بیماری پاروویروس نوعی عفونت شایع و مسری بین کودکان است که با بثورات صورت ظاهر می‌شود. این بیماری در کودکان بسیار خفیف بوده و می‌توان آن را در خانه درمان کرد، اما پس از بروز در بزرگسالان ممکن است اثرات جدی به‌جا بگذارد و نیاز به درمان پزشکی دارد.
بیماری پاروویروس انسانی با نوع مشابه آن در حیوانات متفاوت است. امکان ابتلای انسان به این بیماری از طریق سگ و برعکس آن وجود ندارد. عفونت پاروویروس با نام بیماری سیلی خورده به جهت ظهور برآمدگی‌های قرمز در نقاط مختلف پوست (بثورات پوستی) معرفی می‌شود که جزء پنجمین بیماری شناخته شده کودکان در طول تاریخ است. از همین رو به آن بیماری پنجم هم می‌گویند. همراه ما باشید تا در ادامه مقاله از مجله درمانکده شما را با علت، علائم و راه‌کار درمانی این بیماری آشنا کنیم.
فهرست محتوا:
بیماری پاروویروس چیست؟
پاروویروس B19 یک بیماری عفونی و شایع است که شدت سرایت زیادی دارد. این بیماری در کودکان اغلب خفیف و بدون علائم بوده تا زمانی که بثورات پوستی روی صورت ظاهر شوند.
هدف اصلی عفونت پاروویروس از بین بردن گلبول‌های قرمز و توقف تولید سلول‌های مرتبط با آن است. در صورتی که این عفونت بتواند مانع از تولید گلبول‌های قرمز در بدن انسان شود، فرد با اثرات و عوارض بیماری مواجه خواهد شد.
بیشتر بدانید: تب روماتیسمی یا مخملک چیست؟
بیشتر بدانید: تست HBs AG و تفسیر آزمایش HBs AG
علائم بیماری پاروویروس
تحقیقات نشان داده اغلب افراد مبتلا به این عفونت هیچ‌گونه علائمی نداشتند. درواقع می‌توان گفت بروز علائم بیماری پاروویروس بسته به سن و زمان ابتلا افراد به عفونت متفاوت خواهد بود.
نشانه پاروویروس کودکان
شامل دو مرحله است:
علائم اولیه
- تب
- سردرد
- ناراحتی معده
- آبریزش بینی
در صورت داشتن چنین علائمی حتما به دکتر عفونی مراجعه کنید.
ظهور بثورات صورت
پس از این‌که چند روز از علائم اولیه بیماری گذشت، امکان بروز بثورات پوستی (برآمدگی‌های قرمز) روی صورت کودک وجود دارد. معمولا این برآمدگی‌های جوش مانند متمایل به قرمز روی هر دو گونه ایجاد می‌شوند، سپس به بازوها، ران، تنه و باسن منتقل خواهند شد.
این علائم خصوصا پس از ظهور در کف پا با خارش همراه هستند. اما باید بدانید که پیدایش بثورات پوستی نشان دهنده اتمام بیماری و از بین رفتن سرایت آن است. زیرا این علائم در پایان دوره بیماری پاروویروس بروز پیدا خواهند کرد.
بیشتر بدانید: عوارض قرص سفکسیم چیست؟
نشانه پاروویروس بزرگسالان
عفونت پاروویروس در بزرگسالان با بثورات سیلی روی صورت بروز پیدا نمی‌کند. بلکه افراد بزرگسال دچار درد مفاصل شده که ممکن است مدت طولانی ادامه داشته باشد. معمولا مچ دست، زانو و مچ پا بیشتر از سایر نقاط درگیر می‌شوند.
علت ابتلا به عفونت پاروویروس
پاروویروس B19 دلیل اصلی این عفونت انسانی است. البته باید بگوییم بیماری پاروویروس با نوع مشابه آن در سگ‌ها و گربه‌ها متفاوت خواهد بود که امکان انتقال حیوان به انسان و برعکس آن وجود ندارد.
اغلب کودکان مدرسه‌ای در فصل زمستان یا بهار دچار این بیماری با علائم بسیار خفیف خواهند شد. اما ممکن است افراد در سنین مختلف و در هر فصلی از سال دچار پاروویروس شوند. به‌طور کلی می‌توان علت ابتلا به عفونت پاروویروس را ناشی از عوامل زیر دانست:
- سرفه
- تنفس
- بزاق دهان
- تماس دست به دست
- تماس نزدیک با فرد مبتلا
- خون (انتقال مادر باردار به نوزاد)
بیشتر بدانید:تفاوت سفکسیم و سیپروفلوکساسین
بیشتر بدانید: علائم ژیاردیازیس چیست؟
چه زمانی باید حتما به پزشک مراجعه کنیم؟
معمولا برای عفونت پاروویروس نیازی به مراجعه پزشک نیست. اما در صورتی که کودک یا فرد بزرگسال دچار بیماری زمینه‌ای باشد، باید حتما با پزشک متخصص مشورت کند.
عوامل خطر عبارتند از:
- کم‌خونی داسی شکل
- بارداری
- ضعف سیستمی ایمنی بر اثر لوسمی یا HIV
بیماری پاروویروس چقدر طول می‌کشد؟
دوره نهفته پاروویروس B19 تا زمانی‌که علائم آن بروز پیدا کنند حدود سه روز تا سه هفته طول می‌کشد. در صورت ظهور نشانه‌های بیماری (اغلب افراد و کودکان علائمی ندارند)، این علائم حدود پنج تا هفت روز قابل رویت هستند.
زمانی‌که بثورات پوستی ناشی از پاروویروس B19 نمایان شد، این بیماری دیگر مسری نخواهد بود. برآمدگی‌های متمایل به قرمز روی صورت در طول دوره پیدایش، گاهی می‌آیند و برای مدتی محو می‌شوند. برخی کودکان در اثر تحمل استرس، گرما و ماندن زیر نور خورشید دچار بثورات شدیدتری خواهند شد. این اتفاق جدی نیست و خارش ناراحت کننده آن خیلی زود برطرف می‌شود.
روش تشخیص پاروویروس
اغلب افراد پس از ابتلا به بیماری پاروویروس به پزشک مراجعه نمی‌کنند. زیرا این عفونت اکثرا بدون علامت بوده یا بسیار خفیف ظاهر می‌شود. اما در صورت نیاز و مراجعه به پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام خواهد شد.
سپس پزشک در خصوص علائم و داروهای مصرفی از شما شرح حال می‌گیرد. در اغلب موارد برای تشخیص بیماری به آزمایش نیاز نیست، مگر این‌که پزشک به احتمال خطر بالای عوارض عفونت پاروویروس مشکوک باشد.
جدول زیر آزمایشات لازم در این مواقع را نشان می‌دهد:
| آزمایش | توضیحات |
| خون | جهت تشخیص بیماری |
| مغز استخوان | جهت تشخیص بیماری |
| بندناف جنین/مایع آمونیاک | در مواقع بارداری جهت جلوگیری از انتقال بیماری به جنین |
| آنتی‌بادی | بررسی می‌کنند در گذشته مبتلا شده‌اید یا خیر |
| سونوگرافی | در مواقع بارداری برای مراقبت از جنین |
درمان بیماری پاروویروس
این عفونت خود محدود شونده است، به این معنی که پس از مدتی خود‌به‌خود از بین می‌رود. از همین‌رو اگر کودکان و بزرگسالان سلامت جسمی خوبی داشته باشند، برای درمان بیماری به دارو نیازی نیست. اما در صورت وجود درد یا نشانه‌های شدیدتر می‌توانید برای تسکین موارد زیر را امتحان کنید:
درمان دارویی
- استامینوفن (Tylenol): برای کاهش تب بالای 39 درجه و سردرد
- ایبوپروفن: داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی برای کاهش درد و تورم مفاصل
- تزریق خون: در صورت ابتلای کودک به هیدروپس فتالیس یا کم‌خونی
درمان خانگی
- مقدار فراوان مایعات بنوشید
- به اندازه کافی استراحت کنید
بیشتر بدانید: آفت دهان چیست؟
عوارض بیماری پاروویروس
به‌طور کلی این بیماری هیچ عارضه و نشانه جدی از خود به‌جا نمی‌گذارد. مگر این‌که کودک یا فرد بزرگسال دچار شرایط خاصی باشد. این شرایط شامل موارد زیر است:
1. پاروویروس B19 و کم‌خونی
در وضعیت کم‌خونی سلول‌های گلبول قرمز که وظیفه رساندن اکسیژن را به تمام بدن دارند، زودتر از این‌که توسط مغز استخوان جایگزین شوند از بین می‌روند. عفونت پاروویروس در فرد مبتلا به کم‌خونی موجب توقف تولید گلبول قرمز می‌شود، در نتیجه کم‌خونی شدیدتر خواهد شد.
2. عفونت پاروویروس در بارداری
این بیماری می‌تواند بر گلبول قرمز جنین اثر منفی بگذارد. در این صورت امکان سقط جنین یا مرده به دنیا آمدن آن وجود دارد، اما باید بگوییم این اتفاق از موارد بسیار نادر پزشکی است.
3. اثرات پاروویروس در سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که به‌دلیل عفونت HIV، مداوای بیماری سرطان یا استفاده از داروهای مخصوص پیوند اعضا دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، بیشتر در معرض خطر عوارض ناشی از این عفونت قرار دارند. ضعف سیستم ایمنی منجر به بروز کم‌خونی در این افراد می‌شود.
روش پیشگیری از عفونت پاروویروس
در حال حاضر واکسنی برای جلوگیری از این بیماری مسری وجود ندارد. اما باید بدانید که پس از یک‌بار ابتلا به بیماری سیلی خورده دیگر تا پایان عمر از آن مصونیت خواهید داشت. تنها راه‌حل پیشگیری از عفونت پاروویروس شامل موارد زیر است:
- دست خود و فرزندانتان را به صورت مکرر بشویید.
- به آن‌ها بیاموزید با دست آلوده صورت، بینی و چشم‌های خود را لمس نکنند.
- از فرد مبتلا به بیماری پاروویروس دور بمانید.
- هنگام عطسه یا سرفه بینی و دهان خود را با دستمال بپوشانید.
- تا حد امکان غذا و نوشیدنی خود را با کسی به اشتراک نگذارید.
بیشتر بدانید: بیماری گال چیست و راه های درمان آن چیست؟
سخن پایانی
پاروویروس به بیماری سیلی خورده شهرت دارد و نشانه اصلی آن بثورات صورت (برآمدگی‌های متمایل به قرمز همراه با خارش) است. این عفونت شایع و مسری دوران کودکی در اغلب موارد بدون نیاز به پزشک از بین می‌رود. اما افراد بزرگسال در صورت بارداری یا ضعف سیستم ایمنی باید حتما به پزشک مراجعه کنند.
شباهت این عفونت انسانی با پاروویروس حیوانی ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علت، علائم و راه‌کار درمانی آن آشنا کنیم. شما در اطرافیان خود با کودک مبتلا به پاروویروس B19 مواجه شده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را در خصوص این بیماری با ما در میان بگذارید. برای بیان سوال های خود از طریق مشاوره با دکتر آنلاین عفونی درمیان بگذارید.
سوالات متداول بیماری پاروویروس
از طریق ترشحات تنفسی مانند بزاق، خلط یا مخاط بینی و مواجهه با سرفه یا عطسه فرد آلوده
این عفونت در کودکان خفیف بوده و از بین می‌رود، اما ممکن است برای بزرگسالان به‌خصوص زنان باردار یا افراد دارای ضعف سیستم ایمنی جدی باشد.
پس از ظاهر شدن بثورات صورت (برآمدگی‌های قرمز) بیماری از حالت مسری خارج شده و کودک می‌تواند به مدرسه برگردد.
منبع: mayoclinic | my.clevelandclinic
