سندروم پلیکا زانو مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌هایی است که ثانویه به دلیل آسیب یا استفاده بیش از حد از زانو رخ می‌دهد. پلیکا یک کلمه لاتین به معنای “تا” است. این اصطلاح صرفاً یک اصطلاح توصیفی است. هیچ شواهد تجربی مبنی بر این‌که تاخوردگی واقعی پوشش سینوویال هرگز رخ داده است وجود ندارد. پیچ‌های سینوویال ساختارهای طبیعی هستند که در بسیاری از زانوها یافت می‌شوند. در شرایط عادی، این پلیکاها با هیچ شرایط دردناکی همراه نیستند. در ادامه با مجله درمانکده همراه باشید تا شما را بیشتر در این خصوص راهنمایی کنیم.
فیزیولوژی برای شناخت جایگاه سندروم پلیکا
لایه‌های سینوویال چین‌های بقایای جنینی غشای سینوویال هستند. در جنین، غشای سینوویال نازک مفصل زانو را به سه قسمت داخلی، جانبی و کشکک تقسیم می‌کند. در ماه پنجم رشد جنین، پارتیشن‌ها معمولاً تحلیل می‌روند و مفصل زانو تبدیل به یک حفره می‌شود. انحطاط ناقص یک یا چند غشا می‌تواند منجر به تشکیل پلیکا شود. بیشتر چین‌های سینوویال حاوی مقدار قابل‌توجهی الاستین و بافت آرئولار هستند و بنابراین قابل گسترش و بدون علامت هستند. بسیاری از آن‌ها در طول روش‌های آرتروسکوپی معمولی که به دلایل دیگر انجام می‌شوند شناسایی می‌شوند و اغلب یک یافته تصادفی با اهمیت بالینی نامشخص هستند.
پلیکا را می‌توان در هر جایی از مفصل زانو یافت. پلیکای فوق کشککی داخلی و پلیکای فوق کشکک جانبی کم‌تر رایج هستند. پلیکاهای روی کندیل داخلی فمورال، پلیکا داخلی یا قفسه‌ای نامیده می‌شوند. این ناحیه بیشتر مستعد تروما و تحریکات بعدی است. هنگامی که زانو کشیده می‌شود، کشکک از جنبه‌های داخلی کندیل‌های فمورال محافظت می‌کند. با این حال، هنگامی که زانو خم می‌شود، کندیل داخلی آسیب پذیرتر است. التهاب پلیکا با ضخیم شدن بعدی به دلایل مختلف ممکن است باعث تحریک و فرسایش موضعی غضروف هیالین زیرین کندیل شود.
بیشتر بخوانید: زانوی ضربدری چیست؟ + علائم و روش های درمان
سندروم پلیکا زانو چیست؟
پلیکا اصطلاحی است که برای توصیف چین در پوشش مفصل زانو استفاده می‌شود. پوشش داخلی مفصل زانو را چیزی بیش از یک آستین بافت تصور کنید. این آستین از بافت از بافت سینوویال تشکیل شده است، ماده‌ای نازک و لغزنده که تمام مفاصل را می‌پوشاند. آستین سینوویال بافت دارای چین‌هایی از مواد است که حرکت استخوان‌های مفصل را بدون محدودیت امکان پذیر می‌کند. چهار چین سینوویال پلیکا در زانو یافت می‌شود، اما به نظر می‌رسد تنها یکی از آن‌ها باعث ایجاد مشکل می‌شود. به این ساختار پلیکای داخلی می‌گویند. پلیکای داخلی به انتهای پایینی کاسه زانو متصل می‌شود و به طرفین می‌رود تا به انتهای پایینی استخوان ران در کنار مفصل زانو نزدیک به زانو دیگر متصل شود.
بیشتر بخوانید: علت تغییر شکل زانو چیست؟
علائم سندروم پلیکا
علائم اولیه سندرم پلیکا درد است. هم‌چنین ممکن است هنگام خم شدن زانو، به دلیل مالش پلیکای ضخیم شده روی لبه استخوان ران، در امتداد داخل زانو احساس ضربه خوردن ایجاد شود. اگر پلیکا به شدت تحریک شده باشد، ممکن است زانو متورم شود. درد ناشی از سندرم پلیکا معمولاً زمانی رخ می‌دهد که زانو از حالت خمیده یا خمیده به حالت صاف، صاف شود.
چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟
اگر درد و تورم دارید یا اگر دامنه حرکتی زانو خود را از دست داده‌اید با دکتر ارتوپد خود تماس بگیرید تا یک قرار ملاقات تعیین کنید. آن‌ها می‌توانند تشخیص شما را تایید کنند و یک برنامه درمانی شخصی برای رفع نیازهای شما طراحی کنند.
علت سندروم پلیکا
پلیکا زمانی که تحریک شود باعث ایجاد مشکل می‌شود. با گذشت زمان، پلیکا می‌تواند توسط تمرینات خاص، حرکات تکراری یا زانو زدن تحریک شود. فعالیت‌هایی که به طور مکرر زانو را خم و راست می‌کنند، مانند دویدن، دوچرخه سواری، یا استفاده از دستگاه بالا رفتن از پله، می‌توانند پلیکا داخلی را تحریک کرده و باعث سندرم پلیکا شوند. اگر زانو آسیب دیده باشد، پلیکا و بافت سینوویال اطراف پلیکا متورم شده و دردناک می‌شود. آسیب اولیه ممکن است بعداً منجر به زخم و ضخیم شدن بافت پلیکا شود. چین ضخیم و زخمی پلیکا ممکن است بعداً مشکلاتی را ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین علل درد کنار زانو
تشخیص سندروم پلیکا
تشخیص با شرح حال و معاینه فیزیکی شروع می‌شود. معاینه سعی می‌کند مشخص کند که درد در کجا قرار دارد و آیا نوار بافت قابل احساس است یا خیر. اشعه ایکس پلیکا را نشان نخواهد داد. اشعه ایکس عمدتاً برای تعیین وجود شرایط دیگر در صورت عدم وجود تشخیص واضح مفید است.
آزمایشات رادیولوژیکی
در صورت عدم قطعیت در تشخیص یا در صورت مشکوک به آسیب‌های دیگر، ممکن است MRI پیشنهاد شود. MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) از امواج مغناطیسی برای نشان دادن بافت‌های نرم بدن استفاده می‌کند. این آزمایش نیازی به سوزن، اشعه ایکس یا رنگ خاصی ندارد و بدون درد است. هم‌چنین ممکن است از اسکن CAT برای مشاهده ضخیم شدن پلیکا استفاده شود. اکثر موارد سندرم پلیکا نیازی به آزمایشات خاصی مانند MRI یا CT اسکن ندارند. نوار پلیکا همیشه در MRI یا CT اسکن دیده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: خالی کردن زانو و هرآنچه که باید بدانید
تست‌های تشخیصی
اگر شرح حال و معاینه فیزیکی به شدت حاکی از وجود سندرم پلیکا باشد، ممکن است آرتروسکوپی برای تایید تشخیص و درمان هم‌زمان مشکل پیشنهاد شود. آرتروسکوپی عملی است که شامل قرار دادن یک دوربین تلویزیونی فیبر نوری کوچک در مفصل زانو است که به جراح ارتوپد اجازه می‌دهد تا ساختارهای داخل زانو را بررسی کند تا مشخص کند که آیا پلیکا ملتهب است یا خیر.
درمان سندروم پلیکا زانو
درمان غیر جراحی سندروم پلیکا
در بسیاری از موارد، سندرم پلیکا را می‌توان با درمان‌های غیرجراحی مدیریت کرد. این شامل:
- استراحت: برای تقویت بهبودی، از فعالیت‌هایی که منجر به شعله ور شدن شما می‌شود اجتناب کنید.
- استفاده از کمپرس یخ یا سرد: یخ زدن روی زانو به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. هر سه ساعت یک‌بار به مدت 15 دقیقه از کمپرس سرد استفاده کنید.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم به کاهش التهاب و ناراحتی کمک می‌کنند.
- تزریق استروئید: درمانگر ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را برای کاهش درد زانو توصیه کند.
- ورزش‌هایی برای تقویت عضله چهار سر ران: افرادی که عضله چهار سر ران ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سندرم پلیکا هستند. ورزش‌هایی که عضلات چهارسر ران شما را هدف قرار می‌دهند می‌توانند به کاهش خطر کمک کنند.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت زانو؛ از نظر جنس و مواد تشکیل دهنده
درمان سندروم پلیکا با جراحی
اگر علائم سندرم پلیکا پس از 3 تا 6 ماه درمان غیر جراحی برطرف نشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
جراحی برای سندرم پلیکا به روش آرتروسکوپی، جراحی سوراخ کلید انجام خواهد شد. برش‌های کوچکی در اطراف مفصل زانو ایجاد می‌شود و یک دوربین فیبر نوری در داخل زانو قرار می‌گیرد تا جراح بتواند مفصل را به طور کامل ارزیابی کند.
از ابزارهای کوچک جراحی برای برداشتن پلیکای ملتهب استفاده می‌شود که به عنوان برداشتن پلیکا سینوویال شناخته می‌شود. جراح هم‌چنین یک‌پارچگی سایر ساختارهای مفصل را بررسی می‌کند و هم‌چنین ممکن است منیسکتومی را در صورت پارگی در غضروف یا رهاسازی جانبی در صورت سفت شدن رتیناکولوم جانبی انجام دهد.
یک دوره فیزیوتراپی پس از جراحی برداشتن پلیکا سینوویال برای جلوگیری از ایجاد اسکار و اطمینان از بهبودی کامل توصیه می‌شود. فیزیوتراپی بسیار شبیه به درمان غیر جراحی با هدف بهبود قدرت، حرکت و عملکرد زانو و کاهش هرگونه تورم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: علت کف پای صاف
آیا بعد از جراحی آرتروسکوپی رزکسیون عوارضی وجود دارد؟
مانند هر جراحی دیگری، پس از برداشتن آرتروسکوپی ممکن است عوارضی ایجاد شود. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت
- آسیب شریان
- آسیب عصبی
- لخته شدن خون
- خونریزی بیش از حد
- واکنش آلرژیک به بیهوشی
- بی‌حسی در محل‌های برش
برای کاهش خطر عوارض پس از جراحی، با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی خود صحبت کنید. هم‌چنین باید در مورد هر دارو یا مکملی که در حال حاضر مصرف می‌کنید به آن‌ها بگویید. بنابراین درمانکده در چنین شرایطی نیز در کنار شما عزیزان است و امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ارتوپد را برای شما فراهم کرده است.
پیشگیری از سندرم پلیکا
اگرچه شما نمی‌توانید به طور کلی از سندرم پلیکا جلوگیری کنید، چندین کار وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید. مثلا:
- از استفاده بیش از حد از مفصل زانو خودداری کنید.
- هنگام استفاده از برنامه‌های ورزشی جدید، از سطح راحتی خود آگاه باشید.
- قدرت و تحرک را در پاها، مچ پا و پاهای خود حفظ کنید.
بیشتر بخوانید: ورم زیر زانو؛ عارضه‌ای حاصل از تولید اضافی مایع سینوویال
جمع بندی
با توجه به مطالعه مطالب مذکور می‌توانید در خصوص سندروم پلیکا اطلاعاتی کامل هر چند به صورت مختصر شناختی پیدا کنید تا هر گونه آسیب و عارضه‌ایی از این بابت را از خود دور کنید و اقدامات پیشگیرانه را جهت محافظت از سلامتی خود به کار بگیرید.
