کهیر چیست؟ بررسی علل، علائم و راه‌های تشخیص و درمان آن

کهیر (Hives) یکی از واکنش‌های شایع و آزاردهنده پوستی است که افراد زیادی در طول زندگی خود، حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند. این عارضه که اغلب به صورت لکه یا برجستگی‌های قرمز و همراه با خارش ظاهر می‌شود، محدود به بخش خاصی از بدن نیست و می‌تواند در نقاط پوستی مختلف بدن بروز پیدا کند. با وجود اینکه کهیر در اغلب موارد بی‌خطر و موقتی است، اما اگر به طور مکرر ایجاد شود می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. 

اگر شما هم گاه‌وبیگاه دچار این عارضه پوستی می‌شوید، در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا درباره علل، علائم و روش‌های درمان کهیر بیشتر صحبت کنیم.

بیشتر بخوانید: لیست علائم و نشانه های کرونا

کهیر چیست؟

در علم پزشکی، کهیر تحت عنوان Urticaria شناخته می‌شود. این عارضه یک واکنش پوستی است که با برجستگی‌های قرمز، خار‌ش‌دار و گاهی همراه با سوزش یا گزگز بروز پیدا می‌کند. این برجستگی‌ها به صورت ناگهانی در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند و معمولا طی چند ساعت تا چند روز از بین می‌روند. در برخی موارد، کهیر می‌تواند از نوع مزمن باشد و علائم آن هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه یابند. این عارضه پوستی در دسته بیماری‌های شایع جای دارد و حدود ۲۰ درصد از مردم معمولا آن را تجربه می‌کنند، اما در ۹۹ درصد موارد خطرناک و کشنده نیست.

بیشتر بخوانید: کهیر صورت و گردن، دلایل و نکات مهم آن

علائم کهیر

کهیر پوستی با برجستگی‌های قرمز یا همرنگ پوست همراه است. این برجستگی‌ها معمولا گرد و متورم هستند و ممکن است به صورت تکی یا گروهی روی پوست ایجاد شوند. یکی دیگر از بارزترین علائم این عارضه، خارش شدید برجستگی‌ها است که موجب تحریک پوست می‌شود. 

در اغلب موارد، ناحیه ملتهب و برآمده پس از فشار دادن برای چند ثانیه رنگ سفید پیدا می‌کند. این ضایعات می‌توانند ظرف چند ساعت ناپدید شوند و در نقطه‌ای دیگر از بدن بروز پیدا کنند. علائم کهیر ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت باقی بمانند، اما در موارد مزمن، می‌توانند روزهای یا حتی ماه‌ها طول بکشند. 

اگر این عارضه پوستی با تنگی نفس، سرگیجه یا تورم گلو همراه شود، باید فورا بیمار را به اورژانس بیمارستان برسانید؛ چون می‌تواند نشانه واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) باشد. علائم کهیر در کودکان هم مشابه بزرگسالان است. یادتان باشد، حساسیت پوستی در کودکان را جدی بگیرید؛ زیرا در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به آلرژی شدید شود.

علت کهیر زدن بدن چیست؟

از نظر علمی، کهیر صورت و به طور کلی بدن نتیجه فعال شدن سلول‌های ایمنی پوست به نام ماست سل است. اگر یک عامل تحریک‌کننده داخلی یا خارجی این سلول‌ها را فعال کند، آن‌ها ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین آزاد می‌کنند. هیستامین باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و نشت مایعات به بافت‌های اطراف می‌شود که نتیجه آن، ایجاد تورم، قرمزی، خارش در پوست تحت عنوان عارضه پوستی کهیر است. 

در حال حاضر، دلیل کهیر زدن بدن در بسیاری از افراد به طور دقیق مشخص نیست. بدن ممکن است به آلرژن‌ها و محرک‌های زیادی واکنش نشان دهد. مهم‌ترین محرک‌های شناخته‌شده شامل موارد زیر هستند:

• برخی غذاها مانند بادام زمینی، تخم مرغ، آجیل و صدف
• آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌ویژه پنی‌سیلین و سولفا
•  مسکن‌هایی همچون کدئین و مورفین 
• داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن
• نیش یا گزش‌ حشرات مانند زنبور
• محرک‌های فیزیکی مانند فشار، سرما، گرما، ورزش یا تابش آفتاب
• لاتکس
• تزریق خون
• عفونت‌های باکتریایی شامل عفونت مجاری ادراری و گلودرد چرکی
• عفونت‌های ویروسی شامل سرماخوردگی، مونونوکلئوز عفونی و هپاتیت
• عفونت مقاربتی
• حیوان خانگی مانند سگ و گربه
• انگل‌های روده‌ای
• گرده گل و گردوغبار
• برخی گیاهان مانند گزنه، پیچک سمی آمریکایی و بلوط سمی

بیشتر بخوانید: قارچ ناخن؛ علائم، دلایل و راهکارهای درمانی

علت کهیر زدن مکرر

اگر این عارضه پوستی به صورت مکرر رخ می‌دهد، احتمالا به به طور دائم و در طولانی‌مدت در تماس با آلرژن‌ها هستید. در برخی موارد نادر، ممکن است عفونت نهفته مانند ایدز موجب بروز ضایعه پوستی کهیر شود. اگر به طور مکرر به این عارضه مبتلا می‌شوید، حتما به پزشک متخصص بیماری‌های پوستی مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: قرص برای کهیر عصبی

علت کهیر و خارش بدن

معمولا این عارضه پوستی همراه با خارش شدید بروز پیدا می‌کند؛ زیرا هر ۲ نتیجه آزاد شدن هیستامین در پوست هستند.

کهیر چند روز طول میکشد؟

اگر این عارضه پوستی از نوع حاد باشد، ظرف مدت چند روز و نهایتا تا ۲ هفته بهبود می‌یابد، اما کهیر مزمن دوره درمان طولانی‌تری دارد و ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد.

انواع کهیر پوستی

این عارضه انواع مختلفی دارد که بر اساس مدت زمان بروز و عامل ایجادکننده دسته‌بندی می‌شوند. رایج‌ترین انواع کهیرهای پوستی شامل موارد زیر هستند:

کهیر حاد

شایع‌ترین نوع این عارضه است و معمولا کمتر از ۶ هفته طول می‌کشد. در اغلب موارد بر اثر یک واکنش آلرژیک به غذا، دارو، نیش حشرات یا عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. کهیر حاد که اغلب به درمان نیازی ندارد، به طور ناگهانی بروز پیدا می‌کند و معمولا پس از چند ساعت تا چند روز بهبود می‌یابد. کهیر بارداری یکی از رایج‌ترین انواع کهیرهای حاد است که برخی زنان در ماه اول یا آخر بارداری آن را تجربه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: کهیر پوشک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن

کهیر مزمن

این عارضه بیش از ۶ هفته ادامه دارد و حتی ممکن است ماه‌ها و سال‌ها طول بکشد. در اغلب موارد، علت بروز آن شناخته‌شده نیست، اما گاهی با بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات داخلی بدن مرتبط است. این عارضه پوستی نیاز به درمان پزشکی دارد و گاهی آن‌قدر آزاردهنده می‌شود که فرد از زندگی عادی و روزمره خود باز می‌ماند. پزشکان معمولا کهیر مزمن را به ۲ دسته زیر تقسیم می‌کنند:

• القایی مزمن با نام علمی Chronic Inducible Urticaria: بر اثر تماس عامل محرک با پوست ایجاد می‌شود.
• خودبه‌خود مزمن با نام علمی Chronic Spontaneous Urticaria: کاملا خودبه‌خود ایجاد می‌شود و ناشی از بیماری زمینه‌ای است.

بیشتر بخوانید: درماتیت آتوپیک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمانی

کهیر عصبی

فشارهای روحی و تنش عصبی می‌توانند منجر به بروز کهیر عصبی شود. معمولا لک، جوش و برجستگی‌های قرمزی که بعد از استرس و اضطراب روی پوست ظاهر می‌شوند، از این نوع هستند.

بیشتر بخوانید: کهیر بارداری چیست؟ در صورت بروز آن چکار کنیم؟

کهیر کولینرژیک

این نوع عارضه پوستی ناشی از تغییرات دمایی، نور خورشید یا تعریق است و می‌تواند بر اثر فعالیت‌های افزایش‌دهنده دمای بدن، مانند ورزش، دوش آب گرم، استرس یا مصرف غذاهای تند بروز پیدا کند.

بیشتر بخوانید: کهیر پوستی در کودکان و نوزادان

آیا کهیر همان آنژیوادم است؟

آنژیوادم (تورم بافتی در زیر پوست) ممکن است با کهیر اشتباه گرفته شود. آنژیوادم می‌تواند بر اثر واکنش‌های آلرژیک، داروها یا نقص وراثتی برخی آنزیم‌ها ایجاد شود. علائم زیر می‌توانند نشان‌دهنده آنژیوادم باشند:

• تورم در چشم یا دهان
• تورم در دست‌ها، پاها، یا گلو
• مشکل تنفسی، درد معده یا تورم دور چشم

برای تشخیص کهیر از آنژیوادم بهتر است پس از مشاهده علائم فوق، نزد بهترین دکتر آلرژی نوبت بگیرید.

بیشتر بخوانید: خارش بدن نشانه چیست؟

تفاوت کهیر با سایر شرایط و بیماری‌های پوستی

کهیر نوعی مشکل پوستی است، اما هر نوع ضایعه پوستی را نمی‌توان کهیر دانست. در ادامه تفاوت این عارضه را با سایر بیماری‌های پوستی بررسی می‌کنیم:

بیشتر بخوانید: مواد غذایی حساسیت‌زا برای کهیر چیست؟

فرق کهیر و اگزما

کهیر معمولا ناشی از واکنش آلرژیک یا تحریک سیستم ایمنی بدن است و به صورت لکه‌های برجسته قرمز همراه با خارش شدید بروز پیدا می‌کند. در حالی که اگزما نوعی بیماری التهابی مزمن پوستی است که می‌تواند ناشی از نقص ژنتیکی، ضعف سد دفاعی پوست یا تحریک محیطی باشد. 

اگزما معمولا به صورت ضایعات پوستی خشک، پوسته پوسته و ترک‌خورده ظاهر می‌شود و پوست ناحیه درگیر را ضخیم و زبر می‌کند. همچنین کهیر ممکن است طی چند ساعت ناپدید شود و در نقطه‌ای دیگر مجددا بروز پیدا کند، اما ضایعات پوستی اگزما مزمن و ماندگار هستند.

فرق کهیر و آبله مرغان

آبله مرغان یک بیماری ویروسی ناشی از ویروس واریسلا زوستر است و قدرت سرایت بالایی دارد، اما کهیر نوعی واکنش آلرژیک یا تحریک سیستم ایمنی در بدن است که بر اثر عواملی همچون حساسیت دارویی، غذایی، استرس و تغییرات دمایی ایجاد می‌شود. 

این ۲ بیماری از لحاظ ظاهر ضایعات پوستی هم تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. آبله مرغان به صورت دانه‌های قرمز کوچک بروز پیدا می‌کند که به تاول‌های پر از مایع و خارش‌دار تبدیل می‌شوند، اما کهیر با برجستگی‌های قرمز همراه است که لبه‌های مشخص و خارش شدیدی دارد. 

کهیر مگر در موارد مزمن، در طول چند ساعت تا چند روز بهبود می‌یابد، در حالی که دوره درمان آبله مرغان هفت تا ۱۰ روز است. این بیماری ابتدا با تب و بی‌حالی شروع می‌شود، سپس بثورات پوستی خود را نشان می‌دهند.

بیشتر بخوانید:باسنم جوش میزنه چیکار کنم؟

فرق کهیر با نیش حشرات

نیش حشراتی مانند زنبور، مورچه یا پشه می‌تواند موجب بروز واکنشی در بدن شود، اما کهیر واکنش سیستم ایمنی بدن به محرک‌هایی مانند حساسیت غذایی، دارویی، استرس، گرما یا تماس مستقیم با مواد شیمیایی است. کهیر معمولا به صورت برجستگی‌های قرمز، گروهی و با لبه‌های مشخص ظاهر می‌شود که جای آن‌ها تغییر می‌کند، در حالی که نیش حشرات شامل یک تا چند نقطه مرکزی قرمز با هاله‌ای متورم در اطراف است و گاهی زخم کوچک و سوراخ مانند در وسط دارد.

روش تشخیص کهیر

وقتی با ضایعات پوستی این عارضه مواجه شدید باید به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص علت و نوع کهیر، تست آلرژی انجام می‌دهد. این تست انواع مختلفی دارد. در برخی موارد ممکن است به صورت آزمایش خون انجام شود و گاهی پزشک به طور مستقیم آلرژن‌های مختلف را روی پوست تزریق می‌کند تا به نتیجه برسد.

اگر کهیر زدیم چه کنیم؟

این بیماری خطرناک و کشنده نیست و معمولا خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما از آن جایی که علائم آن مانند قرمزی، خارش، التهاب و سوزش پوست آزاردهنده است، نیاز به اقدامات درمانی دارد.

بهترین دارو کهیر

داروهای آنتی‌هیستامین به عنوان رایج‌ترین و بهترین درمان کهیر شناخته می‌شوند. آنتی‌هیستامین می‌تواند جلوی تولید هیستامین را در بدن بگیرد تا علائم این عارضه پوستی کاهش یابند. پزشک ممکن است با توجه به نوع و شدت بیماری آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم مانند لوراتادین، سیتریزین، فکسوفنادین، لووسیتریزین یا آنتی‌هیستامین‌های نسل اول همچون دیفن‌ هیدرامین و هیدروکسی زین تجویز کند.

بهترین قرص کهیر

بهترین قرص برای درمان کهیر در واقع نوعی کورتون است که پزشک در موارد شدید آن را تجویز می‌کند. این قرص‌ها انواع مختلفی دارند که رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• دگزامتازون
• بتامتازون
• هیدروکورتیزون
• پردنیزون
• متیل پردنیزولون

آمپول برای درمان کهیر

داروهای اپی‌نفرین به شکل وریدی استفاده می‌شوند. معروف‌ترین داروی وریدی برای این عارضه آمپول اپی‌پن است. این دارو پس از جاری شدن در رگ‌ها سوزش ، التهاب، خارش و قرمزی پوست را کاهش می‌دهند.

درمان خانگی کهیر

تغییر سبک زندگی بهترین روش درمان خانگی این عارضه است. برای این منظور کافیست نکات زیر را به دقت رعایت کنید:

• از عوامل محرک مانند آلرژن‌ها دور بمانید.
• مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار را کاهش دهید.
• استرس، اضطراب و ناراحتی را از خود دور کنید.
• استفاده از دخانیات را محدود کنید.
• از پوشیدن لباس‌های تنگ و غیر نخی بپرهیزید.
• هنگام حمام و شستشوی بدن از شوینده‌های ملایم استفاده کنید.
• خوراکی‌ها و داروهای حساسیت‌زا را بشناسید و از مصرف آن‌ها اجتناب کنید.

درمان کهیر با طب سنتی

طب سنتی به این سوال که برای درمان کهیر چه بخوریم پاسخ داده است. اطباء طب سنتی معتقدند، مصرف مواد غذایی گرم و خشک مانند ادویه‌جات، فلفل و گوشت قرمز باید محدود شود. برای کاهش التهاب و قرمزی ناشی از این عارضه پوستی بهتر است مواد غذایی سرد و مرطوب مانند خیار و کاهو بخورید.

راهنمای مراجعه به پزشک

کهیر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که به صورت برجستگی‌های قرمز و همراه با خارش شدید روی پوست ظاهر می‌شود. این واکنش می‌تواند بر اثر عوامل مختلفی همچون آلرژی غذایی، دارویی، استرس، تغییر دما یا عفونت‌ها بروز پیدا کند. اگرچه این عارضه پوستی بی‌خطر و موقتی است، اما در برخی موارد به صورت مزمن ایجاد می‌شود و درمان آن تا ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه می‌یابد. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علل، علائم و روش‌های درمان این عارضه پوستی آشنا کردیم. اگر در آن سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از بهترین پزشک پوست و مو یا دکتر متخصص آلرژی مشورت بگیرید. همچنین درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری را برای شما فراهم کرده است.

سوالات متداول

منابع: webmd | healthline