رفلاكس در نوزادان؛ علائم، علت‌ها و راه‌های درمان

رفلاكس در نوزادان که گاهی از آن با عنوان رفلاكس اسيد در نوزادان نام برده می‌شود، به شرایطی گفته می‌شود كه مدت كوتاهی بعد از تغذيه محتوای معده به بيرون برمی‌گردد. برگردانده شدن غذا «رفلاكس در نوزادان» معمولا با بزرگتر شدن نوزاد به تدريج برطرف خواهد شد و تنها در صورتی غیرطبیعی محسوب می‌شود که بعد از ۱۸ ماهگی همچنان ادامه داشته باشد

در موارد بسيار نادری رفلاكس می‌تواند نشانه‌ای از مشكلات حادتری مانند بیماری ریفلاکس معده به مری، آلرژی يا انسداد باشد که حتما نیاز به مراجعه به بهترین دکتر فوق متخصص اطفال دارد.

علائم رفلاكس در نوزادان

برگرداندن غذا و استفراغ از مهم‌ترين نشانه های رفلاكس نوزادان است. تا هنگامي كه كودك شما سالم و راضی است و به خوبی رشد می‌كند، رفلاكس نگرانی ايجاد نمی‌كند. فرزند شما به احتمال زياد این مشکل را پشت سر می‌گذراد.

اما اگر كودك شما بدغذا باشد، يا به نظر احساس ناراحتی كند، ممکن است كه محتوای معده اسيدی شده باشد و گلو و مری را تحريك نمايد، همان چيزي كه با رفلاكس اسيد اتفاق ميفتد.

چه زماني بايد به پزشك مراجعه نمود؟

در صورتی که یکی از موارد زیر رخ داد، توصیه می‌کنیم حتما با متخصص اطفال تماس بگیرید:

• وزن کودک افزايش پيدا نمی‌كند
• با شدت تف می‌کند به طوري كه منجر به بيرون پريدن محتويات معده از دهان او می‌شود (استفراغ پرتابه‌ای)
• تف كردن مايع زرد رنگ
• تف كردن خون و يا موادی كه شبيه دانه های قهوه باشد

بیشتر بدانید:کدام دمنوش برای رفلاکس معده خوب است؟

• اجتناب از غذا خوردن
• در مدفوع او خون مشاهده كرديد
• مشكلات تنفسي دارد
• استفراغ را در سن ۶ ماهگي يا ديرتر آغاز كند.

برخي از اين علائم ممكن است نشان دهنده شرايط جدي تری باشند، مانند بيماری رفلاكس از معده به مری (GERD) و يا تنگي پيلور. در GERD رفلاكس حاوي اسيد معده است كه به جدار خارجی مری آسيب می‌رساند. تنگي پيلور شرايط نادری است كه در آن دريچه باريك بين معده و روده  كوچك، از تخليه محتويات معده به روده كوچك جلوگيری می‌كند.

علت های به وجود آمدن رفلاكس در نوزادان

رفلاكس نوزادی به عوامل زيادي بستگی دارد كه اغلب در ارتباط با يكديگر هستند. در نوزادان، حلقه عضلانی بين مری و معده، دريچه تحتانی مری، كاملا مرطوب نشده است و اجازه می‌دهد كه محتوای معده در مسير برگشت جريان يابند. متاسفانه، اين دريچه زمانی باز می‌شود كه نوزاد غذايش را خورده و بعد از آن بسته باقی مي ماند و منجر به باقي ماندن محتوای معده درون آن می‌سود.

نوزادان در اكثر مواقع به صورت طاق باز مي خوابند، كه امكان رفلاكس را بیشتر مي كند. علاوه بر اين رژيم آن ها كاملا مايع است كه اين نكته هم رفلاكس نوزادان را تشديد می كند. گاهی اوقات حباب هاي هوا در معده ممكن است مايعات را به عقب برگرداند. در موارد ديگرممكن است نوزاد شما به سادگي مقدار زيادي آب را به سرعت بنوشد.

اگرچه رفلاكس در نوزادان اغلب بعد از غذا خوردن رخ مي دهد، اما مي تواند هر زماني كه فرزند شما سرفه، گريه و يا تقلا مي كند هم اتفاق بيفتد.

در موارد بسيار نادري، علائم رفلاكس نوزادي به دلايل ديگري ممكن است باشد. در ميان احتمالات موارد زير وجود دارد:

• التهاب معده و روده آلرژیک‌: كه عدم تحمل ماده اي در غذا مي باشد و معمولا پروتئين گاوی در شير است.
• بيماري رفلاكس معده به روده (GERD): يك بيماري شديدتر است كه جايي كه رفلاكس به اندازه اي اسيدی است كه جداره خارجي مري را تحريك و دچار آسيب نمايد رخ مي دهد.

بیشتر بدانید:رفلاکس معده کودکان چه علائمی دارد؟ 

• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک شرایطی است که در آن نوع ویِه ای از گلبول های سفید خون (ائوزینوفیل) ساخته می شوند و به لایه خارجی مری آسیب می‌رساند.
• انسداد: به معنای گرفتگی یا باریک شدن مری (تنگی مری) و یا مسیر بین معده و روده کوچک (تنگی پلور) است.

عوارض رفلاكس در نوزادان

بیشتر موارد رفلاکس نوزادی به طور خودبه خودی از بین می روند بدون اینکه برای کودک شما مشکلی ایجاد کنند. در صورتیکه شرایط یک رفلاکس طبیعی نباشد و GERD یا شرایط دیگری باشد (بسیار کمتر رایج)، کودک علائمی از رشد ضعیف و یا مشکلات تنفسی بروز خواهد داد. برخی تحقیقات نشان می دهند که نوزادانی دچار حملات متداول تف کردن می شوند، با احتمال بیشتری در دوران کودکی به رفلاکس معده به مری مبتلا خواهند شد.

بیشتر بدانید:چه غذاهایی برای رفلاکس معده خوب است؟

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

چنانچه نگران رفلاکس نوزاد خود باشید، به احتمال زیاد در مرحله اول به پزشک خانوادگی مخصوص کودکان یا متخصص اطفال مراجعه خواهید کرد. در صورتیکه رفلاکس بعد از گذشت اولین سال تولد فرزندتان ادامه پیدا کند و یا اگر فرزند شما برخی علائم نگران کننده چون کمبود وزن و مشکلات تنفسی داشته باشد، شما به پزشک متخصص گوارش کودکان ارجاع داده خواهید شد (متخصص گوارش اطفال).

در اینجا اطلاعاتی برای کمک به آمادگی شما هنگام مراجعه به پزشک و انتظاراتی که از پزشک خود دارید ارائه می گردد:

• هرگونه علائمی که نوزاد شما تجربه کرده است را یادداشت نمایید. یادداشت کنید که چه زمانی فرزندتان غذا را برمیگرداند و تف می کند. آیا در تمام زمان ها کودک شما تغذیه می کند؟ چه مقدار مایعات فرزند شما برمی گرداند؟ آیا اینگونه به نظر می رسد که فرزند شما هر چیزی که تغذیه می کند را برمیگرداند؟
• لیستی از اطلاعات کلیدی تهیه نمایید. هر چند وقت یکبار به فرزندتان غذا می دهید؟ هر بار غذا خوردن فرزندتان چه مدت طول می کشد؟ در طول غذا خوردن فرزندتان چند مرتبه آروغ می زند؟ آیا کودک شما از شیر مادر تغذیه می کند؟ اگه پاسخ منفی است از چه نوع فرمول غذایی استفاده می کنید؟ چگونه فرمولاسیون غذایی را تهیه می کنید؟ ایا اخیرا فرمولاسیون غذایی را عوض کرده اید؟
• سوالاتی که در نظر دارید از پزشک بپرسید یادداشت نمایید.

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

برخی سوالات اساسی هستند که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید:

• محتمل ترین علت علائم فرزند من چیست؟
• آیا فرزندم نیاز به آزمایشات خاصی دارد؟
• چه روش های درمانی در دسترس هستند؟
• برای کمک به فرزندم چه کاری می توانم انجام دهد؟
• آیا من به فرزندم بیش از حد غذا می دهم؟ یا من به دفعات زیادی به فرزندم غذا می دهم؟
• آیا هرچونه بروشور یا مطلب چاب شده ای وجود دارد که از آن استفاده نمایم؟ چه سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟

 از پزشک خود چه انتظاراتی دارید؟

برای پاسخ به سوالاتی که پزشک شما از شما میپرسد آمادگی داشته باشید:

• اولین باری که فرزندتان این علائم را تجربه کرد چه زمانی بود؟
• ایا با هربار غذا خوردن فرزندتان غذا را برمیگرداند و یا هر از گاهی این اتفاق رخ می دهد؟
• خلق و خوی فرزندتان چگونه است؟ ایا در حین غذا خوردن احساس رضایت دارد؟
• ایا اخیرا غذای کودکتان را از تغذیه شیر مادر به شیر شیشه ای تغییر داده اید؟ و یا ایا فرمولاسیون غذای کودکتان را تغییر داده اید؟

بیشتر بدانید:علت رفلاکس معده در پریودی

• چه مواقعی به فرزندتان غذا می دهید؟
• در هر بار غذا خوردن فرزندتان چه مقدار تغذیه می کند؟
• آیا هر بار فرد خاصی به فرزندتان غذا می دهد؟
• اگر شما پرستاران مختلفی برای فرزندتان دارید، ایا همه آن ها به فرزندتان با یک روش غذا می دهند؟
• فرزندتان به چه شکل می خوابد؟
• ایا به نظر می رسد علائم فرزندتان رو به بهبودی است؟

آزمایشات و تشخیص ها

تشخیص رفلاکس نوزاد معمولا بر اساس علائم و آزمون فیزیکی صورت میگیرد. در صورتیکه فرزند شما سالم باشدٰ رشد او به درستی صورت پذیرد و راضی به نظر برسد، در این حالت نیازی به آزمایشات بعدی نیست.

چنانچه پزشک کودک شما مشکل جدی تری را پیش بینی کند، آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر است:

اولتراسونیک: این تست برای تشخیص گرفتگی بین دریچه بین معده و روده کوچک استفاده می شود (تنگی پیلور)

تست های آزمایشگاهی: تست های متعدد خون و اوره به تشخیص و یا رد کردن دلایل احتمالی تکرار استفراغ  و اضافه نکردن وزن کمک می کند.

بررسی PH مری: برای تعیین اینکه آیا کج خلقی، بی نظمی های خواب و یا سایر علائمی که با رفلاکس اسید همراه استٰ اندازه گیری میزان اسیدیته مری فرزندتان می تواند کمک کننده باشد. پزشک یک لوله باریک را از طریق بینی یا دهان کودک، به مری وارد می کند. لوله به وسیله ای وصل می شود که اسیدیته را رصد می کند. ممکن است نیاز به باقی ماندن فرزند شما در بیمارستان باشد تا تحت نظر قرار بگیرد.

مجموعه گوارش فوقانی: در صورتیکه پزشک به تنگی مری مشکوک باشد، عکسبرداری اشعه ایکس از قسمت فوقانی دستگاه گوارش توصیه می‌شود. قبل از عکسبرداری اشعه ایکس مایع سفید رنگ گچی (باریم) به کودک خورانده می‌شود. باریم معده را می پوشاند و اجازه می دهد موارد غیر نرمال در تصویربرداری اشعه ایکس واضح تر جلوه کنند.

اندوسکوپی فوقانی: پزشک کودک شما ممکن است از این روش برای تشخیص و یا حذف مشکلات احتمالی در مریٰ مانند باریک شدن (تنگی) و یا التهاب (ایزوفاِژیت) استفاده نماید. پزشک یک لوله مخصوص مجهز به لنز دوربین و چراغ را از طریق دهان فرزند شما وارد مریٰ معده و قسمت ابتدایی روده کوچک می کند. نمونه هایی از هر بافت مشکوک برای بررسی و آنالیز برداشته می شود. برای نوزادان و کودکان آندوسکوپی معمولا تحت بی هوشی عمومی انجام می شود.

این مطلب راهم مطالعه کنید: آشنایی با علائم کولیک

روش های درمان رفلاكس در نوزادان و داروها

در اکثر موارد رفلاکس نوزادی با تغییرات ساده ای در روش غذا دادن به صورت خدو به خود برطرف می شود مانند:

• حجم غذای کمتر و در دفعات بیشتر
• توقف غذا دادن برای آروغ زدن کودک
• راست نگه داشتن کودک در حین غذا دادن و بعد از آن

برای آزمودن اینکه آیا رفلاکس ناشی از آلرژی به پروتئین شیر گاوی استٰ پزشک کودک ممکن است به شما پیشنهاد دهد چنانچه به فرزندتان شیر می  دهیدٰ محصولات لبنی و گوشت را از رژیم غذاییتان حذف نمایید.

اگر به کودکتان فرمول غذایی خاصی را می دهید، گاهی اوقات تغییر فرمولاسیون غذایی کمک کننده می باشد.

• دارو: داروهای مسدود کننده اسید، در مواردی که رفلاکس نوزادی حاد نیست توصیه نمی شود. استفاده کوتاه مدت از مسدود کننده H-2 مانند رانیتیدین و یا پمپ مهار کننده پروتون مانند امپرازول (Prevacid) ارزش امتحان کردن برای کودکانی را دارد که افزایش وزن ندارند و یا از خوردن غذا اجتناب می کنند، و یا شواهدی از ابتلا به ازوفاژیت و یا آسم و رفلاکس مزمن دارند. شایان ذکر است که کودکان سالمی که این داروها را مصرف کنند ممکن است با افزایش خطر عفونت های روده و تنفسی دارد. علاوه بر این استفاده طولانی مدت از پمپ مهار کننده پروتون منجر به مشکلاتی در جذب آهن و کلسیم در نوزاد می شود.
• جراحی: در موراد نادری، ماهیچه هایی که رها می شوندتا غذا را به سمت معده هدایت نمایند (اسفنکتر تحتانی مری)، نیازدارند که از طریق جراحی محکم تر شوند تا از برگشت اسید به مری جلوگیری نمایند. این فرآیند فوندوپلیکاسیون معمولا برای کودکان معدودی به کار می رود که با رفلاکس حاد دست و پنجه نرم می کنند که منجر به تداخل در تنفس و رشد می شود.

سبک زندگی و درمان های خانگی

برای حداقل کردن رفلاکس در نوزادان این نکات را در نظر بگیرید:

• کودک را به حالت راست و عمودی باشد. به کودکتان در حالتی که به صورت عمودی می باشد غذا بدهید و در صورت امکان فرزندتان را در وضعیت نشسته ۳۰ دقیقه بعد از آن نگه دارید. گرویته می تواند به محتویات معده این امکان را بدهد که در جای خود باقی بمانند. دقت داشته باشید در حین فرو رفتن غذا کودکتان را تکان ندهید.
• وعده های غذایی را بیشتر و مقدار هر وعده را کمتر کنید: چنانچه از شیشه شیر استفاده می کنید، به کودکتان مقدار کمتری از حالت معمول غذا بدهید، و یا در صورتیکه از شیر خودتان تغذیه می کند مدت زمان شیردهی را کوتاه تر کنید.
• زمانی را به آروغ زدن کودک اختصاص دهید: آروغ زدن های متوالی در حین و بعد از غذا خوردن می تواند از افزایش هوا در معده کودک جلوگیری نماید. برای آروغ زدن کودکتان را به صورت عمودی بنشانید، دستان خود را پشت سر او قرار دهید. از آروغ زدن بچه بر روی شانه خود خودداری کنید که منجر به وارد شدن فشار به شکم کودک می شود.
• کودک را به پشت بخوابانید: اکثر کودکان باید به پشت خوابانده شوند (تاق باز) تا بخوابندٰ حتی اگر به رفلاکس مبتلا باشند.

در روش های درمان قدیمی تر برای رفلاکس کودکان، سفت کردن فرمول غذایی و یا شیر مادر با برنج توصیه شده است. امروزه به صورت جهانی توصیه نمی شود. در صورتیکه غذای کودک را سفت تر کنید، ممکن است متوجه تف کردن و برگرداندن کمتر غذا شویدٰ اما برخی تحقیقات پیشنهاد می کنند که تعداد رفلاکس ها در حقیقت ثابت باقی می ماند. سفت کردن فرمول غذایی کالری غیر ضروری اضافی وارد رژیم غذایی کودک می کند و ممکن است منجر به خفگی و انسداد و یا سایر مشکلات در حین تغذیه گردد. سفت کردن شیر مادر به نظر موثر نمی رسد به این دلیل که آنزیم های شیر مادر منجر به شکسته شدن نشاسته شیر شده و موجب رقیق شدن شیر می گردند.

به یاد داشته باشید، رفلاكس در نوزادان معمولا دلیل جدی برای نگرانی ندارد. فقط تعداد زیادی از لباس های دم دستی را برای اروغ زدن نگه دارید تا از این مسئله خلاص شوید. در صورتی که پس از ۱۸ ماهگی رفلاکس کودک شما ادامه داشته باشد، یا علائم غیرعادی مشاهده کردید توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید. فراموش نکنید می‌توانید از خدمات درمانکده برای پیدا کردن متخصصین اطفال و گرفتن نوبت ویزیت استفاده کنید.
[sibwp_form id=7]