هندوانه یکی از میوه‌های پرطرفدار در فصل تابستان است که به دلیل خاصیت خنک‌کنندگی و طعم دلپذیر جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی مردم دارد. این میوه سرشار از آب، ویتامین A، C، فیبر و آنتی‌اکسیدان است؛ به همین دلیل علاوه بر رفع عطش در روزهای گرم سال، می‌تواند به حفظ سلامت بدن کمک کند. بهبود عملکرد قلب، تقویت سیستم ایمنی، دفع سنگ کلیه، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش خطر ابتلا به کبد چرب بخشی از مهم‌ترین خواص هندوانه به‌شمار می‌آیند.
اگر کنجکاو شده‌اید درباره این میوه شیرین و پرخاصیت بیشتر بدانید، در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید.
فهرست محتوا
- انواع و ارزش غذایی هندوانه
- خواص هندوانه چیست؟
- ۱- هندوانه و تقویت سیستم ایمنی
- ۲- خواص هندوانه برای کلیه
- ۳- هندوانه و کاهش وزن
- ۴-خواص هندوانه برای کبد چرب
- ۵- هندوانه و کاهش خطر ابتلا به دیابت
- ۶- خواص هندوانه برای سرماخوردگی
- ۷- هندوانه و پیشگیری از سرطان
- ۸- خواص هندوانه برای قلب
- ۹- هندوانه و خاصیت ضد التهابی
- ۱۰- خواص هندوانه در بارداری
- ۱۱- هندوانه و عوارض شیمی‌درمانی
- ۱۲- خواص هندوانه برای اسپرم
- ۱۳- هندوانه و زیبایی پوست
- ۱۴- خواص هندوانه برای معده
- ۱۵- هندوانه و بهبود کیفیت خواب
- ۱۶- خواص هندوانه برای کودکان
- ۱۷- هندوانه و کاهش گرفتگی عضلات
- عوارض هندوانه
- نگاهی کوتاه به خواص هندوانه
- سوالات متداول
انواع و ارزش غذایی هندوانه
هندوانه یکی از میوه‌های پرخاصیت است که علاوه بر گوشت، پوست و دانه‌های آن نیز قابل استفاده هستند. نوع زرد این میوه مغذی هم که با نام هندوانه آناناسی شناخته می‌شود، فواید زیادی برای سلامتی دارد. جالب است بدانید نوعی هندوانه آبدار، شیرین و مغذی به نام هندوانه دیم در برخی مناطق ایران کاشت می‌شود که اسم آن از روی شیوه رشد یعنی به صورت دیمی برداشته شده است. هندوانه در حالت عادی طعم و مزه خوبی دارد و اغلب شیرین است، اما برخی افراد برای افزایش فواید درمانی، آن را با عسل، نمک یا دارچین می‌خورند.
برای درک بهتر خواص هندوانه، ابتدا شما را با ارزش غذایی این میوه خوشمزه و مغذی در جدول زیر آشنا می‌کنیم:
| ارزش غذایی | مقدار در ۱۰۰ گرم |
| انرژی | ۳۰ کیلوکالری |
| آب | ۹۰ درصد |
| کربوهیدرات کل | ۸ گرم |
| ویتامین C | ۱۲ میلی‌گرم |
| ویتامین B۶ | ۰.۱ میلی‌گرم |
| ویتامین A | ۵۶۹ واحد بین‌المللی |
| پتاسیم | ۱۱۲ میلی‌گرم |
| چربی کل | ۰.۲ گرم |
| منیزیم | ۱۰ میلی‌گرم |
| فیبر خوراکی | ۰.۴ گرم |
| کلسیم | ۷ میلی‌گرم |
خواص هندوانه چیست؟
هندوانه به دلیل ترکیبات مغذی و آب فراوان، تاثیرات مثبتی بر سلامت بدن می‌گذارد. در ادامه شما را با مهم‌ترین فواید این میوه آبدار و شیرین آشنا می‌کنیم:
۱- هندوانه و تقویت سیستم ایمنی
هندوانه حاوی ویتامین C است که نقش موثری در تولید بیشتر گلبول‌های سفید دارد و می‌تواند به مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها کمک کند. همچنین وجود آنتی‌اکسیدانی به نام لیکوپن در هندوانه برای کاهش التهاب و محافظت از بدن در مقابل اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد مفید است.
۲- خواص هندوانه برای کلیه
این میوه خوشمزه به دلیل محتوای بالای آب و پتاسیم به دفع سموم و کاهش تجمع اسید اوریک در بدن کمک می‌کند. همچنین ترکیبات مغذی هندوانه در جلوگیری از رسوب مواد معدنی در کلیه و ایجاد سنگ کلیه مفید هستند. شما می‌توانید از خواص هندوانه با پوست (به صورت دمنوش یا اسموتی) برای دفع راحت‌تر سنگ کلیه استفاده کنید.
افرادی که به دنبال پیشگیری از تشکیل سنگ‌های جدید هستند، می‌توانند از خواص هندوانه پخته برای این منظور استفاده کنند. هندوانه پخته محتوای آب، پتاسیم و ویتامین C بالایی دارد و مانع از تشکیل سنگ‌های جدید می‌شود.
بیشتر بدانید: خواص خربزه تلخ
۳- هندوانه و کاهش وزن
هندوانه نسبت به سایر میوه‌های شیرین، کالری پایین‌تری دارد؛ به همین دلیل اگر در حد اعتدال مصرف شود، می‌توان آن را به عنوان یک میان‌وعده مغذی و جایگزین تنقلات ناسالم در نظر گرفت. همچنین محتوای بالای فیبر و آب این میوه می‌تواند شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه دارد. اگر به دنبال یک وعده شام سبک، اما سیرکننده هستید، می‌توانید از خواص هندوانه با پنیر بهره ببرید.
۴-خواص هندوانه برای کبد چرب
یکی از خواص هندوانه برای کبد، بهبود وضعیت کبد چرب است. این میوه خاصیت ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد؛ به همین دلیل می‌تواند به کاهش تجمع چربی در کبد کمک کند. همچنین آب فراوان هندوانه و لیکوپن موجود در آن برای دفع سموم و پاکسازی کبد مفید هستند.
۵- هندوانه و کاهش خطر ابتلا به دیابت
از خواص هندوانه دیم که فقط در برخی از مناطق ایران کشت می‌شود، می‌توان به عدم اثرگذاری بر قند خون اشاره کرد. در واقع، می‌توان گفت اگر هندوانه دیم در حد اعتدال مصرف شود، به دلیل اینکه بار گلیسمی پایینی دارد، تاثیر جزئی بر افزایش قند خون می‌گذارد. همچنین لیکوپن موجود در آن به کاهش التهابات مرتبط با دیابت کمک می‌کند.
دیگر ترکیبات مفید هندوانه برای کاهش خطر ابتلا به دیابت شامل پتاسیم و سیترولین هستند که مقاومت به انسولین بدن را کاهش می‌دهند. با این حال، اگر درگیر دیابت کنترل‌نشده هستید، باید قبل از مصرف این میوه درباره میزان مجاز آن با متخصص تغذیه مشورت کنید.
۶- خواص هندوانه برای سرماخوردگی
کاهش تب در دوران سرماخوردگی یکی از خواص هندوانه از نظر طب سنتی است. این میوه ویتامین C دارد و می‌تواند به پیشگیری یا کاهش علائم سرماخوردگی کمک کند. از طرفی، هیدراته نگه داشتن بدن به دلیل داشتن محتوای فراوان آب یکی دیگر از خواص هندوانه در سرماخوردگی به‌شمار می‌آید.
بیشتر بدانید: خواص آناناس
۷- هندوانه و پیشگیری از سرطان
یکی از خواص هندوانه زرد یا آناناسی، پیشگیری از ابتلا به سرطان است. این نوع هندوانه به دلیل داشتن محتوای بالای ویتامین C و لیکوپن از بدن در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند و احتمال ابتلا به سرطان‌هایی همچون پروستات و پستان را کاهش می‌دهد.
۸- خواص هندوانه برای قلب
هندوانه یکی از میوه‌های مفید برای سلامت قلب است؛ زیرا در ترکیبات آن سیترولین وجود دارد که به بهبود جریان خون کمک می‌کند و موجب کاهش فشار خون در بدن می‌شود. همچنین مصرف متعادل این میوه برای کاهش کلسترول بد و افزایش سطح کلسترول خوب مفید است. برخی متخصصان معتقدند، هندوانه در ترکیبات خود آنتی‌اکسیدان‌های قلب‌دوست دارد که از التهابات عروق جلوگیری کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.
بیشتر بدانید: خواص آووکادو
۹- هندوانه و خاصیت ضد التهابی
لیکوپن و ویتامین C از ترکیبات مهم هندوانه هستند که به کاهش التهاب بدن، مخصوصا التهاب مفاصل و بهبود شرایط عفونی کمک می‌کنند.
۱۰- خواص هندوانه در بارداری
هندوانه برای حفظ سلامت مادر و جنین در دوران بارداری مفید است. این میوه به دلیل داشتن پتاسیم به کاهش ورم پاها و دست‌های مادر کمک می‌کند. همچنین خاصیت قلیایی آن نقش موثری در کاهش اسیدیته معده در دوران بارداری دارد. با این حال، بهتر است برای جلوگیری از ابتلا به دیابت بارداری در مورد میزان مجاز مصرف آن با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
این میوه حاوی ویتامین‌های ضروری برای رشد سالم جنین است؛ به همین دلیل از خواص هندوانه در بارداری برای جنین می‌توان به بهبود وضعیت مغز، سیستم عصبی، بینایی و تشکیل استخوان‌ها اشاره کرد.
بیشتر بدانید: خواص انبه
۱۱- هندوانه و عوارض شیمی‌درمانی
یکی از خواص هندوانه در شیمی درمانی، کاهش عوارض جانبی آن است. محتوای بالای آب این میوه موجب کاهش التهاب و خستگی ناشی از شیمی‌درمانی می‌شود. همچنین هندوانه به دلیل داشتن ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های قوی می‌تواند سیستم ایمنی فرد در دوره شیمی‌درمانی را تقویت کند و باعث مقاوم‌تر شدن بدن در برابر عفونت‌ها شود.
۱۲- خواص هندوانه برای اسپرم
یکی از خواص هندوانه برای مردان، افزایش کیفیت اسپرم آن‌هاست. لیکوپن موجود در این میوه آبدار و شیرین از آسیب اکسیداتیو به اسپرم‌ها جلوگیری می‌کند و موجب بهبود کیفیت آن‌ها می‌شود. همچنین وجود اسید آمینه سیترولین در هندوانه برای بهبود جریان خون و سلامت جنسی مردان مفید است.
۱۳- هندوانه و زیبایی پوست
سلامت پوست یکی دیگر از خواص هندوانه برای زنان و مردان به‌شمار می‌آید. این میوه به دلیل داشتن ویتامین C موجب تحریک کلاژن‌سازی می‌شود و می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. همچنین وجود ترکیباتی مانند بتاکاروتن و لیکوپن از پوست در برابر نور خورشید مراقبت می‌کنند. این ترکیبات، به‌ویژه بتاکاروتن مانع از بروز بیماری‌های پوستی همچون پسوریازیس می‌شود و با کمک به ترمیم و فرآیند بازسازی نقش موثری در بهبود وضعیت پوست دارد. همچنین می‌توان افزایش رطوبت بدن را یکی از خواص هندوانه در زمستان دانست که به دلیل داشتن محتوای بالای آب از خشکی پوست جلوگیری می‌کند.
بیشتر بدانید: خواص گریپ فروت
۱۴- خواص هندوانه برای معده
هندوانه حاوی محتوای فیبر خوراکی است که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند و مانع از بروز یبوست می‌شود. شما می‌توانید از خواص هندوانه با عسل برای عملکرد بهتر دستگاه گوارش، به‌ویژه معده بهره ببرید. چرا که عسل به هضم بهتر هندوانه کمک می‌کند و با کاهش سردی آن موجب افزایش فوایدش برای معده می‌شود. همچنین این میوه به دلیل داشتن آب و فیبر بالا می‌تواند با کاهش اسید معده به بهبود وضعیت زخم معده کمک کند.
۱۵- هندوانه و بهبود کیفیت خواب
یکی از خواص هندوانه قبل از خواب، کاهش حرارت بدن است که به داشتن خواب آرام کمک می‌کند. اطباء طب سنتی معتقدند، این میوه از آن جایی که طبع سرد و تر دارد، خواب‌آور است و کیفیت خواب را افزایش می‌دهد. با این حال، برای بهره‌مندی از خواص هندوانه در شب بهتر است آن را بلافاصله قبل از خواب نخورید؛ زیرا هندوانه خاصیت ادرارآوری دارد و ممکن است موجب بیدار شدن مکرر در طول شب شود.
۱۶- خواص هندوانه برای کودکان
هندوانه فواید فراوانی برای سلامتی کودکان دارد. از مهم‌ترین خواص آن برای کودکان می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، رشد سالم استخوان‌ها، آبرسانی به بدن، بهبود عملکرد گوارش و تامین انرژی مورد نیاز روزانه اشاره کرد.
بیشتر بدانید: خواص سورسوپ
۱۷- هندوانه و کاهش گرفتگی عضلات
مهم‌ترین خواص هندوانه بعد از ورزش را می‌توان شامل کاهش گرفتگی عضلات دانست. چرا که این میوه خنک‌کننده و آبدار در ترکیبات خود اسیدآمینه‌ای به نام سیترولین دارد که برای بهبود گردش خون در بدن و کاهش اسپاسم عضلانی مفید است. همچنین مصرف متعادل هندوانه به دلیل داشتن محتوای بالای آب می‌تواند به بازگرداندن مایعات از دست رفته در طول ورزش کمک کند. این میوه آنتی‌اکسیدان‌های قوی دارد که با کاهش التهاب بدن برای بهبود ریکاوری عضلات پس از تمرینات سنگین مناسب هستند.
عوارض هندوانه
هندوانه با وجود خواص فراوان در برخی شرایط می‌تواند عوارضی برای بعضی افراد ایجاد کند. این عوارض که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم، معمولا به دلیل مصرف بیش از حد هندوانه بروز پیدا می‌کنند:
- مشکلات گوارشی مانند نفخ و دل درد
- افزایش قند خون
- علائم حساسیت مانند خارش، قرمزی، تورم پوست، سرفه و عطسه
- افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه مجدد در صورت مصرف بیش از حد
- تداخل با برخی داروها مانند لیتیوم، دیورتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و بعضی از داروهای فشار خون
نگاهی کوتاه به خواص هندوانه
هندوانه یکی از میوه‌های پرطرفدار تابستانی به‌شمار می‌آید که نه تنها طعم دلنشینی دارد، بلکه دارای مواد مغذی و ترکیبات مفیدی برای حفظ سلامتی بدن است. این میوه به دلیل داشتن محتوای بالای آب، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های قوی نقش مهمی در هیدراته نگه داشتن بدن، حفظ سلامت قلب، زیبایی پوست، بهبود کیفیت خواب، عملکرد بهتر کلیه و معده دارد. با این حال، نباید در مصرف هندوانه زیاده‌روی کنید؛ زیرا موجب بروز عوارض جانبی مانند افزایش قند خون می‌شود.
ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل شما را با خواص هندوانه آشنا کردیم. اگر درباره مقدار مصرف آن متناسب با شرایط خاص خود سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
اطباء طب سنتی معتقدند افراد سرد مزاج می‌توانند برای متعادل کردن طبع سرد هندوانه آن را با مقدار کمی نمک بخورند. این ترکیب از ضعف و سردی هندوانه جلوگیری می‌کند.
افراد سرد مزاج و مبتلایان به دیابت کنترل‌نشده، مشکلات کلیوی حاد، ناراحتی معده یا آن‌هایی که نسبت به هندوانه آلرژی دارند، بهتر است این میوه را با احتیاط و زیر نظر متخصص تغذیه مصرف کنند.
هندوانه خاصیت ضد التهابی دارد و برای کاهش التهاب و شرایط عفونی بدن مفید است.
در طب سنتی از دارچین هم برای متعادل‌سازی طبع سرد هندوانه استفاده می‌کنند. دارچین می‌تواند سردی هندوانه را خنثی کند و مانع از ناراحتی معده یا نفخ شود.
منابع: webmd | health | onlymyhealth
