خواص برگ سنا چیست؟ ۸ خاصیت درمانی که معجزه می‌کند!

در طب سنتی درمان یبوست از مهم‌ترین خواص برگ سنا (Senna) به‌شمار می‌رود. علاوه‌بر این، برگ سنا به دلیل ویژگی‌های ضد‌باکتری، ضد‌التهابی و ملینی که دارد برای پاکسازی روده، تنظیم سیکل قاعدگی در زنان، لاغری، هموروئید و شادابی پوست نیز مفید است. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی خواص درمانی برگ سنا می‌پردازیم.

خواص برگ سنا چیست؟

سنا با نام علمی Cannabis sativa یک گیاه بوته‌ای (درختچه) از تیره باقلاسانان است که ارتفاع آن به ۵۰ سانتی‌متر تا سه متر می‌رسد. برگ‌های آن به رنگ سبز تیره و شانه‌ای شکل است و گل‌هایی زردرنگ و کوچک دارد که به صورت خوشه‌ای رشد می‌کنند. این گیاه در برخی نواحی گرم ایران مانند استان‌های جنوبی به‌خصوص استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان یافت می‌شود. در طب سنتی طبع گیاه سنا گرم و خشک است. در ادامه ۹ خاصیت مهم درمانی برگ سنا را می‌خوانید:

۱- خواص برگ سنا برای یبوست

برگ سنا یکی از موثرترین گیاهان دارویی برای درمان یبوست است که از دیرباز به دلیل خواص ملینی قوی که دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه با تحریک حرکات روده به تخلیه بهتر آن کمک می‌کند و باعث بهبود یبوست می‌شود. ترکیبات موثر برگ سنا عبارت‌اند از:

• آنتراکینون‌ها (Sennosides): این ماده از ترکیبات اصلی برگ سنا است که خاصیت ملینی دارد و باعث تحریک دیواره روده می‌شود.
• فلاونوئیدها (Flavonoids): این ترکیبات به دلیل خاصیت ضدالتهابی در تسکین التهاب روده موثر هستند.
• گلیکوزیدها (Glycosides): این ترکیبات در متابولیسم روده فعال می‌شوند و روده را تحریک می‌کنند.

بهترین زمان مصرف برگ سنا برای یبوست چه موقعی است؟

می‌توانید برگ سنا را شب قبل از خواب مصرف کنید، زیرا تاثیر آن ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف ظاهر می‌شود. به این ترتیب صبح تخلیه بهتری خواهید داشت و بدن از سموم پاک خواهد شد. برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، همراه برگ سنا آب زیادی بنوشید. همچنین حداکثر سه روز این گیاه را برای درمان یبوست استفاده کنید. چنانچه این راهکار برای شما مفید نبود بهتر است برای درمان یبوست به پزشک مراجعه کنید.

اگر در این زمینه به کمک پزشک متخصص نیاز دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده مراجعه کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت داشته باشید. همچنین از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده می‌توانید جهت مراجعه حضوری به مطب دکتر تغذیه از پزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید.

بیشتر بخوانید: خواص مرزه برای رحم

رایج‌ترین عوارض برگ سنا برای یبوست چیست؟

عوارض برگ سنا برای درمان یبوست می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• دل‌پیچه
• گرفتگی شکم
• اسهال شدید
• کاهش سطح پتاسیم بدن
• بروز اختلالات الکترولیتی
• وابستگی روده به خاصیت ملینی برگ سنا

مصرف برگ سنا ممکن است باعث تحریک رحم شود و در دوران شیردهی نیز بر نوزاد تاثیر بگذارد. به همین دلیل مصرف آن در این دوران به زنان پیشنهاد نمی‌شود.

۲- خواص برگ سنا برای روده

در کنار درمان یبوست، برگ سنا می‌تواند به شکل‌های زیر برای روده مفید باشد:

• پاکسازی روده: برگ سنا با تحریک حرکات روده به تخلیه کامل آن‌ها کمک می‌کند. این ویژگی چیزی شبیه روغن کرچک است و می‌تواند برای آماده‌سازی قبل از اقدامات پزشکی مانند کولونوسکوپی مفید باشد.
• پیشگیری از تجمع سموم: مصرف برگ سنا از تجمع مواد زائد و سموم در روده جلوگیری می‌کند و منجر به بهبود عملکرد سیستم گوارش می‌شود.

۳- خواص برگ سنا برای کبد

برگ سنا به طور مستقیم یک درمان اولیه برای بیماری‌های کبدی نیست، اما می‌تواند به بهبود علائم و عملکرد کبد در موارد زیر کمک کند:

• کمک به سم‌زدایی کبد: این گیاه خاصیت ملین دارد و در تخلیه روده‌ها موثر است. به همین دلیل می‌تواند منجر به کاهش سموم در بدن شود و به سلامتی کبد کمک کند.
• کاهش تجمع چربی در کبد: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از گیاهان ملین مانند سنا در بهبود عملکرد کبد و کاهش چربی آن مفید است. به همین دلیل برای افراد مبتلا به کبد چرب توصیه می‌شود.
• بهبود عملکرد صفرا: برگ سنا با تحریک روده‌ها به ترشح بهتر صفرا کمک می‌کند و فرآیندهای گوارشی مرتبط با کبد را بهبود می‌دهد.

اگر به بیماری‌های شدید کبدی مانند سیروز یا هپاتیت مبتلا هستید باید با مشورت پزشک از این گیاه استفاده کنید. باید بدانید مصرف طولانی‌مدت برگ سنا می‌تواند منجر به مسمومیت کبد شود.

بیشتر بخوانید: ترنجبین برای نوزاد

۴- خواص برگ سنا برای لاغری

اگر می‌خواهید متابولیسم بدن‌تان را افزایش دهید و چربی‌های اضافی بدن را آب کنید، برگ سنا نمی‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. کاهش وزن ناشی از برگ سنا اغلب موقتی است و بیشتر به دلیل دفع آب و مواد زائد است، نه کاهش چربی بدن. این گیاه با تحریک روده و دفع سریع‌تر مواد زائد به پاکسازی دستگاه گوارش کمک می‌کند. این اثر ممکن است به کاهش وزن ناشی از تجمع سموم و مواد زائد در بدن منجر شود. همچنین برگ سنا در کاهش احتباس آب و نفخ بدن موثر است که این ویژگی به‌طور موقت باعث کاهش وزن می‌شود.

طریقه مصرف برگ سنا برای لاغری چگونه است؟

برای این منظور می‌توانید از دمنوش برگ سنا استفاده کنید. کافی است مقداری برگ سنا را در یک لیوان آب جوش بریزید و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه به آن زمان بدهید تا دم بکشد. سپس دمنوش را صاف کنید و بنوشید. برای کاهش اثرات جانبی و طعم بهتر می‌توانید برگ سنا را با گیاهانی مثل گل محمدی، زیره یا رازیانه ترکیب کنید.

توجه داشته باشید مصرف بیش از حد می‌تواند باعث اسهال شدید، کم‌آبی، کاهش پتاسیم بدن و اختلالات الکترولیتی شود.

اگر با مشکلات گوارشی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری‌های قلبی، کلیوی یا بیماری‌های شدید کبدی درگیر هستید، نباید از برگ سنا استفاده کنید.

۵- خواص برگ سنا برای عفونت

برگ سنا علاوه‌بر خاصیت ملینی، خاصیت ضد‌التهابی و ضدباکتریایی نیز دارد. به همین دلیل در برخی موارد برای کمک به رفع عفونت‌ها مفید است، هر چند کاربرد اصلی آن درمان یبوست است.

ترکیبات موجود در برگ سنا مانند آنتراکینون‌ها می‌توانند در مقابله با رشد برخی از باکتری‌های مضر نقش داشته باشند. این ویژگی به پاکسازی بدن از باکتری‌های عامل عفونت کمک می‌کند. برخی افراد از خمیر یا دمنوش برگ سنا به صورت موضعی برای تسکین عفونت‌های قارچی یا باکتریایی پوست مانند اگزما یا جوش‌های چرکی استفاده می‌کنند.

با این حال برگ سنا درمان اصلی عفونت نیست و باید از آن به عنوان یک درمان کمکی برای عفونت استفاده کنید. همچنین مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: خواص اسفناج برای مردان

۶- خواص برگ سنا برای قاعدگی

خواص برگ سنا برای پریودی عبارت‌اند از:

• کمک به پریود شدن: دمنوش برگ سنا با تحریک انقباض‌های رحم می‌تواند منجر به پریودی شود.
• کاهش علائم گوارشی مرتبط با قاعدگی: مشکلاتی مانند نفخ و یبوست در دوران قاعدگی با مصرف برگ سنا کاهش می‌یابد. با این حال مصرف آن برای همه زنان توصیه نمی‌شود.

اگر هدف شما تحریک قاعدگی است، می‌توانید ۲ تا ۳ روز قبل از تاریخ مورد نظر این گیاه را مصرف کنید. برای رفع یبوست در دوران قاعدگی نیز بهتر است شب‌ها قبل از خواب آن را مصرف کنید. توجه داشته باشید برگ سنا می‌تواند باعث تشدید انقباضات رحم و افزایش خونریزی شود. به همین دلیل اگر سابقه قاعدگی سنگین و دردناک دارید در مصرف آن باید محتاط باشید. جهت پیشگیری از عوارض احتمالی حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت داشته باشید.

۷- خواص برگ سنا برای مو

طب سنتی این گیاه را یک روش طبیعی برای تقویت و بهبود وضعیت موها می‌داند. مهم‌ترین خواص برگ سنا برای مو عبارت‌اند از:

• تقویت فولیکول‌های مو: این گیاه به تغذیه و تقویت ریشه مو کمک می‌کند و مانع از ریزش مو می‌شود.
• نرم‌کننده طبیعی مو: خاصیت مرطوب‌کنندگی برگ سنا باعث می‌شود تا موهایی نرم، براق و ابریشمی داشته باشید.
• کمک به درمان شوره سر: برگ سنا به دلیل خاصیت ضد‌باکتریایی و ضد‌قارچی می‌تواند شوره سر را کاهش دهد و سلامت پوست سر را بهبود بخشد.
• تقویت رنگ طبیعی مو:‌ این گیاه می‌تواند موها را روشن‌تر کند و رنگ طبیعی آن‌ها را شفاف‌تر نشان دهد.
• حجم‌دهی به مو: استفاده منظم از برگ سنا باعث ضخیم‌تر و حجیم‌تر به نظر رسیدن موها می‌شود.
• درمان موخوره: این گیاه با ترمیم ساقه موها می‌تواند به کاهش موخوره کمک کند.

برای تهیه ماسک موی برگ سنا می‌توانید ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری از پودر برگ سنا را با مقداری آب گرم و چند قطره روغن زیتون یا روغن نارگیل ترکیب کنید و به موها بمالید. حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه به آن استراحت دهید و سپس با شامپوی ملایم بشویید. برگ سنا را می‌توانید با حنا، آلوئه‌ورا یا گل ختمی ترکیب کنید تا خاصیت نرم‌کنندگی و ترمیمی آن افزایش یابد.

قبل از استفاده حتما مقدار کمی از آن را امتحان کنید تا مطمئن شوید حساسیتی به آن ندارید. همچنین از مصرف مداوم یا بیش از حد برگ سنا خودداری کنید، زیرا احتمال بروز خشکی یا تحریک پوست سر وجود دارد. علاوه‌بر این از برگ سنا روی موهای رنگ‌شده با احتیاط استفاده کنید، زیرا ممکن است رنگ مو را تغییر دهد.

بیشتر بخوانید: خواص باریجه چیست؟

۸- خواص برگ سنا برای پوست

برگ سنا منافذ پوست را تمیز و تولید چربی اضافی را کنترل می‌کند. همچنین ترکیبات مرطوب‌کننده موجود در برگ سنا به آبرسانی و نرمی پوست منجر می‌شود. از مهم‌ترین خواص برگ سنا برای پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضدباکتری و ضدقارچ:‌ برگ سنا با ترکیبات آنتی‌باکتریال خود به درمان عفونت‌های پوستی از جمله آکنه و جوش کمک می‌کند.
• ضدالتهاب: خاصیت ضد‌‌التهابی برگ سنا در کاهش قرمزی و التهاب پوست موثر است.
• پاکسازی پوست: برگ سنا با حذف سلول‌های مرده و آلودگی‌های سطحی به پاکسازی عمقی پوست کمک می‌کند.
• کاهش لکه‌های تیره صورت: مصرف موضعی برگ سنا در روشن‌تر شدن پوست و کاهش لکه‌های تیره موثر است.
• تسکین‌دهنده پوست: این گیاه می‌تواند خارش و تحریک ناشی از بیماری‌هایی مانند اگزما یا پسوریازیس را کاهش دهد.

برای بهره‌مندی از فواید برگ سنا برای پوست می‌توانید آن را به صورت ماسک یا تونر روی پوست صورت استفاده کنید. قبل از مصرف حتما مقدار کمی از آن را روی پوست داخل بازو امتحان کنید تا مطمئن شوید نسبت به آن حساسیت ندارید.

خواص برگ سنا و گل محمدی چیست؟

در طب سنتی این ترکیب بیشتر به عنوان ملین و پاک‌کننده بدن استفاده می‌شود. مهم‌ترین خواص برگ سنا با گل محمدی عبارت‌اند از:

• درمان یبوست
• پاکسازی بدن و سم‌زدایی
• کاهش نفخ و بهبود هضم
• آرام‌بخش طبیعی
• کمک به کاهش وزن

بیشتر بخوانید: خواص تخم خرفه

عوارض برگ سنا و گل محمدی چیست؟

از مهم‌ترین عوارض برگ سنا و گل محمدی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم‌آبی بدن
• اختلال در تعادل الکترولیت‌ها
• گرفتگی و درد شکمی
• وابستگی روده‌ها به مواد ملین
• تداخل با داروهای دیورتیک (ادرارآور) یا رقیق‌کننده خون
• واکنش‌های آلرژیک

خواص درمانی برگ سنا در چند خط

خواص برگ سنا در درمان یبوست، پاکسازی روده، سم‌زدایی بدن و همچنین تقویت مو و شادابی پوست مورد توجه است. با این حال، مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث اسهال، کم‌آبی بدن و مشکلات روده‌ای شود. برای بهره‌مندی از فواید درمانی برگ سنا بهتر است آن را به‌طور متعادل مصرف کنید. اگر با مشکلات گوارشی روبه‌رو هستید یا داروی خاص مصرف می‌کنید، حتما قبل از استفاده با پزشک مشورت داشته باشید. شما می‌توانید از طریق پلتفرم آنلاین درمانکده از بهترین پزشکان متخصص تغذیه آنلاین نوبت مشاوره اینترنتی بگیرید و سوالات پزشکی خود را از آن‌ها بپرسید.

بیشتر بخوانید: خواص چای کوهی

سوالات رایج

منبع: rxlist | healthline| verywellhealth