برداشتن طحال چه زمانی انجام می‌شود؟ + اما و اگرهای آن

برداشتن طحال (اسپلنکتومی، Splenectomy)، می‌تواند از طریق تکنیک لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام شود. جراحی لاپاراسکوپی، یک جراحی کم‌تهاجمی است و پزشکان آن را نسبت به عمل باز ترجیح می‌دهند. عواملی مانند تومور، آبسه طحال یا بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند زمینه را برای اسپلنکتومی فراهم کنند. گرچه این عضو بخشی از سیستم ایمنی است، ولی زندگی بدون آن امکان‌پذیر است. این مقاله از مجله درمانکده بیشتر شما را با جراحی طحال آشنا می‌کند.

علت برداشتن طحال چیست؟

برداشتن طحال در کودکان و بزگسالان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تروما (Trauma): ضربه شدید یا آسیب به شکم، ممکن است باعث پارگی و خونریزی داخلی شود. در چنین مواردی، برای کنترل خونریزی و جلوگیری از عوارض بعدی، پزشک برداشتن طحال را تجویز می‌کند.
• تومورهای طحال (Splenic Tumors): اگر تومور یا رشد سرطانی در طحال ایجاد شود، ممکن است جراحی برای خارج کردن طحال از بدن به بسمار توصیه شود.این شرایط در موارد تومورهای اولیه طحال یا تومورهای متاستاتیکی که از سایر قسمت‌های بدن به آن گسترش یافته‌اند، ضروری است.
• کیست یا آبسه طحال (Splenic Cysts or Abscesses): گاهی اوقات کیست یا آبسه در طحال ایجاد و منجر به درد و سایر عوارض می‌شود. اگر درمان‌های محافظه‌کارانه بی‌اثر باشد، پزشک برداشتن طحال با جراحی را توصیه می‌کند.
• اختلالات خونی (Blood Disorders): در برخی اختلالات خونی، مانند تالاسمی (thalassemia)، طحال بزرگ می‌شود و سلول های خونی را منفجر یا تخریب می کند. در چنین مواردی، برداشتن طحال می‌تواند به کاهش علائم و بهبود وضعیت کمک کند.
• عفونت‌های خاص (Certain Infections): در برخی موارد، برای کنترل یا جلوگیری از گسترش برخی عفونت‌ها، نیاز به خارج کردن طحال از بدن است.. به عنوان مثال، در موارد عفونت های شدید و مکرر ناشی ذات الریه یا مننژیت، ممکن است اسپلنکتومی به عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته شود.

توجه به این نکته ضروری است که طحال نقش حیاتی در سیستم ایمنی، تصفیه خون و ذخیره سلول‌های خونی دارد. پس از برداشتن طحال، افراد ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها باشند. بنابراین، واکسیناسیون و اقدامات پیشگیرانه باید برای به حداقل رساندن خطرات مرتبط با اسپلنکتومی را جدی بگیرید.

بیشتر بخوانید: هماتوم طحال چیست؟

برداشتن طحال چه عوارضی دارد؟

عوارض اسپلنکتومی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

افزایش حساسیت به عفونت‌ها

طحال نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن، به ویژه در مبارزه با برخی عفونت‌های باکتریایی دارد. بدون طحال، افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها هستند. واکسیناسیون علیه این باکتری‌ها اغلب قبل یا بعد از برداشتن طحال برای کمک به کاهش خطر برای بیماران ضروری است.

افزایش خطر لخته شدن خون

طحال با فیلتر کردن و حذف سلول‌های خونی و پلاکت‌های قدیمی یا آسیب‌دیده به تنظیم لخته شدن خون کمک می‌کند. پس از برداشتن طحال، خطر لخته شدن خون، به ویژه در ورید پورتال (ترومبوز ورید پورتال،‌ portal vein thrombosis) کمی بیشتر است. این خطر افرادی که شرایط زمینه‌ای خاصی دارند را بیشتر تهدید می‌کند.

تغییرات در شمارش سلول‌های خون

طحال در ذخیره و آزادسازی سلول‌های خونی، به ویژه پلاکت‌ها نقش دارد. پس از حذف آن، ممکن است افزایش گذرا در تعداد پلاکت‌ها وجود داشته باشد که گاهی اوقات منجر به افزایش خطر لخته شدن خون می‌شود. علاوه‌بر‌این، برداشتن طحال ممکن است منجر به کاهش خفیف در انواع خاصی از گلبول‌های سفید خون شود.

عفونت شدید پس از طحال برداری (OPSI)

OPSI یک بیماری نادر اما بالقوه تهدید‌کننده زندگی است که می‌تواند پس از برداشتن طحال رخ دهد. این بیماری با شروع شدید و سریع عفونت باکتریایی مشخص می‌شود. در صورت بروز علائمی مانند تب، لرز، درد شکم یا مشکلات تنفسی پس از اسپلنکتومی، مراقبت فوری پزشکی ضروری است.

بیشتر بخوانید: سرطان طحال چیست؟ علت، علائم + ۵ ماده غذایی برای کنترل آن

تغییرات در عملکرد سیستم ایمنی

حذف طحال می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط پاسخ بدن به عفونت‌های خاص و تولید آنتی‌بادی‌ها مختل می‌شود.

توجه به این نکته مهم است که همهٔ بیماران این عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند. خطرات و عوارض آن با توجه به شرایط فردی متفاوت است. اگر قصد انجام برداشتن طحال را دارید یا قبلاً این عمل را انجام داده‌اید، بسیار مهم است که در مورد خطرات احتمالی و اقدامات پیشگیرانه لازم با جراح عمومی صحبت کنید.

انواع روش‌های برداشتن طحال چیست؟

برای برداشتن طحال ۲ روش اصلی وجود دارد:

اسپلنکتومی باز (Open Splenectomy)

در این تکنیک، پزشک یک برش در شکم ایجاد می‌کند تا مستقیم به طحال دسترسی پیدا کند. اسپلنکتومی باز به طور کلی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و نیاز به بستری در بیمارستان دارد.

جراحی برداشتن طحال به روش لاپاراسکوپی (Laparoscopic Splenectomy)

طحال برداری لاپاراسکوپیک یک روش کم تهاجمی است که شامل ایجاد چندین برش کوچک در شکم است. پزشک لاپاراسکوپ را (یک لوله نازک که دوربینی به انتهای آن متصل است) از طریق یکی از برش ها وارد بدن می‌کند. جراح از ابزارهای تخصصی برای جدا کردن و برداشتن طحال از طریق برش‌های دیگر استفاده خواهد کرد. اسپلنکتومی لاپاراسکوپی با برش‌های کوچکتر، درد کمتر، بستری کوتا‌تر در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر در مقایسه با اسپلنکتومی باز همراه است.

انتخاب روش جراحی به عوامل مختلفی از جمله دلیل انجام اسپلنکتومی، اندازه طحال، سلامت کلی بیمار و تخصص جراح بستگی دارد. به دلیل ماهیت کم تهاجمی و مزایای مرتبط با آن، برداشتن طحال با لاپاراسکوپی در صورت امکان ترجیح داده می‌شود. با این حال، در برخی موارد، مانند زمانی که طحال به طور قابل توجهی بزرگ شده است یا در شرایط اضطراری، ممکن است طحال برداری باز ضروری باشد.

مراقبت بعد از برداشتن طحال را بدانید

پس از برداشتن طحال، مراقبت برای اطمینان از بهبودی سلامت روان و کاهش خطرات مرتبط با عدم وجود طحال ضروری است. در اینجا برخی از جنبه‌های کلیدی مراقبت پس از برداشتن طحال را مطالعه می‌کنید:

مدیریت درد

درد و ناراحتی پس از جراحی شایع است. تیم مراقبت‌های بهداشتی داروهای مُسکن مناسب را برای مدیریت ناراحتی به شما ارائه می‌دهد. به دستورالعمل های آنها را برای چگونگی مصرف داروها توجه کنید.

فعالیت و استراحت

حفظ تعادل فعالیت و استراحت در طول دوره نقاهت مهم است. به تدریج سطح فعالیت خود را طبق توصیهٔ پزشک افزایش دهید. به مدت چند هفته از انجام فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید تا به بدن خود اجازه بهبودی بدهید.

مراقبت از زخم

محل برش‌ها را تمیز و خشک نگه دارید و هر دستورالعمل تعویض پانسمان را جدی بگیرید. پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی را برای کاهش خطر عفونت، به ویژه در دوره بلافاصله پس از عمل تجویز کند. تمام داروهای تجویز شده را طبق دستور مصرف کنید.

بیشتر بخوانید: بزرگ شدن طحال یا اسپلنومگالی چیست؟

واکسیناسیون و پیشگیری از عفونت

ایمن‌سازی نقش حیاتی در پیشگیری از عفونت پس از برداشتن طحال ایفا می‌کند. اقدامات احتیاطی را برای کاهش خطر عفونت انجام دهید. این شامل رعایت بهداشت، اجتناب از تماس نزدیک با افرادی است که بیماری‌های مسری مبتلا هستند و واکسیناسیون است.

ملاحظات غذایی

هر توصیه غذایی ارائه شده توسط پزشک را دنبال کنید. برنامهٔ غذایی ممکن است شامل یک رژیم معمولی و متعادل باشد، مگر اینکه پزشک مصرف غذای خاصی را توصیه کند.

به یاد داشته باشید که هر نگرانی خاصی را با پزشک خود در میان بگذارید. او می‌تواند بر اساس سابقه پزشکی، دلیل برداشتن طحال و سلامت کلی شما را راهنمایی کند. برای ارتباط راحت‌تر به شما پیشنهاد می‌کنیم که از امکان مشاوره آنلاین با جراح عمومی استفاده کنید و به راحتی از پزشک مورد نظر خود راهنمایی کسب کنید.

برداشتن طحال در چند خط

بیمارانی که عمل برداشتن طحال را انجام می‌دهند، می‌توانند یک زندگی عادی داشته باشند. با این حال پس از اسپلنکتومی، ممکن است در مواقع اضطراری نیاز به مراقبت و مداخله پزشکی نیاز داشته باشید، به خصوص در مورد عفونت‌های شدید. بدون طحال، سیستم ایمنی شما در برابر برخی عفونت‌ها ضعیف‌تر خواهد بود. در نتیجه، پیشنهاد می‌شود در مواجهه با عفونت‌های محیطی، بهداشت شخصی خود را حفظ کنید. برای گرفتن نوبت آنلاین پزشکی می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: انفارکتوس طحال یا نارسایی خون به طحال چقدر خطرناک است؟

چند سوال دربارهٔ برداشتن طحال