همه افراد ممکن است در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار بثورات پوستی شوند. بثورات پوستی دلایل مختلفی دارند که آلرژی یا حساسیت پوستی یکی از شایع‌ترین آن‌ها است. آلرژی پوستی در اثر تماس با بعضی از گیاهان و فلزات یا به دلیل واکنش به غذاها و داروها رخ می‌دهد. در این مقاله از مجله درمانکده با انواع آلرژی پوستی و درمان آن‌ها آشنا می‌شوید. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
انواع حساسیت پوستی
به طور کلی، چهار نوع آلرژی پوستی وجود دارد که عبارت‌اند از:
۱. درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با ماده آلرژی‌زا تماس مستقیم داشته باشد. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است به انواع مواد شیمیایی از جمله لوازم آرایشی و رنگ مو، فلزات مانند نیکل، داروهای موضعی و… واکنش نشان دهند.
علائم
درماتیت تماسی به عنوان یک نوع حساسیت پوستی بدون خارش نیست؛ بلکه معمولا با خارش، سوزش، بثورات پوستی و تاول مشخص می‌شود. بثورات اغلب فقط در ناحیه‌ای که با ماده آلرژی‌زا در تماس بوده است، ایجاد می‌شوند. مکان‌های رایج برای بروز این مشکل عبارت‌اند از: صورت به‌ویژه پلک، گردن، دست و پا. اگر فلزات از جمله جواهرات یا دکمه و زیپ لباس علت درماتیت تماسی باشند، علائم روی گردن، مچ دست و خط کمر دیده می‌شوند.
بیشتر بدانید:رتینول چیست؟
درمان
پزشکان می‌توانند درماتیت تماسی را با معاینه بدنی، گرفتن شرح حال و پچ تست تشخیص دهند. در بیشتر موارد، روش خانگی درمان حساسیت پوستی برای کنترل علائم درماتیت تماسی کافی است. در روش خانگی توصیه می‌شود:
- از محرک‌ها دوری کنید.
- از خاراندن ناحیه آسیب‌دیده بپرهیزید. چون این کار می‌تواند بثورات را بدتر کند یا باعث عفونت شود.
- برای تسکین خارش از کمپرس خنک، داروهای ضد خارش (مثل پماد یا کرم هیدروکورتیزون ۱ درصد) و حمام بلغور جو دوسر کمک بگیرید.
- بعد از شستن پوست خود از کرم مرطوب‌کننده یا کرم ترمیم‌کننده بدون عطر استفاده کنید.
اگر راه‌کارهای خانگی موثر نباشند، پزشک ممکن است کرم یا پماد استروئیدی و در موارد شدید داروی خوراکی تجویز کند.
۲. اگزما
اگزما یک نوع حساسیت پوستی در کودکان و بزرگسالان است. این حساسیت پوستی نوزاد را هم می‌تواند درگیر کند. اگزما اغلب قبل از پنج سالگی رخ می‌دهد و تا دوران بزرگسالی ادامه می‌یابد. در دوران نوزادی، این حساسیت پوستی صورت (به‌ویژه گونه‌ها) و پوست سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولا بثورات در چین پوستی آرنج و پشت زانو ایجاد می‌شوند. با این حال، ممکن است در صورت، گردن، دست‌ها، پاها و پشت بدن هم وجود داشته باشند.
در ادامه می‌توانید عکس حساسیت پوستی در اثر اگزما را مشاهده کنید:
علائم
اگزما به عنوان یک نوع حساسیت پوستی خارش و قرمزی ایجاد می‌کند و به پوسته پوسته شدن پوست منجر می‌شود. این نوع حساسیت پوستی با درد همراه است و باعث تاول و تغییر رنگ پوست می‌شود.
بیشتر بدانید:قرص راکوتان برای چیست؟
درمان
در موارد خفیف، اگزما ممکن است با پماد و مرطوب‌کننده درمان شود. اما در موارد شدید باید تحت نظر پزشک از دارو از جمله استروئید موضعی یا آنتی‌هیستامین استفاده کنید. بنابراین اگر علائم شما به قدری شدید هستند که زندگی روزمره‌تان را مختل کرده‌اند، با پزشک در مورد بهترین درمان حساسیت پوستی مشورت کنید.
در موارد نادر ممکن است محرک‌های آلرژی‌زا که در بروز اگزما نقش دارند، شناسایی شوند. در این صورت، با حذف این محرک‌ها می‌توانید علائم بیماری را تا حد زیادی کنترل کنید.
۳. اورتیکاریا (کهیر)
اورتیکاریا یا کهیر یک نوع حساسیت پوستی با خارش شدید است که می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. این عارضه ممکن است حاد یا مزمن باشد. کهیر حاد کمتر از ۶ هفته طول می‌کشد؛ در حالی که کهیر مزمن بیش از ۶ هفته ادامه دارد.
علائم
بثورات ناشی از کهیر به شکل تاول‌های قرمز یا هم‌رنگ پوست با لبه‌های مشخص روی بدن ظاهر می‌شوند. این بثورات ممکن است بسیار خارش‌دار باشند. اما معمولا فرد مبتلا به کهیر آن‌قدر پوست خود را خراش نمی‌دهد که باعث خونریزی شود. ذکر این نکته ضروری است که گرما، استرس یا ورزش ممکن است باعث شعله‌ور شدن علائم اورتیکاریا شوند.
درمان
کهیر خفیف احتمالا طی چند روز خودبه‌خود از بین می‌رود. برای کاهش خارش و تورم توصیه می‌شود:
- از کمپرس خنک، کرم ضد خارش و حمام بلغور جو دوسر استفاده کنید.
- با آب ولرم دوش بگیرید و از مالش پوست خود با لیف بپرهیزید.
- از شوینده‌ها، مرطوب‌کننده‌ها و صابون‌های بدون عطر استفاده کنید.
- برای پیشگیری از تحریک پوست، از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید.
- اگر پزشک برای شما آنتی‌هیستامین (مثل دیفن‌هیدرامین یا ستیریزین) تجویز کرده است، از آن‌ها طبق دستور استفاده کنید. البته در صورت مزمن بودن کهیر باید داروهای دیگری هم مصرف کنید.
بیشتر بدانید:اگزما نوزادان چیست؟
اگر کهیر شدید باشد، روش درمان حساسیت پوستی متفاوت است. چون در این شرایط احتمالا به تزریق اورژانسی اپی‌نفرین (آدرنالین) یا استروئید (مانند پردنیزون) نیاز دارید. در موارد شدید، ممکن است کهیر باعث تورم گلو شود که این اتفاق می‌تواند راه هوایی شما را مسدود کند و روی تنفس‌تان تاثیر بگذارد.
بیشتر بدانید:خواص رازیانه برای پوست چیست؟
۴. آنژیوادم
آنژیوادم شبیه کهیر است، اما تورم ناشی از آن در زیر پوست ایجاد می‌شود. گاهی‌اوقات ممکن است این عارضه همراه با کهیر اتفاق بیفتد. آنژیوادم اغلب لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها و پاها را درگیر می‌کند.
علائم
در مواردی که آنژیوادم هم‌زمان با کهیر ظاهر می‌شود، احتمالا تورم با خارش همراه است. اما اگر آنژیوادم بدون کهیر باشد، ممکن است به جای خارش احساس سوزش، گزگز یا سوزن سوزن شدن ایجاد کند.
در موارد نادر، تورم شدید در اطراف گلو می‌تواند توانایی تنفس را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه یک اورژانس پزشکی به نام آنافیلاکسی است که به درمان فوری نیاز دارد و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
درمان
علائم خفیف ممکن است به درمان نیاز نداشته باشند. برای کنترل علائم متوسط تا شدید:
- از هر گونه آلرژن یا محرک شناخته‌شده‌ای که باعث حساسیت پوستی می‌شود، دوری کنید.
- بدون مشورت با پزشک از هیچ دارو، مکمل غذایی یا محصول گیاهی استفاده نکنید.
- از کمپرس خنک برای تسکین درد کمک بگیرید.
داروهای مورد استفاده برای درمان آنژیوادم عبارت‌اند از:
- آنتی‌هیستامین‌ها
- داروهای ضد التهاب (کورتیکواستروئیدها)
- اپی‌نفرین تزریقی (افراد با سابقه علائم شدید باید همیشه این دارو را همراه خود داشته باشند)
- داروهای استنشاقی که به باز شدن راه‌های هوایی کمک می‌کنند
- اگر تورم گلو باعث مشکلات تنفسی شده است، فورا به دنبال کمک پزشکی باشید.
حساسیت پوستی در بارداری و شیردهی
گاهی‌اوقات حساسیت پوستی از علائم بارداری است. چون احتمال بروز کهیر در این دوران افزایش می‌یابد. کهیر معمولا به دلیل واکنش آلرژیک ایجاد می‌شود. اما احساس گرما، خاراندن پوست و استرس هم می‌تواند باعث کهیر شود. تغییرات هورمونی هم ممکن است در ابتلا به این عارضه نقش داشته باشند.
علاوه بر این، حساسیت پوستی بعد از زایمان می‌تواند ایجاد شود. زنان پس از زایمان و در حین مراقبت از نوزاد تغییرات زیادی را تجربه می‌کنند و احتمال دارد در اثر استرس دچار کهیر شوند. همچنین در یک مطالعه مشاهده شد که کهیر پس از زایمان ممکن است در اثر واکنش آلرژیک به سطوح بالای پرولاکتین (هورمون تولیدکننده شیر) رخ دهد.
بیشتر بدانید:کاربرد قرص هیرویت برای پوست چیست؟
زمان مراجعه به پزشک برای درمان حساسیت پوستی
اگر بثورات پوستی به طور ناگهانی ظاهر شدند، به سرعت گسترش یافتند یا با تب همراه بودند، فورا با پزشک تماس بگیرید. حساسیت پوستی در ناحیه تناسلی زنان و مردان هم به مراقبت پزشکی نیاز دارد. همچنین اگر بثورات تاول‌دار نزدیک چشم یا در دهان به وجود آمدند یا با علائم عفونت همراه بودند، باید برای درمان آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
کلام پایانی
آلرژی یکی از دلایل رایج بثورات پوستی است. با این حال، این عارضه ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد. بنابراین اگر علت بثورات را نمی‌دانید یا علائم پوستی شدید دارید، در اسرع وقت نزد دکتر پوست و مو بروید. برای مشورت با پزشک می‌توانید از امکانات سایت درمانکده استفاده کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت برای مشاوره آنلاین دکتر پوست فراهم شده است.
سوالات متداول
دلیل این عارضه از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما معمولا بعضی از گیاهان، فلزات، داروها و غذاها در بروز آن نقش دارند.
انجام هر نوع جراحی به معنی تماس با داروها و مواد مختلف است. حساسیت به این مواد یا تحریک پوست توسط آن‌ها ممکن است به بثورات پوستی و درماتیت تماسی منجر شود.
حساسیت پوستی بعد از لیزر معمولا به دلیل واکنش بدن به موادی که در حین درمان استفاده می‌شوند، رخ می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است به لوسیونی که در حین لیزردرمانی استفاده می‌شود، حساسیت داشته باشید.
مشکلات پوستی ناشی از شیمی‌درمانی معمولا شدید نیستند، اما می‌توانند نشان‌دهنده واکنش آلرژیک به یک دارو باشند. در این شرایط بثورات اغلب در صورت، پوست سر، گردن، پشت و قفسه سینه ظاهر می‌شوند، اما ممکن است شکم و باسن را هم تحت تاثیر قرار دهند.
بهترین راه‌کار، اجتناب از تماس با ماده‌ای است که به آن آلرژی دارید. شما می‌توانید با انتخاب دقیق لباس و جواهرات یا پوشیدن شلوار و دستکش بلند در حین کار در فضای باز احتمال واکنش پوستی را به حداقل برسانید.
منابع: verywellhealth, medicalnewstoday
