زعفران یکی از قدیمی‌ترین و گران‌بهاترین ادویه‌های جهان است که از دیرباز به دلیل رنگ و عطر بی‌نظیرش مورد توجه بوده است. اما منحصربه‌فرد بودن زعفران فقط به این موضوع محدود نمی‌شود. چرا که شواهد نشان می‌دهد این ادویه فواید زیادی برای سلامتی دارد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده خواص زعفران از نظر طب سنتی و طب مدرن را بررسی می‌کنیم و در مورد عوارض مصرف این ادویه توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
خواص زعفران برای مردان و زنان
از مهم‌ترین فواید این ادویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تقویت سیستم ایمنی
خواص زعفران اغلب به آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن نسبت داده می‌شود. این آنتی‌اکسیدان‌ها که شامل کروسین، پیکروکروسین، سافرانال، کامفرول و کروستین هستند به بدن در خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و مبارزه با استرس اکسیداتیو کمک می‌کنند. استرس اکسیداتیو در بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان و بیماری قلبی نقش دارد.
علاوه بر این، وجود این آنتی‌اکسیدان‌ها باعث شده است که از خواص زعفران برای سرماخوردگی و آنفولانزا هم استفاده شود. چرا که این ترکیبات باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند و با ویروس‌ها مقابله می‌کنند.
۲. محافظت از سیستم عصبی
تحقیقات در مورد خواص زعفران برای مغز و سیستم عصبی نشان می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این ادویه از جمله کروسین می‌توانند التهاب و آسیب اکسیداتیو را در مغز کاهش دهند.
در یک مطالعه مشاهده شد که زعفران به دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی خود برای تقویت حافظه مفید است و به کاهش علائم بیماری آلزایمر کمک می‌کند. در این مطالعه که روی افراد مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط انجام شد، زعفران بدون ایجاد عوارض جانبی جدی توانست عملکرد شناختی را مثل داروی دونپزیل بهبود بخشد.
۳. تقویت خلقوخو
شواهد نشان می‌دهد که زعفران برای بهبود خلقوخو مفید است و مکمل خوبی برای درمان افسردگی محسوب می‌شود. در یک مطالعه مشاهده شد که این ادویه بدون تغییر دادن سایر هورمون‌های مغز می‌تواند سطح دوپامین را افزایش دهد. سایر تحقیقات نشان دادند که تاثیر مصرف ۳۰ میلی‌گرم زعفران در روز مشابه داروی ایمی‌پرامین و فلوکستین است. این داروها برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط تجویز می‌شوند.
۴. کاهش چربی خون
از خواص زعفران برای چربی خون بالا هم استفاده می‌شود. در بعضی از تحقیقات مشاهده است که این ادویه کلسترول تام، کلسترول بد (LDL) و تری‌گلیسیرید خون را کاهش می‌دهد و از انسداد عروق خونی جلوگیری می‌کند.
بیشتر بدانید: خواص دارچین
۵. تقویت میل جنسی
از خواص زعفران قبل از بارداری می‌توان به تقویت میل جنسی و بهبود عملکرد جنسی اشاره کرد. محققان تاثیر این ادویه را بر مشکلات ناباروری مردان بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که می‌تواند روی اختلال نعوظ و میل جنسی تاثیر مثبت داشته باشد.
در یک مطالعه هم تاثیر زعفران روی زنانی که به دلیل مصرف داروی ضد افسردگی فلوکستین دچار اختلال عملکرد جنسی شده بودند، بررسی شد. زنانی که به مدت چهار هفته هر روز ۳۰ میلی‌گرم زعفران خوردند، در مقایسه با کسانی که دارونما مصرف کردند، میل جنسی بیشتری داشتند.
۶. کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی
از خواص دم کرده زعفران برای قاعدگی هم نباید غافل شد. چون این ادویه پرخاصیت به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک می‌کند. در یک تحقیق در مورد خواص زعفران برای پریودی، مصرف این ادویه با کاهش علائم PMS در زنان ۲۰ تا ۴۵ ساله همراه بود. همچنین در زنانی که فقط به مدت ۲۰ دقیقه زعفران را استشمام کردند، سطح هورمون استرس کورتیزول پایین‌تر بود که همین موضوع ممکن است به کاهش علائم PMS کمک کند.
بیشتر بدانید: خواص زردچوبه
۷. کاهش وزن
شواهد در مورد فواید زعفران برای مردان و زنان نشان می‌دهد که این ادویه می‌تواند برای کاهش اشتها و کنترل وزن مفید باشد. در یک مطالعه که روی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر (عروق تغذیه‌کننده قلب) انجام شد، عصاره زعفران توانست اشتها، شاخص توده بدنی (BMI) و اندازه دور کمر افراد را کاهش دهد.
۸. کمک به درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی است که بسیاری از زنان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. زنان مبتلا به این بیماری دارای سطوح بالایی از آندروژن (هورمون مردانه) هستند که این موضوع به قاعدگی نامنظم، ناباروری و سایر مشکلات سلامتی منجر می‌شود.
شواهد در مورد خواص زعفران برای کیست تخمدان نشان می‌دهد که این ادویه به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی خود ممکن است به تنظیم چرخه قاعدگی و کنترل علائم PCOS کمک کند.
۹. بهبود مشکلات مفصلی
گاهی‌اوقات از خواص زعفران برای کمردرد و آرتریت استفاده می‌شود. آرتریت یک بیماری شایع است که به تورم، درد و سفتی مفاصل منجر می‌شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که آرتروز و روماتیسم از شایع‌ترین آن‌ها هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که زعفران به دلیل داشتن ترکیبات ضد التهاب می‌تواند علائم آرتریت را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
۱۰. حفظ سلامت پوست
خواص زعفران برای پوست عبارت‌اند از:
مقابله با پیری زودرس
کاهش اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای حفظ سلامت پوست انجام دهید. اشعه ماوراء بنفش با تولید رادیکال آزاد باعث استرس اکسیداتیو می‌شود که این موضوع به سلول‌ها آسیب می‌رساند و پیری پوست را تسریع می‌کند.
بر اساس تحقیقات، کروسین موجود در زعفران خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی دارد و با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند و جلوی پیری زودرس آن را می‌گیرد.
بیشتر بدانید: خواص سماق
کاهش التهاب
التهاب که می‌تواند ناشی از استرس اکسیداتیو باشد، ریشه بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های التهابی پوست است. آنتی‌اکسیدان کروسین از تولید پروتئین‌های التهابی جلوگیری می‌کند و از این طریق سطح التهاب را در پوست کاهش می‌دهد.
ترمیم زخم
بهبود زخم کلید سلامت پوست است. چرا که خطر ابتلا به عوارض مختلف از جمله عفونت‌های پوستی و اسکار (جای زخم) را کاهش می‌دهد. در یک مطالعه حیوانی، کرم حاوی عصاره زعفران باعث بهبود زخم در موش‌ها شد. محققانی که این مطالعه را طراحی کرده بودند این اثر را به خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی زعفران نسبت دادند. در یک مطالعه دیگر هم مشاهده شد که این ادویه با افزایش تکثیر سلولی می‌تواند ترمیم زخم را تحریک کند.
بیشتر بدانید: خواص زیره سبز
کاهش هایپرپیگمانتاسیون
هایپرپیگمانتاسیون زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت‌هایی از پوست شما تیره‌تر از پوست اطراف می‌شود. این مشکل که به افزایش ملانین (رنگدانه پوست) مربوط می‌شود معمولا به دلیل اسکار، مواجهه با نور خورشید یا تغییرات هورمونی رخ می‌دهد.
یک مطالعه انسانی در مورد خواص زعفران برای زنان و مردان نشان داد که ترکیبات فعال موجود در این ادویه از جمله کروسین می‌توانند ملانین را کاهش دهند. این ترکیبات با سرکوب تیروزیناز (آنزیمی که برای تولید ملانین ضروری است) به کاهش هایپرپیگمانتاسیون کمک می‌کنند.
بیشتر بدنید: خواص زیره سیاه
مضرات زعفران
اغلب افراد می‌توانند در طول روز حداکثر ۱/۵ گرم زعفران مصرف کنند. مصرف بیش‌ازحد این ادویه می‌تواند باعث مسمومیت شود. از سوی دیگر، زعفران در دوز بسیار بالا برای گروه‌های خاصی از افراد به شدت خطرناک است. به عنوان مثال، تحقیقات در مورد عوارض و خواص زعفران برای رحم نشان می‌دهد که زنان باردار باید از مصرف زیاد این ادویه (به‌خصوص بیش از پنج گرم در روز) اجتناب کنند. چون زعفران باعث تحریک رحم می‌شود و خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد.
واکنش آلرژیک مشکل دیگری است که ممکن است بعضی از افراد در اثر مصرف زعفران با آن مواجه شوند. هر فردی که علائم آلرژی از جمله کهیر، بثورات پوستی و خارش را تجربه می‌کند باید نزد پزشک برود.
کلام پایانی
در این مقاله به این سوال که خواص زعفران چیست پاسخ دادیم و در مورد عوارض مصرف این ادویه صحبت کردیم. اگر در مورد این موضوع به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
از خواص زعفران دم کرده می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، بهبود خلقوخو، تقویت میل جنسی، کاهش التهاب و حفظ سلامت پوست اشاره کرد.
از خواص زعفران با اب جوش برای تقویت قوای جنسی، بهبود حافظه، حفظ سلامت قلب و درمان افسردگی استفاده می‌شود.
بعضی از افراد به طور سنتی از این ادویه برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند. اما اثربخشی این روش در تحقیقات ثابت نشده است.
ترکیب این ادویه با عسل برای کاهش استرس و اضطراب، تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت پوست مفید است.
این نوشیدنی عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد، برای سرماخوردگی مفید است، بی‌خوابی را برطرف می‌کند، باعث تقویت استخوان‌ها می‌شود و جلوی پیری زودرس پوست را می‌گیرد.
شربتی که با استفاده از این ۲ ماده تهیه می‌شود برای افزایش میل جنسی، کاهش اضطراب و افسردگی، تقویت حافظه، تسکین درد قاعدگی و درمان مشکلات تنفسی مفید است.
از زعفران و نبات به طور سنتی برای درمان دل‌درد و بهبود خلقوخو استفاده می‌شود.
منابع: medicalnewstoday, healthline
