یکی از آزمایشات مربوط به صرع، بزل نخاعی است (که به آن پانکچر کمری نیز گفته می شود). این آزمایش رویکردی است که طی آن مایع اطراف نخاع (که مایع مغزی نخاعی یا CSF نامیده می شود) از طریق یک سوزن جمع آوری شده و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد. این عمل توسط پزشک جراح مغز و اعصاب انجام می شود.

بزل نخاعی به چه منظور انجام می شود؟

به منظور رد کردن عفونت هایی مانند مننژیت یا آنسفالیت به عنوان عامل حملات صرعی ممکن است بزل نخاعی انجام شود.

آزمایش CSF علاوه بر این که برای صرع مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند در تشخیص اختلالات پلی نوروپاتی التهابی مزمن از بین برنده غلاف میلین، و اختلالات سیستم عصبی مرکزی که ممکن است مغز، نخاع یا پوشش آنها (مننژ) را در برگیرد، کمک کننده باشد. مننژیت، مولتیپل اسکلروزیس، سندرم گیلین باره یا سردردهای با منشأ ناشناخته چند نمونه از آن ها هستند.

CSF حاوی گلوکز (قند)، پروتئین ها و سایر ترکیبات موجود در خون است. ارزیتبی مایع تعداد و انواع گلبول های سفید، میزان گلوکز، انواع و میزان پروتئین ها و وجود باکتری ها، قارچ ها یا سلول های غیر طبیعی را نشان خواهد داد.

بزل نخاعی ممکن است به دلیل موارد زیر نیز انجام شود:

اندازه گیری فشار اطراف مغز و نخاع
کاهش فشار در سر دهید
اعمال بی حسی نخاعی
تزریق ماده حاجب برای آزمایش تشخیصی اشعه ایکس
تزریق داروها (مانند باکلوفن)

توجه: در صورتی که روند بزل نخاعی به منظور تزريق دارو انجام می گیرد ممکن است آزمايش CSF لازم نباشد.

چه اتفاقی در طول بزل نخاعی روی خواهد داد

آماده شدن برای بزل نخاعی

برنامه غذایی منظم خود را ادامه دهید. هیچ گونه محدودیت غذایی یا نوشیدنی قبل از آزمایش وجود ندارد.
قبل از عمل، در مورد دستورالعمل خاص مربوط به قطع مصرف الکل، فراورده های حاوی آسپرین و داروهای رقیق کننده خون از پزشک متخصص جراحی مغز و اعصاب خود سؤال کنید.
اگر به لاتکس یا هر نوع داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
از آنجا که بلافاصله پس از انجام آزمایش نباید رانندگی کنید، لطفاً برای نقل و انتقال برنامه ریزی کنید.

شرح روش انجام کار

شخص یا به پلو می خوابد و زانوهای خود را تا جای ممکن به قفسه سینه خود نزدیک کرده و چانه خود را به سینه خود می چسباند، و یا با تکیه بر بازوها نشسته و سر خود روی میز می گذارد. پس از تمیز کردن کمر فرد با ماده ضد عفونی کننده، پارچه های استریل (که شان نامیده می شوند) در اطراف محل قرار می گیرند. یک بی حسی موضعی (داروی تسکین دهنده درد) در محدوده کمر تزریق می شود. تزریق این ماده ممکن است با احساس سوزش اندکی همراه باشد. پس از بی حس شدن محل، یک سوزن توخالی در قسمت تحتانی کمر بین دو مهره کمری وارد می شود. این امر گاهی اوقات موجب ایجاد احساس فشار می شود. کانال ستون فقرات سوراخ می شود و مایع جمع شده یا دارو تزریق می شود. طناب نخاعی در طول آزمایش توسط سوزن لمس نخواهد شد. ممکن است شخص احساس ناراحتی داشته باشد یا سردرد جزئی داشته باشد. پس از تزریق دارو یا برداشتن مایع، سوزن خارج خواهد شد. این منطقه با باند کوچکی پوشانده می شود. نمونه خون از ورید واقع در بازوی فرد گرفته شده و همراه با مایع نخاعی در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. اگر این رویکرد به منظور تزریق دارو انجام شود، ممکن است نمونه خون گرفته نشود.

بیشتر بدانید: تنگی کانال نخاعی

عوارض جانبی و خطرات ناشی از بزل نخاعی

تقریباً 10٪ تا 20٪ از افراد دچار سردرد نخاعی می شوند (که با نشستن یا ایستادن بدتر می شود).
خطر ابتلا به عفونت بسیار کم است.
گاهی اوقات پارگی عروق خونی کوچک موجب ترشحات خونی می شود. نیاز به هیچ گونه درمانی نیست.
این فرایند معمولاً دردناک نیست، اما در صورت کشیده شدن سوزن بر روی بافت عصبی ممکن است درد ناگهانی و شدید احساس شود.

مراقبت بعد از بزل نخاعی

پس از اتمام بزل نخاعی، به فرد گفته می شود که صاف بخوابد (مدت زمانی که فرد باید پس از انجام بزل بصورت صاف بخوابد بستگی به دلیلی دارد که این روش برای آن صورت گرفته است). یک پرستار دستورالعمل های پس از عمل را برای فرد شرح خواهد داد و آن های را به صورت کتبی ارائه خواهد داد.

تا یک روز پس از پانکچر کمر از انجام ورزش های پرتحرک و شدید خودداری کنید.

در صورت بروز سردرد، تا حد امکان دراز کشیده و مایعات زیادی مصرف کنید. در صورت تداوم سردرد، با مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی تماس بگیرید.

پس از بزل نخاعی و روز بعد از آن (بدون در نظر گرفتن سردرد) روزانه دو ونیم لیوان مایعات بنوشید.

باید با پزشک معالج خود تماس بگیرید و وی را از اینکه این روش را انجام داده اید و منتظر نتایج هستید، مطلع سازید.

در چه مواقعی پس از بزل نخاعی باید با پزشک تماس گرفت

در صورت بروز هریک از موارد زیر پس از بزل نخاعی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

متوجه هرگونه ترشح غیرمعمول، مانند ترشحات خونین در محل سوراخ شده اید

تب دارید
سردرد شما همچنان ادامه دارد
علائم درد شما بدتر می شود

برای مشاوره با دکتر متخصص جراحی مغز و اعصاب از درمانکده استفاده کنید.