سوزش ادرار یکی از مشکلات شایع در مجاری ادراری است که در زنان، مردان و کودکان بر اثر عوامل مختلف بروز پیدا می‌کند. این عارضه که با ناراحتی و سوزش هنگام تخلیه ادرار همراه است، اگر شدید باشد باعث ایجاد درد و ناراحتی در اطراف مجاری ادراری و مثانه می‌شود. شناخت علل مختلف این مشکل و درمان مناسب آن برای بهبود کیفیت زندگی افراد بسیار مهم است. از همین‌رو توصیه می‌کنیم در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم سوزش ادرار به چه دلیل است، چه علائمی دارد و راه‌های درمان آن چیست.
فهرست محتوا:
سوزش ادرار چیست؟
ادرار دردناک یا سوزش‌ادرار که در اصطلاح پزشکی به آن دیسوریا (Dysuria) می‌گویند، وضعیتی است که فرد هنگام دفع ادرار، احساس درد، سوزش یا ناراحتی دارد. احساس ناخوشایند ناشی از این عارضه معمولا در مجرای خروج ادرار یا اطراف ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود. محل و منشا ایجاد دیسوریا معمولا در زنان و مردان متفاوت است و می‌توان این عارضه را در زنان شایع‌تر از مردان و در مردان مسن بیشتر از آقایان جوان دانست.
علائم دیسوریا (Dysuria)
نشانه‌های این بیماری معمولا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اغلب افراد دیسوریا را با سوزش و خارش هنگام دفع ادرار تجربه می‌کنند. از دیگر علائم دیسوریا می‌توان به احساس درد هنگام شروع تخلیه ادرار یا پس از اتمام آن اشاره کرد. متخصصان معمولا احساس سوزش در شروع ادرار را ناشی از عفونت‌های ادراری می‌دانند و معتقدند اگر سوزش پس از اتمام ادرار احساس شود، نشان‌دهنده بیماری در مثانه یا پروستات است.
بیشتر بدانید:قرص فنازومکس برای چیست؟
علت سوزش ادرار
در جواب سوال پرتکرار «سوزش ادرار از چیست» باید بگوییم، عواملی مانند عفونت‌ها، التهابات و محرک‌ها باعث ایجاد دیسوریا می‌شوند. دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند به دلیل ایجاد یکی از این عوامل باعث بروز ادرار دردناک شوند.
اگر برای شما هم سوال پیش آمده سوزش ادرار از چی میتونه باشه، در ادامه مهم‌ترین علل ایجاد آن را بررسی می‌کنیم:
۱- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
دیسوریا یکی از علائم شایع عفونت ادراری است که می‌تواند بر اثر التهاب یا عفونت باکتریایی ایجاد شود. ایجاد التهاب یا عفونت در بخش‌های مختلف مجاری ادراری مانند مجرای ادرار، مثانه، حالب‌ها و کلیه‌ها باعث احساس درد هنگام دفع ادرار می‌شود. زنان معمولا دیسوریا ناشی از عفونت ادراری را نسبت به مردان بیشتر تجربه می‌کنند.
۲- عفونت‌های مقاربتی (STIs)
اگر به یکی از عفونت‌های مقاربتی مانند تبخال تناسلی، سوزاک و کلامیدیا مبتلا باشید، هنگام دفع ادرار بعد از رابطه جنسی، درد و سوزش احساس می‌کنید.
۳- سیستیت
به التهاب پوشش مثانه، سیستیت می‌گویند که به عنوان سندرم مثانه دردناک هم شناخته می‌شود. این عارضه با سوزش ادرار شدید، درد و ناراحتی در لگن و مثانه همراه است.
۴- پروستاتیت
پروستاتیت یا بزرگ شدن پروستات را می‌توان یکی از دلایل سوزش ادرار در مردان دانست. در چنین وضعیتی، التهاب غده پروستات باعث احساس درد و سوزش هنگام دفع ادرار می‌شود.
بیشتر بدانید:بوی بد ادرار نشان دهنده چیست؟
۵- اورتریت
در اصطلاح پزشکی به التهاب مجرای ادرار، اورتریت می‌گویند. این عارضه به دلیل بروز عفونت توسط باکتری‌ها در مسیر انتقال ادرار از کلیه به خارج از بدن ایجاد می‌شود و دیسوریا از نشانه‌های اصلی آن به‌شمار می‌آید.
۶- بیماری التهابی لگن (PID)
این بیماری یکی از دلایل اصلی سوزش ادرار در زنان است. در واقع، بیماری التهابی لگن نوعی عفونت جدی به‌شمار می‌آید که ابتدا توسط عفونت باکتریایی در واژن ایجاد می‌شود؛ سپس در اندام‌های تولید مثل و مجاری ادراری مانند لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها، دهانه رحم و رحم پخش خواهد شد.
۷- التهاب اپیدیدیم
دیگر علت سوزش ادرار در آقایان را می‌توان ناشی از التهاب اپیدیدیم یا اپیدیدیمیت دانست. اپیدیدیم لوله‌ای باریک در پشت بیضه‌ها است که محل بلوغ و ذخیره اسپرم به‌شمار می‌آید.
بیشتر بدانید:عفونت ادراری چیست؟
۸- اوروپاتی انسدادی
زمانی که انسداد حالب‌ها، مجرای ادراری یا مثانه باعث برگشت ادرار به کلیه‌ها شود، اوروپاتی انسدادی رخ می‌دهد که معمولا با سوزش‌ادرار همراه است.
بیشتر بدانید: رنگ زرد پررنگ ادرار نشانه چیست؟
۹- سنگ کلیه
دیسوریا یکی از علائم شایع سنگ کلیه است. عملکرد مجرای ادراری به دلیل سنگ‌هایی که درون کلیه وجود دارند، دچار اختلال می‌شود. نتیجه این عارضه، تجربه درد و سوزش به عنوان اولین نشانه‌های بیماری هنگام دفع ادرار است.
۱۰- مصرف برخی داروها
برخی از داروهای درمان‌کننده سرطان‌ها و بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارضی همچون ادرار دردناک ایجاد کنند. اگر چنین داروهایی مصرف می‌کنید و هنگام دفع ادرار احساس سوزش دارید، حتما پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید تا در صورت امکان داروی جایگزین تجویز شود.
بیشتر بدانید:معرفی داروهایی که منجر به بی اختیاری ادرار می‌شود
۱۱- محرک‌های بیرونی
گاهی‌اوقات دیسوریا ناشی از برخی فعالیت‌ها یا مصرف مواد بهداشتی است. صابون‌ها، مواد شوینده و لوسیون‌ها ممکن است به دلیل داشتن مواد شیمیایی قوی باعث سوزش ادرار در کودکان، زنان و مردان شوند. برخی متخصصان معتقدند، رنگ‌های موجود در شوینده‌های لباسشویی منجر به تحریک بافت واژن و ادرار دردناک می‌شوند. همچنین، فعالیت‌هایی مانند دوچرخه‌سواری و سوارکاری برای مدت طولانی می‌توانند باعث ایجاد وضعیت دیسوریا در مردان و زنان شوند.
سوزش ادرار همراه با خون نشانه چیست؟
اگر وضعیت دیسوریا با خون همراه شود، ممکن است نشان‌دهنده بیماری جدی در دستگاه ادراری همچون هماچوری باشد که تایید آن نیاز به بررسی دقیق پزشک دارد. از طرفی، شدت بالای عفونت و التهاب در مجاری ادراری، کلیه‌ها، مثانه و ضربه به ناحیه کمر یا شکم می‌تواند باعث سوزش‌ادرار همراه با خون شود.
علت سوزش ادرار در بارداری چیست؟
این عارضه در بارداری می‌تواند چند علت داشته باشد که عبارت‌اند از:
- عفونت ادراری: عفونت مجاری ادراری شایع‌ترین علت دیسوریا در دوران بارداری است که معمولا به دلیل افزایش حجم خون در کلیه‌ها و مثانه بروز پیدا می‌کند.
- تغییرات هورمونی: هورمون‌ها در دوران بارداری به سرعت در حال تغییر هستند که این موضوع باعث تحریک مثانه و بروز عارضه دیسوریا می‌شود. این نوع سوزش ادرار در هفته اول بارداری شایع است و معمولا نیاز به درمان پزشکی ندارد.
- رشد رحم: رحم مادر در دوران بارداری رشد می‌کند و باعث فشار آمدن به مثانه می‌شود؛ از همین‌رو برخی زنان باردار هنگام دفع ادرار دچار درد می‌شوند. این عارضه در سه ماهه دوم و سوم بارداری بسیار شایع است.
بیشتر بدانید:عفونت ادراری در کودکان و نوزادان
آیا سوزش ادرار در پریودی جدی است؟
این عارضه ممکن است در دوران پریودی نشانه‌ای از اندومتریوز باشد. اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافتی شبیه به داخل رحم، خارج از رحم رشد می‌کند. زمانی که این بافت غیر عادی روی مثانه یا مجرای ادرار برسد، باعث ناراحتی و ادرار دردناک مخصوصا موقع قاعدگی می‌شود. دیگر موارد احتمالی که باعث دیسوریا در دوران پریودی خواهند شد، شامل عفونت ادراری یا بیماری التهابی لگن هستند.
روش درمان سوزش ادرار
برای درمان سریع سوزش ادرار، مردان باید به دکتر اورولوژی و خانم‌ها به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. پزشک برای انتخاب نحوه درمان، ابتدا علت ابتلا به دیسوریا را تشخیص می‌دهد. معمولا برای عفونت ادراری آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول تجویز می‌شود.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی به کاهش التهاب و ادرار دردناک ناشی از سیستیت کمک می‌کنند. اگر بیماری زمینه‌ای باعث ایجاد ناراحتی در مثانه و پروستات شده باشد، در اسرع وقت باید اقدامات پزشکی صورت بگیرند. معمولا دکتر کلیه و مجاری ادرار همراه با داروی مناسب جهت درمان این عارضه، فنازوپریدین را که به قرص سوزش‌ادرار معروف است، تجویز می‌کند تا بیمار در دوره درمان درد و ناراحتی کمتری را تجربه کند.
درمان خانگی سوزش ادرار چگونه است؟
اگر به دنبال جواب این سوال هستید که چگونه سوزش ادرار را از بین ببریم، به نکات زیر توجه کنید:
- نوشیدن آب به مقدار فراوان
- مصرف ویتامین C
- نشستن در آب ولرم
- به حداقل رساندن مصرف الکل، کافئین، غذاهای تند، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین‌کننده‌های مصنوعی
- استفاده از محصولات بهداشتی بدون عطر
- پوشیدن لباس زیر نخی و گشاد
- رعایت بهداشت قاعدگی و تعویض زودهنگام پدهای بهداشتی
راهنمای مراجعه به پزشک
سوزش ادرار یا دیسوریا یک وضعیت آزاردهنده و دردناک هنگام دفع ادرار است که می‌تواند در اغلب موارد نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد. از همین‌رو توصیه می‌شود با مشاهده علائم دیسوریا سریعا به پزشک مراجعه کنید. برای این منظور کافیست به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از بهترین پزشکان متخصص مانند اورولوژیست یا دکتر زنان و زایمان مشاوره بگیرید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین دکتر کلیه و مجاری ادرار نزد پزشک مورد نظر خود نوبت رزرو کنید.
سوالات متداول
عفونت مثانه، اندومتریت، عفونت واژن، التهاب مثانه، سنگ کلیه، عفونت‌های ادراری، رابطه جنسی و استفاده از محصولات بهداشتی معطر.
عفونت مجاری ادراری، دیورتیکولیت، پروستاتیت و سنگ کلیه.
این عارضه به طور مستقیم یکی از علائم بارداری نیست، اما ممکن است در دوران بارداری به دلیل عفونت ادراری، تغییرات هورمونی و فشار روی مثانه رخ دهد.
پزشک پس از بررسی علت ایجاد این عارضه، آنتی‌بیوتیک یا سایر داروهای موثر را تجویز می‌کند. همچنین، می‌توان به کمک راه‌کارهای خانگی به بهبود سریع‌تر دیسوریا کمک کرد.
منابع: webmd | healthline | medicalnewstoday
