ویتامین چیست و چه انواعی دارد؟

ویتامین نوعی ترکیب طبیعی است که برای بقای حیات به میزان اندکی از آن نیاز داریم. اکثر ویتامین­‌ها باید از طریق غذا به بدن برسد. زیرا یا بدن انسان به اندازه­ کافی ویتامین تولید نمی­‌کند یا اصلا تولید نمی­‌کند.

نیاز هر جاندار به ویتامین متفاوت است. مثلا، انسان­‌ها باید ویتامین ث، یا اسید اسکوربیک، مصرف کنند ولی سگ­‌ها خیر. سگ­‌ها می­‌توانند به‌­اندازه­ نیاز خود ویتامین ث تولید کنند ولی انسان‌­ها نمی‌­توانند.

بیشتر ویتامین دی مورد نیاز برای بدن انسان از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌­شود زیرا در غذا به اندازه­ کافی وجود ندارد. با این حال، بدن انسان می‌­تواند در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب آن را تولید کند.

ویتامین­‌های مختلف وظایف گوناگونی برعهده دارند و مقدار مورد نیاز هر یک متفاوت است. در این مقاله به این پرسش‌­ها پاسخ می­‌دهیم که ویتامین چیست، چه کارکردی دارد و کدام غذاها حاوی چه نوع ویتامینی هستند.

حقایق کوتاه درمورد ویتامین

در ادامه به چند نکته­ کلیدی درمورد ویتامین اشاره می­‌کنیم. جزئیات بیشتر و اطلاعات تکمیلی در متن مقاله­ آمده است.

• تا به امروز 13 نوع ویتامین شناخته شده است.
• ویتامین­‌ها یا محلول در آب یا محلول در چربی هستند.
• ذخیره­ ویتامین­‌های محلول در چربی نسبت به ویتامین‌­های محلول در آب برای بدن آسان­‌تر است.
• ویتامین‌­ها همیشه حاوی کربن هستند.
• غذا بهترین منبع ویتامین است؛ اما ممکن است پزشک به بعضی از افراد مصرف مکمل را پیشنهاد دهد.

بیشتر بدانید:خواص کینوا چیست؟

ویتامین چیست؟

ویتامین جزو مواد ارگانیک است که به مقدار اندک در غذاهای طبیعی یافت می­‌شود. ویتامین برای متابولیزم عادی ضروری است. اگر هر یک از انواع ویتامین به اندازه­ کافی به بدن نرسد، دچار بیماری خواهیم شد.

ویتامین از دو ویژگی زیر برخوردار است:

• دارای ترکیب ارگانیک است.
• دارای ماده‌ای­ مغذی و ضروری است که بدن نمی­‌تواند به مقدار کافی آن را تولید کند و باید از طریق غذا این کار را انجام دهد.

درحال حاضر 13 نوع ویتامین شناخته شده است.

ویتامین ­های محلول در آب و ویتامین ­های محلول در چربی

ویتامین­ ها یا محلول در چربی هستند یا محلول در آب.

ویتامین­‌های محلول در چربی

ویتامین‌های محلول در چربی در بافت چربی یا کبد بدن ذخیره می‌­شود. ویتامین آ، دی، ای و کا محلول در چربی هستند. ذخیره‌سازی این ویتامین نسبت به ویتامین محلول در آب راحت‌­تر است و تا چند روز (گاهی حتی چند ماه) در بدن ذخیره می­‌شود.

ویتامین­‌های محلول در چربی به کمک چربی یا لیپید از طریق دستگاه گوارش جذب می­‌شود.

ویتامین­‌های محلول در آب

ویتامین­‌های محلول در آب به مدت طولانی در بدن باقی نمی­‌مانند. بدن نمی‌­تواند این نوع از ویتامین را ذخیره کند و خیلی زود از طریق ادرار دفع می‌­شوند. به­‌همین دلیل، لازم است ویتامین­‌های محلول در آب بیشتر از ویتامین­‌های محلول در چربی جایگزین شوند.

ویتامین ث و تمامی انواع ویتامین ب محلول در آب هستند.

انواع ویتامین‌ها

در ادامه به انواع ویتامین­‌ها اشاره می­‌کنیم.

ویتامین آ

نام شیمیایی: رتینول، رتینال و چهار کاروتنوئید شامل بتا کاروتن.

• محلول در چربی
• کمبود آن منجر به شب­کوری و کراتومالاسی (نوعی اختلال چشم که خشکی قرنیه را به دنبال دارد) می­‌شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین آ می­‌توان به جگر، روغن جگر ماهی کاد، هویج، بروکلی، سیب‌­زمینی شیرین، کره، کلم‌­پیچ، اسفناج، کدو تنبل، کلم سبز، بعضی پنیرها، تخم مرغ، زردآلو، طالبی و شیر اشاره کرد.

برای مطالعه بیشتر به مقاله خواص روغن کرچک مراجعه کنید.

ویتامین ب

نام شیمیایی: تیامین

• محلول در آب
• کمبود این ویتامینمنجر به بیماری بری‌­بری و سندرم ورنیکه کورساکف می­‌شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب می‌­توان به مخمر، گوشت خوک، غلات صبحانه، تخم آفتاب­گردان، برنج قهوه‌ای، گندم غنی­‌شده، مارچوبه، کلم‌­پیچ، گل­‌کلم، سیب­‌زمینی، پرتقال، جگر و تخم مرغ اشاره کرد.

ویتامین ب – 2

نام شیمیایی: ریبوفلاوین

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین منجر به بروز آریبوفلاوینوسیس می‌­شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 2 می­‌توان به مارچوبه، موز، خرمالو، بامیه، چغندر، پنیر کوتاژ، شیر، ماست، گوشت، تخم مرغ، ماهی و لوبیا سبز اشاره کرد.

ویتامین ب – 3

نام شیمیایی: نیاسین، نیاسینامید

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین منجر به بروز پلاگر با علائم اسهال، درماتیت و اختلال روانی می­‌شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب-3 می­‌توان به جگر، دل، کلیه، مرغ، گوشت گاو، ماهی (تن، سالمون)، شیر، تخم مرغ، آووکادو، خرما، گوجه فرنگی، سبزیجات برگدار، بروکلی، هویج، سیب­‌زمینی شیرین، مارچوبه، آجیل، غلات کامل، حبوبات، قارچ و مخمر آبجو اشاره کرد.

ویتامین ب – 5

نام شیمیایی: اسید پانتوتنیک

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین منجر به بروز اختلال لامسه یا احساس سوزن­ سوزن شدن می­‌شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 5 می‌­توان به گوشت، غلات کامل (آسیاب کردن غلات باعث از بین رفتن ویتامین می‌­شود)، بروکلی، آووکادو، ژله رویال و خاویار اشاره کرد.

ویتامین ب – 6

نام شیمیایی: پیریدوکسین، پیریدوکسامین، پیریدوکسال

مشاهده بیشتر : لیست دکتر فوق متخصص ارتوپد

• محلول در آب
• کمبود این وبتامین منجر به بروز کم­‌خونی ، نوروپاتی محیطی یا آسیب­ به قسمت­‌هایی از سیستم عصبی به جز مغز و نخاع می‌­شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 6 می‌­توان به گوشت، موز، غلات کامل، سبزیجات و آجیل اشاره کرد. وقتی شیر خشک می‌­شود، نیمی از ویتامین ب-6 خود را از دست می‌­دهد. منجمد کردن و ریختن شیر در قوطی نیز باعث کاهش ویتامین می­‌شود.

ویتامین ب – 7

نام شیمیایی: بیوتین

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین باعث درماتیت یا انتریت (ورم روده) می‌­شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 7 می­‌توان به زرده­ تخم مرغ، جگر و بعضی سبزیجات اشاره کرد.

ویتامین ب – 9

نام شیمیایی: فولیک اسید، فولینیک اسید

مشاهده بیشتر : لیست بهترین فوق متخصص زنان و زایمان

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین در دوران بارداری با نارسایی مادرزادی در ارتباط است. به زنان توصیه می‌­شود یک سال قبل از باردار شدن از مکمل فولیک اسید استفاده کنند.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 9 می­‌توان به سبزیجات برگ‌دار، حبوبات، جگر، مخمر نان، بعضی غلات غنی­‌شده و تخمه آفتاب­گردان اشاره کرد. بعضی غذاهای مفید و آبجو حاوی مقدار متوسطی از ویتامین ب – 9 هستند.

ویتامین ب – 12

نام شیمیایی: سیانوکوبالامین، هیدروکسو کوبالامین، متیل­کوبالامین

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین باعث کم­‌خونی مگالوبلاستیک می‌­شود. در این حالت، مغز استخوان به میزان و شکل غیرطبیعی گلبول قرمز تولید می­‌کند.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – 12 می‌­توان به ماهی، صدف، گوشت، ماکیان، تخم مرغ، شیر و لبنیات، بعضی غلات صبحانه­ غنی‌­شده و مخمر مغذی غنی­‌شده اشاره کرد.

به افراد وگان توصیه می‌­شود از مکمل ویتامین ب – 12 استفاده کنند.

ویتامین ث

نام شیمیایی: اسید اسکوربیک

• محلول در آب
• کمبود این ویتامین باعث کم­‌خونی مگالوبلاستیک می‌­شود.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ث می‌­توان به میوه و سبزیجات اشاره کرد. آلوی کاکادو و میوه کامو کامو در بین غذاها حاوی بیشترین مقدار از ویتامین ث هستند. میزان ویتامین ث در جگر نیز بالاست. طبخ غذا ویتامین ث را از بین می­‌برد.

ویتامین دی

نام شیمیایی: ارگوکلسی­فرول، کالی­کلسیفرول

• محلول در چربی
• کمبود این ویتامین باعث بیماری ریکتز و استئومالاسی یا نرمی استخوان می‌­شود.
• از جمله منابع خوب ویتامین ث می­‌توان به قرار گرفتن در معرض اشعه­ فرابنفش نور خورشید یا سایر منابع جذب ویتامین دی در پوست اشاره کرد. ماهی چرب، تخم مرغ، جگر گاو و قارچ نیز حاوی ویتامین دی است.

ویتامین ای

نام شیمیایی: توکوفرول، توکوتیرونول

• محلول در چربی
• کمبود این ویتامین شایع نیست؛ اما باعث بروز کم­‌خونی همولی­تیکدر نوزادان می­‌شود. در این وضعیت گلبول­‌های قرمز بسیار سریع از بین می‌­روند.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ای می‌­توان به کیوی، بادام، آووکادو، تخم مرغ، شیر، آجیل، سبزیجات برگ‌دار و سبز، روغن سبزیجات که حرارت ندیده باشد، جوانه­ گندم و غلات کامل اشاره کرد.

ویتامین کا

نام شیمیایی: فیلوکینون، مناکینون

• محلول در چربی
• کمبود این ویتامین باعث اختلال خونریزی می­‌شود. فرد در این وضعیت مستعد خونریزی است.
• از جمله غذاهای سرشار از ویتامین کا می‌­توان به سبزیجات برگ‌دار و سبز، آووکادو و کیوی اشاره کرد. جعفری حاوی مقادیر زیادی ویتامین کا است.

پیشنهاد می‌کنیم برای داشتن یک رژیم غذایی صحیح و حاوی تمامی ویتامین ها و املاح، با لیست بهترین پزشک تغذیه درمانکده مشورت کنید.

منبع: medicalnewstoday