تنگی کانال نخاعی یک مشکل پزشکی است که در آن فضای اطراف نخاع تنگ میشود و درد، ضعف و مشکلات حرکتی ایجاد می‌کند. در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است برای طی کردن مسافت‌های طولانی دچار مشکل شوید یا نیاز به خم شدن به جلو داشته باشید تا فشار را بر کمرتان کاهش دهید. همچنین احتمال دارد در پاهایتان احساس درد یا بی‌حسی کنید و در موارد شدیدتر قادر به کنترل روده و مثانه خود نباشید.
تنگی کانال نخاعی به دلایل مختلف از جمله آسیب‌دیدگی، آرتروز و روماتیسم ایجاد میشود. آشنایی با علائم و راه‌های درمان این بیماری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. با ما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه باشید تا درباره این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست محتوا
تنگی کانال نخاعی چیست؟
طناب نخاعی شامل دسته‌ای از اعصاب است که از یک تونل تشکیل‌شده توسط مهره‌ها عبور می‌کنند. این تونل به نام کانال نخاعی شناخته میشود و باریک شدن آن می‌تواند روی نخاع یا اعصابی که از نخاع به سمت عضلات می‌روند، فشار وارد کند.
باریک شدن کانال نخاعی معمولا به آرامی و طی چند سال یا چند دهه رخ می‌دهد و ممکن است در هر قسمتی از ستون فقرات اتفاق بیفتد؛ اما در پایین کمر شایع‌تر است. این عارضه می‌تواند افراد جوان را هم تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، اغلب در بین افراد بالای ۶۰ سال دیده میشود.
در ادامه می‌توانید عکس تنگی کانال نخاعی را مشاهده کنید:
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟
این بیماری ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشد. چون علائم معمولا در طول زمان و به کندی ایجاد می‌شوند. از علائم تنگی کانال نخاعی در زنان و مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمردرد
- درد سوزشی که به سمت باسن و پایین پاها می‌رود (سیاتیک)
- بی‌حسی، گزگز، کرامپ یا ضعف پاها
- از دست دادن حس در پاها
- از دست دادن توانایی جنسی
فشار بر اعصاب در ناحیه کمر می‌تواند علائم جدی‌تری به نام سندرم کودا اکوینا (Cauda equina syndrome) ایجاد کند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فورا به دنبال کمک پزشکی بروید:
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- بی حسی شدید یا در حال افزایش در بین پاها، قسمت داخلی ران‌ها و پشت پاها
- درد و ضعف شدید که به یک یا هر ۲ پا گسترش می‌یابد (این موضوع راه رفتن یا بلند شدن از صندلی را دشوار می‌کند.)
تنگی کانال نخاعی باعث چه میشود و چه عوارضی دارد؟
ضعف، بی‌حسی و درد ناشی از تنگی کانال نخاعی می‌تواند در موارد شدید به بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع منجر شود، عملکرد جنسی را مختل کند و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. در موارد نادر، این بیماری ممکن است به فلج جزئی یا کامل پاها منجر شود.
بیشتر بدانید: بزل نخاعی
تنگی کانال نخاعی از چیست؟
استئوآرتریت (آرتروز) شایع‌ترین علت این عارضه است. استئوآرتریت به تدریج و در طول زمان باعث فرسودگی و آسیب مفاصل میشود. همچنین تغییراتی را در ستون فقرات ایجاد می‌کند که می‌توانند به مشکلات کانال نخاعی منجر شوند.
بعضی از افراد با کانال نخاعی که به طور طبیعی باریک‌تر از دیگران است، به دنیا می‌آیند. عوامل زیر هم می‌توانند در تنگ شدن کانال نخاعی نقش داشته باشند:
- آسیب‌دیدگی ستون فقرات
- تومور ستون فقرات
- بعضی از بیماری‌های استخوانی
- جراحی ستون فقرات
- روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)
- فتق یا پارگی دیسک
راه تشخیص تنگی نخاع چیست؟
پزشک در مورد علائمی که دارید سوال می‌پرسد و معاینه بدنی انجام می‌دهد. پزشک در طول معاینه بدنی به دنبال علائم تنگی کانال نخاعی (از جمله از دست دادن حس، ضعف و رفلکس‌های غیر طبیعی) می‌گردد. تست‌های زیر هم به تشخیص این بیماری کمک می‌کنند:
- تصویربرداری از ستون فقرات با اشعه ایکس: این تست می‌تواند باریک شدن کانال نخاعی و خارهای استخوانی که روی اعصاب نخاعی فشار وارد می‌کنند را نشان دهد.
- سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی (MRI): اطلاعات دقیق‌تری در مورد کانال نخاعی و ساختارهای عصبی در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
- سایر تست‌ها: گاهی‌اوقات ممکن است به تست‌های دیگری مثل اسکن استخوان، میلوگرام، مطالعه هدایت عصبی و الکترومیوگرافی نیاز داشته باشید.
بیشتر بدانید: دیسک کمر و سیاتیک
بهترین درمان تنگی کانال نخاعی
رایج‌ترین راه‌کارهای توصیه‌شده برای درمان این بیماری عبارت‌اند از:
- فیزیوتراپی و درمان‌های توانبخشی: شامل تمریناتی برای تقویت عضلات کمر، شکم و پا است. یادگیری نحوه انجام فعالیت‌های مختلف به صورت ایمن، استفاده از بریس برای حمایت از کمر، انجام حرکات کششی و ماساژ هم ممکن است مفید باشد.
- دارودرمانی: وقتی از بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی صحبت به میان می‌آید، می‌توان به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که درد و تورم را تسکین می‌دهند و استروئیدهای تزریقی که باعث کاهش تورم می‌شوند، اشاره کرد. داروهایی که درد عصبی یا اسپاسم عضلانی را درمان می‌کنند هم ممکن است مفید باشند.
- جراحی: در صورتی که درمان‌های فوق موثر نباشند یا مشکل کانال نخاعی به علائم شدید (مثل از دست دادن کنترل مثانه یا روده و مشکل در ایستادن یا راه رفتن) منجر شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. اینکه کدام روش جراحی برای شما مناسب‌تر است باید توسط جراح مغز و اعصاب مشخص شود.
بیشتر بدانید: علائم دیسک کمر
بعضی از افراد برای درمان تنگی کانال نخاعی طب سنتی را ترجیح می‌دهند. طب سوزنی که ریشه در طب سنتی چینی دارد ممکن است برای بعضی از افراد مفید باشد. در مورد فواید و معایب این روش با پزشک معالج خود مشورت کنید.
درمان‌های خانگی
بعضی از درمان‌های خانگی از جمله استفاده از کمپرس یخ یا پد حرارتی و دوش گرفتن با آب گرم ممکن است به تسکین علائم شما کمک کنند. علاوه بر این، آب درمانی برای تنگی کانال نخاعی مفید است. چون فشار واردشده روی مفاصل و عضلات را کاهش می‌دهد و باعث تقویت عضلات میشود.
بعضی از افراد مصرف مکمل‌های غذایی حاوی گلوکزامین و کندرویتین را مفید می‌دانند. اما تحقیقات اثربخشی آن‌ها را تایید نمی‌کنند. قبل از امتحان کردن درمان‌های خانگی یا خوردن مکمل حتما با پزشک خود مشورت کنید. چون این راه‌کارها ممکن است برای شما مناسب نباشند.
همچنین از پزشک خود بپرسید که باید چگونه بخوابید. معمولا نحوه خوابیدن تنگی کانال نخاعی به این صورت است که باید به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را کمی خم کنید.
بیشتر بدانید: گرفتگی عضلات کمر
راه‌های پیشگیری از تنگی کانال نخاعی
از آنجا که بسیاری از افراد با بالا رفتن سن به آرتروز مبتلا می‌شوند، راه قطعی برای جلوگیری از تنگی کانال نخاعی وجود ندارد. با این حال، با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
- به طور منظم ورزش کنید. ورزش عضلات کمر را تقویت می‌کند و باعث افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات میشود. ورزش هوازی (مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری) و تمرین با دمبل برای کمر مفید است.
- پوسچر یا وضعیت صحیح بدن را حفظ کنید. روش درست بلند کردن اجسام سنگین را بیاموزید. همچنین روی یک تشک محکم بخوابید و روی یک صندلی مناسب که از انحنای طبیعی کمر حمایت می‌کند بنشینید.
- در صورت لزوم، لاغر شوید. چاقی فشار زیادی روی کمر وارد می‌کند و به بروز مشکلات کانال نخاعی منجر میشود.
- سیگار نکشید. سیگار سرعت تخریب دیسک‌ها را افزایش می‌دهد.
کلام پایانی
تنگی کانال نخاعی یک عارضه جدی است که به درد، ضعف و بی‌حسی منجر میشود و در موارد شدیدتر حتی مشکلاتی را برای کنترل روده و مثانه ایجاد می‌کند. اگرچه این بیماری در سالمندان شایع‌تر است، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
تشخیص به موقع باریک شدن کانال نخاعی و درمان مناسب آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که با علائم این بیماری مواجه شدید، به دکتر ارتوپدی یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشک علائم‌تان را بررسی می‌کند و راه‌کار درمانی مناسب را ارائه می‌دهد. همچنین ممکن است شما را به جراح مغز و اعصاب یا فیزیوتراپیست ارجاع دهد.
شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص مغز و اعصاب آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص مغز و اعصاب از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با متخصص ارتوپد آنلاین مشورت کنید. و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص ارتوپد از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
آسیب‌دیدگی یا تومور ستون فقرات، جراحی ستون فقرات و بعضی از بیماریها مثل آرتروز و روماتیسم در بروز آن نقش دارند.
تنگی کانال نخاعی از باریک شدن فضای اطراف نخاع ناشی میشود؛ در حالی که دیسک کمر به دلیل بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک‌ها رخ می‌دهد. گاهی‌اوقات دیسک کمر می‌تواند فضای اطراف نخاع را باریک کند.
این بیماری درمان قطعی ندارد؛ اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد.
به مشکلات جدی مثل بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع و اختلال عملکرد جنسی مبتلا می‌شوید و کیفیت زندگی شما به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
بله. باریک شدن کانال نخاعی در ناحیه گردن با سرگیجه و گردن‌درد همراه است. این نوع تنگی کانال نخاعی دست را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ضعف، درد و بی‌حسی آن میشود.
منابع: hopkinsmedicine, aans
