آزمایش سدیم خون یکی از متداول ترین آزمایش‌های خون است که به پزشک این امکان را می دهد تا از میزان سدیم موجود در خون مطلع شود. از این آزمایش با اسم آزمایش سدیم سرم نیز یاد می شود. سدیم یکی از مواد معدنی حیاتی مورد نیاز بدن است. این ماده با حروف اختصاری Na+ نیز نمایش داده می شود.

سدیم اهمیت خیلی زیادی برای عملکرد صحیح عصب و عضله دارد. بدن شما از طریق مکانیزم های مختلف، مقدار سدیم را در حالت تعادلی نگه می‌دارد. سدیم از طریق غذاها و نوشیدنی ها وارد خون می شود. این ماده از طریق ادرار، مدفوع و عرق کردن از بدن خارج می شود. برخورداری از سدیم کافی، یک امر مهم برای حفظ سلامت بدن است. سدیم بیش از حد منجر به افزایش فشار خون می شود.

فقدان سدیم، با ظهور نشانه های مختلفی همراه است :

تهوع
استفراغ
احساس خستگی
سرگیجه

آزمایش سدیم خون در چه زمانی انجام می شود؟

آزمایش سدیم خون معمولاً بخشی از پنل متابولیکی پایه محسوب می شود. پنل متابولیکی پایه یک دسته کامل از آزمایش‌های مربوطه را شامل می‌شود. آزمایش‌های موجود در پنل متابولیک پایه، جهت سنجش غلظت مواد زیر به کار می روند :

کلسیم
بی کربنات
کلر
کراتینین
گلوکز
پتاسیم
سدیم
نیتروژن اوره خون

امکان گزارش غلظت سدیم خون به عنوان بخشی از پنل الکترولیت نیز وجود دارد. مواد الکترولیت ترکیباتی هستند، که حاوی بار الکتریکی می باشند. پتاسیم و کلر، از جمله دیگر ترکیبات الکترولیت محسوب می شوند.

در صورت روبه‌رو شدن با یکی از شرایط زیر، درخواست انجام این تست صادر می شود :

خوردن حجم قابل ملاحظه ای نمک
مصرف یا عدم مصرف آب کافی
یک بیماری جدی یا پشت سرگذاشتن یک جراحی
دریافت مایعات از طریق تزریق پوستی

ضمناً می توان از این آزمایش، برای نظارت بر داروهای موثر بر میزان سدیم خون استفاده کرد. داروهای ادرار آور و برخی هورمون ها در این زمره قرار می‌گیرند.

آزمایش سدیم خون چگونه انجام می شود؟

این آزمایش از طریق نمونه خونی انجام می شود. نمونه‌گیری با سوراخ کردن یکی از رگ های دست اجرایی می شود. تکنیسین آزمایشگاه، سوزن کوچکی را وارد رگ دست یا بازوی فرد آزمایش دهنده می کند. تکنیسین درصدد پرکردن لوله مخصوص نمونه گیری با خون بیمار است.

چگونه می توان برای آزمایش سدیم خون آماده شد؟

نیازی به آماده سازی قبلی برای انجام این آزمایش نیست. قبل از رفتن به محل انجام آزمایش، غذا و آب مورد را در حد عادی مصرف کنید. شاید لازم باشد قبل از انجام این آزمایش، مصرف برخی داروها را متوقف کنید. البته متوقف سازی داروها، فقط با دستورالعمل پزشک مجاز است.

آیا آزمایش سدیم خون خطر دارد؟

این احتمال وجود دارد که در مرحله خون گیری، درد یا سوزش خفیفی را احساس کنید. هرگونه شرایط ناخوشایند، فقط چند لحظه طول می کشند. پس از بیرون آوردن سوزن از محل نمونه گیری، حس سوزش در شما ظاهر می شود. از شما خواسته می شود که روی زخم را فشار دهید. ضمناً محل خون گیری بانداژ می شود.

تهیه نمونه خونی، با مخاطرات اندکی همراه است. برخی مشکلات نادر در حین اجرای این آزمایش عبارتند از :

سبک سری یا غش کردن
کوفتگی در مجاورت محل تزریق سوزن، که با اسم هماتوما هم از آن یاد می شود
عفونت
خونریزی بیش از حد

اگر برای مدت طولانی پس از انجام آزمایش خونریزی شما ادامه دار باشد، این حالت نشانه ای از وجود مشکلات و بیماری های جدی تر است. هرگونه خونریزی شدید، باید به پزشک گزارش شود.

نتایج آزمایش سدیم خون

وظیفه پزشک این است که نتایج بدست آمده را با شما در میان بگذارد. نتایج بدست آمده از سطح عادی تا غیرعادی در نوسان هستند.

نتایج عادی

مطابق آمار ارائه شده نتایج عادی بین 135 تا 145 meq/l در نوسان هستند. این در حالی است که آزمایشگاه‌های مختلف، سطوح متفاوتی را برای مقدار عادی تعریف می کنند.

سطوح غیرعادی و خیلی کم

غلظت سدیم خون کمتر از 135 meq/l ، هیپوناترمی نامیده می شود. علائم هیپون آترمیا عبارتند از :

خستگی
تهوع و استفراغ
سردرد
از دست دادن اشتها
سردرگمی و از دست دادن رشته امور
توهمات ذهنی
از دست دادن هوشیاری یا کما

هیپون آترمیا منجر به آسیب دیدگی سلول‌ها می شود. این عارضه منجر به انباشت آب زیادی داخل سلول ها می شود و در نتیجه سلول ورم کرده و ملتهب می شود. این شرایط در نواحی همچون مغز به شدت خطرناک خواهد بود.

در افراد بالغ مسن‌تر، هیپوناترمی یک بیماری به مراتب جدی تر تلقی می شود. این بیماری تحت تاثیر عوامل زیر پدید می آید :

مواد غذایی ادرار آور
داروهای ضد افسردگی
برخی داروهای ضد درد
سوختگی های وسیع روی پوست
بیماری کلیوی
بیماری کبدی یا سیروز
اسهال یا تهوع شدید
ایست قلبی
بالا بودن برخی هورمون ها، برای مثال هورمون ضد ادرار یا واسوپرسین
نوشیدن آب بیش از حد
ادرار نکردن به اندازه کافی
تعرق بیش از حد
کتون های موجود در خون، که با اسم کتونوریا شناخته می شوند.
تنبلی تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم
بیماری آدیسون که طی آن هورمون های کمی در غده فوق کلیوی تولید می شوند.

سطوح غیرعادی و خیلی زیاد

هایپرناترمی به معنی بالا بودن غلظت های سدیم خون است. این بیماری به ازای میزان سدیم بیشتر از 145 meq/l تعریف می شود. نشانه های هایپرناترمی عبارتند از :

تشنگی
خستگی
ورم کردگی در دست ها و پاها
ضعف بدنی
فراموشی
تپش قلب سریع
کما

عارضه هایپرناترمی، بیشتر در افراد بالغ مسن، نوزادان، و افراد بستری شده شایع است. دلایل بروز هایپرناترمی عبارتند از :

عدم آشامیدن آب کافی
نوشیدن آب شور
خوردن نمک بیش از حد عادی
تعرق بیش از حد
اسهال
پایین بودن هورمون هایی همچون واسوپرسین
بالا بودن آلدوسترون
سندروم کوشینگ، که به دلیل مصرف کورتیزول زیاد ایجاد می شود.

برخی داروهای خاص، به صورت بالقوه منجر به هایپرناترمی می شوند. این موارد عبارتند از:

قرص های کنترل بارداری
کورتیکواستروئیدها
لاکساتیوها
لیتیوم
داروهای ضد درد – ضد التهابی و غیراستروئیدی

نتیجه‌گیری

آزمایش سدیم خون بنا به دلایل مشخصی توسط پزشک درخواست می شود. در برخی موارد به انجام این آزمایش نیاز دارید، چرا که مصرف برخی داروها، روی سطح سدیم خون شما تاثیرگذار هستند. در سایر موارد به عنوان بخشی از چکاپ عمومی و سنجش میزان سلامت به کار می رود. در هر دو حالت مهم است که از میزان سدیم خونتان مطلع شوید. حفظ غلظت سدیم خون در حد بهینه، برای حفظ سلامت کلی شما مفید خواهد بود.

[sibwp_form id=1]

شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد آزمایش سدیم خون می‌توانید از راهنمایی‌های دکتر فوق تخصص داخلی استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.

تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی از بهترین پزشکان متخصص داخلی را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.