تنبلی تخمدان (PCOS) چیست و مدت زمان درمان آن چقدر طول میکشد؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) که در زبان عامه تحت عنوان تنبلی تخمدان شناخته می‌شود، یک اختلال سیستم غدد درون‌ریز است که زنان را در سنین باروری تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده در مورد این موضوع که pco چیست صحبت می‌کنیم و علل، علائم و راه درمان این بیماری را توضیح می‌دهیم. تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.

تنبلی تخمدان چیست؟

در زنان مبتلا به PCOS، تعدادی کیست کوچک یا کیسه‌ پر از مایع روی تخمدان‌ها دیده می‌شود. این کیست‌ها مضر نیستند، اما می‌توانند به عدم تعادل هورمون‌‌های بدن منجر شوند. زنان مبتلا به این سندرم ممکن است اختلالات چرخه قاعدگی، افزایش سطح آندروژن (هورمون جنسی مردانه)، رشد موهای زائد، آکنه و چاقی را هم تجربه کنند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی است که ۸ تا ۲۰ درصد زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تقریبا ۷۰ درصد مشکلات باروری با PCOS در ارتباط‌ هستند.

بیشتر بدانید: قاتل کیست تخمدان

انواع تنبلی تخمدان

چهار نوع PCOS وجود دارد:

۱. تنبلی تخمدان مقاوم به انسولین

شایع‌ترین نوع PCOS است و در ۷۰ درصد بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در اثر سیگار کشیدن، آلودگی هوا، مصرف قند و چربی ترانس ایجاد می‌شود. در این شرایط، سطوح بالای انسولین جلوی تخمک‌گذاری را می‌گیرد و تخمدان‌ها را برای تولید تستوسترون تحریک می‌کند.

اگر تست قند خون شما نرمال نیست یا سطح انسولین خون‌تان بالا است و اضافه ‌وزن دارید، احتمالا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مقاوم به انسولین مبتلا هستید.

۲. سندرم تخمدان پلی‎‌کیستیک ناشی از قرص

دومین PCOS رایج است که به دلیل مصرف زیاد قرص‌های ضد بارداری (که تخمک‌گذاری را سرکوب می‌کنند) ایجاد می‌شود. در اکثر زنان، اثر این قرص‌ها ماندگار نیست و تخمک‌گذاری پس از اتمام اثر دارو از سرگرفته می‌شود. اما در بعضی از بیماران، تخمک‌گذاری ماه‌ها یا سال‌ها به تعویق می‌افتد.

اگر قاعدگی شما قبل از شروع مصرف قرص‌ منظم بوده است، ممکن است به PCOS ناشی از قرص مبتلا شده باشید. بالا بودن سطح LH در آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده ابتلا به این بیماری باشد. در مورد راه‌های درمان آن با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

بیشتر بدانید: بعد از پاره شدن کیست تخمدان چه باید کرد؟

۳. تنبلی تخمدان التهابی

در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک التهابی از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌شود، تعادل هورمون‌ها برهم می‌خورد و سطح آندروژن افزایش می‌یابد. این التهاب در اثر استرس، سموم محیطی و رژیم غذایی التهاب‌زا رخ می‌دهد.

اگر دچار سردرد، عفونت یا آلرژی پوستی هستید، کمبود ویتامین D دارید، شمارش سلول‌های خونی در آزمایش خون شما غیر طبیعی است، ممکن است به PCOS التهابی داشته باشید.

۴. تنبلی تخمدان با علت پنهان

این بیماری شکل ساده سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است و حدود سه تا چهار ماه پس از برطرف‌ شدن علت آن بهبود می‌یابد. از دلایل PCOS پنهان می‌توان به بیماری تیروئید، کمبود ید، رژیم گیاه‌خواری و مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی اشاره کرد.

بیشتر بدانید: علت ریزش ناگهانی آب از واژن

علائم تنبلی تخمدان

شایع‌ترین علائم تنبلی تخمدان در دختر و زن عبارت‌اند از:

• قاعدگی نامنظم
• افزایش سطح آندروژن
• آکنه و پوست چرب
• آکانتوز نیگریکانس یا تیره شدن پوست
• طاسی با الگوی مردانه
• افزایش وزن (به‌خصوص چاقی شکمی)
• رشد بیش‌ازحد موهای صورت و بدن (هیرسوتیسم)

هر چقدر بیمار شدیدتر باشد، تعداد بیشتری از علائم فوق را تجربه می‌کنید. اگر با علائم تنبلی تخمدان شدید مواجه شدید، با دکتر آنلاین زنان مشورت کنید.

بیشتر بدانید: فیبروم رحم چیست؟

عوارض pco چیست؟

خطرات سلامتی مرتبط با تنبلی تخمدان شامل موارد زیر است:

• دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت
• دیابت بارداری یا فشارخون بالا در دوران بارداری
• مشکلات کبدی (التهاب شدید کبد به دلیل تجمع چربی)
• چربی خون بالا و در نتیجه افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته قلبی
• آپنه خواب
• افسردگی، اضطراب و اختلال خوردن
• سرطان آندومتر رحم

بیشتر بدانید: سرطان واژن

آیا pco باعث نازایی میشود؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک به دلیل جلوگیری از تخمک‌گذاری شایع‌ترین علت ناباروری زنان است. علاوه بر این، زنانی که علیرغم ابتلا به این سندرم موفق به بچه‌دار شدن می‌شوند، بیشتر از دیگران در معرض خطر سقط جنین، دیابت بارداری، پرفشاری خون ناشی از بارداری، پره‌اکلامپسی و زایمان زودرس هستند. احتمال بروز این مشکلات در زایمان‌های چندقلویی بیشتر است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند به تسکین علائم و کاهش خطر عوارض احتمالی کمک کند. بنابراین در صورت مشاهده علائم PCOS از جمله قاعدگی نامنظم، رشد موهای زائد و آکنه باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که از ملاقات با پزشک بیشترین بهره را ببرید:

• سوالات و علائم خود را یادداشت کنید.
• شخصی را همراه خود به مطب ببرید تا به شما در مطرح کردن سوالات‌تان و به خاطر سپردن صحبت‌های پزشک کمک کند.
• نام داروها، درمان‌ها  یا آزمایش‌ها و هر دستورالعمل جدیدی که توسط پزشک ارائه می‌شود را یادداشت کنید.
• تاریخ، زمان و هدف قرار ملاقات بعدی را به‌ خاطر بسپارید.

بیشتر بدانید: بوی بد واژن نشانه چه بیماری است؟

علت تنبلی تخمدان

در حال حاضر، علت دقیق PCOS مشخص نیست. با این‌ حال، به نظر می‌رسد که بین این سندرم با عوامل زیر ارتباط وجود دارد:

۱. عوامل ژنتیکی

تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌های خاصی ممکن است با PCOS مرتبط باشند. داشتن سابقه خانوادگی PCOS احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

۲. مقاومت به انسولین

انسولین هورمونی است که توسط پانکراس ساخته می‌شود و به سلول‌ها اجازه می‌دهد از قند به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. اگر سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون افزایش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود بدن انسولین بیشتری بسازد تا سطح قند خون را پایین بیاورد.

انسولین بیش‌ازحد ممکن است تولید هورمون مردانه آندروژن را تحریک کند و در نتیجه جلوی تخمک‌گذاری را بگیرد. لکه‌های تیره‌ای که در قسمت پایین گردن، زیر بغل، کشاله ران یا زیر سینه ایجاد می‌شوند یکی از نشانه‌های مقاومت به انسولین هستند. از سایر علائم این اختلال می‌توان به افزایش اشتها و چاقی اشاره کرد.

۳. التهاب با درجه پایین

گلبول‌های سفید در پاسخ به عفونت یا آسیب موادی تولید می‌کنند که به این شرایط التهاب با درجه پایین می‌گویند. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک به یک نوع التهاب طولانی‌مدت با درجه پایین مبتلا هستند که باعث تولید آندروژن در تخمدان‌ها می‌شود. این موضوع می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات قلبی-عروقی را افزایش دهد.

۴. افزایش آندروژن

تخمدان‌ها در افراد مبتلا به PCOS ممکن است مقدار زیادی آندروژن تولید کنند. داشتن آندروژن بیش‌از‌حد در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کند و به هیرسوتیسم و ​​آکنه منجر می‌شود.

بیشتر بدانید: درمان خارش واژن خانگی

تشخیص تخمدان پلی کیستیک

هیچ آزمایشی نمی‌تواند تعیین‌کننده وجود این عارضه در فرد باشد. با این‌ حال، پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی و علائم این سندرم سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است معاینه بدنی انجام دهد که ممکن است شامل معاینه لگنی هم باشد.

بعضی از علائم PCOS در سایر بیماری‌ها هم مشاهده می‌شوند. به همین دلیل، پزشک ممکن است تست‌های تشخیصی مختلف مانند سونوگرافی و آزمایش خون را توصیه کند.

۱. سونوگرافی

این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از بافت‌ها و اندام‌ها استفاده می‌کند. سونوگرافی به بررسی اندازه تخمدان‌ها و دیدن کیست تخمدان کمک می‌کند. علاوه بر این، می‌تواند ضخامت آندومتر (پوشش داخلی رحم) را مشخص کند.

۲. آزمایش خون

این آزمایش برای اندازه‌گیری سطح آندروژن‌ها و سایر هورمون‌ها درخواست می‌شود. پزشک ممکن است سطح گلوکز خون (قند خون) و حتی سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید را هم بررسی کند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان رحم

درمان تنبلی تخمدان

هیچ راهی برای درمان کامل PCOS وجود ندارد؛ بنابراین هدف از درمان، مدیریت علائمی است که شما را تحت تاثیر قرار دارند.

۱. درمان‌های پزشکی

بسته به این که قصد باردار شدن داشته باشید یا خیر، پزشک یک یا چند مورد از روش‌های زیر را پیشنهاد می‌دهد:

دارودرمانی

داروهای زیر را می‌توان در فهرست بهترین قرص برای تنبلی تخمدان قرار داد:

• قرص‌های ضد بارداری: این قرص‌ها به تنظیم هورمون‌ها و چرخه قاعدگی کمک می‌کنند.
• داروهای دیابت: در صورت لزوم، این داروها برای بهبود مقاومت به انسولین و کنترل سطح قند خون تجویز می‌شوند.
• داروهای باروری: اگر قصد باردار شدن داشته باشید، می‌توانید از داروهای مختلفی مثل کلومیفن، لتروزول یا گنادوتروپین تزریقی استفاده کنید.

رشد بیش‌ازحد مو ممکن است با داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) یا افلورنیتین (وانیکا) کاهش یابد. ذکر این نکته ضروری است که در صورت مصرف داروی اسپیرونولاکتون باید از باردار شدن اجتناب کنید. چون این قرص خطر نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهد.

بیشتر بدانید: پاپ اسمیر چیست؟

جراحی

اگر درمان‌های دارویی و غیر تهاجمی موثر نباشند، ممکن است جراحی توصیه شود. جراحی به روش‌های مختلف انجام می‌شود، از جمله:

• لاپاراسکوپی تخمدان: سوراخ‌های ریز ایجاد‌شده در تخمدان‌ها می‌توانند سطح آندروژن‌های تولید‌‍شده را کاهش دهند.
• اوفورکتومی: اوفورکتومی یک نوع جراحی است که طی آن یک یا هر ۲ تخمدان برداشته می‌شود. این روش که برای جلوگیری از بعضی شرایط مانند آندومتریوز و سرطان تخمدان انجام می‌شود، چند ساعت طول می‌کشد اما بهبودی آن قدری زمان می‌برد.
• آسپیراسیون کیست: در این فرآیند، مایع موجود در کیست‌ها حذف می‌شود. آسپیراسیون کیست فقط زمانی توصیه می‌شود که کیست‌ها سرطانی نباشند.

لقاح آزمایشگاهی (IVF)

لقاح آزمایشگاهی برای زنانی انجام می‌شود که قصد بچه‌دار شدن دارند. در این روش، سلول تخمک بالغ از زن گرفته می‌شود و با اسپرم مرد در خارج از بدن لقاح می‌یابد. سپس رویان حاصل برای ادامه بارداری طبیعی در رحم همان زن یا زن دیگری کاشته می‌شود.

۲. درمان تنبلی تخمدان در خانه

تغییر سبک زندگی یا بعضی از مداخلات خانگی می‌توانند به تسکین علائم PCOS کمک کنند. این مداخلات شامل موارد زیر هستند:

پیروی از رژیم غذایی سالم

زنان مبتلا به PCOS اغلب این سوال که برای تنبلی تخمدان چه بخوریم را مطرح می‌کنند. در پاسخ این افراد باید بگوییم که بهتر است مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده (نان سفید، شیرینی‌جات و نوشیدنی‌های شیرین) را کاهش دهید و بیشتر از کربوهیدرات‌های پیچیده (میوه، سبزی، غلات کامل و حبوبات) استفاده کنید. چرا که کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده به‌ سرعت سطح قند خون را بالا می‌برند و خطر ابتلا به مقاومت به انسولین را افزایش می‎دهند.

بیشتر بدانید: خشکی واژن

فعالیت بدنی منظم

تمرین هوازی یا ورزش با شدت متوسط مانند پیاده‌روی سریع، دویدن آهسته، دوچرخه‌سواری یا شنا همگی فعالیت‌های عالی برای کمک به بهبود علائم PCOS هستند. این نوع ورزش‌ها حساسیت بدن شما را به انسولین افزایش می‌دهند و از ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی و دیابت نوع ۲ پیشگیری می‌کنند.

همچنین سایر ورزش‌ها مانند یوگا، پیلاتس و تای چی نه تنها به کالری‌سوزی کمک می‌کنند؛ بلکه سطح استرس شما را کاهش می‌دهند. استرس ممکن است باعث تشدید علائم PCOS شود.

حفظ وزن در محدوده نرمال

وزن مناسب به کاهش سطح آندروژن‌ و پیشگیری از دیابت و بیماری‌ قلبی کمک می‌کند. از سوی دیگر، مقاومت به انسولین را درمان می‌کند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، کلسترول بالا و فشارخون بالا را کاهش می‌دهد.

ترک سیگار

سیگار سطح آندروژن را بالا می‌برد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهد.

مصرف گیاهان دارویی

با کمک بعضی از گیاهان می‌توان علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را کاهش داد. به عنوان مثال، چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است و به درمان مقاومت به انسولین در زنان مبتلا به PCOS کمک می‌کند. علاوه بر این، بعضی از دمنوش‌های گیاهی مثل دارچین، شیرین‌ بیان و زنجبیل می‌توانند کمک‌کننده باشند.

گیاهان دارویی ممکن است برای همه مناسب نباشند یا با داروهای تجویزشده توسط پزشک تداخل داشته باشند. قبل از امتحان کردن آن‌ها با متخصص زنان مشورت کنید.

پیشگیری از تنبلی تخمدان

هیچ راه اثبات‌شده‌ای برای پیشگیری از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک وجود ندارد. با این حال، می‌توانید گام‌های کوچکی برای کاهش خطر ابتلا به آن بردارید. به ‌عنوان ‌مثال، رژیم غذایی سالم داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و در صورت لزوم وزن‌تان را کاهش دهید.

کلام پایانی

در این مقاله درباره علائم، دلایل و عوارض تنبلی تخمدان صحبت کردیم و به این سوال که درمان pco چیست پاسخ دادیم. اگر درباره سریعترین درمان تنبلی تخمدان به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: hopkinsmedicine, mayoclinic