عمل لوزه (Tonsillectomy) برای درمان عفونت‌های مکرر لوزه و رفع مشکلات تنفسی مرتبط با خواب انجام می‌شود. معمولاً عمل لوزه در کودکان انجام می‌شود، اما بعضی از بزرگسالان هم به آن نیاز دارند. بهبودی کامل بعد از برداشتن لوزه، حدود ۲ هفته طول می‌کشد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده شما را با این عمل آشنا می‌کنیم تا بدانید که چرا انجام می‌شود، چه مراحلی دارد و پیش‌زمینه‌ای ذهنی درباره آن داشته باشید.
جدول محتوا
عمل لوزه چیست و چرا انجام می‌شود؟
لوزه‌ها توده‌های گوشتی و گرد در پشت گلو هستند و هر فرد دو لوزه در طرفین گلوی خود دارد. در عمل لوزه، تمام یا بخشی از آن برداشته می‌شود. دلیل عمل لوزه در کودکان و بزرگسالان، رفع مشکلات تنفسی مرتبط با خواب مانند آپنه یا رفع خطر عفونت‌های این بخش از گلو است.
عمل لوزه برای خروپف هم کاربرد دارد و می‌تواند باعث بهبود تنفس در طول خواب شود. ضمناً در جراحی و عمل لوزه در تب مارشال هم که نوعی بیماری نادر است و با تورم غدد لنفاوی همراه می‌شود، کاربرد دارد. برداشتن لوزه به کاهش علائم کمک شایانی می‌کند. یادتان باشد، عمل لوزه در ۳۰ سالگی هم امکان‌پذیر است و بنا به شرایط هر بیمار، درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود.
عمل لوزه چگونه است؟
لوزه‌ها بخشی از سیستم ایمنی بدن و دو توده لنفاوی هستند. اگر مدام عفونت کنند و مشکلات تنفسی به وجود بیاورند، نیاز به برداشتن کلی یا جزئی آن‌ها به میان می‌آید. این عمل معمولاً به شکل سرپایی انجام می‌شود و متخصصان گوش، حلق و بینی با استفاده از ابزارهای جراحی، تمام یا بخشی از آن را برمی‌دارند.
بیشتر بدانید: سنگ لوزه
عمل لوزه چقدر طول می‌کشد؟
برداشتن لوزه در بیشتر مواقع، فقط حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. گاهی‌اوقات امکان دارد که این مدت زمان برای بعضی از بیماران طولانی‌تر شود. این عمل در کودکان هم رواج دارد. در پاسخ به اینکه عمل لوزه در کودکان چقدر طول می‌کشد هم باید بگوییم، در حدود۳۰ تا ۴۵ دقیقه.
انواع عمل لوزه
روش‌های مختلفی برای انجام عمل لوزه‌ها وجود دارد. در یک تقسیم‌بندی کلی، عمل به دو شیوه سنتی یا با لیزر انجام می‌شود.
عمل لوزه با تیغ
در این روش از تیغ و چاقو برای برداشتن لوزه‌ها استفاده می‌شود. با به‌کارگیری روش سنتی، پزشکان باید مراقب خونریزی باشند و آن را به‌درستی و در زمان مناسب متوقف کنند. تا ۲۴ ساعت پس از جراحی هم امکان خونریزی لوزه وجود دارد.
بعد از عمل لوزه با تیغ، از روش‌هایی مانند فشاردادن بستر جراحی و شستن زیاد برای پیشگیری از خونریزی استفاده می‌شود. راه‌کارهای دیگری مانند به‌کارگیری بخیه و سوزاندن سر عروق با حرارت هم در کنترل خونریزی موثرند.
عمل لوزه با لیزر
از لیزر به عنوان چاقو یا همان تیغ در روش سنتی استفاده می‌شود. با لیزر می‌توان برش ایجاد کرد و سر عروق و رگ‌ها را مسدود کرد. ضمن اینکه در تبخیر بافت‌ها هم کاربرد دارد. لیزرهای جراحی با تولید گرما و انتقال حرارت به بدن در بافت موردنظر به پیش‌برد عمل لوزه برای کودکان کمک می‌کنند.
بیشتر بدانید: التهاب لوزه
فرق عمل لوزه با لیزر و سنتی
کسانی که در آستانه عمل لوزه قرار دارند یا می‌خواهند کودک خود را برای چنین جراحی آماده کنند، معمولا سوالات زیادی در ذهن دارند و مایل‌اند که روش‌های سنتی و جدید را با هم مقایسه کنند. نکات زیر در درک تفاوت روش‌های عمل مفید هستند:
- هرچند که روش جراحی با لیزر در طول عمل خونریزی کمتری دارد، اما امکان خونریزی بعد از جراحی وجود دارد.
- احساس درد بعد از جراحی با لیزر در چند روز نخست کمتر از روش سنتی است، اما دوام درد در طولانی‌مدت بیشتر از دوره نقاهت و درد ناشی از روش سنتی است.
قبل از عمل لوزه
پیش از انجام این عمل، پزشک بیمار را به دقت معاینه می‌کند. شرایط خاص هر فرد هم بررسی می‌شود و تحت نظر قرار می‌گیرد. یکی از اقداماتی که پیش از جراحی انجام می‌شود، آزمایش خون است. در ضمن، چشم‌اندازی از عمل و نکات مراقبتی بعد آن هم با بیمار یا همراهان او درمیان گذاشته می‌شود.
در طول عمل لوزه
برای انجام عمل از بیهوشی استفاده می‌شود. در این صورت، بیمار در طول جراحی به خواب می‌رود و درد و ناراحتی را احساس نمی‌کند. بنا به انتخاب و شرایط هر بیمار از روش‌های مختلف زیر برای پیش‌برد عمل استفاده می‌شود. پیش‌تر هم به دسته‌بندی کلی روش‌ها اشاره کردیم:
| کوتر الکتریکی | در این روش از گرما برای برداشتن لوزه‌ها و توقف هرگونه خونریزی استفاده می‌شود. |
| چاقوی سرد فولادی | جراح از چاقوی جراحی (چاقوی جراحی سنتی) برای برداشتن لوزه‌های شما استفاده و خونریزی را با کوتر الکتریکی (گرمای شدید) یا بخیه متوقف می‌کند. |
| برداشتن لوزه با دام | جراح از ابزار جراحی مخصوصی به نام تله استفاده می‌کند که دارای یک حلقه سیم نازک در انتهای آن است. هنگامی که جراح لوزه شما را جدا می‌کند، این دستگاه را در اطرافش قرار می‌دهد تا آن را ببندد. این روند به کاهش خونریزی کمک می‌کند. |
| چاقوی جراحی هارمونیک | این روش از ارتعاشات اولتراسونیک برای برداشتن لوزه و توقف خونریزی همزمان استفاده می‌کند. |
روش‌های دیگری هم برای برداشتن لوزه‌ها وجود دارند که شامل استفاده از تکنیک‌های فرسایش با فرکانس رادیویی، لیزرهای دی‌اکسید کربن و ترکیبی از روش مکش و برش می‌شوند.
اینکه کدام روش عمل لوزه بهتر است، باید با مشورت با پزشک مشخص شود. بسیاری از افراد و به ویژه، والدین روش عمل لوزه به سیاق سنتی را می‌پسندند. باید ببینید که پزشک معالج چه نظری دارد.
بیشتر بدانید: گلودرد چرکی
بعد از عمل لوزه
زمانی که عمل جراحی به پایان می‌رسد، تیم پزشکی بیمار را به اتاق ریکاوری یا همان بازیابی منتقل می‌کنند. در آنجا، علائم حیاتی مانند موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
- فشار خون
- ضربان قلب
- سطح اکسیژن خون
مزایای عمل
با عمل لوزه در بزرگسالان و کودکان، بسیاری از مشکلات تنفسی یا عفونت‌ها از بین می‌روند. این جراحی مزایای زیر را هم به همراه دارد:
- رفع عفونت‌ها
- کیفیت خواب بهتر
- بالارفتن سطح کیفی زندگی
خطرات عمل
هر عمل جراحی با خطرات و عوارض احتمالی همراه است. عمل لوزه معمولاً خطر و عوارض ناخوشایندی ندارد. با این حال، امکان بروز موارد زیر وجود دارد:
- عفونت
- خونریزی زیاد در عمل
- تورم زبان یا سقف دهان
- خونریزی بعد از عمل جراحی
مدت زمان بهبودی پس از عمل
به طور میانگین، بیشتر افراد در طول ۲ هفته بعد از عمل، بهبودی کامل پیدا می‌کنند. زمان بهبودی به عوامل مختلفی مانند موارد زیر وابسته است:
- نوع عمل
- شرایط بدنی بیمار
- عوارض ایجادشده بعد از عمل
به طور کلی، روند بهبودی هر فرد مشابه مراحل زیر پیش می‌رود؛ یک تا دو روز پس از انجام عمل جراحی:
- درد گلو
- تب پایین
- خستگی بدن
- بوی بد دهان
- گرفتگی صدا و مشکل حرف‌زدن
سه تا پنج روز بعد از عمل هم باید منتظر روند زیر در جریان بهبودی باشید:
- ادامه گلودرد (بدترشدن درد در روز سوم یا چهارم)
- خستگی عمومی بدن
در روزهای بعد (تا روز دهم) هم امکان دارد که کمی خونریزی در زمان پوسته‌ریزی در ناحیه لوزه‌ها رخ بدهد.
بیشتر بدانید: علائم گلو درد عصبی چیست؟
برای عمل لوزه چه بخوریم؟
برای بهبودی سریع‌تر بعد از عمل، به بیماران توصیه می‌شود که مایعات زیادی بنوشند. در هفته اول هم امکان خوردن غذاهای نرم و خنک وجود دارد. نباید غذاهای تند و سفت مصرف شوند و بهتر است که این گزینه‌ها مورد استفاده قرار بگیرند:
- آب، چای و آبمیوه
- بستنی و اسموتی‌ها
- ماست، پودینگ و پوره سیب
- آبگوشت، پوره سیب زمینی و تخم مرغ هم‌زده
نداشتن لوزه روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارد؟
مطالعات پزشکی نشان می‌دهد که برداشتن لوزه‌ها هیچ تاثیری روی سیستم ایمنی بدن ندارد. حتی بعضی از پژوهش‌ها اثرات مثبت آن روی دستگاه دفاعی بدن را هم تایید می‌کنند.
رفع عفونت‌های لوزه و دور نگه‌داشتن بدن از چنین مشکلی به عملکرد بهتر سیستم دفاعی کمک می‌کند. البته یادتان باشد که برخی از افراد، حتی بعد از برداشتن لوزه هم دوباره دچار عفونت می‌شوند.
بیشتر بدانید: علائم سرطان گلو
آیا عمل برگشت پذیر است؟
پاسخ مثبت است، اما این برگشت آن‌قدر چشمگیر و قابل توجه نیست. امکان دارد که لوزه‌ها تاحدی دوباره رشد کنند. در طی عمل جراحی لوزه، بیشتر بخش‌های آن برداشته می‌شود. با این حال، برخی از بافت‌ها باقی می‌مانند، بنابراین گاهی لوزه مجددا بازسازی می‌شود و رشد می‌کند. این رشد بسیار جزئی است.
کلام آخر
برای پیشگیری از مشکلاتی مانند عفونت گلو و بروز اختلالات تنفسی باید حواس‌تان به عمل لوزه در کودکان و بزرگسالان باشد. با یک جراحی ساده، از بروز عوارض متنوع و مختلف جلوگیری می‌شود. برای مراجعه به پزشکی با تخصص گوش و حلق و بینی می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
احساس کمی درد پس از عمل کاملا طبیعی است و ضمنا بزرگسالان بیشتر از بچه‌ها درد را احساس می‌کنند. در عرض چند هفته، بهبودی حاصل می‌شود و دیگر خبری از درد نخواهد بود.
فصل خاصی توصیه نمی‌شود، اما از آنجا که احتمال عفونت‌های ویروسی و باکتریایی مختلف در فصل‌های سرد بیشتر است، شاید انجام عمل در بهار و تابستان بهتر باشد.
در صورت عمل‌نکردن، احتمال بروز مشکلاتی مانند عفونت‌های مکرر، اختلالات تنفسی، عفونت گوش و حتی مشکلات قلبی و آبسه لوزه رخ خواهد داد.
لوزه‌ها در دو طرف پشت گلو قرار دارند، اما لوزه سوم یک توده لنفاوی است که در پشت بینی و بالای سقف دهان قرار دارد.
در صورت عمل‌نکردن، احتمال بروز مشکلاتی مانند عفونت‌های مکرر، اختلالات تنفسی، عفونت گوش و حتی مشکلات قلبی و آبسه لوزه رخ خواهد داد.
خیر، چون لوزه‌ها در ناحیه پشت گلو قرار دارند و ارتباطی میان آن‌ها و تارهای صوتی نیست.
عمل معمولا از ۳ سالگی به بعد انجام می‌شود و بنا به شرایط هر فرد تا سال‌های بعد و در بزرگسالی هم ادامه دارد. فواید عمل لوزه در بزرگسالان هم زیاد است و برای آن‌ها هم انجام می‌شود.
منابع: healthdirect | my.clevelandclinic
