قرص پاروکستین (Paroxetine) یکی از داروهای گروه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که به طور گسترده برای درمان افسردگی تجویز میشود. این دارو با افزایش سطح ماده‌ای شیمیایی در مغز به نام سروتونین که بر خلق‌وخو و احساسات تاثیر می‌گذارد، به بهبود علائم اختلالاتی همچون افسردگی، اضطراب، حملات پانیک، اختلال استرس پس از سانحه و اختلالات وسواس فکری-اجباری (OCD) کمک می‌کند. پاروکستین باید کاملا زیر نظر روانپزشک مورد استفاده قرار بگیرد، زیرا مصرف خودسرانه آن می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی شود.
اگر پزشک به تازگی برایتان قرص پاروکستین تجویز کرده، در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا روش مصرف، کاربرد، عوارض و تداخل دارویی آن را با شما به اشتراک بگذاریم.
فهرست محتوا
قرص پاروکستین چیست؟
پاروکستین یک داروی ضد افسردگی است که به دلیل طیف وسیع اثراتش بر درمان حملات پانیک یا هراس، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه به عنوان یکی از مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین پرکاربرد شناخته میشود. این دارو اثربخشی مطلوبی بر خلق‌وخو، خواب، اشتها و میزان انرژی دارد و می‌تواند شوق به زندگی را در فرد افزایش دهد. در حال حاضر، این قرص با دوز ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ میلی‌گرمی تولید میشود که برای تهیه آن به نسخه پزشک نیاز دارید.
بیشتر بدانید: قرص آمی تریپتیلین
مکانیسم اثر قرص پاروکستین 20
مکانیسم اثر دوز ۲۰ این قرص مانند سایر دوزها بر پایه مهار بازجذب سروتونین در مغز عمل می‌کند. سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی است که نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو، خواب، اشتها و میزان انرژی دارد. پاروکستین با مهار بازجذب سروتونین توسط نورون‌های پیش‌سیناپسی باعث افزایش سطح سروتونین در سیناپس‌ها (محل اتصال سلول‌های عصبی) میشود. این افزایش دسترسی به سروتونین به بهبود حلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی یا اضطراب کمک می‌کند.
قرص پاروکستین برای چیست؟
این دارو برای طیف گسترده‌ای از اختلالات روانی همچون افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اختلال پانیک و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تجویز میشود. پاروکستین اثربخشی مطلوبی بر کاهش ترس، اضطراب و حملات هراس دارد. همچنین، می‌تواند به کاهش رفتارهای وسواس‌گونه مانند شستن مداوم دست‌ها، شمارش بیش از حد و بررسی کردن افراطی هر چیزی کمک کند.
بیشتر بدانید: قرص تری فلوئوپرازین برای چیست؟
قرص پاروکستین 20 برای زود انزالی
برخی متخصصان از قرص پاروکستین برای زود انزالی استفاده می‌کنند. این دارو به دلیل اثراتش بر افزایش سطح سروتونین در مغز، می‌تواند زمان انزال در مردان را به تاخیر بیاندازد. لازم به ذکر است، پاروکستین را باید حتما با تجویز مستقیم پزشک مصرف کنید؛ زیرا مصرف خودسرانه این دارو می‌تواند عوارض جانبی همچون کاهش میل جنسی ایجاد کند. همچنین، پاروکستین در بین برخی متخصصان به عنوان قرص نعوظ شناخته میشود، اما استفاده از آن در بعضی از کشورها مورد تایید نیست.
بیشتر بدانید: قرص بوپروپیون
قرص پاروکستین برای گرگرفتگی
دیگر معجزه پاروکستین، درمان گرگرفتگی زنان در یائسگی است. اگرچه این قرص به طور معمول به عنوان یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین شناخته میشود، اما تحقیقات نشان داده‌اند که اثربخشی مطلوبی بر کاهش شدت و تکرار گرگرفتگی‌های مرتبط با یائسگی دارد.
بیشتر بدانید: قرص کاربامازپین ۲۰۰ برای چیست؟
روش مصرف پاروکستین
روش و مقدار مصرف این دارو متناسب با نوع اختلال روانی، سن، شرایط فرد، پاسخگویی بدن بیمار به دارو و سایر داروهای مصرفی متفاوت است. در مورد مقدار و دوز مصرف پاروکستین باید حتما با روانپزشک مشورت کنید؛ زیرا مصرف خودسرانه آن می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. پزشک معمولا درمان را با پایین‌ترین دوز دارو شروع می‌کند و در صورت نیاز، آن را به تدریج در طول هفته افزایش می‌دهد. شما می‌توانید پاروکستین را همراه با غذا یا بدون آن مصرف کنید. اگر ناراحتی معده دارید، بهتر است این قرص را همراه با غذا بخورید تا دچار حالت تهوع و درد معده نشوید.
دیگر نکات مهم حین مصرف پاروکستین شامل موارد زیر هستند:
- قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب قورت دهید و از جویدن یا خرد کردن آن بپرهیزید.
- اگر با شروع مصرف پاروکستین، احساس خواب‌آلودگی شدید دارید، حتما روانپزشک خود را در جریان قرار دهید.
- این دارو باید کاملا زیر نظر پزشک مصرف شود؛ بنابراین از تغییر دوز آن به شکل خودسرانه بپرهیزید.
- ممکن است چند هفته طول بکشد تا تاثیرات مثبت دارو به طور کامل احساس شود. بنابراین، دارو را تا اتمام دوره درمان به صورت کامل مصرف کنید.
- اگر پس از مصرف چند دوز از دارو متوجه شدید علائم بیماری بهبود یافته‌اند، از قطع خودسرانه آن بپرهیزید؛ زیرا قطع ناگهانی پاروکستین باعث ایجاد عوارض جانبی میشود.
- در صورتی که خوردن یک نوبت از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. با این حال، اگر نوبت بعدی دارو نزدیک است، می‌توانید دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و مصرف دارو را طبق دستورالعمل پزشک ادامه دهید.
بیشتر بدانید: قرص سدیم والپروات
بهترین زمان مصرف قرص پاروکستین
بهترین زمان خوردن پاروکستین به شرایط بیمار و نوع عوارض جانبی که تجربه می‌کند، بستگی دارد. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند دارو را یک بار در روز، صبح یا عصر بخورید. دیگر نکته مهم در مورد مصرف پاروکستین، این است که دارو را هر روز در ساعت مشخصی استفاده کنید تا دوز ثابتی از آن در بدن باقی بماند.
بیشتر بدانید: قرص سیتالوپرام
روش ترک قرص پاروکستین
ترک این دارو باید به طور تدریجی و زیر نظر پزشک انجام شود. چرا که قطع ناگهانی آن می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی همچون موارد زیر را به همراه داشته باشد:
- سرگیجه
- اضطراب
- تحریک‌پذیری
- سردرد
- اختلال در خواب
- حالت تهوع
- لرزش بی‌اختیاز بدن
- بی‌حسی یا گزگز دست‌ها و پاها
موارد احتیاط و منع مصرف پاروکستین
این دارو در صورت وجود شرایط و بیماری‌های زیر باید با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرد و ممکن است در مواردی منع مصرف داشته باشد:
- حساسیت به ترکیبات موجود در دارو
- سابقه شخصی یا خانوادگی فشار خون بالا و سردردهای شدید
- مشکلات چشمی مانند گلوکوم
- دیابت
- سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات روانی و خلقی همچون اختلال دوقطبی، افسردگی و اسکیزوفرنی
- تشنج
- صرع
- پارکینسون
- مشکلات کبدی و کلیوی
- تیروئید پرکار
- ضربان قلب نامنظم
- سابقه مصرف مواد مخدر، الکل و افکار خودکشی
- سابقه خونریزی معده یا دوازدهه
- مشکلات خونی
- سابقه حمله مغزی
بیشتر بدانید: قرص ریسپریدون
قرص پاروکستین در بارداری و شیردهی
قرص پاروکستین بارداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متخصصان معتقدند، مصرف این دارو در سه ماه اول بارداری می‌تواند ریسک خطر نقایص مادرزادی، به‌ویژه مشکلات قلبی در جنین را افزایش می‌دهد. همچنین، مصرف پاروکستین در سه ماه آخر بارداری بدون تجویز پزشک می‌تواند باعث بروز عوارضی در نوزاد پس از تولد، همچون تحریک‌پذیری، مشکلات تغذیه‌ای، گریه شدید یا اختلال تنفسی شود. از همین‌رو اگر حامله هستید یا قصد بارداری دارید، باید قبل از مصرف پاروکستین با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
متخصصان در حال حاضر، مصرف این دارو را در دوران شیردهی هم توصیه نمی‌کنند. چرا که ترکیبات قرص پاروکستین می‌تواند از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود و ممکن است برای نوزاد عوارضی همچون تحریک‌پذیری، خواب‌آلودگی و مشکلات تغذیه‌ای ایجاد کند.
عوارض قرص پاروکستین
عوارض جانبی این دارو که با مشاهده هر یک باید پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید، شامل موارد زیر هستند:
- سرگیجه
- سردرد
- حالت تهوع
- بی‌خوابی
- از دست دادن اشتها
- اسهال یا یبوست
- تاری دید
- بی‌قراری
- تعریق شدید
- بی‌حس شدن اعضای بدن
- تیره شدن رنگ مدفوع
- گشاد شدن مردمک چشم
- تورم و قرمزی چشم‌ها
- استفراغ به رنگ تفاله قهوه
- عدم توانایی در حفظ تعادل
- ناتوانی جنسی
- مورمور شدن بدن
- لرزش
- عصبی بودن
عوارض قرص پاروکستین برای زود انزالی
بسیاری از مردان از اثرات مثبت این دارو در به تاخیر انداختن انزال راضی هستند. با این حال، به ندرت ممکن است پاروکستین در برخی آقایان باعث نعوظ دردناک و بیش از چهار ساعت شود. از دیگر عوارض این قرص در دوره درمان زود انزالی مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش میل جنسی
- اختلال در عملکرد جنسی
- تعریق
- خستگی مفرط
- حالت تهوع و مشکلات گوارشی
- تغییر در خلق‌وخو
بیشتر بدانید: قرص کلومیپرامین
سندرم سروتونین و قرص پاروکستین
سندرم یا مسمومیت سروتونین یکی از عوارض بسیار نادر این دارو به‌شمار می‌آید که به دلیل افزایش سطح سروتونین در بدن ایجاد میشود. اگر داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مانند پاروکستین که باعث افزایش سروتونین در بدن می‌شوند، بدون تجویز پزشک مورد استفاده قرار بگیرند، احتمال ابتلا به این سندرم افزایش می‌یابد. شایع‌ترین علائم مسمومیت سروتونین عبارت‌اند از:
- توهم
- تپش قلب تند
- سرگیجه شدید
- احساس اضطراب و پریشانی
- عدم تعادل بدن
- حالت تهوع شدید
- تب بالا
- گرفتگی عضلات
- اسهال و استفراغ مداوم
آیا قرص پاروکستین باعث چاقی میشود؟
در حال حاضر، نظرات مردم درباره قرص پاروکستین و چاقی متفاوت است. برخی از آن‌ها با مصرف این دارو دچار کاهش اشتها می‌شوند، اما برخی دیگر افزایش وزن را تجربه می‌کنند. متخصصان معتقدند، پاروکستین مانند سایر داروهای ضد افسردگی از گروه داروهای SSRI با بهبود علائم افسردگی و اضطراب، بر میزان اشتهای افراد تاثیر می‌گذارد و به مرور زمان باعث افزایش وزن آن‌ها میشود.
بیشتر بدانید: قرص ایمی پرامین
تداخل دارویی پاروکستین
تداخل دارویی می‌تواند اثربخشی قرص پاروکستین را کاهش دهد یا باعث افزایش عوارض جانبی آن شود. داروهایی که با پاروکستین تداخل ایجاد می‌کنند و نباید به طور همزمان مصرف شوند، عبارت‌اند از:
- تیوریدازین
- داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل
- آسپرین
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
- اتوموکستین
- فنوتیازین
- داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند دزیپرامین و آمی‌تریپتیلین
- داروهای ضد آریتمی مانند پروپافنون و فلکاینید
- پیموزاید و ریسپریدون
- داروهای خواب‌آور از جمله آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم
- تاموکسیفن
- تترابنازین
- شل‌کننده‌ها و مسکن‌های عضلانی و داروهای ضد درد مانند کدئین
- ایزوکاربوکسازید
- لینزولید
- دیورتیک‌ها
- متیلن بلو
- موکلوبماید
- شربت‌های ضد اسید
- داروهای کاهش‌دهنده قند خون
راهنمای مراجعه به پزشک
قرص پاروکستین یک دارو موثر و پرکاربرد در درمان اختلالات مختلف مانند افسردگی، اضطراب، حمله پانیک و اختلال وسواس فکری-اجباری است. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز به بهبود علائم اختلالات مذکور کمک می‌کند. برای اثربخشی مطلوب پاروکستین باید آن را کاملا زیر نظر پزشک مصرف کنید و از تغییر دوز یا قطع خودسرانه‌اش بپرهیزید. چرا که قطع ناگهانی دارو یا تغییر دوز خودسرانه می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی شود.
اگر سوالاتی درباره ایمنی پاروکستین متناسب با شرایط خاص خود دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانپزشک آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانپزشک از روانپزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
پزشک معمولا پاروکستین را برای درمان افسردگی، اضطراب شدید، حملات پانیک، اختلال وسواس فکری-اجباری و اختلال استرس پس از سانحه تجویز می‌کند.
این قرص با افزایش سطح سروتونین مغز، نقش مهمی در تنظیم خلق‌و خو و احساسات دارد.
مصرف این قرص در سه ماه اول می‌تواند باعث افزایش خطر نقایص مادرزادی، به‌ویژه مشکلات قلبی در جنین شود. همچنین، مصرف آن در سه ماه آخر بارداری، احتمال عوارضی همچون تحریک‌پذیری، مشکلات تغذیه‌ای، گریه شدید یا اختلال تنفسی را پس از تولد در نوزاد افزایش می‌دهد.
