روکش دندان یا کراون دندان (Dental Crown) یک تاج فلزی یا چینی است که برای دندان‌های آسیب‌دیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله از مجله درمانکده به معرفی انواع روکش دندان می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که هنگام انتخاب یک روکش مناسب برای دندانها باید به چه معیارهایی توجه کرد.
فهرست محتوا
کاربردهای روکش دندان
دندانپزشکان اغلب از روکش برای ترمیم دندان‌های ضعیف، شکسته یا پوسیده استفاده می‌کنند. با این حال روکش‌ها کاربردهای دیگری نیز دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
۱. روکش دندان عصب کشی شده
هنگامی که عصب یک دندان برداشته می‌شود، به‌دلیل درمان کانال ریشه (RCT)، خون‌رسانی به دندان انجام نمی‌شود؛ بنابراین احتمال شکستن تاج دندان افزایش پیدا می‌کند. یکی از کاربردهای روکش‌های دندانی محافظت از دندان‌های عصب‌کشی‌شده و بازگرداندن عملکرد آن‌ها است. از فواید روکش برای دندان‌های عصب‌کشی‌شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ شکل و استحکام دندان
- حفظ عملکرد دندان مانند گاز زدن و جویدن
- بهبود ظاهر دندان‌های عصب‌کشی‌شده
بیشتر بدانید:علت زرد شدن دندان چیست؟
۲. روکش دندان جلو
قرار دادن روکش برای دندان‌های جلویی معمولا به دلایل مختلفی از جمله پوسیدگی شدید، شکستگی یا بهبود زیبایی دندانها انجام می‌شود. از مزایای دیگر روکش برای دندان‌های جلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوشاندن لکه‌های روی دندان
- زیبا کردن ظاهر دندان پس از تغییر رنگ شدید
- زیبا کردن ظاهر دندان‌های نامتقارن یا بدشکل
۳. روکش دندان پر شده
تاج دندان برای دندان‌های پر‌شده زمانی استفاده می‌شود که دندان دارای یک پرکردگی بزرگ باشد. در دندان‌هایی که یک حفره بزرگ در آن‌ها پر شده است، ساختار دندانها بسیار ضعیف و شکننده می‌شود؛ بنابراین دندانپزشکان برای حفظ عملکرد دندان‌های پر‌شده از روکش استفاده می‌کنند.
۴. روکش دندان برای زیبایی
همانطور که اشاره شد، روکش یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ زیبایی دهان و دندانها است. مزایای استفاده از تاج برای زیبایی دندانها عبارت‌اند از:
- اصلاح دندان‌های بدشکل، کوچک یا دارای انحنا‌های نامنظم
- پوشاندن دندان‌هایی که تغییر رنگ داده‌اند یا لکه‌دار شده‌اند
- اصلاح دندان‌هایی که به درمان‌های سفیدکننده پاسخ نمی‌دهند
- بستن فاصله‌های بین دندانها
انواع روکش دندان
بر اساس ماده‌ای که تاج دندان از آن ساخته می‌شود، روکش‌های مختلفی داریم که عبارت‌اند از:
۱. تاج دندان از نوع پرسلین
روکش پرسلین (Porcelain) یا چینی یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای ترمیم دندانها است. این نوع تاج به‌دلیل ظاهر طبیعی و زیبا، شباهت زیادی به دندان‌های واقعی دارد و بهترین روکش دندان جلو نیز به شمار می‌رود. از ویژگی‌های این روکش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تطابق تاج با رنگ دندان طبیعی
- زیبا کردن ظاهر دندانها
- حساسیت کمتر به تغییرات دما برخلاف روکش‌های فلزی
- مناسب برای افرادی که به مواد فلزی حساسیت دارند
بیشتر بدانید:بریج دندان بدون تراش چیست؟
در نظر داشته باشید که این نوع تاج دندان مقاومت کمتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
۲. روکش دندان سرامیکی
روکش‌های سرامیکی (Ceramic) از جنس سرامیک ساخته می‌شوند و به دلیل ظاهر طبیعی و رنگ مطابق با دندان‌های اطراف، انتخاب مناسبی برای دندان‌های جلویی هستند. از مزایای این نوع تاج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شفافیت و تطابق رنگی عالی با سایر دندانها
- ساخته‌شده از سرامیک خالص
- مناسب برای افراد حساس به فلز
- سازگار با بافت دندانها و لثه
در نظر داشته باشید که این نوع تاج دندان قیمت بالاتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
۳. تاج دندان از نوع زیرکونیا
زیرکونیا (Zirconia) نوعی تاج دندانی است که از ماده‌ای به نام دی‌اکسید زیرکونیم ساخته می‌شود. این روکش‌ها به دلیل دوام و مقاومت بالا یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در ترمیم دندان بوده و برای دندان‌های عقبی مناسب هستند. همچنین، تاج زیرکونیا بهترین روکش دندان برای ایمپلنت نیز به شمار می‌رود. از مزایای این نوع تاج دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بدانید:کامپوزیت دندان شکسته
- زیرکونیا ماده‌ای بسیار سخت است که می‌تواند فشار زیادی را تحمل کند؛ بنابراین در برابر شکستگی و ساییدگی مقاوم است.
- قابلیت رنگ‌پذیری و شفافیت زیرکونیا باعث می‌شود که این روکش‌ها بتوانند به خوبی با رنگ و شکل دندان‌های طبیعی تطابق داشته باشند.
- زیرکونیا با بافت دهان سازگاری خوبی دارد و احتمال تحریک یا واکنش‌های آلرژیک را به حداقل می‌رساند.
- این نوع روکش طول عمر بالایی نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
- زیرکونیا باعث سیاه شدن لثه‌ها نمی‌شود.
- این تاج دندان برای افراد حساس به فلز نیز بسیار مناسب است.
در نظر داشته باشید که سخت بودن ماده زیرکونیا ممکن است به مرور زمان باعث ساییدگی دندان‌های مقابل شود.
۴. تاج دندان فلزی
روکش‌های فلزی (Metal) یکی از قدیمی‌ترین و بادوام‌ترین انواع روکش‌های دندانی هستند که از آلیاژهای مختلفی مانند طلا، پالادیوم، نیکل یا کروم ساخته می‌شوند. این روکش‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار جویدن و گاز زدن، اغلب برای دندان‌های پشتی که کمتر در دید هستند، استفاده می‌شوند. از مزایای این نوع روکش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استحکام و مقاومت بالا
- طول عمر بالا
- تراشیدن کمتر مینای دندان هنگام نصب تاج
- مقاومت در برابر ساییدگی
در نظر داشته باشید که ظاهر تاج‌های فلزی به‌اندازه سایر روکش‌ها زیبا نیست و می‌تواند باعث ظاهری ناهماهنگ در دهان شود. علاوه بر این، استفاده از آلیاژ یا پالادیوم هزینه بالاتری نسبت به سایر روکش‌ها دارد.
بیشتر بدانید:کامپوزیت دندان کج چطور انجام می‌شود؟
۵. تاج دندان از نوع رزین کامپوزیت
روکش رزین کامپوزیت (Composite Resin Crown) از جنس مواد کامپوزیتی که ترکیبی از ذرات ریز شیشه یا کوارتز هستند، ساخته می‌شوند. این نوع روکش‌ها به دلیل ظاهر طبیعی و قیمت پایین، محبوبیت زیادی در بین داوطلبان روکش کردن دندانها دارند. از مزایای این نوع تاج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هماهنگی و تطابق رنگ با سایر دندانها
- صرفه‌جویی در زمان بیمار (این نوع تاج‌ها معمولا در یک جلسه ساخته و نصب می‌شوند)
- تراشیدن کمتر مینای دندان هنگام نصب تاج
در نظر داشته باشید که این نوع روکش مقاومت کمتری نسبت به سایر روکش‌ها داشته و ممکن است پس از مدتی تغییر رنگ دهد.
۶.تاج دندان از نوع ترکیبی
روکش‌های ترکیبی (Combination Crown) از ترکیب مواد مختلف ساخته شده‌اند تا ویژگی‌هایی مانند استحکام، زیبایی و حفظ عملکرد دندان را داشته باشند. ترکیبات معمول این نوع روکش عبارت‌اند از:
- ترکیب زیرکونیا و پرسلن
- ترکیب فلز و پرسلن
- ترکیب سرامیک و رزین کامپوزیت
بیشتر بدانید:درمان دندان ترک خورده
در نظر داشته باشید که ساخت این نوع تاج‌ها به زمان و مواد بیشتری نیاز دارد؛ بنابراین گران‌تر از سایر تاج‌های دندان هستند.
عوامل موثر در انتخاب نوع تاج دندان
هنگام انتخاب نوع تاج دندان به موارد زیر توجه کرده و در این‌باره با دندان‌پزشک خود مشورت کنید:
- محل قرارگیری دندان در دهان فرد
- میزان مشخص بودن دندان هنگام لبخند زدن
- وضعیت سلامت بافت لثه
- نوع عملکرد دندان (گاز زدن یا جویدن)
- مقدار بافت طبیعی دندان که هنوز سالم است
- رنگ دندان‌های اطراف
- سلیقه بیمار
مقایسه مزایا و معایب استفاده از تاج، لمینت و ایمپلنت دندان
هر روش درمانی، مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد؛ بنابراین برای انتخاب بهترین روش درمانی توصیه می‌کنیم به یک دندان‌پزشک مراجعه کنید. در ادامه می‌توانید مزایا و معایب استفاده از لمینت، ایمپلنت و روکش دندان را در جدول زیر مشاهده کنید.
| روش‌های درمانی | مزایا | معایب |
| روکش دندان | ۱. ماندگاری متوسط بین ۱۰ الی ۱۵ سال ۲. افزایش زیبایی و عملکرد دندان | ۱. تراشیده شدن قسمتی از مینای دندان ۲. احتمال از بین رفتن قسمتی از لثه ۳. آسیب به دندان‌های مجاور |
| لمینت دندان | ۱. ماندگاری متوسط بین ۱۰ الی ۱۵ سال ۲. افزایش زیبایی دندان | ۱. احتمال پوسیدگی دندان زیر لمینت ۲. نیاز به محافظت زیاد ۳. احتمال ترک‌خوردگی یا ساییده شدن لمینت |
| ایمپلنت دندان | ۱. ماندگاری بالا تا حدود ۲۵ سال ۲. جایگزین دندان‌های آسیب‌دیده ۳. افزایش زیبایی و عملکرد دندان | ۱. استفاده از جراحی برای قرار دادن آن‌ها در دهان ۲. افزایش احتمال عفونت ۳. نیاز به مراقبت زیاد |
اگر روکش دندان بیفتد چه کنیم؟
تاج دندان ممکن است به دلیل ضعف ساختار دندان، اتصال نادرست یا مصرف غذاهای سفت به‌تدریج از دندان جدا شود. اگر تاج از دندان شما جدا شده، اقدامات زیر را انجام داده و فورا به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
- اگر هنگام غذا خوردن، تاج دندان جدا شد مراقب باشید که آن را قورت ندهید.
- تاج جدا‌شده را تمیز کنید و در یک ظرف یا کیسه پلاستیکی قرار دهید. این اقدام باعث می‌شود که تاج دندان سالم بماند و دندان‌پزشک بتواند دوباره آن را روی دندان نصب کند.
- از دندان خود با یک تکه گاز یا چسب موقت دندان‌پزشکی محافظت کنید.
- از جویدن غذا در سمتی که دندان آسیب‌دیده در آن ناحیه وجود دارد خودداری کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی انواع روکش دندان و نکاتی که هنگام انتخاب تاج دندان باید در نظر بگیرید، پرداختیم. اغلب روکش‌ها ماندگاری بین ۵ تا ۱۵ سال دارند؛ بنابراین توجه داشته باشید که عملکرد دندانها هنگام روکش کردن آن‌ها باید حفظ شود. قبل از انتخاب نوع تاج و روش درمانی خود توصیه می‌کنیم با یک دندان‌پزشک مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق پلتفرم درمانکده از بهترین دندان‌پزشک کشور نوبت حضوری یا آنلاین دریافت کنید.
سوالات متداول
روکش دندان یک کلاهک به شکل تاج دندان است که دندانپزشکان از آن برای بازسازی دندان‌های ضعیف، شکسته یا پوسیده استفاده می‌کنند.
انتخاب بهترین روکش دندان بستگی به عوامل مختلفی از جمله نیاز دندان شما، موقعیت دندان، ترجیحات زیبایی و هزینه آن دارد.
امکان روکش کردن دندان‌هایی که به‌طور کامل از دست رفته وجود ندارد و باید از روش ایمپلنت برای درمان آن‌ها استفاده کرد.
روکش دندان توسط دندان‌پزشک قالب‌گیری و متصل می‌شود.
منابع: clevelandclinic | healthline
