بارداری، دوره‌ای پر از تغییرات جسمی و هورمونی است که می‌تواند تاثیرات مختلفی بر بدن مادر بگذارد. واریس واژن از جمله مشکلاتی به‌شمار می‌آید که حدود ۲۰ درصد از زنان آن را در این دوران تجربه می‌کنند. این عارضه به دلیل تورم رگهای خونی در دستگاه تناسلی زنان ایجاد می‌شود و اغلب با احساس درد، سنگینی و ناراحتی در آن ناحیه همراه است. اگرچه واریس واژن معمولا پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما شناخت علل، علائم و راه‌های درمان آن به مدیریت بهتر این عارضه کمک می‌کنند و مانع از بروز ناراحتی‌های بیشتر می‌شوند.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با واریس ناحیه تناسلی زنان آشنا کنیم.
فهرست محتوا
واریس واژن در بارداری چیست؟
واریس واژن یا واریس تناسلی به معنی تورم و برآمدگی لبه خارجی واژن است که به دلیل تجمع خون در رگهای قسمت بیرونی ناحیه تناسلی زنان ایجاد می‌شود. بارداری از شایع‌ترین دلایل بروز این عارضه به‌شمار می‌آید که دلیل آن را می‌توان ناشی از افزایش جریان خون به لگن در دوران حاملگی دانست.
زنانی که در قسمت‌های دیگر بدن خود مانند پا رگهای واریسی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به واریس تناسلی هستند. این عارضه معمولا در سه ماهه دوم بارداری بروز پیدا می‌کند و باز نزدیک‌تر شدن به زایمان، شدیدتر می‌شود.؛ زیرا فشار رحم روی وریدهای لگن افزایش یافته و در جریان خون به وریدهای اندام تناسلی زنان، اختلال ایجاد می‌کند. اما خبر خوب این است که در اغلب موارد، واریس تناسلی پس از زایمان بهبود می‌یابد و تنها درصد کمی از زنان بعد از زایمان همچنان درگیر آن هستند و نیاز به درمان دارند.
علائم واریس واژن در بارداری
واریس تناسلی در دوران بارداری معمولا با طیف وسیعی از علائم همراه است که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- سیاهرگ‌های برجسته و قابل‌مشاهده در واژن
- ناراحتی یا درد در واژن، به‌ویژه بعد از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت
- خارش یا سوزش در اطراف وریدهای واریسی
- احساس سنگینی و فشار در ناحیه تناسلی
- رابطه جنسی دردناک
- افزایش حساسیت در ناحیه تناسلی
- ناراحتی هنگام راه رفتن یا ورزش
بیشتر بدانید: عفونت در بارداری
علت واریس واژن در بارداری
این عارضه به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در دوران بارداری بروز پیدا می‌کند. در این دوران، افزایش حجم رحم به وریدهای لگنی فشار می‌آورد و موجب اختلال در جریان خون طبیعی می‌شود. همچنین بالا رفتن سطح پروژسترون در دوران حاملگی عوارضی همچون شل‌شدگی دیواره رگهای خونی و گشاد شدن آن‌ها را به همراه دارد. نتیجه این تغییرات، تورم و برآمدگی عروق ناحیه تناسلی زنان است که از لحاظ ظاهری مشابه واریس پا هستند. در ادامه می‌توانید عکس واریس واژن در بارداری را مشاهده کنید:
برخی متخصصان معتقدند، زنانی که در بارداری اول درگیر واریس تناسلی شده‌اند، ممکن است در بارداری‌های بعدی مجدد این عارضه را تجربه کنند.
عوامل خطر ابتلا به واریس تناسلی در بارداری
این عارضه ممکن است برای هر خانم بارداری بروز ایجاد شود، با این حال برخی عوامل همچون موارد زیر خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:
- سابقه خانوادگی واریس
- سن بالا
- بارداری چندقلو
- سابقه ابتلا به واریس لگن
- بارداری قبلی همراه با واریس تناسلی
- افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری
- نشستن یا ایستادن طولانی مدت
بیشتر بدانید: مشکلات بارداری
واریس واژن و زایمان طبیعی
به طور معمول، واریس تناسلی اختلالی در زایمان طبیعی ایجاد نمی‌کند. اما اگر رگهای واریسی بسیار بزرگ و انسدادی باشند، ممکن است زایمان طبیعی به سختی و با درد زیاد انجام شود. به همین دلیل متخصص زنان در چنین شرایطی، زایمان سزارین را توصیه می‌کند.
تشخیص واریس تناسلی در حاملگی
پزشک متخصص زنان برای تشخیص این عارضه، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سوالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد می‌پرسد. همچنین ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش سونوگرافی داپلر تجویز کند. این آزمایش جریان خون و مشکلات مرتبط با عروق را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
روش درمان واریس واژن در بارداری و بعد از زایمان
گزینه‌های درمانی برای کاهش شدت واریس تناسلی در دوران بارداری و بعد از زایمان شامل موارد زیر هستند:
جوراب فشاری
پزشک ممکن است برای کاهش درد، ناراحتی و افزایش گردش خون در ناحیه لگن، پوشیدن جوراب فشاری یا استفاده از کمربند حمایتی را توصیه کند.
لیزر درمانی
لیزر درمانی یک گزینه ایمن برای مدیریت واریس تناسلی در دوران بارداری است. در این روش کم‌تهاجمی و غیر جراحی از انرژی لیزر برای درمان سیاهرگ‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کنند. انرژی لیزر با هدف قرار دادن وریدهای برآمده باعث تخریب و کوچک شدن آن‌ها می‌شود.
بیشتر بدانید: ترشحات بارداری چجوریه؟
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی یک راه‌کار موثر برای درمان واریس واژن بعد از زایمان است. اگر تا ۶ ماه بعد از زایمان رگهای واریسی در ناحیه تناسلی از بین نرفتند، اسکلروتراپی می‌تواند موجب درمان قطعی این عارضه شود. در این روش غیر جراحی، پزشک محلولی را به طور مستقیم درون وریدهای آسیب‌دیده تزریق می‌کند. این محلول با تحریک دیواره وریدها موجب فروپاشی و بسته‌شدن آن‌ها می‌شود، سپس با گذشت چند هفته تا چند ماه، رگهای تحت درمان قرارگرفته توسط بدن جذب شده و از بین می‌روند. اسکلروتراپی از آن جایی که به بیهوشی و جراحی نیازی ندارد، یک گزینه ایمن برای کاهش واریس تناسلی در دوران بارداری هم به‌شمار می‌آید.
رادیوفرکوئنسی (RF)
یکی دیگر از راه‌کارهای درمان واریس واژن در بارداری، استفاده از روش رادیوفرکوئنسی است. در این روش با حداقل تهاجم از گرمای تولیدشده توسط رادیوفرکوئنسی برای مسدود کردن جریان خون به رگهای واریسی استفاده می‌کنند تا به جای آن خون در رگهای سالم جریان پیدا کند.
بیشتر بدانید: درد زایمان چگونه است؟
درمان خانگی
اگر به دنبال درمان خانگی واریس واژن در بارداری هستید، نکات زیر را به دقت رعایت کنید:
- از جوراب واریس و گن‌های مخصوص استفاده کنید.
- استفاده از کمپرس سرد برای جلوگیری از ورم و التهاب می‌تواند موثر است.
- بالا نگه‌داشتن لگن با قرار دادن حوله رول‌شده یا بالش زیر لگن در حالت درازکش به جریان خون کمک می‌کند.
- خانم‌های باردار برای مدت طولانی نباید بایستند و بهتر است در فواصل زمانی مشخص بنشینند یا دراز بکشند تا خون به جریان بیفتد.
- بهتر است لباس‌های راحت و گشاد بپوشید تا فشار اضافی بر عروق ناحیه تناسلی وارد نشود.
- اگر رگهای واریسی واژن دارای خارش هستند، این مشکل با حمام و استفاده از شوینده‌های غیر صابونی قابل کنترل است.
- روزی چندین بار، به‌ویژه موقع استراحت پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
- هنگام استراحت کردن بهتر است دراز بکشید و به پهلو بخوابید.
- فعالیتی که با کش همراه هستند را محدود کنید و تا حد امکان از خنده، سرفه و عطسه شدید بپرهیزید.
- غذای نرم و حاوی فیبر بخورید تا دچار یبوست نشوید؛ زیرا یبوست می‌تواند فشار وارده بر عروق واژن را افزایش دهد.
بیشتر بدانید: علت گوشتی بودن واژن
عوارض و خطرات واریس واژن در بارداری
واریس واژن در بارداری به طور معمول خطر قابل توجهی برای جنین و مادر ندارد، اما می‌تواند کیفیت زندگی مادر را در دوران حاملگی کاهش دهد. در برخی موارد نادر و در صورت عدم درمان علائم جدی، این عارضه ممکن است موجب بروز عوارضی شود که عبارت‌اند از:
- افزایش خطر لخته‌شدن خون
- تجمع خون در رگ‌ها و ایجاد لخته خون یا ترومبوز در وریدهای عمقی (DVT)
- خونریزی از وریدهای واریسی
- عفونت یا التهاب وریدهای آسیب‌دیده
چگونه از واریس واژن در دوران بارداری جلوگیری کنیم؟
شاید نتوان به طور قطعی از ایجاد این عارضه در دوران بارداری جلوگیری کرد، اما رعایت نکات زیر برای کاهش خطر بروز یا بهبود علائم مرتبط با واریس تناسلی موثر هستند:
- برای گردش خون بهتر و تقویت عضلات لگن، فعالیتهای منظم همچون پیاده‌روی آرام و شنا انجام دهید.
- هنگام استراحت و خواب، پاهای خود را روی یک بالش بگذارید تا کمی از سطح بدن بالاتر قرار بگیرد و موجب بهبود جریان خون شود.
- موقعیت بدنی خود را به طور منظم تغییر دهید تا به وریدهای لگنی فشار وارد نشود؛ بدین معنی که برای مدت طولانی ننشینید یا نایستید.
- تلاش کنید افزایش وزن شما در دوران بارداری در محدوده سالم باشد؛ زیرا بالا رفتن بیش از حد وزن بر عروق واژن و عضلات لگن فشار شدیدی وارد می‌کند.
- در صورت داشتن سابقه ابتلا به واریس واژن در بارداری قبلی، استفاده از جوراب‌های فشاری احتمال بروز مجدد این عارضه را به حداقل می‌رساند.
بیشتر بدانید: اپیدورال چیست؟
راهنمای مراجعه به پزشک
واریس واژن در بارداری یکی از مشکلات نسبتا شایعی است که به دلیل افزایش حجم خون در این ناحیه بر اثر تغییرات هورمونی یا فشار رحم بر وریدهای لگنی ایجاد می‌شود. این عارضه که معمولا با احساس درد، ناراحتی، سنگینی و تورم در ناحیه تناسلی همراه است، در اغلب موارد پس از زایمان بهبود پیدا می‌کند. برای مدیریت و کاهش علائم واریس تناسلی می‌توان از روش‌های خانگی مانند پوشیدن جوراب فشاری، بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت و اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت بهره برد، اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی مانند اسکلروتراپی باشد.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علت، علائم و راه‌کارهای درمانی واریس واژن در بارداری آشنا کردیم. اگر درباره این عارضه سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این عارضه به خودی‌خود برای مادر و جنین خطرناک نیست، اما ممکن است در موارد نادر منجر به لخته شدن خون، عفونت یا خونریزی شود. از همین رو بهتر است برای درمان اقدام کنید.
واریس تناسلی اختلالی در زایمان طبیعی ایجاد نمی‌کند. اما زمانی که این عارضه شدید باشد و پزشک تشخیص دهد به دلیل تورم و پرخونی این ناحیه احتمال خونریزی وجود دارد، زایمان سزارین را توصیه می‌شود.
در اغلب موارد، رگهای برجسته و علائم واریس تناسلی تا ۶ ماه پس از زایمان خودبه‌خود برطرف می‌شوند، با این حال، در صورتی که این عارضه بسیار شدید باشد، پزشک از روش‌های درمانی مانند اسکلروتراپی استفاده می‌کند.
منابع: medicalnewstoday | verywellfamily
