رابطه خشونت آمیز چیست و خشونت و آزار خانگی چه مفهومی دارد؟

اگر شما یا یکی از اشخاص مهم زندگیتان در یک رابطه خشونت آمیز قرار دارید، لازم است که علائم خشونت و آزار خانگی را بشناسید و در صورت مشاهده آنها از کسی کمک بگیرید. از این رو در این مطلب از درمانکده قصد داریم به بررسی کامل یک رابطه خشونت آمیز بپردازیم.

خشونت و آزار خانگی چیست؟

وقتی افراد به خشونت و آزار خانگی فکر می کنند، غالبا بر روی خشونت تمرکز می کنند. اما آزار خانگی شامل هرگونه تلاش یک فرد در یک رابطه عاطفی صمیمی برای تسلط و کنترل بر دیگری است.

خشونت و بدرفتاری در خانواده فقط و فقط با یک هدف انجام می شود و آن به دست آوردن و حفظ کنترل کامل بر شما است. در یک رابطه خشونت آمیز فرد متجاوز منصفانه بازی نمی کند و از ترس، احساس گناه، شرم و ارعاب برای خسته کردن شما و نگه داشتن شما تحت کنترل خود استفاده می کند.

خشونت و آزار خانگی می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد. هیچ تبعیضی وجود ندارد. اما نشانه‌ها حاکی از آن است که زنان بیشتر قربانی رابطه خشونت آمیز هستند. اما در این میان مردان نیز آزار و سوء استفاده، به ویژه کلامی و عاطفی را تجربه می کنند.

نتیجه نهایی این است که این رفتارها از جانب یک مرد، زن، نوجوان یا یک فرد مسن هرگز قابل قبول نیست. شما شایسته این هستید که احساس ارزشمندی، احترام و امنیت داشته باشید.

خشونت و آزار خانگی اغلب از تهدید و حمله لفظی به خشونت تبدیل می شود. اگر چه بارزترین خطر آن می‌­تواند صدمات جسمی باشد، اما عواقب روحی و روانی شدیدی را نیز در پی دارد.

این روابط از نظر احساسی می تواند ارزش شخص را از بین ببرد، منجر به اضطراب و افسردگی شود و احساس ناتوانی و تنهایی را به دنبال داشته باشد. هیچ کس مجبور نیست این نوع درد را تحمل کند. این مقابله اولین قدم شما برای آزادی، تشخیص آزار و خشونت در روابطتان است.

نشانه های یک رابطه خشونت آمیز

یک رابطه خشونت آمیز نشانه های زیادی دارد. اما در میان آن‌ها ترس از شریک یا پارتنر بارزتر است. اگر احساس می کنید در اطراف این آدمها مجبورید روی پوسته های تخم مرغ راه بروید. دائماً برای جلوگیری از انفجار عصبانیت آن‌ها نیز باید مدام مراقب آنچه که می گویید و انجام می دهید باشید، احتمالا در یک رابطه خشونت آمیز و ناسالم قرار دارید.

علائم دیگر شامل شریکی است که شما را کوچک شمرده یا سعی در کنترل شما دارد و احساس تنفر از خود، درماندگی و ناامیدی را در شما القا می‌کند. برای تشخیص یک رابطه خشونت آمیز، به سوالات زیر پاسخ دهید. هر چه پاسخ های “بله” بیشتر باشد، احتمال اینکه در یک رابطه خشونت آمیز باشید بیشتر است.

به نظرتان آیا در یک رابطه خشونت آمیز هستید؟

۱) بعد افکار و احساسات درونی شما

• آیا بیشتر اوقات از همسرتان ترس دارید؟
• از ترس عصبانیت شریکتان از مسائل خاصی اجتناب می‌­کنید؟
• احساس می کنید نمی توانید کار درستی برای شریک زندگی تان انجام دهید؟
• اعتقاد دارید که شما لیاقت آسیب دیدن یا بدرفتاری را دارید؟
• به این فکر می­‌کنید که آیا فردی دیوانه هستید؟
• از نظر عاطفی بی حس یا درمانده هستید؟

۲) بعد رفتار تحقیرآمیز شریک زندگی تان

آیا شریک زندگی شما:

• شما را تحقیر می­‌کند یا فریاد می­زند؟
• از شما انتقاد می کند و شما را پایین می­‌کشد؟
• چنان بد رفتار می­‌کند که از معرفی وی به دوستان یا خانواده خود خجالت می کشید؟
• نظرات یا دستاوردهایتان را نادیده می‌­گیرد؟
• شما را به خاطر رفتار بد خودش مقصر می داند؟
• شما را به عنوان یک مال یا یک شی جنسی می بینید، نه یک شخص؟

۳) بعد رفتار خشونت آمیز یا تهدیدهای شریک زندگی

آیا شریک زندگی تان:

• اخلاق بد و غیر قابل پیش بینی دارد؟
• شما را آزار می‌دهد یا تهدید به آزار و اذیت یا کشتن می‌کند؟
• تهدید می­‌کند که فرزندانتان را می گیرد یا به آنها آسیب می رساند؟
• تهدید می­‌کند که اگر ترکش کنید خودکشی می­‌کند؟
• شما را مجبور به رابطه جنسی می کند؟
• وسایل تان را از بین می‌­برد؟

۴) بعد رفتار کنترل‌گر شریک زندگی

آیا شریک زندگی شما:

• بیش از حد حسود و مالکانه عمل می‌­کند؟
• اینکه کجا می روید یا چه کاری انجام می دهید را کنترل می‌­کند؟
• شما را از دیدن دوستان یا خانواده خود محروم می­‌کند؟
• دسترسی شما به پول، تلفن یا ماشین را محدود می­‌کند؟
• دائماً شما را چک می کند؟

آزار جسمی و جنسی در یک رابطه خشونت آمیز

سوء استفاده جسمی هنگامی رخ می دهد که علیه شما از نیروی جسمی استفاده شود. به گونه ای که شما را دچار آسیب کند یا به خطر بیندازد. حمله فیزیکی یا ضرب و شتم چه در داخل خانه و چه در خارج از خانواده جرم است. پلیس در این زمینه قدرت و اقتدار محافظت از شما در برابر حمله فیزیکی را دارد.

هر موقعیتی که در آن مجبور شوید در یک فعالیت جنسی ناخواسته، ناامن یا تحقیرآمیز شرکت کنید، سوء استفاده جنسی محسوب می­‌شود. رابطه جنسی اجباری، حتی توسط همسر یا شریک صمیمی تان که با او رابطه جنسی توافقی دارید، یک عمل پرخاشگرانه و خشونت خانگی است.

علاوه بر این، افرادی که پارتنرشان از آنها استفاده جسمی و جنسی می کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند که آسیب جدی ببینند یا کشته شوند.

حوادث آزار جسمی در مقایسه با مواردی که درباره آنها خوانده اید، در تلویزیون دیده اید یا از دیگران درباره آنها می شنوید، خیلی جزئی به نظر می رسد. هیچ نوع سوء استفاده جسمی بهتر یا بدتری وجود ندارد. به عنوان مثال، ممکن است در اثر هل دادن فرد یک آسیب دیدگی شدید ایجاد شود.

حوادث آزار جسمی فقط یک یا دو بار در رابطه رخ می­‌دهد. مطالعات نشان می دهد که اگر همسر / شریک شما یک بار شما را مجروح کرده باشد، این احتمال وجود دارد که این فرد به حمله فیزیکی شما ادامه دهد.

حملات جسمی هنگامی که منفعل شدید و از حق خود برای ابراز عقیده، خواسته خود، حرکت آزادانه و دیدن دیگران و تصمیم گیری دست بکشید متوقف می‌­شود. اگر مجبور شوید در ازای خاتمه دادن به حمله یک شخص و شریکتان از حقوق خود دست بکشید، این پیروزی به شمار نمی‌­رود!

در برخی از شرایط نیز خشونت جسمی رخ نداده است. اما بسیاری از افراد مورد حمله عاطفی و کلامی قرار می گیرند. این امر می تواند به همان اندازه ترسناک باشد و اغلب تلاش برای درک آن گیج کننده تر است.

آزار عاطفی مشکلی بزرگتر از آن که فکرش را می کنید

همه روابط آزاردهنده شامل خشونت جسمانی نیستند. فقط همین که مورد ضرب و شتم و خشونت قرار نگرفته اید به این معنی نیست که مورد آزار قرار نمی گیرید.

بسیاری از مردان و زنان از آزار عاطفی رنج می برند، که تخریب آن کمتر از آسیب جسمانی نیست. اما متأسفانه در بسیاری از موراد آزار عاطفی معمولاً دست کم یا نادیده گرفته می شود، حتی توسط شخصی که آن را تجربه می کند.

هدف از آزار عاطفی این است که احساس عزت نفس و استقلال شما را از بین ببرد. یا به شما این احساس را بدهد که هیچ راهی برای اتمام رابطه ندارید و بدون شریک خود هیچ چیز ندارید.

آزار استفاده عاطفی شامل آزار کلامی از قبیل داد و فریاد، اسم گذاشتن، سرزنش کردن و احساس گناه است. انزوا، ارعاب و کنترل رفتار نیز از انواع آزار‌های عاطفی محسوب می­‌شود.

افراد متجاوزی که از سوء استفاده عاطفی یا روانی استفاده می­‌کنند، اگر آنطور که می خواهند عمل نکنید، شما را تهدید به خشونت جسمی یا عواقب دیگر می کنند.

آسیب ناشی از سوء استفاده عاطفی بسیار واقعی و عمیق است. ممکن است فکر کنید بدرفتاری جسمی بسیار بدتر از سوء استفاده عاطفی است. زیرا خشونت جسمی می تواند شما را به بیمارستان بکشاند و شما را با زخم های جسمی روبه‌رو کند. اما سوء استفاده عاطفی می تواند به همان اندازه و گاهی بیشتر آسیب زننده باشد.

سوء استفاده اقتصادی یا مالی نوع ظریفی از سوء استفاده عاطفی

به یاد داشته باشید، هدف یک فرد متجاوز این است که شما را کنترل کند، و آنها اغلب برای این کار از پول استفاده می­‌کنند. سوء استفاده اقتصادی یا مالی شامل موارد زیر است:

• به سختی امور مالی تان را کنترل می­‌کند.
• پول یا کارتهای اعتباری را نزد خود نگهداری می­‌کند.
• برای هر ریالی که خرج می­‌کنید باید پاسخگو باشید.
• صرف نظر کردن از نیازهای اساسی (غذا ، لباس ، دارو ، سرپناه)
• شما را به یک وجه کمک هزینه محدود می‌­کند.
• از اینکه خودتان کار یا شغل تان را انتخاب کنید جلوگیری می­‌کند.
• کار شما را خراب می­‌کند یا باعث از دست دادن کارتان می­‌شود. به عنوان مثال با تماس های مداوم زمانی که در محل کار خود هستید.
• سرقت از شما یا گرفتن پول شما

بیشتر بدانید: کودک آزاری چیست؟

سوء استفاده یک رفتار انتخابی در رابطه خشونت آمیز

علی رغم آنچه بسیاری از مردم معتقدند، آزار و خشونت خانگی به دلیل از دست دادن کنترل فرد متجاوز بر رفتارش، صورت نمی گیرد. در حقیقت، رفتار و خشونت فرد خاطی یک انتخاب آگاهانه برای دستیابی به کنترل است. افراد متجاوز از روش‌های مختلفی برای کنترل شما و اعمال قدرت خود استفاده می کنند، از جمله:

۱) تسلط

افراد متجاوز باید حس کنند که همه کاره رابطه هستند. آنها ممکن است به جای شما و خانواده تان تصمیم بگیرند. به شما بگویند که چه کاری انجام دهید و انتظار داشته باشند بدون هیچ گونه سوالی از آنها اطاعت کنید. فرد متجاوز ممکن است با شما مانند یک خدمتکار، کودک، یا حتی دارایی خود رفتار کند.

۲) تحقیر

یک فرد آزاردهنده تمام تلاش خود را برای کاهش عزت نفس شما یا ایجاد نوعی احساس کمبود در شما انجام خواهد داد. اگر فکر کنید بی ارزش هستید و هیچ کس دیگری شما را نمی خواهد، احتمال اینکه او را ترک کنید کمتر است.

توهین، تمسخر، احساس شرم و تحریم های عمومی همه سلاح های فرد آزاردهنده هستند که برای از بین بردن ارزش شخصی شما و احساس ناتوانی در شما ایجاد شده اند.

۳) انزوا

شریک خاطی به منظور افزایش وابستگی شما به خودش، ارتباط شما را از دنیای خارج قطع خواهد کرد. او ممکن است شما را از دیدن خانواده یا دوستان بازدارد یا حتی از رفتنتان به محل کار یا مدرسه جلوگیری کند. ممکن است مجبور باشید برای انجام هر کاری، رفتن به هرجایی یا دیدن کسی از او اجازه بگیرید.

۴) تهدید

فرد متجاوز برای جلوگیری از ترک رابطه توسط شریک خود، معمولاً از تهدید یا ترساندن وی برای قطع هزینه ها استفاده می­‌کنند. فرد خاطی ممکن است شما، فرزندانتان، سایر اعضای خانواده یا حتی حیوانات خانگی را آزار دهد یا بکشد. آنها همچنین ممکن است تهدید به خودکشی کنند، علیه شما اتهامات واهی وارد کنند.

۵) ارعاب

فرد متجاوز ممکن است از انواع تاکتیک‌هایی که برای ترساندن و فرمانبرداری شما طراحی شده اند، استفاده کند. چنین شیوه هایی شامل تهدیدهای ظاهری یا حرکتی، خرد کردن چیزهایی که در پیش روی شما هستند، از بین بردن اموال، صدمه زدن به حیوانات خانگی و یا نشان دادن سلاح است. پیام این اقدامات این است که اگر اطاعت نکنید عواقب خشونت آمیزی به دنبال خواهد داشت.

۶) انکار و سرزنش

فرد سوء استفاده گر در آوردن بهانه های غیرقابل توجیه مهارت زیادی دارد. وی ممکن است رفتارهای توهین آمیز و خشونت آمیز خود را به گردن کودکیِ بد خود، یک روز بد یا حتی به گردن شما و بچه ها بیندازند.

زیرا خودش یک قربانی سوء استفاده بوده است. او ممکن است سوء استفاده را به پیش پا افتاده جلوه دهد یا وقوع آن را انکار کند. غالباً، مسئولیت را به عهده شما می گذارد. به نوعی که گویا رفتار خشونت آمیز و توهین آمیز او تقصیر شماست.

سوء استفاده کنندگان قادر به کنترل رفتار خود هستند

سوء استفاده کنندگان انتخاب می­‌کنند که چه کسی را مورد آزار و سوء استفاده قرار دهند. آنها در زندگی خود به هر کسی که آنها را ناراحت کند توهین، تهدید یا تعرض نمی کنند. معمولاً آنها آزار خود را برای افراد نزدیک به خود، کسانی که ادعا می کنند دوستشان دارند، ذخیره می کنند.

آزار دهندگان با دقت زمان و مکان آزار را انتخاب می کنند. آنها خودشان را به قدری كنترل می كنند تا جایی كه شخص دیگری در نزدیكی شان نباشد تا شاهد رفتار آنها باشد. آنها ممکن است در انظار عمومی طوری رفتار کنند مثل اینکه همه چیز خوب است، اما به محض اینکه با آنها تنها شوید، بلافاصله حمله را شروع می­‌کنند.

آزار دهندگان هنگامی که به نفع آنها است، قادر به جلوگیری از رفتارهای توهین آمیز خود هستند. بیشتر افراد آزاردهنده خارج از کنترل نیستند. در واقع، آنها درصورتی که انجام این کار به نفع آنها باشد می توانند بلافاصله رفتار توهین آمیز خود را متوقف کنند.

افراد آزاردهنده معمولاً ضربات فیزیکی خود را به جایی می زنند که نمایان نشود. بسیاری از آزاردهندگان جسمی به جای اینکه حین عصبانیت بی فکر رفتار کنند، با دقت ضربات و مشت های خود را در جایی که کبودی‌­ها و علامت های آسیب دیدگی نشان داده نشود، هدف قرار می دهند.

چرخه خشونت در آزار خانگی

سوء استفاده خانگی در یک الگوی معمول یا چرخه خشونت قرار می گیرد:

۱) سوء استفاده

همسر بد دهن شما با رفتارهای پرخاشگرانه، تحقیرآمیز، یا خشونت آمیز به شما حمله می­‌کند. این یک بازی قدرت است که برای نشان دادن اینکه “چه کسی رئیس است” طراحی شده است.

۲) احساس گناه

شریک شما پس از آزارتان احساس گناه می کند، اما نه به دلیل کارهایی که انجام داده است. آنها بیشتر نگران احتمال گرفتار شدن و عواقب ناشی از رفتارهای آزاردهنده خود هستند.

۳) بهانه تراشی

فرد سوء استفاده گر آنچه را که انجام داده است منطقی جلوه می‌­دهد. فرد ممکن است بهانه های مختلفی بیاورد یا شما را به خاطر تحریک خودش سرزنش کند. به این ترتیب که هر کاری را برای جلوگیری از مسئولیت پذیری انجام می‌­دهد.

۴) رفتار عادی

شریک زندگی شما تمام تلاش خود را برای کنترل مجدد و اطمینان از ادامه رابطه توسط شما انجام می دهد. یک فرد خاطی ممکن است طوری رفتار کند که گویی اتفاقی نیفتاده است، یا ممکن است “شروع به دلربایی کند”. این مرحله ماه عسل مسالمت آمیز ممکن است شما را امیدوار کند که فرد سوء استفاده کننده واقعاً این بار تغییر کرده است.

۵) تخیل و برنامه ریزی

فرد ازاردهنده شروع به خیال پردازی در مورد تکرار آزار می کند. او وقت زیادی را صرف تفکر درمورد اینکه شما چه اشتباهی کرده اید و چگونه باید هزینه آن را بپردازید می­‌کند. سپس برنامه ای برای تبدیل تخیل سوء استفاده به واقعیت می ریزد.

۶) تنظیم

فرد سوء استفاده کننده شما را آماده می کند و برنامه خود را به مرحله اجرا می گذارد. او شرایطی را ایجاد می کند که می توانند سوء استفاده از شما را توجیه کند.

۷) عذرخواهی

عذرخواهی فرد آزادهنده و حرکات دلربای او در بین اپیزود های سوء استفاده، ترک کردن وی را دشوار می کند. او ممکن است باعث شود شما باور کنید که شما تنها شخصی هستید که می توانید به آنها کمک کنید، آنها رفتار خود را تغییر خواهند داد و واقعاً شما را دوست دارند. با این حال، خطرات ماندن در این رابطه بسیار جدی است.

تشخیص علائم هشدار دهنده سوء استفاده در رابطه خشونت آمیز

نمی توان با اطمینان دانست که چه چیزی در پشت درهای بسته می گذرد، اما برخی از نشانه های آشکار سوء استفاده عاطفی و خشونت خانگی وجود دارد. اگر این علائم هشدار دهنده را در یکی از دوستان، اعضای خانواده یا همکاران خود مشاهده کردید، آنها را بسیار جدی بگیرید.

افرادی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند ممکن است:

• همیشه دچار ترس یا اضطراب به نظر برسند تا شریک زندگی خود را راضی کنند.
• با هر کاری که شریک آنها می گوید و انجام می دهد همراه باشند.
• اغلب با شریک زندگی خود تماس می‌­گیرند تا گزارش دهند که در کجا هستند و چه کاری انجام می دهند.
• تماس های تلفنی مکرر و مزاحمی از طرف شریک خود دریافت می­‌کنند.
• درباره بداخلاقی، حسادت یا حس تملک شریک خود صحبت می‌­کنند.

علائم هشدار دهنده خشونت فیزیکی در رابطه خشونت آمیز

افرادی که مورد آزار جسمی قرار می گیرند ممکن است:

• به بهانه “تصادفات” مکرر آسیب دیدگی داشته باشند.
• اغلب بدون توضیح از کار، مدرسه یا مناسبت های اجتماعی حضور ندارند.
• لباس هایی می­‌پوشند که برای پنهان کردن کبودی یا جای زخم طراحی شده است. به عنوان مثال پوشیدن آستین بلند در تابستان یا عینک آفتابی در محیط داخلی

علائم هشدار دهنده انزوا در رابطه خشونت آمیز

افرادی که توسط فرد متجاوز منزوی شده اند ممکن است:

• از دیدن خانواده و دوستان خود محدود شوند.
• به ندرت بدون شریک زندگی خود در انظار عمومی بیرون می روند.
• دسترسی محدودی به پول، کارت های اعتباری یا ماشین دارند.

علائم هشدار دهنده سوء استفاده روانشناختی در رابطه خشونت آمیز

افرادی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند ممکن است:

• عزت نفس بسیار پایینی داشته باشند، حتی اگر قبلاً اعتماد به نفس داشته اند.
• تغییرات عمده شخصیتی را نشان می‌­دهند. به عنوان مثال فرد برونگرا منزوی و گوشه گیر می شود.
• افسرده، مضطرب یا دارای افکار خودکشی هستند.

اگر مشکوک هستید که شخصی را که می شناسید مورد آزار و اذیت قرار گرفته است، با او صحبت کنید! اگر مردد هستید یا به خودتان می‌­گویید که به شما ارتباطی ندارد، ممکن است اشتباه کنید. به خاطر داشته باشید که ابراز نگرانی شما به فرد می فهماند که برایتان مهم است و حتی ممکن است جان وی را نجات دهد.

با شخص به شکل خصوصی صحبت کنید و به او بگویید که نگرانش هستید. به علائم نگران کننده ای که متوجه اش شده اید اشاره کنید. به او بگویید که هر وقت احساس آمادگی برای گفتگو کرد، کنارش هستید. به او اطمینان دهید که هر آنچه به شما گفته می شود بین خودتان می­‌ماند و به هر طریقی که می توانید کمک خواهید کرد.

به یاد داشته باشید، سوء استفاده کنندگان در کنترل و دستکاری قربانیان خود بسیار خوب عمل می کنند. افرادی که مورد آزار عاطفی یا جسمی قرار گرفته اند، اغلب افسرده، بی‌­انرژی، ترسیده، شرمنده و گیج هستند.

آنها برای خروج از این شرایط نیاز به کمک دارند، اما شریک زندگی آنها اغلب آنها را از خانواده و دوستانشان جدا کرده است. با دقت به علائم هشدار دهنده و ارائه پشتیبانی می توانید به آنها کمک کنید تا از یک رابطه مورد آزار و سوء استفاده فرار کرده و بهبود یابند.

بایدها و نبایدهای رابطه خشونت آمیز

بایدها

• سوال کنید که آیا مشکلی وجود دارد؟
• ابراز نگرانی کنید.
• مسائل را بشنوید و آنها را معتبر ارزیابی کنید.
• پیشنهاد کمک بدهید.
• از تصمیمات آنها حمایت کنید.

نبایدها

• صبر کنید تا آنها به شما مراجعه کنند.
• قضاوت یا سرزنش
• آنها را تحت فشار قرار دهید.
• نصیحت کنید.
• شرط را بر حمایت از خود بگذارید.

در این مطلب به بررسی رابطه خشونت آمیز و نحوه شناسایی خشونت و آزار خانگی پرداختیم. برای کسب اطلاعات در این زمینه بهتر است از راهنمایی‌های پزشک اعصاب و روان یا پزشک روانشناس بهره بگیرید. برای رزرو آنلاین نوبت می‌توانید از طریق درمانکده اقدام کنید. کسب اطلاعات اعم از شماره تلفن و آدرس مطلب روانشناسان برجسته نیز در سایت درمانکده موجود است.

منبع : Help Guide