتناک زیادی رو از ی سری آدم ها دریافت کردم و حتی برخی از رفتاراشون هنوز هم حل نشده و هنوز ادامه داره برخی از ادم های اطرافم با رفتاراشون واقعا عذابم دادن از کودکی بگیر تا الان که نزدیک رفتن ب دانشگاه هستم و منم ت زندگی خیلی زیاد تنهایی کشیدم با اینکه برخی ادم ها اطرافم بودند کنارم ولی همونا منو با رفتاراشون اذیت میکردن و ب همین دلیل خیلی تنها بودم و کسی نبود کمکم کنه به جز خدا .
پیشنهاد میکنم به خدا توکل کنی چون ب غیر از خدا کسی واس بنده هاش دل نمیسوزونه من خودم هم علائم پانیک داشتم هم اختلال های روحی و روانی دیگ همشونم یکی و دو تا نیستن ولی تو این چندین سال زندگی فقط به خدا توکل کردم و واقعا کمکم کرد .اگر میتونی بری پیش روانشناس ک چ بهتر برو ولی در هر صورت به خدا توکل کن ازش بخواه کمکت کنه و رابطه بین خودت و خدات رو خیلی قوی کن مثل قران و نماز و کارایی ک خدا واجب کرده این چیزایی رو ک میگم چون خودم بهش رسیدم دارم به شما پیشنهاد میدم مطمئن باش جوری حالتو خوب میکنه ک انگار ن انگار روزی چنین مشکلی داشتی.خودکشی گناه خیلی بزرگیه و وقتی کار از کار بگذره هیچ بخششی در کار نیس ولی تحمل کن حتی اگر برات سخته چون منم تو شرایط شما هستم عین شما ولی دارم تحمل میکنم چون میدونم روزی قیامت میرسه و همه ادما ی روز میمیرن و این اعمالشون هست ک براشون میمونه و مطمئن باش اگر کسی ت زندگیت اذیتت کرد به ناحق هم تو این دنیا و هم تو اخرت جواب پس میده .
دوست عزیز روانشناس ها خودشون هر روز در نعرض آسیب های ناشی از درمان یا کمک به درمان افراد آسیب دیده هستند. همشون بعضا دچار ترومای ثانویه میشن.
من درمانگر هستم میتونم کمکت کنم
تروما دارم و روماتیسم اثر گذاشته روی چشم و گوش و یک زخم روی جمجمه سرم شما می‌توانید برایم دارو تجویز کنید
تروما واقعا وحشتناکه و بدون کمک حرفه ای و بدون کمک روانپزشک نمیشه ازش گذشت. من خودم این موضوع رو تجربه کردم و با کمک یک روان درمانگر حرفه ای به تونستم تا حدودی به مشکلم غلبه کنم .
چطور میشه از تروما نجات پیدا کرد وقتی کسی که باعثش شده هر روز باهات زندگی میکنه و هیچ یک از اشتباهاتش رو قبول نمیکنه و به روانپزشک و درمان روانی هم باور و اعتقاد نداره مثلا پدرت
اینجوریه که میدونی از قصد بهت اسیب نمیزنه ولی کنارش احساس امنیت نداری و حتی برای امنیت مادرت هم میترسی؟
من هر روز دارم با عامل ترومای خودم زنده مانی میکنم والدین مزخرف ک هیچی تو کلشون نمیره و از بچگی با افکار پوچشون فقط منو اذیت کردن از لحاظ اقتصادی هم توانلیی جدایی ندارم بتید برم سر کوچه بخابم ثانیه ای نیس ک به خودکشی فکر نکنم
تنها نیستی
من دوست دارم با هرکسی که خاطره ای دارم رو الان دیگه ازم دوره بکشم پسر دخترش هم فرقی نداره چرا اصلا باید ازش چیزی در یاد من بمونه
سلام من واقعا ممنون شما هستم چون فهمیدم تروما دارم
سلام، جالب بود، ممنون.
بالاخره اسم مریضیم رو پیدا کردم ✌️
واقعا عالی و جامع بود. ممنونم بابتش
آگاهی تازه ای بهم بخشید، متشکرم ازتون
سلام
من از بچگی تا جوونی همیشه تو دعوا و جنگ زندگی کردم و هیچ وقت از جانب پدرم محبتی دریافت نکردم همه ی این ها باعث شده نسبت به ادما و همه خیلی بی اعتمادو بی احساس باشم، به حدی بی عاطفه شدم که اصلا نمیتونم محبت مامانمم و باور کنم.
اطرافیان اصرار دارن که ازدواج کنم ولی اون ها اصلا متوجه نمیشن که من بودن هیچ کس و نمیتونم کنار خودم تحمل کنم ، بااینکه سرکار هم میرم با همکارام حرف میزنم ولی اینکه بخوام برای چند ساعت صحبت کنم والا ممکنه نسبت به طرف مقابل احساس بدی پیدا کنم. ازاینکه هیچ کس باور نمیکنه من چه دارم عذابی میکشم خسته شدم،هیچ کس نمیفهمه درد من چیه. هیچ کس متوجه نمیشه که من فقط وقتی ارامش دارم که که هیچ کس اطرافم نباشه.
واقعا نمیدونم چیکار باید بکنم
توی تلگرام سرچ کن (هموابستگان گمنام ، یا ناخوشان گمنام) ، یه انجمن دوازده قدمیه که میتونه به شما کمک کنه
خدایا باورم نمیشه یکی مثل خودم منم دقیقا همین جوری بزرگ شدم و به هیچکی حتی چشمایه خودم اعتماد ندارم و از اون جایی که پدر عزیزم لطف کرد و آخر عمری دیگه آخرین کارشو باهامون کرد و به مامانم خیانت کرد و همه اینجورن که تو باید ازدواج کنی از این چرتا و وقتی میگم سرتون تو زندگی خودتون باشه نمی فهمن و درک نمیکنن و میگن همه ی آدما مثل هم نیستن ولی خب من دارم میگم اوکی ولی چه تضمینی میدی بعدش عوض نشه و من از این قضیه میترسم طوری که وقتی اسم ازدواج میاد بیخوابی میگرم از استرس و همش بهش فکر میکنم و ازیت میشن ولی اینا فکر میکنن شوخی یا سرش باهام شوخی میکنن و نمی تونن تصور کنن چقدر میتونه واسم ترس ناک باشه
تا درد خودتو درمان نکردی ازدواج نکناونوقت زندگی برات مثل جهنم میشه یه خانواده ی دیگه هم درگیری میشن
پناه ببر به خدا اهل بیت وقران به ولله که راه حلت همینه
دختری ک سه سال دوستش داشتم بعد اون همه خاطره بم گفت ک این مدت با یکی دیگه بوده
خوشحالم ک ولش کردم ولی از اون موقع خونه نشین شدمو طول روز با کسی حرف نمیزنم شبا هم همش کابوس دارم
تو پسری؟؟ پسرا هم شکست عشقی میخورن؟!!!!! جدی؟ باورم نمیشه. فکر کنم اونا به جز نیاز جنسی هیچ چیز دیگه ای نمیفهمن
اوم موقع تو یه عقب مونده ای
قطعا ارزش تو حتی در حد تخلیه نیاز جنسی هم نیست!!! کاش تفکر مثل تو منقرض بشه!
تو چه خری هستی که واسه ارزش داشتن یا نداشتن بقیه تصمیم میگیری؟ بهتره قبل اظهار نظر کردن یه کمی به ارزش خودت و کلماتی که از دهنت میاد فک کنی
لطفا دیگه با کسی نرو تو رابطه چجوری به کسی که نمیشناختیش اعتماد کردی
من حرف شمارو قبول ندارم ما نمیتونیم تا اخر عمرمون تنها باشیم و اگر بخویام اینجوری فکر بکنیم که من این شخصو نمیشناسم و فلان که دیگه اصلا هیچکس نمیتونست ازدواج بکنه یا وارد رابطه بشه
به نظرم ایشون انقدر اون شخصو دوست داشتن که متوجه بد بودنش نشدن ولی واقعا همه مثل هم نیستن و خیلی کمن ادمای اینطوری که متعهد نیستن حالا از شانس ایشون یکی از اونا گیرشون افتاد
سلام و عرض ادب خدمت شما
مه مروه امیری هستم میخواستم سوال کنم من مدت سه سال قبل یک حادثه وحشتناک را شاهد بودم که چندین تن در حضورم کشته شدن و این سه نفر از نزدیکان من بودن و بعد از آن من از تمام زندگی بریدم و خانه نیشین شدم لطفا کمک ام کنید از این حالت بیرون شوم من نیاز به روش های روان درمانی دارم .تشکر
آموختم،عالی بود. سپاس.
درود بر شما
مطلبتان واقعا اموزنده بود
شهاب دمت گرم امیدوارم حالت هم خوب بشه
مطلب خیلی خوب بود،اما تبلیغات اجازه ی مطالعه نمیداد،این کادر فهرست مطالب هم جای بدی هست،مزاحمه
دیگه گندش رو درآوردید با این همه تبلیغ مزخرف تو سایت.
خود این تبلیغ ها ایجاد استرس میکنند.
من خودم رو ی بیمار میدونم که چندین تروما رو پتاسفانه تجربه کرده. آدم میخواد پناه ببره به یک جایی که یک مطلب آگاهی دهنده و آرامش بخش بخونه؛ بعد در طول چند دقیقه مطالعه ی سرمقاله پنجاه تا تبلیغ مزخرف بیاپولدارشو و بیا لامپت رو عوض بکن و بیا گوفت و زهرمار میاد.
آدم احساس بی پناهی میکنه.
واقعا شرم آوره.
خجالت بکشید.
ضمنا من بی انصاف نیستم. مطلب خوبی بود هر چند خوندنش با این تبلیغات فرساینده بود واقعا…
امیدوارم که بتونی پیش ببری
و