اسپیرونولاکتون چیست؟ این داروی ادرارآور چه کاربردی دارد؟

اسپیرونولاکتون یک داروی دیورتیک (ادرارآور) است. دیورتیک‌ها حجم ادرار را افزایش می‌دهند تا بدن از شر مایعات اضافی خلاص شود. به داروی اسپیرونولاکتون به انگلیسی Spironolactone می‌گویند. این دارو که غالبا با نام تجاری آلداکتون (Aldactone) به فروش می‌رسد، در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها کاربرد دارد. اگر می‌خواهید بدانید که اسپیرونولاکتون چیست و چه فواید و عوارضی دارد، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.

اطلاعات شناسنامه‌ای دارو

عناوین مرتبط با شناسنامه قرص آلداکتون	توضیحات
چکیده راهگشای دارو	آلداکتون آنتاگونیست گیرنده آلدوسترون است، یعنی با مهار هورمون آلدوسترون اثرات خود را اعمال می‌کند. به آنتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون «دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم» هم می‌گویند.
نام دارو	این دارو با نام اسپیرونولاکتون (Spironolactone) شناخته می‌شود.
بک‌گراند دارو	آلداکتون در سال ۱۹۵۷ میلادی تولید و در سال ۱۹۵۹ به بازار عرضه شد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در ۲۱ ژانویه ۱۹۶۰ استفاده از این دارو را تایید کرد.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (Small molecule) است.
گروه دارو	آلداکتون یک داروی تایید شده است که دانشمندان تحقیقات زیادی روی آن انجام داده‌اند.
ساختار دارو
فرمول شیمیایی	C24H32O4S
داروهای هم گروه	اپلرنون
فرم‌های موجود دارو	قرص و سوسپانسیون خوراکی

نام برندهای داروی اسپیرونولاکتون

این قرص با نام‌های تجاری مختلف به فروش می‌رسد، از جمله:

• آلداکتون
• اسلاکتون
• اسپیداکتون

کاربرد آلداکتون

این دارو به درمان مشکلات زیر کمک می‌کند:

۱. تورم و ادم

اسپیرونولاکتون یک دیورتیک است، یعنی روی کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد و دفع ادرار را افزایش می‌دهد تا شما از شر مایعات اضافی در بدن خلاص شوید. به همین دلیل، پزشکان از آن برای درمان تورم ناشی از بیماری کبدی و سندرم نفروتیک (یک نوع مشکل کلیوی) استفاده می‌کنند.

۲. فشار خون بالا

زیاده‌روی در مصرف سدیم (نمک) به احتباس مایعات در بدن و در نتیجه فشار خون بالا منجر می‌شود. آلداکتون آب و سدیم اضافی را از بدن دفع می‌کند و از این طریق فشار خون را کاهش می‌دهد.

بیشتر بدانید: قرص آتورواستاتین؛ از موارد مصرف تا عوارض جانبی

۳. نارسایی قلبی

نارسایی قلبی زمانی رخ می‌دهد که عضله قلب نمی‌تواند آن‌طور که باید خون را به سراسر بدن بفرستد. هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد، مایعات در ریه‌ها انباشته می‌شوند و تنگی نفس رخ می‌دهد. داروی آلداکتون عوارض بیماری را کاهش می‌دهد و به افزایش طول عمر بیماران کمک می‌کند.

۴. هیپرآلدوسترونیسم

هیپرآلدوسترونیسم به معنی افزایش تولید هورمون آلدوسترون در غدد فوق کلیوی است. این بیماری باعث افزایش فشار خون می‌شود. در این شرایط، پزشک ممکن است آلداکتون تجویز کند.

۵. اختلالات هورمونی

پزشکان به ندرت برای درمان اختلالات هورمونی که ممکن است به بروز مشکلات زیر منجر شوند از آلداکتون استفاده می‌کنند:

آکنه و تنبلی تخمدان

در سال ۲۰۱۶، آکادمی پوست آمریکا اعلام کرد که استفاده از داروی اسپیرونولاکتون برای جوش مفید است. اما فقط زنان می‌توانند از آن استفاده کنند و این دارو برای درمان آکنه در مردان توصیه نمی‌شود.

تحقیقات درباره تاثیر قرص اسپیرونولاکتون بر هورمونها نشان داده است که این دارو باعث کاهش هورمون تستوسترون می‌شود. به همین دلیل، استفاده از اسپیرونولاکتون برای تنبلی تخمدان یا آکنه مفید است. تستوسترون در بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان باعث رشد موهای زائد می‌شود و با تحریک غدد چربی در پوست احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد طریقه مصرف قرص اسپیرونولاکتون برای جوش یا تنبلی تخمدان، باید با دکتر زنان صحبت کنید.

ریزش مو

در زنان از اسپیرونولاکتون برای ریزش مو استفاده می‌شود. پزشکان غالبا این دارو را برای درمان مردان تجویز نمی‌کنند، چرا که پتانسیل ایجاد ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه‌ها در مردان) را دارد.

روش مصرف قرص اسپیرونولاکتون

دکتر قلب بهترین زمان مصرف اسپیرونولاکتون را تعیین می‌کند. اما معمولا می‌توانید آن را همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کنید.

در افراد ۱۸ تا ۶۴ ساله معمولا پزشک آلداکتون را در دوزهای زیر تجویز می‌کند:

• فشار خون بالا: ۲۵ تا ۱۰۰ میلی‌گرم، یک یا ۲ بار در روز
• ادم ناشی از سندرم نفروتیک و بیماری کبدی:  ۱۰۰ میلی‌گرم، یک یا ۲ بار در روز (در بعضی از افراد ممکن است دوز دارو به کمتر از ۲۵ میلی‌گرم در روز برسد یا تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز افزایش یابد.)
• نارسایی قلبی: ۲۵ میلی‌گرم، یک بار در روز (پزشک ممکن است دوز مصرفی را بر اساس نحوه واکنش شما به دارو افزایش یا کاهش دهد. )
• افزایش ترشح آلدوسترون: ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز به منظور ایجاد آمادگی برای جراحی (اگر قادر به جراحی نباشید، پزشک ممکن است کمترین دوز موثر این دارو را در طولانی‌مدت به شما بدهد.)

دوز آلداکتون برای درمان آکنه، تنبلی تخمدان یا ریزش مو توسط پزشک مشخص می‌شود.

روش قطع اسپیرونولاکتون

شما نباید بدون مشورت با دکتر قلب آنلاین مصرف آلداکتون را قطع کنید. قطع ناگهانی این دارو ممکن است به افزایش فشار خون، احتباس مایعات در بدن و افت پتاسیم منجر شود که همگی خطرناک هستند.

بیشتر بدانید: قرص آسپرین چیست و چرا مصرف می‌شود؟

عوارض اسپیرونولاکتون

قرص آلداکتون می‌تواند عوارض جانبی خفیف و شدید ایجاد کند.

عوارض جانبی خفیف

عوارض خفیف که معمولا شایع‌تر هستند عبارت‌اند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• کرامپ شکم
• کرامپ عضلات پا
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی
• سردرد
• گیجی
• مشکلات قاعدگی، مانند نامنظم شدن پریود یا خونریزی بعد از یائسگی
• مشکلات جنسی، از جمله کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ
• درد سینه‌ها
• خارش

بیشتر این عوارض جانبی در عرض چند روز یا چند هفته از بین می‌روند. اما اگر شدید بودند یا از بین نرفتند، با پزشک یا داروساز صحبت کنید.

بیشتر بدانید: تداخلات دارویی بیزاکودیل

عوارض جانبی شدید

این عوارض خیلی رایج نیستند، اما احتمال وقوع آن‌ها وجود دارد. در صورت مشاهده علائم زیر فورا با پزشک یا اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید:

• واکنش‌های پوستی شدید: کهیر، تاول و تغییر رنگ پوست از عوارض جدی آلداکتون هستند.
• ژنیکوماستی: به معنی بزرگ شدن سینه‌های مردان است.
• عدم تعادل الکترولیت: این مشکل با تغییر ریتم قلب، تشنگی شدید، خشکی دهان، سرگیجه، ضعف و ناتوانی در دفع ادرار مشخص می‌شود.
• واکنش آلرژیک: علائم آلرژی به اسپیرونولاکتون عبارت‌اند از بثورات پوستی، کهیر، تب، مشکلات تنفسی و تورم لب، دهان، زبان یا گلو.

بیشتر بخوانید: تداخلات دارویی قرص دوفاستون

موارد احتیاط پیش از مصرف یا منع مصرف

معمولا توصیه می‌شود از آلداکتون در دوران بارداری استفاده نکنید، مگر اینکه داروی جایگزین مناسبی برای آن وجود نداشته باشد. استفاده از اسپیرونولاکتون در شیردهی امکان‌پذیر است، اما این کار باید زیر نظر پزشک انجام شود.

تداخلات دارویی آلداکتون

داروهایی که نباید همراه با قرص اسپیرونولاکتون مصرف کنید عبارت‌اند از:

• اپلرنون که به همان گروه دارویی آلداکتون تعلق دارد
• مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) که برای درمان پرفشاری خون و نارسایی قلبی تجویز می‌شوند، مانند کاپتوپریل، انالاپریل، لیزینوپریل و رامیپریل
• آلیسکیرن که در درمان فشار خون بالا کاربرد دارد
• مسدود‌کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین که به درمان پرفشاری خون و نارسایی قلبی کمک می‌کنند، مانند لوزارتان، اولمزارتان، تلمیزارتان و والزارتان
• کلستیرامین که کلسترول بالا را درمان می‌کند
• دیگوکسین که برای درمان نارسایی قلبی و ضربان قلب نامنظم استفاده می‌شود
• هپارین که رقیق‌کننده خون است
• لیتیوم که برای درمان بعضی از بیماری‌های روانی از جمله اختلال دوقطبی استفاده می‌شود
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مثل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب
• دیورتیک‎های نگهدارنده پتاسیم مثل آمیلوراید و تریامترن
• تری متوپریم که یک نوع آنتی‌بیوتیک است

بیشتر بدانید: قرص فوروزماید برای چیه؟

قیمت قرص آلداکتون

آلداکتون یک داروی ارزان قیمت است که به راحتی می‌توانید آن را تهیه کنید.

بیشتر بدانید: داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی

فعل و انفعالات دارو در بدن

آلداکتون با مهار هورمون آلدوسترون باعث می‌شود کلیه‌ها پتاسیم را در خون نگه دارند و در عوض مقدار بیشتری سدیم و آب از طریق ادرار دفع کنند.

آلدوسترون توسط غدد فوق کلیوی ساخته می‌شود و با حفظ تعادل سدیم و مایعات در بدن به تنظیم فشار خون کمک می‌کند. این هورمون به کلیه‌ها اعلام می‌کند که چه مقدار آب، سدیم و پتاسیم از طریق ادرار دفع کنند. اگر غدد فوق کلیوی بیش از حد آلدوسترون تولید کنند، کلیه‌ها مایعات و سدیم را در خون نگه می‌دارند که این باعث ادم و افزایش فشار خون می‌شود.

بیماری‌های مرتبط با اسپیرونولاکتون

آلداکتون ممکن است در بعضی از افراد به سندرم استیون-جانسون منجر شود که یک واکنش پوستی شدید است. این بیماری با کهیر، تاول و پوسته پوسته شدن پوست داخل دهان و بینی یا پوست روی چشم‌ها و اندام تناسلی مشخص می‌شود.

بیشتر بدانید: قرص نیتروفورانتوئین

افراد آسیب‌پذیر

افراد زیر باید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنند:

• کسانی که در گذشته به آلداکتون یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک نشان داده‌اند
• افراد مبتلا به هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون)
• افراد مبتلا به بیماری آدیسون (یکی از اختلالات غدد فوق کلیوی)
• بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی
• زنان باردار یا شیرده

کلام پایانی

در این مقاله سعی کردیم به این سوال که اسپیرونولاکتون برای چیست، پاسخ دقیق دهیم. اگر بعد از خواندن این مطلب در مورد این دارو سوال دارید، آن را از پزشکان سایت درمانکده بپرسید. در درمانکده می‌توانید برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان وقت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: medicalnewstoday, healthline, go.drugbank