آزمایش PTT چیست و چه زمانی تجویز می‌شود؟ تفسیر کامل تست ptt

آزمایش ptt به پزشک کمک می‌کند تا توانایی بدن شما را برای تشکیل لخته خون ارزیابی کند. لخته خون یا همان فاکتورهای انعقادی زمانی توسط تست ptt بررسی می‌شوند که بدن دچار خونریزی شده و برای قطع آن در تلاش است.

فاکتورهای انعقادی همان پروتئین‌های موجود در خون هستند که برای قطع خونریزی ناشی از بریدگی یا آسیب دیدگی در بدن فعالیت می‎کنند. آزمایش ptt این پروتئین خون را مورد بررسی قرار می‌دهد. خونریزی زمانی بند می‌آید که خون لخته شود. 

پروتئین‌های فاکتور انعقادی به لخته شدن خون و در نتیجه قطع خونریزی کمک می‌کنند. این فرایند توسط چندین فاکتور مختلف انجام می‌شود که PTT یکی از مهمترین فاکتورها به‌شمار می‌آید. همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده بررسی کنیم تست ptt چه زمانی تجویز می‌شود و نحوه تفسیر آن چگونه است.

آزمایش ptt چیست؟

در آزمایش Partial Thromboplastin Time که به آن زمان ترومبوپلاستین جزئی (ptt) گفته می‌شود، پزشک توانایی بدن شما را برای تشکیل لخته خون بر حسب ثانیه محاسبه می‌کند. نمونه خون شما در لوله آزمایشگاهی برای بررسی توسط تست ptt جمع‌آوری خواهد شد. در این فرایند مواد شیمیایی مخصوصی به خون اضافه می‌شود که آن را لخته می‌کند. 

این اتفاق در طول چند ثانیه رخ می‌دهد و نتیجه آن را به‌عنوان زمان نسبی PTT فعال در نظر می‌گیرند. این تست زمانی انجام میشود که بدن دچار خونریزی شده باشد. وجود هر نوع اختلالی در فاکتور انعقادی نشان دهنده خونریزی در بدن است. بیماری همچون هموفیلی (Hemophilia) و داروی خاصی مثل هپارین (Heparin) می‌توانند موجب اختلالات خونریزی شود.

بیشتر بدانید: آزمایش فولیک اسید (Folate) یا تست B9 چیست؟

بیشتر بدانید: hgb در آزمایش خون چیست؟

آزمایش ptt چه زمانی تجویز می‌شود؟

اگر شما به مدت طولانی و بیش از حد دچار خونریزی باشید، پزشک برای بررسی و تشخیص عامل آن تست ptt تجویز می‌کند. هرچند که این آزمایش برای تشخیص بیماری خاصی استفاده نمی‌شود، اما پزشک می‌تواند از آن برای بررسی مشکلات انعقاد خون کمک بگیرد. 

در صورت غیر نرمال بودن تست ptt پزشک به سراغ آزمایشات بیشتری می‌رود تا بررسی کند بدن شما در تولید کدام فاکتور مشکل دارد. علائمی که پزشک را وادار به تجویز این آزمایش می‌کنند، عبارتند از:

• قاعدگی طولانی مدت یا سنگین
• خونریزی‌های مداوم و شدید بینی
• وجود خون در ادرار
• ایجاد کبودی پس از اصابت ضربه کوچک
• تورم مفاصل همراه با درد شدید

افرادی که داروی رقیق کننده خون مثل هپارین مصرف می‌کنند، پزشک آزمایش ptt را برای بررسی وضعیت سلامت بدن آن‌ها تجویز خواهد کرد.

بیشتر بدانید: PLT در آزمایش خون

شرایط انجام آزمایش ptt

مهمترین نکته قبل از شروع انجام این تست، مطلع کردن پزشک از داروهای مصرفی شماست تا در صورت نیاز قطع شوند. زیرا احتمال این‌که برخی از داروها بر نتایج تست ptt اثر بگذارد، بسیار زیاد است. 

این داروها عبارتند از:

• وارفارین
• آسپرین
• هپارین
• ویتامین C
• آنتی‌هیستامین
• کلرپرومازین

تست ptt چگونه انجام می‌شود؟

مراحل انجام این تست به آزمایش خون معمولی شباهت دارد. پرستار توسط سواب الکل ابتدا محل خون‌گیری را تمیز کرده، سپس سوزن را درون رگ فرو می‌کند تا خون مورد نیاز در لوله متصل به سوزن جمع‌آوری شود. بعد از اتمام خون‌گیری پرستار سوزن را از رگ بیرون می‌آورد و محل مربوطه را با پنبه الکلی می‌پوشاند. 

مراحل بعدی در آزمایشگاه توسط تکنسین انجام خواهد شد. بدین شکل که مواد شیمیایی مخصوص را به خون اضافه می‌کنند تا مدت زمان صرف شده برای لختگی خون بر حسب ثانیه محاسبه شود.

بیشتر بدانید: تفسیر آزمایش TIBC چگونه است؟

تفسیر کامل آزمایش ptt

برای تفسیر این تست ابتدا باید با نتیجه نرمال و غیر طبیعی آزمایش PTT آشنا شوید:

مقدار نرمال ptt

نتیجه تست ptt برحسب ثانیه اندازه‌گیری می‌شود و مقدار نرمال آن 25 تا 35 ثانیه خواهد بود. بدین معنا که پس از اضافه شدن مواد شیمیایی مخصوص، مقدار نرمال ptt خون برای لخته شدن 25 تا 35 ثانیه است. 

البته می‌توان این مورد را بسته به پزشک یا آزمایشگاه کمی بالاتر و پایین‌تر در نظر گرفت. بهتر است پیش از این‌که نگران شوید استانداردهای آزمایشگاه را بررسی و با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر بدانید: در اهدای خون چه چیزهایی مشخص میشود؟

مقدار غیر نرمال ptt

غیرطبیعی بودن نتیجه آزمایش ptt نشان دهنده بیماری خاصی نیست. درواقع این تست تنها اطلاعات بیشتری در خصوص زمان انعقاد خون شما به پزشکان می‌دهد. 

برخی از بیماری‌ها و شرایط خاص باعث ایجاد نتیجه غیر طبیعی تست ptt هستند که به 2 شکل تفسیر می‌شوند:

دلیل بیش از اندازه طول کشیدن لختگی خون در آزمایش PTT

• کمبود ویتامین K
• بیماری کبد
• بیماری فون ویلبراند (اختلالی که خون را به صورت غیرطبیعی لخته می‌کند)
• بیماری هموفیلی A یا B
• مصرف هپارین
• انواع سرطان خون
• آنتی‌بادی‌هایی همچون کاردیولیپین

در این شرایط می توانید از طریق مشاوره با دکتر هماتولوژی مشورت کنید و در صورت لزوم حضوری به متخصص خون مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: آزمایش فسفر (P) و تفسیر نتیجه آن

بیشتربدانید: آزمایش LDH چیست؟

دلیل سریع‌تر لخته شدن خون در آزمایش PTT

• انعقاد داخل عروقی منتشر (بیماری که موجب فعالیت غیرطبیعی پروتئین مسئول لخته شدن خون می‌شود)
• سرطان کولون، لوزالمعده یا تخمدان

بیشتر بدانید: بالا بودن hb در آزمایش خون

علائم بالا یا پایین بودن PTT در آزمایش خون

کم یا زیاد بودن فاکتور انعقاد خون در آزمایش ptt می‌تواند یک نشانه هشدار برای افزایش خطر خونریزی داخلی، سکته و مشکلات انعقادی باشد. 

سطح پایین این فاکتور از تشکیل لخته خون جلوگیری خواهد کرد، از همین‌رو پزشکان علائم پایین بودن PTT در آزمایش خون را مواردی همچون خونریزی شدید، خونریزی مداوم بینی و کبود شدن بدن با کوچکترین ضربه معرفی می‌کنند.

از طرفی نتیجه غیرطبیعی تست ptt ناشی از تولید بیش از حد فاکتور انعقاد خون موجب بیش از اندازه فعال شدن پروتئین‌هایی می‌شود که مسئول کنترل لخته شدن در خون هستند. بنابراین می‌توان گفت علائم بالا بودن PTT در آزمایش خون همچون خونریزی‌های شدید لثه پس از دندان‌پزشکی، پریود طولانی مدت، خون در ادرار و تورم مفاصل با اختلالات انعقادی همراه است که بیماری‌های کبدی نمونه دیگری از آن محسوب می‌شود.

بیشتر بدانید: آزمایش آهن خون چیست؟

عوارض بالا یا پایین بودن PTT در آزمایش خون

هنگام ایجاد زخم و بریدگی در بدن اولین فاکتور مهم انعقاد خون است که موجب لخته شدن خونریزی در ناحیه آسیب دیده می‌شود. اگر آزمایش ptt زیاد باشد، نشان دهنده سرعت کم لختگی خون است. 

بنابراین در مواقع حیاتی همچون جراحی احتمال به‌خطر افتادن جان بیمار وجود دارد. از همین‌رو عوارض بالا بودن PTT  در آزمایش خون را می‌توان با نشانه‌های برخی بیماری‌ها همچون هموفیلی، سرطان و بیماری کبدی یکسان دانست.

در مقابل انعقاد بیش از اندازه سریع خون هم نشانه خوبی نیست. زیرا لختگی خون می‌تواند منجر به انواع سکته قلبی و سکته مغزی در بدن شود. بنابراین باید عوارض پایین بودن PTT در آزمایش خون را افزایش احتمال انواع سکته در نظر گرفت.

بیشتر بدانید: آزمایش پروژسترون در زنان چیست؟

تست‌های مرتبط با آزمایش ptt

اگر نتیجه تست ptt غیرطبیعی بود پزشک از شما آزمایشات دیگری درخواست می‌کند. آن‌ها عبارتند از:

تست مرتبط	توضیحات
آزمایش PT	اندازه‌گیری مدت زمان لخته شدن خون
آزمایش PLT	شمارش تعداد پلاکت‌های خون
آزمایش Fibrinogen	بررسی فیبرینوژن برای رد سطح طولانی مدت ptt و تشخیص علت آن
تست فاکتور انعقادی	اندازه‌گیری فاکتور انعقادی برای شناخت و بررسی دلیل کاهش سطح پروتئین
تست ترومبین	جهت تشخیص سریع آلودگی ناشی از هپارین

سخن پایانی

بدن در زمان خونریزی سریعا فاکتور انعقاد خون را برای ایجاد لختگی در محل آسیب دیده ارسال می‌کند. مدت زمانی که طول می‌کشد تا فرایند لختگی انجام شود، بسیار حیاتی است. آزمایش ptt به پزشک کمک می‌کند تا مدت زمان صرف شده برای لختگی خون مورد ارزیابی قرار گیرد. 

ما در این مقاله از درمانکده تفسیر کامل و دقیقی از تست ptt را با شما به اشتراک گذاشتیم. شما پیش از این در مورد نحوه عملکرد PTT چیزی می‌دانستید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول آزمایش ptt

منبع: testing | medlineplus | healthline