خواص سنبل الطیب (Valeriana officinalis) بیشتر مربوط به ریشه آن می‌شود. به نظر می‌رسد این گیاه خاصیت ضد‌تشنج دارد و آرام‌بخش نیز است. علاوه‌بر این، طب سنتی مصرف این گیاه را برای کاهش تب، درمان بی‌خوابی، رفع سردردهای میگرنی و ناراحتی‌های عصبی موثر می‌داند. سنبل الطیب یک گیاه علفی و بوته‌ای است که عطر خوشایندی دارد. ظاهرا گربه‌ها علاقه خاصی به عطر این گیاه دارند و به همین دلیل نام دیگر گیاه سنبل الطیب، علف گربه است. نکته جالب دیگر این است که عطر سنبل طیب خاصیت روان‌گردانی روی گربه‌ها دارد! در این مقاله از مجله سلامت درمانکده می‌خواهیم بدانیم خواص درمانی سنبل الطیب چیست.
مطالب این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی است و نمی‌توانید از آن به عنوان توصیه‌های پزشکی استفاده کنید. قبل از استفاده از هر نوع گیاه دارویی حتما با پزشک مشورت داشته باشید.
فهرست محتوا
خواص سنبل الطیب در طب سنتی چیست؟
در طب سنتی ایرانی سنبل الطیب طبع گرم و خشک دارد و از ریشه آن برای درمان و کنترل برخی بیماری‌ها استفاده می‌شود. این گیاه دارای برگ‌های بزرگ و دندانه‌دار است که معمولا به رنگ سبز تیره هستند. زمان گل‌دهی آن نیز در اواخر بهار یا تابستان است. مهم‌ترین ترکیبات فعال این گیاه عبارت‌اند از:
- اسیدهای والرنیک (Valerenic acids): این ترکیبات اصلی نقش مهمی در کاهش استرس و اضطراب دارند.
- فلاونوئیدها (Flavonoids): این ترکیبات خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در مغز کمک می‌کنند.
- آلکالوئیدها (Alkaloids): این ترکیبات بر گیرنده‌های عصبی و تنظیم خواب و خلق‌وخو تاثیر‌گذار هستند.
- والپوتریات‌ها (Valepotriates): این مواد در کاهش تنش‌های عصبی و گرفتگی عضلات موثر هستند. علاوه‌بر این عطر سنبل الطیب ناشی از این ترکیبات است.
در ادامه به رایج‌ترین و مهم‌ترین فواید این گیاه اشاره می‌کنیم:
خواص سنبل الطیب برای مغز و اعصاب
این گیاه به دلایل زیر می‌تواند برای مغز مفید باشد:
- آرام‌بخش: ترکیبات فعال سنبل الطیب مانند والرنیک اسید، بر گیرنده‌های GABA در مغز تاثیر می‌گذارند و اثر آرام‌بخشی ایجاد می‌کنند. گیرنده‌های GABA در مغز نوعی گیرنده عصبی هستند که نقش کلیدی در کاهش فعالیت‌های عصبی و ایجاد آرامش دارند.
- کاهش استرس و اضطراب: این گیاه باعث کاهش کورتیزول (هورمون استرس) می‌شود و عملکرد ذهنی را بهبود می‌بخشد. جهت کاهش استرس و اضطراب می‌توانید از گیاه اسطوخودوس نیز استفاده نمایید. در این مقاله می‌توانید خواص اسطوخودوس و اثرات شگفت‌انگیز آن بر سلامتی را بشناسید!
- کاهش فشار عصبی و تحریک‌پذیری: مصرف این گیاه می‌تواند باعث کاهش تنش‌های عصبی و بهبود خلق‌وخو شود.
- تقویت حافظه و تمرکز: این گیاه با کاهش استرس و ایجاد آرامش، عملکرد حافظه و قدرت تمرکز را تقویت می‌کند.
- کاهش سردردهای عصبی و میگرن: سردردهای عصبی و میگرنی معمولا به دلیل استرس، تنش عضلانی، التهاب یا فعالیت بیش‌ازحد سیستم عصبی ایجاد می‌شوند. سنبل الطیب با خاصیت آرام‌بخشی خود می‌تواند به کاهش این نوع سردردها کمک کند.
جهت استفاده از فواید این گیاه می‌توانید یک تا ۲ گرم ریشه خشک آن را در یک لیوان آب جوش دم و قبل از خواب مصرف کنید. توجه داشته باشید این گیاه می‌تواند منجر به کاهش فشار خون شود. بنابراین اگر مشکلی در این زمینه دارید، حتما در مصرف این گیاه محتاط باشید. همچنین خوب است بدانید مصرف این گیاه در برخی افراد منجر به مشکلات گوارشی مانند تهوع و دل‌درد می‌شود.
با درمانکده به آسانی می‌توانید از پزشکان متخصص تغذیه نوبت مشاوره اینترنتی بگیرید و سوال‌های خود را مطرح کنید. علاوه‌بر این، امکان رزرو نوبت حضوری از طریق سیستم آنلاین نیز برای شما مهیا است.
خواص سنبل الطیب برای کبد
گیاه سنبل الطیب بیشتر به عنوان یک گیاه آرام‌بخش و ضداضطراب شناخته می‌شود، اما برخی از ترکیبات آن می‌توانند اثرات مثبتی بر سلامت کبد داشته باشند. برای مثال فلاونوئیدهای موجود در آن خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و از آسیب سلول‌های کبدی جلوگیری می‌کنند. همچنین اسیدهای والرنیک استرس و التهاب را کاهش می‌دهد و باعث بهبود عملکرد کبدی می‌شود. در کنار این‌ها آلکالوئیدها می‌توانند به تنظیم آنزیم‌های کبدی و کاهش التهاب در کبد کمک کنند.
نکته مهمی که باید بدانید این است که سنبل الطیب جایگزین درمان پزشکی برای بیماری‌های کبدی نیست. شما می‌توانید از آن به عنوان یک مکمل طبیعی در کنار رژیم غذایی سالم استفاده کنید. نکته مهم‌تر دیگر این است که برخی مطالعات علمی نشان داده‌اند مصرف طولانی‌مدت سنبل الطیب ممکن است در برخی افراد باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شود. بنابراین اگر با بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب، سیروز کبدی یا هپاتیت مزمن مواجه هستید، حتما قبل از مصرف این گیاه با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
خواص سنبل الطیب برای لاغری
اگر به فکر کاهش وزن هستید و می‌خواهید دمنوشی را مصرف کنید که به‌طور مستقیم منجر به لاغری شود، سنبل الطیب انتخاب خوبی نیست! این گیاه به دلیل کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب به‌طور غیر‌مستقیم می‌تواند باعث لاغری شود. اگر پرخوری عصبی دارید و به دلیل استرس غذا زیاد می‌خورید، دمنوش این گیاه می‌تواند برای شما موثر باشد. چنانچه داروی خاصی مصرف می‌کنید یا بیماری خاصی دارید، قبل از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنید.
خواص سنبل الطیب برای قلب
مهم‌ترین فواید گیاه علف گربه برای سیستم قلبی و عروقی عبارت‌اند از:
- کاهش استرس و فشار روانی: به نظر شما آیا یکی از مهم‌ترین عوامل مشکلات قلبی استرس و اضطراب طولانی‌مدت نیست!؟ استرس و اضطراب طولانی‌مدت منجر به افزایش فشار خون و نامنظم شدن ضربان قلب می‌شوند و مهم‌ترین خاصیت سنبل الطیب این است که سیستم عصبی را آرام کند. این گیاه با افزایش گابا (GABA) در مغز، اثر آرام‌بخشی دارد و باعث کاهش استرس و ضربان نامنظم قلب می‌شود.
- کاهش فشار خون و بهبود جریان خون: ترکیبات اسیدهای والرنیک و فلاونوئیدها باعث گشاد شدن عروق و کاهش فشار خون می‌شوند. سنبل الطیب می‌تواند برای افرادی که فشار خون بالا دارند، مفید باشد.
- بهبود کیفیت خواب و پیشگیری از حملات قلبی ناشی از بی‌خوابی: بی‌خوابی مزمن می‌تواند باعث افزایش خطر فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و حمله قلبی شود. سنبل الطیب کیفیت خواب را بهبود می‌دهد و به سلامت قلب کمک می‌کند.
خواص سنبل الطیب برای فشار خون
ترکیبات فعال والرنیک اسید و والپوتریات‌ها در سنبل الطیب می‌توانند منجر به گشاد شدن عروق شوند، جریان خون را بهبود و فشار خون را کاهش دهند. گشاد شدن عروق باعث کاهش بار اضافی بر قلب و عروق می‌شود که نتیجه آن کاهش فشار خون است. همچنین این گیاه می‌تواند سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را کاهش دهد که در نتیجه موجب کاهش فشار خون می‌شود. علاوه‌بر این‌ها، سنبل الطیب به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند، کمبود خواب می‌تواند به افزایش فشار خون منجر شود. خواب مناسب و عمیق در شب باعث می‌شود بدن در طول روز بهتر عمل کند و فشار خون کنترل شود.
خواص سنبل الطیب برای پوست
سنبل الطیب علاوه بر تاثیرات آرام‌بخش بر سیستم عصبی به دلیل خواص زیر برای سلامتی پوست نیز می‌تواند مفید باشد:
- ضد‌التهابی: این گیاه دارای ترکیباتی است که می‌توانند التهاب پوست را کاهش دهند. علف گربه به‌ویژه در درمان آکنه و مشکلات پوستی ناشی از التهاب مانند اگزما و پسوریازیس موثر است. خاصیت ضد‌التهابی آن در تسکین قرمزی، تورم و تحریکات پوستی مفید است.
- آنتی‌اکسیدانی: ترکیبات فلاونوئیدی و اسیدهای والرنیک در سنبل الطیب می‌توانند به مقابله با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند. رادیکال‌های آزاد از جمله فاکتورهایی هستند که منجر به پیری زود‌رس پوست می‌شوند. این ویژگی سنبل الطیب به کاهش چین و چروک و افزایش شادابی پوست کمک می‌کند.
- خاصیت آرام‌بخشی و کاهش استرس: استرس می‌تواند یکی از عوامل اصلی مشکلات پوستی مانند آکنه و روزاسه باشد. سنبل الطیب با کمک به کاهش استرس و اضطراب باعث بهبود وضعیت پوست می‌شود و از بروز مشکلات پوستی ناشی از تنش‌های عصبی جلوگیری می‌کند.
برای درمان مشکلات پوستی و کاهش التهاب می‌توانید از دمنوش یا کرم و روغن‌های موضعی سنبل الطیب استفاده کنید. قبل از مصرف این گیاه حتما مقدار کمی از آن را روی پوست امتحان کنید تا مطمئن شوید نسبت به آن آلرژی ندارید.
خواص سنبل الطیب برای ترک اعتیاد
از آنجا که گیاه علف گربه تاثیر مثبتی بر کاهش استرس، اضطراب و بهبود خواب دارد، می‌تواند در مراحل ترک مواد مخدر یا الکل موثر باشد. به عنوان مثال یکی از مشکلات اصلی در فرایند ترک اعتیاد، اضطراب و استرس شدید است. سنبل الطیب با اثر آرام‌بخشی خود می‌تواند به کاهش این اضطراب‌ها کمک کند و افراد را از تنش‌های روانی ناشی از ترک مواد مخدر یا الکل رهایی دهد.
علاوه‌بر این، در دوران ترک اعتیاد مشکلات خواب و بی‌خوابی معمولا افزایش می‌یابد. سنبل الطیب به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. داشتن خواب بهتر نیز باعث می‌شود تا فرد تمرکز بیشتری داشته باشد و میل به مصرف مواد را کنترل کند.
این گیاه به دلیل خاصیت آرام‌بخشی و ضد‌التهابی خود می‌تواند به کاهش برخی از علائم جسمی ناشی از ترک اعتیاد مانند درد عضلانی، گرفتگی و لرزش‌های عضلات بدن نیز کمک کند.
برای این منظور می‌توانید از دمنوش سنبل الطیب یا قرص آن استفاده کنید. توجه داشته باشید مصرف بیش از حد ممکن است باعث عوارض جانبی مانند سردرد، سرگیجه و تهوع شود.
خواص سنبل الطیب برای بی خوابی
یکی از علل رایج بی‌خوابی، اضطراب و استرس است. دمنوش سنبل الطیب باعث آرامش ذهنی شما می‌شود و کیفیت خواب‌تان را افزایش می‌دهد. این تاثیرات به دلیل وجود اسیدهای والرنیک در این گیاه است.
توجه داشته باشید مصرف این گیاه ممکن است باعث خواب‌آلودگی شود. بنابراین باید از مصرف آن در زمان‌های نیاز به هوشیاری (مثل رانندگی) خودداری کنید.
خواص سنبل الطیب برای سرماخوردگی
سنبل الطیب دارای ترکیباتی است که می‌تواند به کاهش التهاب در گلو و سینوس‌ها کمک کند. ترکیبات فعال سنبل الطیب مانند والپوتریات‌ها و اسیدهای والرنیک به آرام‌سازی عضلات مجاری تنفسی کمک می‌کنند و خشکی گلو را تسکین می‌دهند.
یکی از مشکلات شایع در سرماخوردگی، اختلال در خواب است. سنبل الطیب با بهبود خواب به بدن اجازه می‌دهد تا سریع‌تر ریکاوری کند. خواب کافی برای بهبود سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرماخوردگی ضروری است.
همچنین این گیاه سنبل به دلیل خاصیت تسکین‌دهندگی خود ممکن است به کاهش تب و دردهای عضلانی که معمولا همراه با سرماخوردگی هستند، کمک کند.
خواص سنبل الطیب برای زنان
سنبل الطیب علاوه‌بر اینکه آرام‌بخش است برای زنان نیز فواید متعددی دارد. این گیاه می‌تواند در حل بسیاری از مشکلات جسمی و روحی زنان موثر باشد، از جمله در تنظیم هورمون‌ها، سلامت رحم، بهبود خواب و آرامش اعصاب.
از مهم‌ترین خواص سنبل الطیب برای رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تسکین دردهای قاعدگی: ترکیبات فعال در سنبل الطیب می‌توانند به کاهش اسپاسم‌های عضلانی و دردهای شکمی که معمولا در دوره قاعدگی اتفاق می‌افتد، کمک کنند. این گیاه به عنوان یک آرام‌بخش عضلانی عمل می‌کند و می‌تواند گرفتگی‌های رحم را کاهش دهد.
- تنظیم چرخه قاعدگی: سنبل الطیب به دلیل تاثیری که بر سیستم عصبی و هورمون‌ها دارد، می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کند.
برای مصرف سنبل الطیب در دوران بارداری و شیردهی حتما باید با پزشک مشورت کنید.
فواید سنبل الطیب در ترکیب با سایر گیاهان دارویی
ترکیب سنبل الطیب با برخی گیاهان دارویی مانند بادرنجبویه، بابونه، اسطوخودوس و گل گاوزبان رایج است. در جدول زیر مهم‌ترین خواص این ترکیبات را می‌خوانید:
| خواص سنبل الطیب و بادرنجبویه | خواص سنبل الطیب و بابونه | خواص سنبل الطیب و اسطوخودوس | خواص سنبل الطیب و گل گاوزبان |
| بهبود کیفیت خواب | بهبود کیفیت خواب | بهبود کیفیت خواب | بهبود کیفیت خواب |
| کاهش استرس و اضطراب | کاهش اضطراب و استرس | کاهش اضطراب و استرس | کاهش استرس و اضطراب |
| کاهش گرفتگی‌های عصبی | کاهش دردهای عضلانی و گوارشی | آرام کردن اعصاب | تقویت اعصاب |
| کمک به بهبود خلق و خو | کمک به درمان التهابات معده | بهبود خلق و خو | بهبود خلق و خو |
فواید سنبل الطیب در چند خط
سنبل الطیب به کاهش استرس، اضطراب و بی‌خوابی کمک می‌کند و به عنوان یک آرام‌بخش طبیعی برای تسکین دردهای عضلانی و گوارشی موثر است. همچنین این گیاه برای تقویت اعصاب، کاهش دردهای قاعدگی و تنظیم خلق و خو مفید است. خواص سنبل الطیب در ترکیب با دیگر گیاهان مانند بادرنجبویه، بابونه، گل گاوزبان و اسطوخودوس می‌تواند تقویت شود. مصرف این گیاه می‌تواند باعث افت فشار خون شود؛ بنابراین قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت داشته باشید. به خاطر داشته باشید زنان باردار و شیر‌ده نمی‌توانند بدون مشورت پزشک این گیاه را مصرف کنند.
اگر قصد دارید این گیاه را مصرف کنید، توصیه می‌کنیم قبل از مصرف آن با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات رایج
این گیاه می‌تواند باعث آرامش و خواب بهتر مادر شود، اما در دوران بارداری و شیردهی سنبل الطیب را حتما با مشورت پزشک مصرف کنید. برخی از ترکیبات این گیاه بر جنین و نوزاد تاثیر منفی دارند.
این گیاه به دلیل ترکیبات فعال خود می‌تواند باعث آرامش ذهنی شود و در درمان بی‌خوابی موثر باشد.
سنبل الطیب یک آرام‌بخش طبیعی قوی است که به کاهش استرس، اضطراب، بی‌خوابی و سردردهای عصبی کمک می‌کند.
منبع: healthline
