بالا بردن اعتماد به نفس کودکان؛ معرفی بهترین راه‌کارها!

اعتماد به نفس سالم یکی از پایه‌های مهم رشد کودک است و نقش مهمی در سلامت رفتاری، ذهنی، اجتماعی و هیجانی او دارد. متخصصان سلامت روان معتقدند، اعتماد به نفس سالم در کودکی شکل می‌گیرد؛ از همین‌رو والدین نقش اساسی در بالا بردن اعتماد به نفس کودکان دارند. 

در واقع کودکی که اعتماد به نفس بالایی دارد، می‌تواند در مواجهه با شکست‌ها، فشار جامعه و چالش‌های دیگر زندگی واکنش درستی نشان دهد و کمتر فرصت‌های طلایی زندگی‌ خود را از دست می‌دهد. 

در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا شما را با آموزش افزایش اعتماد به نفس در کودکان آشنا کنیم.

اهمیت بالا بردن اعتماد به نفس کودکان

اعتماد به نفس همان باور و اعتقاد افراد به توانایی‌های خود برای رسیدن به اهداف و خواسته‌هایشان است. اگر اعتماد به نفس در کودکان تقویت شود، آن‌ها به درستی توانایی‌های خود را می‌شناسند و جدی می‌گیرند. در واقع، کودک با اعتماد به نفس بالا برای نقاط مثبت و توانایی‌های خود ارزش قائل است و به دستاوردهایش افتخار می‌کند. 

از طرفی بالا بردن اعتماد به نفس کودکان باعث می‌شود تا آن‌ها از روبه‌رو شدن با چالش‌ها، هراس نداشته باشند و در صورت اشتباه کردن، به جای ترسیدن با آن کنار بیایند. کودکان با چنین رشد شخصیتی به توانایی‌های خود ایمان دارند و تلاش می‌کنند تا به بهترین‌ها دست یابند. 

یکی دیگر از نشانه‌های رشد اعتماد به نفس سالم در کودکان، این است که اگر در انجام کاری موفق نشدند، نه تنها امید خود را از دست نمی‌دهند؛ بلکه با درس گرفتن از آن شکست، انگیزه بیشتری برای تلاش مجدد پیدا می‌کنند.

تاثیر اعتماد به نفس بالا در کودکان

از مزایای تقویت اعتماد به نفس کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کسب حس احترام
• انعطاف‌پذیری در رفتار
• شجاعت بیشتر در تصمیم‌گیری
• برقراری ارتباط کلامی و عاطفی با اطمینان بیشتر
• افزایش مسئولیت‌پذیری
• استقلال بیشتر در عمل
• کنترل بیشتر بر فعالیت‌ها و رویدادهای زندگی
• اطمینان از امکان جبران خطا 

بیشتر بخوانید: مشاوره کودکان پیش دبستانی چگونه است؟ + بهترین روش آن

بهترین راه های افزایش اعتماد به نفس کودکان

متخصصان معتقدند چهار سالگی سن شکل گیری اعتماد به نفس در کودکان است و این رشد تا حدود ۱۱ سالگی ادامه دارد. در واقع والدین می‌توانند در این بازه سنی با به کار گرفتن راه‌های ساده‌ای به شکل‌گیری و افزایش اعتماد به نفس کودکان‌شان کمک کنند. 

در ادامه می‌توانید با نحوه بالا بردن اعتماد به نفس کودکان آشنا شوید:

با کودک‌تان بازی کنید

وقتی با فرزندتان بازی می‌کنید و برایش وقت می‌گذارید، به او نشان می‌دهید برایتان مهم است. کودکانی که فعالیت مفرح مشترک با والدین انجام می‌دهند، پیوند عاطفی قوی‌تری با آن‌ها دارند و این موضوع بر تقویت اعتماد به نفس آن‌ها اثرگذار است.

کودک‌تان را بی‌قید و شرط دوست داشته باشید

کودک شما باید مطمئن باشد که عشق، محبت و علاقه‌تان نسبت به او بی‌قید و شرط است. نوع نگاه والدین می‌تواند تاثیر زیادی بر دید کودک نسبت به خودش داشته باشد. در واقع رفتار شما با کودک باید به نحوی باشد که او متوجه شود، شما در هر شرایطی (حتی مواقعی که اشتباه می‌کند) دوستش دارید و از او مراقبت می‌کنید. 

به حرف کودک‌تان گوش دهید

شما می‌توانید به راحتی با گوش دادن به حرف‌های فرزندتان، باعث افزایش اعتماد به نفس او شوید. در واقع شما با این کار نشان می‌دهید به او توجه دارید و برایتان مهم است. 

کودک‌تان را تشویق کنید

اگر شما از آن دسته والدینی هستید که بیشتر روی نقاط ضعف فرزندشان کار می‌کنند، باید بدانید این متد تربیتی روی افزایش اعتماد به نفس کودکان اثر منفی می‌گذارد. در واقع اگر کودک‌تان را برای انجام کارهای خوبش تشویق نکنید، احساس ناکافی بودن پیدا می‌کند و برای رسیدن به موفقیت به خودش اعتماد نمی‌کند.

بیشتر بدانید: علائم سندروم ایمپاستر

به کودک‌تان برچسب منفی نزنید

والدین نباید تحت هیچ شرایطی از جملات منفی مانند «تو شلخته‌ای»، «تو تنبلی»، «تو ترسویی» و… استفاده کنند. کودک با شنیدن مداوم این جملات، آن‌ها را می‌پذیرد و تا سنین بزرگسالی از تاثیرات آن‌ها رها نمی‌شود.

کودک‌تان را مستقل تربیت کنید

یکی دیگر از راه‌های بالا بردن اعتماد به نفس کودکان این است که به او آموزش دهید به خودش تکیه کند. بنابراین والدین باید از کنترل مداوم فرزندشان دست بردارند و دائما کارهای مرتبط با او را انجام ندهند.

تفکر مثبت را به کودک‌تان یاد دهید

شما می‌توانید برای افزایش اعتماد به نفس کودکان، به آن‌ها آموزش دهید با مشکلات، چالش‌ها و شکست‌های زندگی روبه‌رو شوند. اگر نگاه شما به دنیا مهربان باشد، کودک‌تان هم با نگاهی مثبت به جهان، رشد می‌کند و از تلاش کردن در هر شرایطی دست برنمی‌دارد.

بیشتر بخوانید: مشاوره تحصیلی کودکان دبستانی؛ کلید موفقیت تحصیلی و رشد و پرورش

نقاط قوت کودک‌تان را یادآور شوید

یادآوری نقاط قوت رفتاری و شخصیتی یکی از بهترین راه‌های بالا بردن اعتماد به نفس کودکان است. این راه‌کار کمک می‌کند تا فرزندتان احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشد. شما می‌توانید برای کشف و شکوفایی نقاط قوت فرزندتان از مشاوره کودک کمک بگیرید.

هرگز کودک‌تان را تحقیر نکنید

مهارت کنترل عصبانیت یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که والدین باید به خوبی از آن برخوردار باشند. آموزش این مهارت به شما کمک می‌کند تا زمانی که فرزندتان اشتباهی انجام داد، با وجود عصبانیت، بر سرش فریاد نکشید و از لحنی دوستانه برای صحبت با او استفاده کنید.

جملات تاکیدی مثبت را به کودک‌تان آموزش دهید

برای افزایش اعتماد به نفس کودک با این جمله های جادویی، خودباوری را در او تقویت کنید:

• من به تو اعتماد دارم
• من از تو ممنون هستم
• تو واقعا دختر/پسر قوی‌ای هستی
• من به تو افتخار می‌کنم
• من حرفت را باور می‌کنم
• من حتی اگر با تو موافق نباشم، اما قبولت دارم 
• اخیرا دیده‌ام در فلان چیز پیشرفت کرده‌ای (از توانایی‌های او در یک مهارت خاص تعریف کنید)
• آفرین، انتخاب بسیار هوشمندانه‌ای داشتی
• حتی اگر اشتباه کنی باز هم فرزند دلبند من هستی و تو را همیشه دوست دارم
• من می‌دانم که چقدر از فلان قضیه اذیت شدی و به تو سخت گذشته است

بهترین ورزش برای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان

یکی از مهم‌ترین فواید ورزش کردن برای کودکان این است که می‌توانند مهارت‌های مختلف بیاموزند و از توانایی‌های خود مطمئن شوند. متخصصان سلامت روان معتقدند، انجام ورزش‌های گروهی و دریافت حمایت از هم‌گروهی‌ها و مربیان می‌تواند نقش موثری در بالا بردن اعتماد به نفس کودکان داشته باشد. 

موارد زیر را می‌توان بهترین ورزش برای افزایش اعتماد به نفس کودکان معرفی کرد:

• ورزش‌های تیمی
• شنا
• دوچرخه‌سواری
• فوتبال
• دویدن
• پیاده‌روی

بیشتر بخوانید: مشاوره کودکان زیر دو سال چگونه است؟ نکات مهمی که باید بدانید

کدام کتاب برای افزایش اعتماد به نفس کودکان مناسب است؟

کتاب‌های زیادی وجود دارند که به تقویت و بالا بردن اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کنند. در جدول زیر بهترین کتاب برای افزایش اعتماد به نفس کودکان را معرفی کرده‌ایم:

اسم کتاب	اسم نویسنده	محوریت کتاب
چگونه فرزندان خود را با اعتماد به نفس بزرگ کنیم	مریم سلیقه	بررسی نقش تاثیرگذار والدین بر شکل‌گیری اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان
۳۶۵ روش برای تقویت اعتماد به نفس در کودکان	باربارا آن بارنت و شیلا الیسون ترجمه از مهدی قراچه داغی	آموزش به والدین برای پرورش کودکانی شاد، خلاق، صادق، با احترام و…
قطار کوچولویی که توانست	واتی پایپر ترجمه از سمیه حیدری	توجه به اینکه کودکان در مورد خود چه فکری می‌کنند و چقدر احساس توانمندی دارند
من نمی‌خواهم قورباغه باشم	دیو پتی ترجمه از احمد تصویری	آموزش پذیرفتن خود با هر نقطه ضعفی که وجود دارد

بازی های افزایش اعتماد به نفس در کودکان

در ادامه با چندین نمونه از بازی‌های موثر در تقویت اعتماد به نفس کودکان آشنا می‌شوید:

• نوشتن نامه تشکر به خود: کودک نامه‌ای برای خودش می‌نویسد و در آن از کارهای مثبت و تلاش‌های خود تقدیر می‌کند.
• بازی دقیق ببین: در این بازی کودکان بر روی یک کاغذ، ۲ ستون ایجاد می‌کنند. آن‌ها باید در ستون اول صفت‌های مثبت خود و در ستون دیگر، صفت‌های مثبت دوست‌شان را بنویسند. این بازی نشان می‌دهد کودک تا چه حد خودش و دوستش را می‌شناسد.
• ساخت صندوق تشکر: کودک به سلیقه خودش صندوقی درست می‌کند و هر بار که کار مثبتی انجام داد، در مورد آن روی کاغذ می‌نویسد و داخل صندوق می‌اندازد.
• بازی من چه صفتی دارم: این بازی به صورت جمعی با گروه همسالان انجام می‌شود و کودکان بهترین صفت خود را به نوبت مطرح می‌کنند.

بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان پیش دبستانی

معمولا آغاز پیش دبستانی همزمان با سن شکل‌گیری اعتماد به نفس در کودکان است؛ از همین‌رو تقویت اعتماد به نفس در این دوران اهمیت زیادی دارد. اگر شما بتوانید پایه‌های اعتماد به نفس را در کودکان پیش دبستانی تقویت کنید، آن‌ها به توانایی خود باور پیدا می‌کنند. در غیر این صورت ممکن است از رفتن به مدرسه اجتناب کنند و در دوران تحصیل، چالش‌های مختلفی داشته باشند.

دلایل کمبود اعتماد به نفس کودکان 

مهم‌ترین دلایل کاهش اعتماد به نفس در کودکان عبارت‌اند از:

• تعریف اغراق‌آمیز از توانایی‌های کودکان و احساس سرخوردگی پس از برآورده نشدن آن‌ها
• تمسخر و قلدری گروه همسالان 
• افزایش یا کاهش بیش از حد وزن و اثرگذاری آن روی دید کودک نسبت به خود
• قرار گرفتن کودکان در معرض استرس و اضطراب زیاد
• انتقاد مداوم از کودکان و توجه بیش از حد به نقاط ضعف آن‌ها

بیشتر بخوانید: مشاوره کودکان بیش فعال چگونه است؟ کنترل رفتارهای ADHD

نگاهی کوتاه به بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان

افزایش اعتماد به نفس کودکان یکی از  مهم‌ترین ویژگی‌های رشد سالم کودک است که به سلامت روحی و جسمی، زندگی شادتر و موفقیت او در آینده کمک می‌کند. با این حال، والدین باید در بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، تعادل را رعایت کنند تا کودک دچار رفتارهای خودشیفته‌وار نشود. 

شما می‌توانید برای دریافت راهنمایی‌های لازم جهت تقویت اعتماد به نفس کودکان از یک مشاور کودک مشورت بگیرید. برای این منظور کافیست به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری نزد بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناسان باتجربه نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: healthhub | childmind