سرطان و علائم آن و راه‌های تشخیص و درمان بیماری سرطان

یکی از بیماری‌های بسیار رایج و شایعی که انسان‌های زیادی در سراسر جهان را درگیر کرده است، سرطان است. یک بیماری به نسبت کشنده که می‌تواند به‌صورت خاموش در بدن افراد پیشروی کند و با درگیر کردن اندام‌های مختلف، روند نرمال زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار دهد. تحقیقات بسیار زیادی در خصوص شناخت انواع سرطان، دلایل و عوارض بیماری و یافتن بهترین و کارآمدترین درمان‌ها انجام شده است. در این مقاله از مجله درمانکده می‌خواهیم به‌صورت گسترده با این بیماری و ابعاد مختلف آن آشنا شویم.

بیماری سرطان چیست؟

سرطان(Cancer)، رشد کنترل نشده سلول‌های غیرطبیعی در بدن است. در واقع تومور سرطانی بیماری است که در آن برخی از سلول‌های بدن بطور غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند و به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش می‌یابند.

سرطان چگونه به وجود می‌آید؟

این بیماری در اثر تغییرات خاصی که در ژن‌ها، واحدهای فیزیکی اساسی وراثت ایجاد می‌شود، به وجود می‌آید. ژن‌ها در رشته‌های درازی به نام DNA قرار دارند که در صورت ایجاد جهش در آنها، فرد به سلول‌های سرطانی مبتلا می‌شود.
در نتیجه این بیماری یک بیماری ژنتیکی است که در آن ژن‌هایی که نحوه عملکرد سلول‌های بدن، به‌ویژه نحوه رشد و تقسیم آنها را کنترل می‌کنند، دچار جهش و تغییر می‌شوند. این جهش‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتند.

بیشتر بخوانید : سرطان معده چیست؟

انواع بیماری سرطان

در کل بیش از 100 نوع سرطان وجود دارد. انواع سرطان معمولا باتوجه‌به اندام‌ها یا بافت‌هایی که در آنجا شکل می‌گیرند، نام‌گذاری می‌شوند. به‌عنوان‌مثال سرطان ریه از ریه شروع می‌شود و سرطان مغز نیز از مغز شروع می‌شود. علاوه بر این سرطان‌ها ممکن است با نوع سلولی که آنها را تشکیل می‌دهند نیز توصیف شوند، مانند یک سلول اپیتلیالی (یکی از چهار نوع بافت اساسی بدن جانواران است) یا یک سلول سنگ‌فرشی. سرطان مغز، سرطان کبد، سرطان پانکراس، سرطان کلیه، سرطان خون، سرطان روده بزرگ، سرطان معده، سرطان غدد لنفاوی، سرطان کیسه صفرا، سرطان حنجره، سرطان مری، سرطان ریه، سرطان دهان و… از مهم‌ترین سرطان‌هایی است که در دنیا شایع است.
در اینجا چند دسته از سرطان‌های شایع را معرفی می‌کنیم.

سرطان کارسینوما

کارسینوم یکی از شایع‌ترین نوع سرطان است. در این نوع از بیماری، سلول‌های اپیتلیالی که سطوح داخلی و خارجی بدن را می‌پوشانند، درگیر می‌شوند. کارسینوم‌ها در انواع مختلفی از سلول‌های اپیتلیالی شروع می‌شوند و براین‌اساس نام‌گذاری متفاوتی دارند. آدنو کارسینوم سلول‌های اپیتلیالی تولید مخاط را درگیر می‌کند. این سلول‌ها بیشتر در بافت‌های سینه، روده بزرگ و پروستات قرار دارند.

سرطان سارکوم

سارکوم بافت‌های نرم بدن از جمله ماهیچه، تاندون، چربی، رگ‌های خونی، عروق لنفاوی، اعصاب و بافت اطراف مفاصل را درگیر می‌کند. در نتیجه سرطان سارکوم بیشتر در استخوان‌ها و بافت‌های نرم، از جمله ماهیچه‌ها، بافت‌های چربی، رگ‌های خونی، رگ‌های لنفاوی و بافت‌های فیبری مانند تاندون‌ها و رباط‌ها را درگیر می‌کند. استئوسارکوم شایع‌ترین نوع است که سرطان استخوان نام دارد.

بیماری سرطان خون

سرطان‌هایی که در بافت خون‌ساز مغز استخوان شروع می‌شوند، لوسمی نامیده می‌شوند. این سرطان‌ها تومورهای جامد را تشکیل نمی‌دهند. در عوض، تعداد زیادی گلبول سفید غیرطبیعی (سلول‌های لوسمی و سلول‌های بلاست لوسمیک) در خون و مغز استخوان جمع می‌شوند و سلول‌های طبیعی خون را از بین می‌برند. سطح پایین سلول‌های خونی طبیعی می‌تواند اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن، کنترل خونریزی یا مبارزه با عفونت‌ها را سخت‌تر کند.

چهار نوع شایع لوسمی وجود دارد که بر اساس سرعت بدتر شدن بیماری (حاد یا مزمن) و نوع سلول خونی که سرطان در آن شروع می‌شود (لنفوبلاستیک یا میلوئید) گروه‌بندی می‌شوند. انواع حاد لوسمی به‌سرعت و انواع مزمن کندتر رشد می‌کنند.

سرطان لنفوم

لنفوم سرطانی است که در لنفوسیت‌ها (سلول‌های T یا سلول‌های B) شروع می‌شود. اینها گلبول‌های سفید خونی هستند که با بیماری مبارزه می‌کنند و بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. در لنفوم، لنفوسیت‌های غیرطبیعی در غدد لنفاوی و عروق لنفاوی و همچنین در سایر اندام‌های بدن تجمع می‌یابند.

سرطان مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوم سرطانی است که در سلول‌های پلاسما، نوع دیگری از سلول‌های ایمنی شروع می‌شود. سلول‌های پلاسما غیرطبیعی که سلول‌های میلوما نامیده می‌شوند، در مغز استخوان تجمع می‌کنند و تومورهایی را در استخوان‌های سراسر بدن تشکیل می‌دهند. مولتیپل میلوما را میلوم سلول پلاسما و بیماری کاهلر نیز می‌نامند.

بیماری سرطان ملانوما

ملانوما، بیماری سرطانی است که در سلول‌هایی شروع می‌شود که به ملانوسیت تبدیل می‌شوند، سلول‌های تخصصی که ملانین (رنگ‌دانه‌ای که به پوست رنگ می‌دهد) را می‌سازند. بیشتر ملانوم‌ها روی پوست ایجاد می‌شوند، اما ملانوم می‌تواند در بافت‌های رنگ‌دانه‌ای دیگر مانند چشم نیز ایجاد شود. سرطان پوست یکی از انواع سرطان‌های بسیار شایع در جهان است.

تومورهای مغز و نخاع

انواع مختلفی از تومورهای مغز و نخاع وجود دارد که بر اساس نوع سلولی که برای اولین‌بار در آن شروع می‌شوند، نام‌گذاری می‌شوند. تومورهای مغزی یا خوش‌خیم‌اند یا بدخیم.

تومورهای سلول‌های زایا

نوع دیگری از تومورها با نام تومورهای سلول زاینده در سلول‌های تولیدکننده اسپرم و تخمک ایجاد می‌شوند. این تومورها نیز می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند.

تومورهای نورواندوکرین

تومورهای عصبی غدد درون‌ریز از سلول‌هایی تشکیل می‌شوند که در پاسخ به سیگنالی از سیستم عصبی، هورمون‌ها را در خون آزاد می‌کنند. این تومورها که ممکن است مقادیر بالاتر از حد طبیعی هورمون تولید کنند، می‌توانند علائم مختلفی ایجاد کنند. تومورهای نورواندوکرین ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشند.

تومورهای کارسینوئیدی

این تومورها نیز در غدد درون‌ریز رشد می‌کنند و سرعت رشدشان آهسته است. این تومورها معمولا در دستگاه گوارش (اغلب در رکتوم و روده کوچک) یافت می‌شوند. تومورهای کارسینوئید ممکن است به کبد یا سایر نقاط بدن سرایت کرده و ممکن است موادی مانند سروتونین یا پروستاگلاندین ترشح کنند که باعث سندرم کارسینوئید شود.

علل به‌وجودآمدن بیماری سرطان

عوامل بسیار متعددی را می‌توان به‌عنوان علت این بیماری در نظر گرفت. مهم‌ترین عوامل ایجاد سرطان شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف الکل
• اعتیاد به مواد مخدر
• سیگار کشیدن و قلیان کشیدن
• قرارگرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید به مدت طولانی
• قرارگرفتن در معرض پرتوهای رادیواکتیو
• استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی مضر
• کارکردن در محیط‌های آلوده مانند محیط‌های آلوده به آزبست یا ترکیبات شیمیایی مضر مانند آفت‌کش‌ها و رادون
• رژیم غذایی و نوع و میزان فعالیت‌های فیزیکی
• بی‌تحرکی و چاقی
• مصرف غذاهای چرب و فست‌فودی
• مصرف بیش از حد غذاهای دودی و کنسروی
• مصرف بیش از حد غذاهای منجمد
• برخی عفونت‌های ویروسی مانند ویروس پاپیلومای انسانی

مراحل پیشرفت سرطان

برای تشخیص مراحل سرطان و وضعیت بیماری، میزان و شدت آن، پزشک از یکسری آزمایش‌ها استفاده می‌کند. سپس یک عدد به سطح بیماری فرد تخصیص داده می‌شود که مرحله پیشرفت بیماری را مشخص خواهد کرد. بر اساس دسته بندی مرحله سرطان، بیماری در چهار مرحله دسته بندی شده و از مرحله یک تا چهار پیشرفت می‌کند. این مراحل بر اساس اندازه و محل تومور تعیین می‌شوند:

• مرحله یک:

سرطان در یک منطقه کوچک موضعی قرار دارد و به غدد لنفاوی یا سایر بافت‌ها گسترش نیافته است.

• مرحله دوم:

سرطان رشد کرده اما هنوز گسترش نیافته است.

• مرحله سوم :

تومورهای سرطانی بزرگ‌تر شده‌اند و احتمالاً به غدد لنفاوی یا سایر بافت‌ها گسترش‌یافته است.

• مرحله چهارم:

سرطان به سایر اندام‌ها یا نواحی بدن بیمار گسترش‌یافته است. این مرحله به‌عنوان سرطان متاستاتیک یا پیشرفته نیز شناخته می‌شود. اگرچه مراحل I تا IV رایج‌ترین هستند، مرحله صفر نیز وجود دارد. در این مرحله بیماری در نقطه آغاز خود قرار دارد و معمولا به‌راحتی قابل‌درمان است.

علائم سرطان

علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که می‌توان از آنها برای پیگیری بیماری استفاده کرد. علائم و نشانه‌های سلول‌های سرطانی به این بستگی دارد که سرطان کجاست، چقدر بزرگ است و چقدر بر اندام‌ها یا بافت‌های مجاور تأثیر می‌گذارد. اگر سلول‌های سرطانی گسترش‌یافته باشد (متاستاز)، علائم این بیماری ممکن است در قسمت‌های مختلف بدن ظاهر شود.
علائمی مانند تب، خستگی شدید و کاهش وزن غیرعادی را می‌توان به‌عنوان نشانه‌های این بیماری در نظر گرفت. دلیل این خستگی و کاهش وزن این است که سلول‌های سرطانی مقادیر زیادی از انرژی بدن را مصرف می‌کنند. حتی در سرطان یکسری مواد آزاد می‌شود که نحوه تولید انرژی بدن را تغییر می‌دهند. گاهی اوقات سیستم ایمنی نیز تحت تاثیر سلول‌های سرطانی یکسری واکنش‌ها را نشان می‌دهد.

در سرطان خستگی مفرط حتی با استراحت کردن هم برطرف نمی‌شود. در خوردن نیز مشکلاتی وجود دارد و فرد با عدم احساس گرسنگی، مشکل در بلع، درد شکم، تهوع و استفراغ و … درگیر می‌شود. وجود تورم یا هر نوع توده‌ای در بخشی از بدن نیز می‌تواند از علائم این بیماری محسوب شود. (البته همیشه این‌طور نیست).
سایر علائم را می‌توان شامل موارد زیر دانست:

• ضخیم شدن بخشی از بافت بدن
• درد به‌خصوص دردهای جدید و بدون دلیل شناخته شده که از بین نمی‌رود یا بدتر می‌شود
• تغییرات پوستی مانند ایجاد توده یا زخم‌هایی که خونریزی می‌کند
• پوسته‌پوسته شدن یا ایجاد یک خال جدید
• سرفه یا گرفتگی صدا که بهبود نمی‌یابد
• کبودی‌های غیرطبیعی
• یبوست یا اسهال غیر نرمال و ادامه‌دار که از بین نمی‌رود
• تغییر در ظاهر مدفوع یا وجود خون در مدفوع
• درد در هنگام ادرار کردن یا وجود خون در ادرار
• تب یا تعریق شبانه که ادامه‌دار باشد
• سردردهای غیرطبیعی که بهبود نمی‌یابند
• مشکلات بینایی و شنوایی
• تغییراتی در دهان مانند زخم و خونریزی
• درد یا بی‌حسی در بخشی از بدن

روش‌های تشخیص بیماری سرطان

برای تشخیص این بیماری در درجه اول باید علائم و نشانه‌های بیماری را ردیابی کرد. درصورتی‌که هر یک از نشانه‌ای بالا در فردی مشاهده شود، باید در سریع‌ترین زمان ممکن برای تشخیص بیماری به یک پزشک مراجعه کند.

دکتر تشخیص سرطان به منظور تشخیص و غربالگری بیماری سرطان از روش‌های آزمایشی خاصی استفاده می‌کند که شامل موارد زیر هستند:

بیوپسی (biopsy)

بیوپسی یک روش تشخیصی پزشکی است که در طی آن نمونه کوچکی از بافت سرطانی یا مشکوک به سرطان برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. نمونه بافت را می‌توان تقریباً از هر جایی از بدن از جمله پوست، معده، کلیه‌ها، کبد و ریه‌ها گرفت. اصطلاح بیوپسی اغلب برای اشاره به نمونه‌برداری و یا نمونه بافت استفاده می‌شود.

تست CBC

(CBC)  آزمایشی است که در آن سلول‌های تشکیل دهنده خون (گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها) شمرده می‌شوند. یک متخصص خون انجام تست cbc را به عنوان معاینه معمولی و تشخیصی بیماران زیر تجویز می‌کند:

• بیماران مبتلا به کم خونی وضعیتی که باعث می‌شود گلبول‌های قرمز کمتر از حد معمول باشد
• بیماران مشکوک یا مبتلا به بیماریهای خونی
• بیماران مشکوک به سرطان با علائمی نظیر ضعف، تب، کبودی یا احساس خستگی
• بیمارانی که شیمی درمانی یا پرتو درمانی انجام می‌دهند.

آزمایش‌های ژنتیکی (Genetic testing)

آزمایش ژنتیک، آزمایشی است که در آن DNA فرد بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد. این آزمایش به منظور تشخیص جهش‌های ژنی که باعث بیماری شده است، انجام می‌گیرد.

آنالیز کروموزوم (Chromosome analysis)

(Karyotyping)  یا آنالیز کروموزومی به منظور تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی، بیماری‌های ژنتیکی، برخی از نقایص مادرزادی، و اختلالات خونی و سیستم لنفاوی انجام می‌شود.

آنالیز مایع مغز نخاعی (CSF)

آنالیز مایع نخاعی (Spinal cord fluid analysis) ، آزمایشی است که در آن مایع مغزی نخاعی بررسی می‌شود. این آزمایش مواد شیمیایی موجود در مایع مغزی نخاعی را اندازه‌گیری می‌کند.

CSF مایع شفافی است که مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. آزمایش‌ها معمولاً برا‌ی اندازه‌گیری میزان پروتئین، قند (گلوکز) و سایر مواد انجام می‌شوند.

نشانگر‌های تومور (Tumor markers)

تومور مارکر، ماده‌ای (پروتئینی یا از مواد دیگر) است که توسط سلول‌های سرطانی و یا سایر سلول‌های بدن در واکنش به سلول‌های سرطانی تولید می‌شود. این ماده در ادرار، مدفوع، خون، تومور‌ها و یا سایر مایعات بدن فرد مبتلا به سرطان یافت می‌شود و می‌ تواند اطلاعات مهمی از قبیل میزان تهاجمی بودن سرطان، امکان درمان سرطان با درمان‌های هدفمند پزشکی و یا سایر روش‌ها را در اختیار دکتر سرطان قرار دهد.

هر کدام از تومور مارکر‌ها کاربرد‌های بالینی خاصی دارند. برخی از آن‌ها صرفاً در یک نوع سرطان و برخی دیگر در چند نوع سرطان یافت می‌شوند.

لامبر پانکچر (Lumbar Puncture)

پونکسیون کمری یا لامبر پانکچر، یک روش نمونه‌برداری است که طی آن از مایع مغزی-نخاعی و یا سی. اس. اف، نمونه ای جهت بررسی برداشته می‌شود. این آزمایش به منظور تشخیص انواع بیماری‌های نورولوژیکی مانند مشکوک شدن به التهاب مغز (انسفالیت)، عفونت پرده‌های مغزی (مانند مننژیت) یا سایر بیماری‌های مغزی از جمله بیماری‌های التهابی و خونریزی‌های خاص مغزی انجام می‌شود.

آزمایش خون

برای تشخیص سرطان از یک سری معاینات خاص و آزمایش‌های مخصوص استفاده می‌شود. بسیاری از این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص زودهنگام بیماری و درمان موثرتر آن کمک کنند. آزمایش خون، ادرار و سایر مایعات بدن می‌توانند به‌اندازه گیری یک سری مواد که تغییر در سطوح آنها را می‌توان به سرطان ربط دارد، کمک کنند.

تشخیص بیماری سرطان با تست‌های تومور مارکر

تست‌های تومور مارکر نیز به‌صورت اختصاصی می‌توانند سلول‌های سرطانی را ردیابی کنند. روش دیگر تشخیص سرطان، انجام تست‌های تصویربرداری است. این تست‌ها از نواحی مختلف بدن که ممکن است درگیر تومور شده باشند، عکس می‌گیرد و به تشخیص پزشک کمک می‌کنند.

سی‌تی‌اسکن و ام‌ آر ای

سی‌تی‌اسکن و ام‌ آر ای نیز دیگر روش‌هایی است که برای تشخیص این بیماری از آنها استفاده می‌شود. اسکن هسته‌ای نیز روش تشخیصی دیگری است که از مواد رادیواکتیو برای گرفتن عکس از داخل بدن استفاده می‌کند. نوع خاصی از این اسکن، اسکن استخوان نام دارد که برای بررسی نواحی غیرطبیعی یا آسیب در استخوان‌ها از آن استفاده می‌شود. سایر روش‌های تشخیصی شامل سونوگرافی، اشعه ایکس و پت اسکن می‌شود.

روش‌های پیشگیری از بیماری سرطان

با این که سرطان قابل‌پیش‌بینی نیست و نمی‌توان به‌صورت صددرصدی از آن جلوگیری کرد، برخی روش‌ها و توصیه‌ها می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشند. حتی برخی از آنها می‌توانند مانع از پیشرفت بیماری یا بدخیم شدن آن شوند. مهم‌ترین کارهایی که می‌توان در این زمینه انجام داد شامل موارد زیر است:

• ترک سیگار، قلیان و الکل
• پرهیز از مصرف غذاهای منجمد و فست‌فودی
• کاهش مصرف چربی و قند در رژیم غذایی
• افزایش مصرف سبزی‌ها و میوه‌های سالم
• انجام آزمایش‌ها و چکاپ‌های دوره‌ای و جدی گرفتن کوچک‌ترین علامت‌هایی که به نظر جدید و غیرنرمال می‌آیند
• انجام تست‌ها و معاینات غربالگری سرطان
• ورزش‌کردن و داشتن فعالیت‌های فیزیکی
• کاهش وزن

روش‌های درمانی سرطان

گزینه‌های درمانی به نوع بیماری سرطان، مرحله آن، گسترش سرطان و سلامت عمومی فرد درگیر بیماری بستگی دارد. هدف از درمان، کشتن هر چه بیشتر سلول‌های سرطانی و درعین‌حال کاهش آسیب به سلول‌های طبیعی نزدیک آن است. پیشرفت تکنولوژی این امکان را فراهم می‌کند و امروزه روش‌های بسیار موثری برای کنترل و درمان این بیماری به وجود آمده است. درمان‌های موجود برای سرطان به سه انواع درمان‌های اصلی و درمان‌های اختصاصی‌تر یا درمان‌های مکمل تقسیم‌بندی می‌شود.

درمان‌های اصلی سرطان

سه درمان اصلی برای این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:

درمان بیماری سرطان با جراحی

جراحی، برداشتن مستقیم تومور یا بافت‌های اطراف آن، بیوپسی نیز بخشی از روند تشخیص و درمان سرطان است.

رادیو تراپی و شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی؛ استفاده از مواد شیمیایی برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی، کاهش سرعت انتشار بیماری (کاهش متاستاز) و کوچک کردن تومورها است.

درمان بیماری سرطان با پرتودرمانی

پرتودرمانی؛ استفاده از اشعه ایکس برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی یا کوچک کردن آنها و کاهش علائم بیماری است.
درمان‌های مکمل و اختصاصی برای کنترل و درمان بیماری سرطان

ایمونوتراپی، هورمون درمانی و دارو درمانی

سایر درمان‌های تکمیلی نیز شامل ایمونوتراپی، هورمون درمانی و دارو درمانی می‌شود. در ایمونوتراپی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌شود تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله کند. هورمون درمانی نیز یک درمان اختصاصی‌تر برای درمان غدد درون‌ریز است. از این درمان برای سرطان‌هایی استفاده می‌شود که برای رشد به هورمون خاصی وابسته اند. هورمون درمانی برای سرطان‌های آدرنال، سرطان آندومتری، سرطان پروستات و سرطان سینه کاربرد دارد.

مهارکننده‌های انتقال سیگنال

از مهارکننده‌های انتقال سیگنال نیز در درمان انواع لوسمی مزمن استفاده می‌شود. کار این مهارکننده مسدود کردن سیگنال بین مولکول‌های یک سلول است. درمان مورداستفاده دیگر استفاده از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال است که در خصوص برخی از سرطان‌ها نتیجه‌بخش است. درمان‌های موضعی نیز برای کاهش رشد سرطان در یک بخش خاص از بدن و کم‌کردن علائم بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرند.

رژیم غذایی

البته رژیم غذایی مبتلایان به بیماری سرطان نیز اهمیت زیادی در روند درمان آنها خواهد داشت. مصرف میوه‌های ضد سرطان و ترکیبات غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان بالا مانند میوه‌های مناسب برای تومورهای مغزی یا مصرف بهترین میوه برای سرطان خون نیز می‌توانند به‌عنوان بخشی از روند درمانی و بهبود حال عمومی بیمار در نظر گرفته شوند.
نکته مهم در خصوص درمان سرطان این است که حتی در یک سرطان یکسان در دو فرد متفاوت، علائم و شدت بیماری، مرحله سرطان و نوع درمان انتخابی متفاوت است. حتی برای درمان برخی از انواع سرطان، محققان در حال کشف و استفاده از رویکردهای درمانی متفاوت و مؤثرتری هستند. برخی از این تحقیقات در راستای ارائه درمان قطعی سرطان‌های بدخیم است.

عوارض بیماری سرطان

عوارض سرطان بسته به مرحله بیماری، محل قرارگرفتن آن و شدت و شرایط جسمی بیمار متفاوت است. این عوارض از خستگی و بی‌حالی گرفته تا دردهای شدید، خونریزی، ریزش مو، کاهش وزن و مرگ متفاوت است. سرطان‌هایی که در مراحل اول پیشرفت بیماری تشخیص داده و درمان می‌شوند، معمولا تهدیدکننده زندگی نیستند.

• سوءتغذیه
• ضعف سیستم ایمنی
• مشکلات شناختی
• کمبود اکسیژن و فروپاشی ریه
• عفونت در بخش‌های مختلف بدن
• ناتوانی در جذب اکسیژن
• آسیب کبدی
• زرد شدن چشم
• حالت تهوع
• ازدست‌دادن اشتها
• ادرار تیره‌رنگ
• تورم و نفخ شکم
• افزایش کلسیم در خون
• بروز علائم عصبی مانند گیجی
• ازدست‌دادن حافظه و افسردگی
• بروز مشکلات خونی و عروقی
• کاهش پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید

عوامل متعددی مانند سوءتغذیه، کمبود گلبول‌های سفید و وجود تومورهایی در ریه که مبارزه با هر نوع ذات‌الریه را سخت می‌کند، موجب خطر ابتلا به عفونت‌های جدی خواهد شد.

چه غذاهایی برای بیماران سرطانی مفید است؟

در پاسخ به این سوال که برای درمان سرطان چه بخوریم باید بگوییم که اکثر سبزیجات و میوه‌ها، حبوبات، مواد غذایی ارگانیک و سالم می‌توانند در پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی مفید باشند. در ادامه برخی از بهترین مواد غذایی مفید برای سرطان را ذکر می‌کنیم.

سبزی و میوه‌های رنگی

سبزیجات و میوه‌های رنگی سرشار از مواد مغذی هستند؛ بخصوص سبزیجات با برگ بزرگ سبز تیره و میوه‌های نارنجی و قرمز رنگ که نه تنها باعث حفظ تناسب اندام می‌شوند بلکه از بیماری سرطان روده بزرگ، مری و کلیه نیز پیشگیری می‌کند .
سبزیجات با برگ‌های تیره دارای مقدار زیادی فیبر، فولات، کاروتنوئید هستند که از سرطان دهان، حنجره، پانکراس، ریه، پوست و معده پیشگیری می‌کنند.

فولات

فولات یک ویتامین b مهم است و در پیشگیری از بیماری سرطان روده بزرگ، سینه و راست روده تاثیرگذار است. این ویتامین در موارد غذایی زیر به وفور یافت می‌شود.

• غلات غنی شده صبحانه
• محصولات گندم کامل
• آب پرتقال
• خربزه
• توت فرنگی
• مارچوبه
• تخم مرغ
• حبوبات
• تخم آفتابگردان
• سبزی‌های برگ دار مثل اسفناج و کاهو

نکته: اگر در برنامه غذایی خود این مواد غذایی را بگنجانید فولات مورد نیاز بدنتان تامین می‌شود و نیازی به مصرف مکمل آن ندارید.

گوجه فرنگی

تحقیقات اثبات کرده‌اند که گوجه فرنگی تاثیر بسزایی در پیشگیری و درمان سلول‌های سرطانی به خصوص بیماری سرطان پروستات دارد. به احتمال زیاد این خاصیت به خاطر وجود لیکوپن موجود در آن است. نکته حائز اهمیت این است که گوجه پخته شده، رب و سس گوجه فرنگی دارای لیکوپن بیشتری هستند و چندین برابر بیشتر از گوجه گوجه خام موثرند.

چای سبز

چای یکی از نوشیدنی‌های ضد سرطانی است. چای سبز باعث کاهش سرعت رشد سلول‌های سرطانی، پروستات، روده بزرگ، کبد و سینه می‌شود. اگر می‌خواهید از سرطان مثانه، روده و پانکراس پیشگیری کنید چای سبز بنوشید.

انگور و آب انگور

انگور حاوی رسوراترول است این ماده به خصوص در انگور قرمز و سیاه بیشتر از انگور سبز یافت می‌شود که خاصیت آنتی اکسیدان و ضد التهابی قوی دارد.

آب

نوشیدن آب و مایعات زیاد، غلظت عوامل سرطان زا به خصوص عوامل سرطان زای مثانه را کاهش می‌دهد.

حبوبات

مواد شیمیایی گیاهی قوی در حبوبات از آسیب سلولی و رشد تومورهای سرطانی پیشگیری می‌کند. همچنین مانع آزادسازی موادی می‌شوند که به سلول‌های مجاور آسیب می‌رسانند.

کلم

سبزیجاتی از خانواده کل مثل کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم بروکسل به بدن کمک می‌کنند که با انواع سلول‌های سرطانی مثل سرطان روده بزرگ سینه و دهانه رحم مبارزه کند.

کورکومین

این ماده در زردچوبه یافت می‌شود و خاصیت ضدسرطانی دارد. می‌توان گفت زردچوبه بهترین ادویه ضد سرطانی است.

توت فرنگی و زغال اخته

آنتی اکسیدان‌های موجود در این میوه‌ها، رادیکال‌های آزاد در بدن را حذف کرده و از آسیب سلولی پیشگیری می‌کند.

غذا های مضر برای بیماری سرطان

مصرف گوشت فرآوری شده مثل ژامبون، سوسیس، کالباس و هات داگ می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند؛ بنابراین بهتر است در مصرف این مواد غذایی زیاده‌روی نکنید.
مصرف گوشت‌های دود داده‌شده، نمک اندود شده نیز باعث افزایش مواد شیمیایی در بدن می‌شوند که خطر ابتلا به سرطان را تشدید می‌کنند.
مشروبات الکلی با سرطان دهان، حنجره، مری، کبد و سینه در ارتباط هستند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و راست روده را افزایش دهند.
قند و شکر باعث چاقی و افزایش وزن می‌شود و همان‌طور که می‌دانید چاقی یکی از عوامل پرخطر سرطان است.

آینده درمان بیماری سرطان چه خواهد بود؟

آینده درمان سرطان در ارائه سطح بالاتری از درمان‌های شخصی‌سازی‌شده بر اساس شرایط بیماران خواهد بود. پزشکان در تلاش‌اند تا گزینه‌های درمانی را بر اساس تغییرات ژنتیکی یک تومور خاص ارائه دهند. باتوجه‌به دلایل این بیماری و باتوجه‌به اینکه بیماری در چه مرحله‌ای است، درمان‌ها نیز پیشرفته‌تر خواهند شد.
بسیاری در این دوره به دنبال پاسخ این سوال‌اند که آیا این بیماری درمان دارد یا اینکه امکان مبارزه با سرطان و ریشه‌کن کردن قطعی آن وجود دارد یا خیر؟ باید گفت باتوجه‌به پیشرفت تکنیک‌های درمانی و گسترش تحقیقات در زمینه سرطان، این امید وجود دارد که برای انواع به‌خصوص سرطان‌ها، درمان‌هایی بسیار موثر و کارآمدتر ارائه شود.
یک ابزار تشخیصی ابتکاری جدید به نام ابزارهای ارزیابی تومور ژنومی، می‌توانند تومور بیمار را از نظر ژنتیکی بررسی کرده و مکانیسمی که باعث ایجاد این بیماری شده است را بررسی کند. به‌این‌ترتیب علت اصلی این بیماری تشخیص داده می‌شود. با استفاده از این ارزیابی تومور ژنومی می‌توان یک رویکرد شخصی‌سازی‌شده‌تر را برای درمان این بیماری انتخاب کرد.

سوالات متداول در زمینه سرطان

در ادامه به سوالات متدوال در این زمینه پاسخ می دهیم:

آیا بیماری سرطان ارثی است؟

فقط برخی از سرطان‌ها که درصد کمی را تشکیل می‌دهند به صورت ارثی انتقال می‌یابد. اکثر سرطان‌ها به صورت جهش ژنتیکی مربوط به پیری یا عوامل محیطی ایجاد می‌شود.

آیا امواج گوشی باعث سرطان می‌شود؟

خیر هیچ تحقیقی علمی ثابت نکرده است که امواج گوشی می‌تواند باعث ایجاد تومور سرطانی گردد.

آیا نمونه برداری و جراحی باعث پخش شدن سلول‌های سرطانی می‌شود؟

خیر نمونه برداری یکی از مطمئن‌ترین و بهترین روش‌ها تشخیص سلول‌های سرطانی است و باعث پخش آن‌ها نمی‌شود.

آیا رادیوتراپی و شیمی درمانی برای اطرافیان بیمار مضر است؟

خیر؛ هیچ تشعشات خطرناکی از بدن بیمار ساطع نمی‌شود که به اطرافیان وی آسیب برساند.

حرف آخر درمانکده

در صورت مشاهده هر علامت غیرعادی مانند کاهش وزن شدید، باید حتما به پزشک مراجعه کرد و با استفاده از روش‌های تشخیص بیماری سرطان، بهترین شیوه درمانی را دریافت کرد. سرطان اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، با درصد بسیار بالایی قابل‌کنترل و درمان خواهد بود.

برخی از انکولوژیست‌ها (آنکولوژی شاخه از پزشکی است که به تشخیص، درمان و تحقیق در خصوص بیماری سرطان اختصاص دارد. به پزشکی که در این زمینه کار می‌کند نیز انکولوژیست گفته می‌شود) فقط بر روی انواع سرطان یا درمان‌های خاص تمرکز می‌کنند. بسته به نوع، مرحله و محل سرطان، چندین متخصص انکولوژی ممکن است در مراقبت از بیمار مشارکت داشته باشند. رشته انکولوژی دارای سه تخصص اصلی پزشکی، جراحی و پرتوشناسی و زیر تخصص‌های متعدد است. در پنل پزشکان درمانکده می‌توانید بهترین متخصصان سرطان و آنکولوژیست را پیدا کنید و حتی مشاوره تلفنی و آنلاین بگیرید.