سوماتروپین (Somatropin) نوعی هورمون رشد است که به رشد استخوان و عضلات بدن کمک می‌کند. در حال حاضر آمپول سوماتروپین برای جبران کمبود رشد در کودکان و بزرگسالان تجویز میشود. این آمپول را که نسخه مصنوعی هورمون رشد انسانی به‌شمار می‌آید، به صورت زیر پوستی یا عضلانی تزریق می‌کنند. داروی Somatropin نقش مهمی در جبران کوتاهی قد کودکان و درمان مشکلات مرتبط با کمبود هورمون رشد در بزرگسالان دارد.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با کاربرد، عوارض و روش مصرف سوماتروپین بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا
- سوماتروپین چیست؟
- سوماتروپین از چی ساخته شده است؟
- مکانیسم اثر داروی Somatropin
- موارد مصرف داروی سوماتروپین
- زمان و نحوه مصرف سوماتروپین
- موارد احتیاط و منع مصرف سوماتروپین
- فرق استروئید با سوماتروپین چیست؟
- عوارض داروی Somatropin
- تداخل دارویی سوماتروپین
- شرایط نگهداری از داروی سوماتروپین
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
سوماتروپین چیست؟
داروی سوماتروپین با نام تجاری H.G.H نوعی هورمون رشد انسانی است که به صورت مصنوعی ساخته میشود و به شکل تزریقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هورمون رشد انسانی به طور طبیعی توسط غده هیپوفیز تولید میشود و نقش حیاتی در رشد و نمو بدن دارد. این هورمون علاوه بر اینکه به افزایش قد و رشد عضلات کودکان و نوجوانان کمک می‌کند، برای بزرگسالان هم مفید است و عدم وجود آن موجب بروز مشکلاتی همچون ریزش مو، خشکی پوست، ضعف عضلات، افزایش وزن، افسردگی، کاهش توجه و تمرکز، پوکی استخوان، ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی و کاهش میل جنسی میشود.
سوماتروپین از چی ساخته شده است؟
سوماتروپین نوعی هورمون پپتیدی به‌شمار می‌آید که موجب رشد در سطح سلول میشود. این هورمون از ۱۹۱ آمینو اسید تشکیل شده و ساخت آن در بدن بر عهده غده هیپوفیز است. داروی Somatropin از یک پروتئین نوترکیب با همین مشخصات ساخته میشود و دقیقا مشابه ساختار طبیعی هورمون رشد انسانی عمل می‌کند. این هورمون با هورمون دیگری به نام انسولین ارتباط تنگاتنگی دارد.
مکانیسم اثر داروی Somatropin
مکانیسم این دارو به عنوان یک نسخه مصنوعی هورمون رشد انسانی بر مبنای تقلید از عملکرد طبیعی هورمون رشد در بدن عمل می‌کند. در واقع، این دارو از طریق فعال‌سازی گیرنده‌های هورمون رشد در سطح سلول‌ها تاثیر می‌گذارد و موجب تسهیل در فرآیندهای زیر میشود:
- از طریق افزایش تولید فاکتور رشد شبه انسولینی در کبد و سایر بافت‌ها موجب تحریک تقسیم و تکثیر سلول‌ها، به‌ویژه در استخوان‌ها و غضروف میشود.
- تولید پروتئین را در سلول‌ها افزایش می‌دهد و به تقویت رشد عضلات و بافت‌های بدن کمک می‌کند.
- با تحریک تجزیه چربی‌ها در سلول‌های چربی، موجب کاهش بافت چربی و افزایش انرژی میشود.
- به بازسازی و ترمیم بافت‌ها از طریق افزایش تولید سلول‌های جدید کمک می‌کند.
بیشتر بدانید: سینتول چیست؟
موارد مصرف داروی سوماتروپین
این داروی تزریقی به جبران کمبود هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند. در ادامه با موارد مصرف بهترین سوماتروپین آشنا می‌شوید:
۱- سوماتروپین برای کودکان
این آمپول برای کودکانی که دچار کمبود هورمون رشد هستند، تجویز میشود. همچنین تزریق آن در اختلالات ژنتیکی همچون سندرم ترنر یا سندرم پرادر-ویلی کاربرد دارد. این آمپول معمولا متناسب با وزن کودک و به صورت هفتگی تزریق میشود.
۲- سوماتروپین برای بانوان
این دارو معمولا برای بانوان در شرایطی مانند کمبود هورمون رشد و برای بهبود توده عضلانی، کاهش چربی و افزایش انرژی تجویز میشود. از دیگر کاربردهای سوماتروپین بانوان می‌توان به افزایش میل جنسی، بهبود کیفیت خواب و تقویت حافظه اشاره کرد. دوز تزریقی این آمپول برای خانم‌ها معمولا ۱.۵ برابر کمتر از آقایان است.
بیشتر بدانید: قرص ال آرژنین
۳- سوماتروپین در بدنسازی
ورزشکاران و بدنسازان می‌توانند از داروی سوماتروپین در دوره حجم و برای افزایش توده عضلانی استفاده کنند. این آمپول به دلیل اینکه بدون افزایش چربی بدن، موجب تقویت بازسازی عضلات و کاهش زمان ریکاوری آن‌ها میشود، نزد ورزشکاران محبوبیت بالایی دارد. با این حال، دوره مصرف آن نباید بیش از سه تا چهار ماه طول بکشد.
۴- سوماتروپین برای افزایش قد
تزریق این آمپول به افزایش قد کودکان و نوجوانانی که صفحات رشد استخوانی آن‌ها هنوز بسته نشده، کمک می‌کند. به همین دلیل پزشکان معتقدند، بهترین سوماتروپین برای افزایش قد باید قبل از دوره بلوغ تزریق شود. چرا که شواهد علمی نشان می‌دهند، تزریق سوماتروپین بعد از سن رشد (پس از ۲۵ سالگی) تاثیری روی افزایش قد ندارد.
با این حال، از آن جایی که افزایش سن موجب نازک‌تر شدن مهره‌ها میشود و قد فرد کوتاه‌تر خواهد شد، تزریق آمپول Somatropin می‌تواند قد را در همان اندازه قبلی ثابت نگه دارد. دوز مصرف سوماتروپین برای افزایش قد باید توسط پزشک مشخص شود. به طور معمول، متخصصان برای کودکانی که به کمبود هورمون رشد مبتلا هستند، دوز روزانه ۰.۰۲۵ تا ۰.۰۳۵ میلی‌گرم را به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در نظر می‌گیرند.
بیشتر بدانید: چگونه قد بلند شویم؟
۵- سوماتروپین برای لاغری
برخی تحقیقات نشان می‌دهند، این آمپول می‌تواند تا حدودی میزان چربی بدن را کاهش دهد. اما بدین معنی نیست که موجب لاغری میشود. در واقع، باید بگوییم این دارو کاربردی در لاغری افراد دارای اضافه وزن بالا ندارد و فقط می‌تواند به روند کم کردن بافت چربی بدن سرعت ببخشد و به بافت عضلانی اضافه کند.
۶- سوماتروپین برای چربی شکم
در برخی موارد مانند افرادی که با مشکلات متابولیکی مواجه هستند، پزشک از این آمپول برای کاهش چربی شکم استفاده می‌کند. هدف از تزریق داروی Somatropin در شکم، سوزاندن چربی‌های انباشته‌شده در این ناحیه است.
بعضی از پزشکان معتقدند، تزریق این آمپول به طور مستقیم در شکم ممکن است بر متابولیسم چربی تاثیر بگذارد و بدن به جای ذخیره کردن چربی‌ها، آن‌ها را به انرژی تبدیل کند. روش تزریق سوماتروپین در شکم به صورت زیرجلدی است و در ناحیه اطراف ناف انجام میشود.
بیشتر بدانید: چه مقدار پرولاکتین خطرناک است؟
زمان و نحوه مصرف سوماتروپین
این دارو به صورت تزریقی تجویز میشود و می‌توان آن را به ۲ شکل عضلانی یا زیر پوستی (زیر جلدی) تزریق کرد. معمولا روش تزریق زیر پوستی این آمپول به دلیل جذب آرام‌تر و احساس درد کمتر متداول‌تر است و اغلب پزشکان این نوع تزریق را توصیه می‌کنند. تزریق زیر جلدی در ناحیه شکم و اطراف ناف انجام میشود، اما یادتان باشد تزریق زیر پوستی را نباید ۲ بار پشت سرهم در یک نقطه انجام دهید. محل مناسب برای تزریق عضلانی که سرعت جذب بالاتری دارد، ناحیه باسن است.
دوز مصرف این آمپول باید توسط پزشک متخصص غدد و متناسب با شرایط بیمار مشخص شود. معمولا پزشک داروی Somatropin را یک تا ۲ بار در هفته با دوز مناسب تجویز می‌کند که باید آن را برای جبران کمبود هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان، در شب و قبل از خواب تزریق کنید. زمان و روش تزریق سوماتروپین برای ورزشکاران کمی متفاوت است و باید زیر نظر مربی بدنسازی انجام شود.
موارد احتیاط و منع مصرف سوماتروپین
این دارو در صورت وجود شرایط و بیماری‌های زیر باید با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرد و ممکن است در مواردی منع مصرف داشته باشد:
- حساسیت به ترکیبات دارو
- دیابت
- سابقه جراحی
- بارداری و شیردهی
- بیماری کلیوی
- سابقه آسیب یا تومور مغزی
- مشکلات تنفسی
- کم‌کاری تیروئید
- اضافه وزن بالا
- بیماری سرطان و سابقه پرتودرمانی در سر یا مغز
- مشکلات چشمی ناشی از دیابت
- اختلال در غده هیپوفیز
- بیماران در حال درمان سندرم پرادر-ویلی
فرق استروئید با سوماتروپین چیست؟
مهم‌ترین تفاوت‌های این ۲ مکمل دارویی و ورزشی را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| تفاوت‌ها | استروئید | سوماتروپین |
| کاربرد | کاهش التهاب، افزایش توده عضلانی و درمان برخی بیماری‌ها | جبران کمبود هورمون رشد، استفاده در بدنسازی، افزایش رشد و توسعه بدن |
| مکانیسم عمل | با کمک به افزایش سنتز پروتئین و کاهش تجزیه پروتئین در بدن موجب بیشتر شدن توده عضلانی میشود. | با تحریک تولید فاکتورهای رشد و بهبود متابولیسم موجب رشد و توسعه بافت‌ها میشود. |
| دوز مصرف | بسته به نوع استروئید و هدف مصرف تعیین میشود. | معمولا بین ۰.۰۲۵ تا ۰.۰۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است. |
| عوارض جانبی | مشکلات قلبی، نارسایی کبد، تغییرات هورمونی، اختلالات روانی | سردرد، افزایش خطر دیابت، اختلالات هورمونی، درد مفاصل، تورم و التهاب در محل تزریق |
عوارض داروی Somatropin
این آمپول هورمون رشد ممکن است در برخی افراد واکنش حساسیتی مانند تنگی نفس و تورم لب، زبان، دهان و صورت ایجاد کند که اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شوند.
در صورت مشاهده عوارض جدی سوماتروپین مانند موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- نفخ شکم
- تورم دست‌ها و پاها
- حالت تهوع و سرگیجه
- بالا رفتن دمای بدن
- ایجاد درد در ناحیه گوش، لگن یا زانو
- گزگز کردن دست‌ها و کم شدن حساسیت انگشت‌ها
- تکرر ادرار
- تورم مفاصل مانند فک و آرنج
- افزایش فشار خون
- خشکی و بوی بد دهان
- افزایش فشار جمجمه همراه با سردرد، زنگ زدن گوش یا مشکلات بینایی
تداخل دارویی سوماتروپین
تداخل دارویی اثربخشی این آمپول را کاهش می‌دهد یا موجب افزایش احتمال بروز عوارض جانبی میشود. داروهایی که ممکن است با آمپول Somatropin تداخل ایجاد کنند، عبارت‌اند از:
- انسولین و داروهای خوراکی دیابت
- داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین
- برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند ریفامپین
- قرصهای کنترل بارداری
- داروهای استروئیدی مانند پردنیزون، دگزامتازون و متیل پردنیزولون
شرایط نگهداری از داروی سوماتروپین
برخی افراد فکر می‌کنند، بهتر است داروی سوماتروپین خارج از یخچال نگهداری شود. در حالی که این آمپول را باید در جای خشک و درون یخچال بگذارید. همچنین دقت کنید داروی Somatropin از دسترس کودکان دور باشد.
راهنمای مراجعه به پزشک
آمپول سوماتروپین به عنوان نسخه مصنوعی هورمون رشد انسانی تولید میشود. این دارو به جبران کمبود هورمون رشد و درمان مشکلات مرتبط با آن مانند کوتاهی قد، سندرم ترنر و سندرم پرادر-ویلی در کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند. همچنین برخی پزشکان معتقدند، این دارو در مواردی برای کاهش چربی‌های بدن، بهبود توده عضلانی و افزایش کیفیت زندگی بیمارانی که با کمبود هورمون رشد مواجه هستند، موثر است.
با این حال، استفاده غیر پزشکی و بدون مشورت با متخصص از داروی Somatropin توصیه نمی‌شود؛ زیرا احتمال بروز عوارض جانبی مانند بالا رفتن قند خون و رشد غیر طبیعی بافت‌ها را افزایش می‌دهد. ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با کاربرد، عوارض و نحوه مصرف سوماتروپین آشنا کردیم.
اگر درباره ایمنی استفاده از آن متناسب با شرایط خاص خود سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر غدد آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر غدد از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
اگر در مصرف داروی Somatropin زیاده‌روی کنید، ممکن است باعث ریزش مو شود. البته احتمال بروز این عارضه در افرادی که به طور ژنتیکی درگیر ریزش مو هستند، بیشتر است.
در صورت مصرف نادرست و بیش از حد این دارو، ممکن است عوارض جدی و خطرناکی مانند افزایش خطر دیابت، احتباس مایعات، تورم دست‌ها و پاها، درد مفاصل و عضلات، اختلالات هورمونی، رشد غیر طبیعی استخوان‌ها و اندام‌ها ایجاد شوند.
تهیه این آمپول هورمون رشد باید از منابع معتبر مانند داروخانه‌ها یا مراکز درمانی و با تجویز پزشک متخصص انجام شود. خرید سوماتروپین از منابع غیر قانونی مانند فروشگاه‌های آنلاین یا بازار سیاه توصیه نمی‌شود؛ زیرا احتمال اینکه دارو تقلبی یا غیر استاندارد باشد، زیاد است.
سلام مجدد برای دوکتور صاحب ها عزیز بعد از بسته شدن صفحات رشد ممکن اس تجویز کد
سلام من پسر ۱۶ سالم رو بردم دکتر غدد،دکتر سوماتریپون دادن ،هرروز عدد۱۵ تزریق میکنه،۳هفته میشه امشب دچار دوبینی شده ،چرا اینجوری شده؟؟
گفت که چه مدت مصرف کنید؟
سلام خسته نباشید
دکتر غدد ب من گفته برای افزایش قد شب قبل خواب ۱۸ واحد بزنم بعد ورزش زیاد داشته باشم منم خودم در روز ورزش زیاد انجام میدم میخوام بدونم باز چیکار کنم ک درصد عوارضش کمتر بشه؟
سلام چندسالتع از وقتی زدی رشد داشتی؟
افراد بی فرهنگ ک بویی از شعور و تربیت درخانواده نبردن و ب دختر خودشون در آینده اینطور جواب میدن
سلام
وقت شما بخیر
پسری ۱۸ ساله با قد ۱۷۰ و وزن ۶۳ کیلوگرم هستم میخوام قدم بلند تر بشه،به دکتر مراجعه کردم میگه نیاز به آمپول سوماتروپین نیست چیکار کنم
میخوام قد بلندتری داشته باشم
ممنونم از پاسخگویی شما
برو بده تا قدت بلندتر بشه
عمرخان فک کنم تو قد بلنده از اون ۷۹۹پدرا هستی
سلام خسته نباشید .
امیرعلی هستم ۱۷ سالمه .یک دوره از این دارو مصرف کردم برام خوب بوده .چن وقت بعد این دوره میتونم دوباره یه دوره دیگه مصرف کنم
چند سانت بلند شدی؟
سلام زهرا ۱۷ساله قد تقریبا ۱۵۰ حدودا قبل بلوغ رفتم زیر نظر دکتر تغذیه دکتر آزمایش هورمون رشد برام تجویز کرد بعد جواب گفت نمیشه آمپول رشد استفاده کنید احتمال داره رو بعضی از استخوان های بدنت تاثیر بگذارد دیگه آمپول استفاده نکردم حالا میتونم بعد گذشت ۸سال دوباره هورمون رشد چک کنم احتمال داره بتونم آمپول تزریق کنم تو این سن راهنمایی کنید ممنون میشم
آره عزیزم میشه
اگر ازدواج کنی همسرت هر روز بهت هورمون رشد میزنه
خیلی خری
خیلی خر تشریف داری.
علی جان انگار زیاد به تو تزریق کردن زیاد تجربه داری
سلام.زهرجان.اگرازدواج کردی.همسرت نتوست کاری کنه.ادرستون رولفو کنیدبفرستید.تشریف بیارم.همون شب اول به صبح نکشیده.به نحوی هورمون های بدنت به کاربیفته.فکرکنی هنوزتوی همون سن بلوغ ۱۴یا۱۷سالگی موندی.البته منم یک شرط برات دارم که هرشب بهت هورمون اصلی به صندوق عقب ت واریزکنم.اوکی بودی خبرش کن بزنم به گاراژت@$@