تغذیه با شیر مادر مناسب ترین، ایمن ترین و طبیعی ترین روش تغذیه شیرخوار می باشد، زیرا علاوه بر تأمین انرژی، مواد مغذی و آب مورد نیاز بدن کودک، موجب افزایش ایمنی کودک در برابر بیماری ها می شود.اهمیت تغذیه مادر در دوران شیردهی برای داشتن شیردهی موفق و تأمین مواد مغذی مورد نیاز کودک بسیار مهم است. مادر در این دوران علاوه بر نیازهای تغذیه ای خود، برای تولید شیر به مقدار بیشتری مواد مغذی و مایعات نیاز دارد که باید به برنامه غذایی خود بیفزاید.
در دوران شیردهی بسته به مقدار شیر تولید شده، نیاز به انرژی و سایر مواد مغذی و مایعات بیشتر می شود که بخشی از انرژی از طریق به مصرف رسیدن چربی های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری تأمین می شود. در این مقاله از مجله درمانکده قصد داریم این موضوع را مورد برسری قرار دهیم.
بیشتر بخوانید: مشکلات شایع دوران بارداری
اهمیت تغذیه مادر در دوران شیردهی چگونه است.
مادر شیرده باید برنامه غذایی خود را طوری تنظیم کند که روزانه از تمامی گروه های غذایی به طور متعادل و مناسب دریافت کند.
گروه های غذایی عبارت اند از:
گروه نان و غلات
مواد غذایی این گروه شامل انواع نان، برنج، ماکارونی، بیسکویت های ساده و غلات صبحانه آماده است که برای تولید انرژی، مفید می باشند. مواد غذایی این گروه دارای مواد نشاسته ای، مقداری پروتئین، آهن و ویتامین های گروه B می باشند. مادران شیرده باید روزانه به طور متوسط 11-7 واحد از این گروه دریافت کنند.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با مقادیر مصرف هر گروه از مواد غذایی با دکتر زنان و زایمان و یا با مشاوره آنلاین فوق تخصص زنان و زایمان در سایت درمانکده خود مشورت کنید.
هر واحد از گروه نان و غلات برابر با یک برش 30 گرمی نان (10*10 سانتی متر) به اندازه کف دست بدون انگشتان و در مورد نان لواش 3 الی 4 کف دست و یا نصف لیوان ماکارونی یا برنج پخته است.
گروه میوه ها و سبزی ها
تمامی میوه ها و سبزی ها در این گروه جای دارند و تأمین کننده ویتامین ها و برخی مواد معدنی مورد نیاز بدن هستند. همچنین مصرف میوه ها و سبزی ها موجب افزایش مقاومت در برابر بیماری ها، ترمیم زخم، سلامت پوست و نیز کمک به سوخت و ساز بدن می شوند.
مصرف روزانه حداقل 5 واحد از میوه ها و 4 واحد از سبزی ها برای زنان شیرده ضروری است.
هر واحد از گروه میوه ها برابر با یک عدد میوه متوسط مثل پرتقال، سیب، نارنگی و … و یا نصف گریپ فروت یا سه چهارم لیوان آبمیوه تازه یا یک چهارم لیوان میوه خشک و هر واحد از سبزی ها برابر با یک لیوان سبزی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است.
گروه شیر و فرآورده های آن
این گروه شامل شیر و فرآورده های آن نظیر ماست، پنیر کم چرب و کشک می باشد که برای استحکام استخوان های مادر و سلامت پوست لازم اند. چنانچه کلسیم در رژیم غذایی کافی نباشد، نیاز به کلسیم شیر کودک از طریق ذخایر اسکلتی مادر تأمین می گردد که موجب پوکی استخوان زودرس مادر می شود. بنابراین مادر شیرده برای تأمین نیاز کلسیم خود باید روزانه 4-3 واحد از مواد غذایی این گروه مصرف کند. هر واحد از مواد غذایی این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا ماست و یا 45-30 گرم پنیر.
بیشتر بخوانید: فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر در دوران شیرخوارگی
گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها (فندق، گردو، پسته و …)
این گروه شامل انواع گوشت های قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و مغزها (فندق، بادام، پسته و گردو و …) می باشد. موادغذایی این گروه نقش بسیار مهمی در تأمین پروتئین و آهن مورد نیاز مادر شیرده دارند.
مادر شیرده باید روزانه حداقل 3 واحد از مواد غذایی این گروه مصرف کندو هر واحد از این گروه برابر با 90-60 گرم گوشت قرمز، مرغ یا ماهی، 2 عدد تخم مرغ یا یک لیوان حبوبات پخته است.
بیشتر بخوانید: شیردهی برای مادران مبتلا به دیابت
توصیه هایی برای مادران شیرده
- مادر شیرده باید از تمامی گروه های غذایی در برنامه غذایی خود استفاده کند.
- برای جلوگیری از کاهش آب بدن مادر (دهیدراتاسیون) به مادران توصیه می شود که روزانه به میزان کافی مایعات و آبمیوه طبیعی مصرف کنند.
- نوشیدن یک لیوان مایعات نظیر آب، شیر یا آبمیوه تازه در هر بار شیردهی توصیه می شود.
- نیاز به ویتامین ها و املاح در دوران در دوران شیردهی افزایش می یابد ولی از طریق رعایت رژیم غذایی متعادل می توان این نیاز را برطرف ساخت.
- ورزش های سبک که باعث افزایش توان بدنی مادر و کاهش استرس می شود توصیه می گردد، اما ورزش های سنگین به مادران شیرده توصیه نمی گردد.
- قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به مدت حداقل 20 دقیقه در روز (در ساعت اوج تابش خورشید نباشد) توصیه می گردد.
- از مصرف شکلات، قهوه، نوشابه های گازدار، مواد غذایی پر ادویه (مثل سوسیس و کالباس) و مواد غذایی نفاخ خودداری شود.
- نداشتن رژیم کاهش وزن در دوران شیردهی در صورت سلامت مادر
