خواص تخمه آفتابگردان برای سلامتی؛ یک دانه کوچک با فواید بی‌نظیر

تخمه آفتابگردان (Sunflower seed) یک خوراکی محبوب و خوشمزه‌ است که در بسیاری از فرهنگ‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. این دانه‌ کوچک اما مغذی سرشار از ویتامین، مواد معدنی و چربی‌های سالم است که همگی می‌توانند به حفظ سلامت بدن کمک کنند. در این مقاله از مجله درمانکده خواص تخمه آفتابگردان را بررسی می‌کنیم و به شما می‌گوییم که زیاده‌روی در مصرف این ماده غذایی ممکن است چه عوارضی داشته باشد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

تخمه آفتابگردان چند کالری دارد؟

یک اونس (حدود یک‌‌چهارم لیوان) تخمه آفتابگردان بدون پوست حاوی ۱۶۵ کالری انرژی است و مواد مغذی زیر را در اختیار بدن قرار می‌دهد:

• چربی: ۱۴/۱ گرم
• کربوهیدرات: ۶/۸۲ گرم
• فیبر: ۳/۱۵ گرم
• پروتئین: ۵/۴۸ گرم
• سلنیوم: ۲۲/۵ میکروگرم
• روی: ۱/۵ میلی‌گرم
• ویتامین E یا توکوفرول: ۷/۴ میلی‌گرم
• ویتامین B9 یا فولات: ۶۷/۲ میکروگرم

ارزش غذایی تخمه آفتابگردان

خواص این ماده غذایی اغلب به آنتی‌اکسیدان‌های ضد التهابی و مواد مغذی موجود در آن نسبت داده می‌شود. برای مثال:

• ویتامین E از سلول‌ها در برابر پیری زودرس و بیماری‌های مزمن محافظت می‌کند. همچنین در تقویت سیستم ایمنی، تولید گلبول‌ قرمز و گشاد شدن عروق برای جلوگیری از لخته شدن خون نقش دارد.
• سلنیوم یک ماده معدنی مهم است که به ساخت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی برای جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کند. علاوه بر این، اثرات مضر فلزات سنگین را بر بدن کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به سرطان را به حداقل می‌رساند.
• فولات به تولید DNA و پروتئین‌های جدید کمک می‌کند. همچنین برای تشکیل گلبول‌های قرمز خون و جلوگیری از کم‌خونی مفید است.
• روی از عملکرد سیستم ایمنی و غده تیروئید، حس چشایی، بهبود زخم، لخته شدن خون و… حمایت می‌کند.

بیشتر بدانید: خواص کندر

خواص تخمه آفتابگردان چیست؟

اضافه کردن Sunflower seed به رژیم غذایی می‌تواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد. در ادامه به مهم‌ترین خواص تخمه آفتابگردان برای مردان و زنان اشاره می‌کنیم.

۱. تقویت سیستم ایمنی

از خواص تخمه آفتابگردان برای عفونت و تقویت عملکرد ایمنی استفاده می‌شود. چرا که این ماده غذایی خاصیت ضد باکتریایی و ضد ویروسی دارد و می‌تواند میکروب‌هایی را که باعث بیماری می‌شوند از بین ببرد. Sunflower seed غنی از سلنیوم و روی است که هر ۲ در عملکرد سیستم ایمنی نقش حیاتی دارند و التهاب را در بدن کاهش می‌شوند. یک‌چهارم لیوان Sunflower seed تقریبا ۴۰ درصد نیاز روزانه بدن به سلنیوم و حدود ۱۳ نیاز بدن به روی را تامین می‌کند.

۲. حفظ سلامت قلب

بیماری قلبی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. اگرچه فعالیت بدنی منظم و ترک سیگار برای پیشگیری از این بیماری ضروری است، اما تغذیه هم در این زمینه نقش حیاتی دارد. برای مثال، محققان با انجام یک مطالعه متوجه شدند که دانه‌ها از جمله Sunflower seed منبع خوب چربی‌های سالم، فیبر و آنتی‌اکسیدان هستند و به همین دلیل به حفظ سلامت قلب کمک می‌کنند.

در یک مطالعه دیگر که روی ۹۰۰ زن و مرد انجام شد، سطح کلسترول تام و کلسترول بد (LDL) در زنانی که یک یا ۲ بار در ماه از دانه‌ها استفاده می‌کردند، کمتر بود. این اثرات در مردان مشاهده نشد. با این حال،  مردانی که Sunflower seed مصرف می‌کردند در مقایسه با دیگران وزن کمتری داشتند.

۳. پیشگیری از دیابت و درمان آن

امروزه بسیاری از بزرگسالان به پیش‌دیابت یا دیابت مبتلا هستند. اما درصد زیادی از آن‌ها ممکن است ندانند که قند خون بالا می‌تواند به بیماری قلبی، نارسایی کلیوی یا نابینایی منجر شود.

خوشبختانه، با پیروی از رژیم غذایی سالم می‌توان از ابتلا به دیابت پیشگیری کرد یا سرعت پیشرفت آن را کاهش داد. تحقیقات در مورد خواص تخمه آفتاب گردان نشان می‌دهد که این دانه به کنترل قند خون کمک می‌کند و برای کاهش مقاومت به انسولین و درمان دیابت نوع ۲ مفید است. بیشتر این فواید به یک نوع آنتی‌اکسیدان به نام کلروژنیک اسید نسبت داده می‌شود.

بیشتر بدانید: خواص تخم کتان

۴. بهبود سندرم متابولیک

سندرم متابولیک با  پرفشاری خون، قند خون بالا، افزایش تری‌گلیسیرید، کاهش کلسترول خوب (HLD) و چاقی شکمی مشخص می‌شود و با بیماری‌های مزمن مثل بیماری قلبی و سکته مغزی مرتبط است.

در یک مطالعه که روی ۲۲ هزار بزرگسال انجام شد، محققان ارتباط بین مصرف دانه‌ها و مغزیجات را با سندرم متابولیک بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که مصرف این مواد غذایی با کاهش خطر ابتلا به سندرم متابولیک همراه است. در این مطالعه، در کسانی که از آجیل و دانه‌ها استفاده می‌کردند، در مقایسه با افرادی که این مواد غذایی را نمی‌خوردند، سطح قند خون ناشتا پایین‌تر و میزان کلسترول خوب بالاتر بود.

۵. درمان کبد چرب غیر الکلی

بین تخمه آفتابگردان و کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) هم ارتباط مثبت وجود دارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که چربی زیادی در کبد انباشته شود. چاقی، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ از عوامل خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند.

در یک مطالعه روی ۲۵ هزار بزرگسال مشاهده شد که مصرف متعادل دانه‌ها و مغزیجات (حدود ۳۰ گرم در روز) خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را در زنان ۱۵ درصد و در مردان ۹ درصد کاهش می‌دهد.

بیشتر بدانید: خواص زیره سیاه

۶. حفظ سلامت پوست

این ماده غذایی حاوی روی و اسید چرب امگا ۶ است که هر ۲ برای داشتن پوست سالم ضروری هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود اسیدهای چرب ضروری تاثیر چشمگیری بر عملکرد و ظاهر پوست دارد. اضافه کردن غذاهای حاوی این اسیدهای چرب به برنامه روزانه به پیشگیری از بیماری‌های پوستی مانند درماتیت کمک می‌کند و تاثیر پیری را روی پوست کاهش می‌دهد.

۷. تقویت باروری

استفاده از تخمه آفتابگردان قبل از بارداری برای سلامتی مفید است. برای مثال، خوردن این ماده غذایی قبل از بچه‌دار شدن از سلامت تخمک محافظت می‌کند و قدرت باروری را افزایش می‌دهد.

مصرف تخمه آفتابگردان در بارداری هم فواید زیادی برای سلامت مادر و جنین دارد. شواهد نشان می‌دهد که این ماده غذایی به دلیل داشتن مواد مغذی ضروری از جمله فولات احتمال نقص لوله عصبی را کاهش می‌دهد و از رشد جنین حمایت می‌کند.

علاوه بر این، استفاده از تخمه آفتابگردان بعد از انتقال جنین به روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و به حفظ سلامت رحم کمک می‌کند.

۸. تنظیم هورمون‌ها

از خواص تخمه آفتابگردان برای رحم و تخمدان می‌توان به حفظ سلامت سیستم تناسلی زنانه، تقویت عملکرد تخمدان‌ها، تنظیم هورمون‌ها و چرخه قاعدگی و بهبود قدرت باروری اشاره کرد.

۹. چاق شدن صورت

بعضی از افراد از خواص تخمه آفتابگردان برای چاقی صورت استفاده می‌کنند. چرا که این ماده غذایی منبع خوب چربی‌های سالم است و جزء غذاهای پرکالری طبقه‌بندی می‌شود. علاوه بر این، به حفظ رطوبت و سلامت پوست کمک می‌کند و باعث می‌شود صورت شاداب‌تر به نظر برسد.

مضرات تخمه آفتابگردان برای کبد و سایر اندام‌ها

تخمه آفتابگردان به طور کلی مفید و مغذی است. اما مصرف آن به‌خصوص در مقادیر زیاد ممکن است با عارضه همراه باشد. از عوارض احتمالی این ماده غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آلرژی: بعضی از افراد به Sunflower seed یا حتی گرده آن حساسیت دارند و علائمی مانند کهیر، تورم و مشکلات تنفسی را تجربه می‌کنند.
• مشکلات گوارشی: زیاده‌روی در مصرف این ماده غذایی به نفخ و معده‌درد منجر می‌شود.
• مسمومیت غذایی: اگر این ماده غذایی به باکتری آلوده باشد، باعث مسمومیت غذایی می‌شود.
• افزایش فشار خون: خواص تخمه آفتابگردان بو داده تحت تاثیر میزان نمک قرار می‌گیرد. اگر برای تهیه این ماده غذایی از مقدار زیادی نمک استفاده شده باشد، احتمال ابتلا به پرفشاری خون، بیماری قلبی و مشکلات کلیوی افزایش می‌یابد.
• مشکلات کبدی: این ماده غذایی به دلیل داشتن چربی و کالری زیاد می‌تواند وزن بدن را بالا ببرد. چاقی یکی از عوامل خطر ابتلا به کبد چرب است.

آیا تخمه آفتابگردان باعث چاقی میشود؟

از تخمه آفتابگردان در رژیم کتوژنیک یا سایر رژیم‌های کاهش وزن به وفور استفاده می‌شود. چون تحقیقات در مورد خواص تخمه آفتابگردان برای لاغری نشان داده‌ است که این ماده غذایی به دلیل داشتن پروتئین، چربی و فیبر سیرکننده است و احتمالا پایبندی به رژیم کاهش وزن را تقویت می‌کند. از سوی دیگر، اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی کلروژنیک اسید موجود در آن ممکن است برای کنترل وزن مفید باشد.

با این حال، به یاد داشته باشید که به طور کلی تخمه آفتابگردان چاق کننده است. چرا که کالری بالایی دارد و اگر به مقدار زیاد مصرف شود، چربی را در بدن انباشته می‌کند. اگر می‌خواهید لاغر شوید یا وزن‌تان را در محدوده فعلی حفظ کنید، باید از این ماده غذایی در حد اعتدال و در قالب یک رژیم غذایی سالم و متنوع استفاده کنید.

مضرات و خواص تخمه آفتابگردان از نظر طب سنتی

طب سنتی این ماده غذایی را برای تقویت اعصاب، درمان مشکلات قلبی و حفظ سلامت پوست مفید می‌داند. همچنین از فواید تخمه آفتابگردان برای سرماخوردگی و تسکین سرفه حمایت می‌کند. چاقی، چرب شدن بدن و موی سر و افزایش چربی خون از مضرات تخمه آفتابگردان در طب سنتی هستند.

بیشتر بدانید: بهترین زمان مصرف چهار تخمه

میزان مصرف تخمه آفتابگردان در روز

توصیه کلی این است که میزان مصرف این ماده غذایی را به حداکثر ۳۰ گرم در روز محدود کنید. اما باید بدانید که حد مجاز مصرف آن به مقدار کالری مورد نیاز بدن، سطح فعالیت بدنی و وضعیت سلامتی بستگی دارد. بهترین کار این است که از Sunflower seed در حد اعتدال و به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متنوع استفاده کنید.

کلام پایانی

تخمه آفتابگردان غنی از پروتئین گیاهی، چربی سالم و فیبر است و مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی دارد. این ماده غذایی به عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن از جمله بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد. با این حال، مصرف زیاد آن برای سلامتی مضر است و توصیه نمی‌شود.

اگر می‌خواهید بدانید در طول روز مجاز به مصرف چه مقدار Sunflower seed هستید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق سایت درمانکده با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: health, medicalnewstoday