خواص بامیه؛ معجزه‌ای برای سلامتی و طول عمر که نباید دست کم بگیرید

بامیه (Okra) گیاهی گل‌دار بوده و گفته می‌شود که از اولین‌بار در کشور اتیوپی کاشته شده است. از خواص بامیه می‌توان به بهبود هضم، کمک به حرکات منظم روده، کاهش سطح کلسترول خون، تنظیم قند خون، تقویت بافت استخوان‌ها و مهار رشد سلول‌های سرطانی اشاره کرد.

بامیه سبزی‌ای کم‌کالری و غنی از مواد مغذی به شمار می‌رود. هر ۱۰۰ گرم بامیه سرشار از فیبر، ویتامین C، ویتامین K، فولات و منیزیم است. در ادامه این مقاله از مجله درمانکده به بررسی فواید بامیه و مضرات آن می‌پردازیم.

خواص بامیه برای قند خون

یک بررسی فراتحلیل در سال ۲۰۲۳ که شامل هشت آزمایش بالینی بود، نشان داد که مصرف بامیه به‌طور قابل توجهی سطح قند خون ناشتا را در افراد مبتلا به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ کاهش می‌دهد. با این حال، مصرف منظم بامیه تاثیر قابل توجهی بر سطح HbA1c نداشته است.

شاخص HbA1c یا هموگلوبین گلیکوزیله، میانگین سطح قند خون را در ۲ تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد و برای ارزیابی مدیریت دیابت استفاده می‌شود. بدین‌ترتیب، بامیه می‌تواند در کوتاه‌مدت قند خون را تنظیم کند؛ اما برای کنترل بلندمدت قند خون باید از سایر درمان‌های پزشکی نیز استفاده کرد.

فواید بامیه برای اختلالات سیستم اسکلتی-عضلانی

همان‌طور که اشاره شد، بامیه سرشار از مواد مغذی است و می‌تواند تاثیر مثبتی بر اختلالات سیستم اسکلتی-عضلانی داشته باشد. فواید این گیاه بر سیستم اسکلتی-عضلانی عبارت‌اند از:

۱. خواص بامیه برای دیسک کمر

بامیه سرشار از منیزیم است. این ماده معدنی به بهبود عملکرد عضلات و انتقال پیام‌های عصبی ضروری کمک می‌کند. مصرف کافی منیزیم می‌تواند باعث کاهش اسپاسم عضلانی و ناراحتی‌های مرتبط با دیسک کمر در افراد مبتلا به این اختلال شود.

بیشتر بخوانید: خواص کلم بروکلی

۲. خواص بامیه برای غضروف

بامیه حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌هایی است که از سلامت کلی بدن حمایت می‌کنند. ویتامین C موجود در این گیاه به تولید کلاژن که مهم‌ترین پروتئین در بافت غضروف است، کمک می‌کند. همچنین مواد معدنی موجود در بامیه مانند منیزیم و کلسیم می‌توانند به تقویت ساختار مفاصل و بافت‌ها کمک کنند.

با این حال، باید توجه داشت که بامیه حاوی ترکیبی به نام سولانین (Solanine) است که ممکن است در برخی افراد درد مفاصل و التهاب را تشدید کند. بدین‌ترتیب، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مفصلی مانند آرتریت روماتوئید یا افرادی که از التهاب شدید مفاصل رنج می‌برند، باید قبل از مصرف بامیه با یک متخصص تغذیه مشورت کنند.

۳. خواص بامیه برای زانو درد

مصرف دانه‌های بامیه می‌تواند برای کاهش درد زانو مفید باشد؛ به‌ویژه در افرادی که دچار کمبود مایع در مفصل زانو هستند. این مایع که به‌عنوان مایع سینوویال (Synovial Fluid) شناخته می‌شود، برای حرکت روان مفصل و کاهش اصطکاک ضروری است. برخی افراد از چای دانه بامیه استفاده کرده و گزارش داده‌اند که درد زانوهایشان کاهش یافته است. این چای معمولا با خیساندن یا دم کردن دانه‌های بامیه در آب تهیه می‌شود.
با این حال، بهتر است به‌طور متعادل از این دانه‌ها استفاده کنید تا از ایجاد عوارض احتمالی جلوگیری شود. علاوه بر این، اگر درد زانو ناشی از بیماری‌های خاصی مثل آرتروز یا آسیب‌های شدید باشد، بهتر است قبل از استفاده از بامیه، با پزشک خود مشورت کنید.

خواص بامیه برای لاغری

بامیه با حدود ۳۳ کالری در هر ۱۰۰ گرم، یک ماده غذایی کم‌کالری به شمار می‌رود و برای رژیم‌های مدیریت وزن مناسب است. این گیاه سرشار از فیبر بوده که باعث ایجاد احساس سیری شده و به تنظیم اشتها کمک می‌کند. همچنین فیبر محلول موجود در بامیه، هضم غذا را کند کرده و به حفظ احساس سیری در طولانی‌مدت کمک می‌کند.

علاوه بر این، بامیه دارای شاخص گلیسمی (GI) پایین (معادل ۲۰) است و تاثیر کمی بر سطح قند خون دارد. مواد غذایی با شاخص گلیسمی پایین می‌توانند با جلوگیری از نوسانات شدید قند خون به مدیریت وزن کمک کنند؛ زیرا این نوسانات بر احساس گرسنگی و سطح انرژی تاثیر می‌گذارند.

بیشتر بخوانید: خواص بادمجان

خواص بامیه برای مو

فواید مصرف بامیه برای سلامت موها عبارت‌اند از:

• تحریک رشد مو: بامیه سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین‌های A، C و K، کلسیم و پتاسیم است که برای رشد مو و تغذیه پوست سر ضروری هستند.
• مرطوب‌کننده مو: لعاب موجود در بامیه باعث آبرسانی عمیق به پوست سر شده، خشکی مو را از بین می‌برد و به موها درخشندگی می‌بخشد.
• تقویت حالت فر مو: ژل بامیه می‌تواند به حالت فر مو و کاهش وزی آن‌ها کمک کند.
• حفظ سلامت پوست سر: بامیه دارای ویژگی‌های ضد باکتریایی است که می‌تواند به سلامت بیشتر پوست سر کمک کند.

خواص ترکیب بامیه با مواد غذایی مختلف

ترکیب بامیه با مواد غذایی مختلف می‌تواند فواید آن را تقویت کرده یا مکملی برای سایر مواد غذایی باشد. در ادامه، فواید ترکیب بامیه با برخی از مواد غذایی را بررسی می‌کنیم:

• خواص بامیه با تخم مرغ: این ترکیب باعث تقویت عضلات، بهبود هضم و تامین انرژی پایدار می‌شود. فیبر محلول موجود در بامیه فرآیند هضم را تسهیل کرده و تخم‌مرغ پروتئین باکیفیت لازم برای ترمیم و رشد عضلات را تامین می‌کند.
• فواید ترکیب بامیه و گوشت: اضافه کردن بامیه به غذاهای گوشتی مانند خوراک گوشت گاو یا مرغ، میزان فیبر غذا را افزایش داده و ویتامین‌ها و مواد معدنی مفیدی را به آن اضافه می‌کند. فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های بامیه می‌توانند به هضم بهتر گوشت و کاهش التهاب بدن کمک کنند.
• خواص بامیه با ماست: ترکیب بامیه با ماست یک غذای سرشار از پروبیوتیک‌، فیبر و مواد مغذی ضروری ایجاد کرده و به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. با این حال، ممکن است ترکیب بامیه و ماست برای همه افراد مفید نباشد. توصیه می‌کنیم قبل از ترکیب بامیه و ماست درباره این موضوع با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
• فواید ترکیب بامیه و برنج: ترکیب بامیه با برنج یک وعده غذایی متعادل ایجاد می‌کند که حاوی کربوهیدرات، فیبر و مواد مغذی ضروری است. این ترکیب می‌تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند و برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد.

فواید بامیه برای زنان

مصرف بامیه فواید بسیاری برای سلامت زنان دارد که عبارت‌اند از:

۱. فواید بامیه برای دوران قاعدگی

بامیه سرشار از مواد مغذی اساسی مانند ویتامین‌های C و K است و مصرف آن در دوره قاعدگی می‌تواند باعث کاهش درد و تنظیم جریان قاعدگی شود. همچنین فیبر بالای موجود در این گیاه به بهبود هضم غذا کمک کرده و از بروز مشکلات گوارشی در این دوره جلوگیری می‌کند.

۲. خواص بامیه برای تنبلی تخمدان

بامیه سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و مواد مغذی مانند فلاونوئیدها (Flavonoids)، ویتامین C، ویتامین A و مواد معدنی است که می‌توانند نقش مهمی در کاهش استرس اکسیداتیو بدن ایفا کنند. استرس اکسیداتیو یکی از عوامل کلیدی در آسیب به سلول‌های تخمدان و اختلالات عملکردی مرتبط با آن مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است.

مطالعه‌ای که روی موش‌های دیابتی انجام شد، نشان داد که استفاده از پودر بامیه می‌تواند باعث بهبود ساختار بافت تخمدان و افزایش کیفیت سلول‌های تخمک شود. با این حال، برای اثبات اثرگذاری این موضوع روی تخمدان‌های زنان، نیاز به تحقیقات انسانی بیشتری وجود دارد.

بیشتر بخوانید: خواص لوبیا سبز

۳. خواص بامیه در بارداری

بامیه سرشار از اسید فولیک است و هر فنجان بامیه بیش از ۱۲٪ از نیاز روزانه مادران باردار به این ماده را تامین می‌کند. اسید فولیک برای رشد مغز جنین و پیشگیری از نقص‌های لوله عصبی ضروری است. منیزیم موجود در بامیه نیز به تنظیم فشار خون در زنان باردار کمک می‌کند. همچنین فیبر موجود در بامیه باعث بهبود هضم غذا و جلوگیری از یبوست در دوران بارداری می‌شود.

خواص بامیه برای مردان

یک سیستم قلبی-عروقی سالم، جریان خون مناسب برای دستیابی به نعوظ و حفظ آن را تضمین می‌کند. بامیه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که می‌توانند به سلامت قلب و عروق کمک کنند. با این حال، شواهد علمی مستقیم درباره مصرف بامیه و بهبود عملکرد نعوظ، محدود است.

علاوه بر این، برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف بیش از حد بامیه به‌ویژه دانه‌های آن، ممکن است تاثیر منفی بر باروری مردان داشته باشد. دانه‌های بامیه حاوی رنگدانه‌ای به نام گوسیپول (Gossypol) هستند و مصرف زیاد آن‌ها می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) و ناباروری در مردان شود. بدین‌ترتیب، توصیه می‌کنیم بامیه را به‌صورت متعادل مصرف کنید.

عوارض جانبی مصرف بامیه

بامیه یک گیاه مغذی است؛ اما مصرف آن ممکن است در برخی افراد باعث عوارض جانبی شود. مضرات مصرف بامیه عبارت‌اند از:

• مشکلات گوارشی: بامیه حاوی فروکتان‌ (نوعی کربوهیدرات) است که می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند اسهال، نفخ، گرفتگی شکم و باد معده شود؛ به‌ویژه در افرادی که به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) مبتلا هستند.
• ایجاد سنگ کلیه: بامیه سرشار از اگزالات (Oxalates) است و ممکن است در افراد مستعد باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
• واکنش‌های آلرژیک: برخی افراد ممکن است به بامیه واکنش آلرژیک مانند خارش، کهیر یا مشکل در تنفس نشان دهند.
• تداخل با داروهای دیابت: بامیه ممکن است با متفورمین (Metformin)، دارویی که برای کنترل قند خون در دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود، تداخل داشته باشد و اثربخشی آن را کاهش دهد.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی خواص بامیه و عوارض جانبی مصرف آن پرداختیم. همان‌طور که اشاره شد، بامیه یک گیاه مغذی و کم‌کالری است و به بهبود سلامت گوارشی، تنظیم قند خون، تقویت استخوان‌ها و کاهش التهاب بدن کمک می‌کند.

با این حال، مصرف بیش از حد بامیه ممکن است عوارضی مانند مشکلات گوارشی، ایجاد سنگ کلیه یا تداخل با برخی داروها را به همراه داشته باشد. بدین‌ترتیب، توصیه می‌کنیم قبل از اضافه کردن بامیه به رژیم غذایی خود به یک دکتر تغذیه خوب مراجعه و یا با متخصص تغذیه آنلاین مشورت کنید تا هم از فواید این گیاه مغذی بهره‌مند شوید و هم از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود.

شما می‌توانید از طریق سیستم نوبت‌دهی سایت درمانکده از بهترین متخصصان تغذیه در سراسر کشور نوبت حضوری یا آنلاین دریافت کنید.

سوالات متداول

منبع: healthline | health