طعم فلز در دهان که به آن دیس‌ژوزیا (Dysgeusia) یا پاراژئوزیا (Parageusia) می‌گویند، یک تجربه غیر معمول و ناخوشایند است که می‌تواند بر حس چشایی افراد تاثیر بگذارد. این اختلال چشایی به گونه‌ای است که حتی وقتی مواد غذایی یا آشامیدنی نخورده‌اید، در دهان خود مزه‌ای شبیه به آهن، مس یا فلزات احساس می‌کنید. اگر چه این وضعیت در اغلب موارد موقتی است و معمولا بدون نیاز به درمان از بین می‌رود، اما نباید دست کم گرفته شود؛ زیرا در برخی مواقع می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد.
اگر شما هم تجربه این مزه ناخوشایند را در دهان خود داشته‌اید، در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم مزه آهن در دهان نشانه چیست و چگونه می‌توان آن را برطرف کرد.
فهرست محتوا
طعم فلز در دهان چگونه است؟
طعم فلز در دهان به این صورت است که فرد حس می‌کند، مزه‌ای شبیه به آهن در دهانش وجود دارد. این طعم می‌تواند شبیه به مزه سکه یا خون در دهان باشد. برخی افراد طعم فلزی در دهان را حین غذا خوردن یا آشامیدن، در حالت ناشتا (مخصوصا هنگام بیدار شدن از خواب) و پس از مصرف داروها احساس می‌کنند. این طعم، معمولا ناخوشایند و غیر معمول است و می‌تواند باعث کاهش اشتها یا ناراحتی در فرد شود. اگر طعم آهن در دهان بیشتر از چند روز ادامه داشت یا شدیدتر شد، حتما باید با پزشک مشورت کنید.
طعم فلز در دهان نشانه چیست؟
احساس طعم آهن در دهان می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
۱- بهداشت ضعیف دهان و دندان
مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن از جمله عواملی هستند که باعث بروز مشکلات دندانی و لثه می‌شوند. برخی افراد ممکن است طعم آهن را به دلیل عفونت دندان، پریودنتیت و التهاب لثه در دهان خود احساس کنند. زمانی که مشکلات دهان و دندان توسط دندانپزشک برطرف شوند، این طعم ناخوشایند در دهان از بین می‌رود.
بیشتر بدانید: علت تلخی دهان
۲- برخی داروهای تجویزی
شما ممکن است با مصرف برخی داروها در دهان خود مزه فلز حس کنید؛ زیرا بدن ترکیبات آن دارو را جذب می‌کند و در بزاق خارج می‌شود. داروهایی که ایجاد طعم فلز در دهان از عوارض جانبی آن‌ها به‌شمار می‌آید، شامل موارد زیر هستند:
- داروی نقرس مانند آلوپورینول
- داروی دیابت مانند متفورمین
- داروی فشار خون مانند کاپتوپریل
- داروی روانپزشکی مانند لیتیوم
- داروی گلوکوم مانند متازولامید
- آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند کلاریترومایسین، مترونیدازول و تتراسایکلین
علاوه بر این موارد، داروهایی که خشکی دهان یکی از عوارض جانبی آن‌هاست، بر جوانه‌های چشایی اثر می‌گذارند و می‌توانند باعث بروز طعم آهن در دهان شوند.
۳- ویتامین‌ها و داروهای بدون نسخه
مولتی‌ویتامین‌های حاوی روی، کروم و مس، برخی ویتامین‌های مخصوص دوره بارداری، داروی سرماخوردگی حاوی روی و مکمل‌هایی که در ترکیبات خود، آهن و کلسیم دارند، می‌توانند طعمی مشابه فلز در دهان ایجاد کنند. این طعم ناخوشایند پس از پردازش ویتامین یا دارو در بدن از بین می‌رود. اگر پس از گذشت چند ساعت از مصرف داروهایی که باعث ایجاد طعم فلز در دهان‌تان شده‌اند، همچنان این مزه را احساس می‌کنید، باید با پزشک در مورد دوز دارو حرف بزنید و مطمئن شوید که در مصرف آن زیاده‌روی نمی‌کنید.
۴- بارداری
احساس طعم فلز در دهان در دوران بارداری، به‌ویژه سه ماهه اول بسیار شایع است. برخی زنان این طعم را به عنوان هوس خوردن ترشی در نظر می‌گیرند، در حالی که بعضی دیگر از خانم‌ها دقیقا از طعم آهن در دهان خود شکایت می‌کنند. خوشبختانه، این حس ناخوشایند پس از اتمام سه ماهه اول بارداری از بین می‌رود و دیگر احساس نمی‌شود. متخصصان، علت طعم فلز در دهان در بارداری را ناشی از تغییرات هورمونی در بدن زنان حامله می‌دانند. اگر در ایام بارداری این طعم را در دهان خود حس می‌کنید و نیاز به مشاوره با پزشکان متخصص را دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
۵- عفونت‌ها
بعضی از عفونت‌هایی که دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌کنند، می‌توانند به طور موقتی بر حس چشایی تاثیر بگذارند و باعث احساس طعم آهن در دهان شوند. این عفونت‌ها عبارت‌اند از:
- سینوزیت
- سرماخوردگی
- عفونت گلو یا گوش
در اغلب موارد، پس از بهبود عفونت، طعم آهن در دهان از بین می‌رود. با این حال، اگر احساس کردید پس از بهبودی بیماری، این مزه ناخوشایند ادامه دارد یا شدیدتر شده، حتما با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بدانید: علت سفیدی زبان در طب سنتی
۶- درمان سرطان
بیماران تحت درمان با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی، مخصوصا برای سرطان‌های سر و گردن طیف وسیعی از اختلالات چشایی را تجربه می‌کنند. احساس طعم آهن در دهان یکی از اختلالات چشایی است.
بیشتر بدانید: علت سوزش زبان
۷- آلرژی
گاهی‌‌اوقات احساس طعم فلز در دهان یکی از عوارض جانبی آلرژی غذایی است. این طعم می‌تواند نشانه اولیه آنافیلاکسی باشد که بسیار خطرناک است. بنابراین، اگر به ماده غذایی خاصی حساسیت دارید یا به آن مشکوک هستید، پس از تجربه این طعم در دهان حتما به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم در کوتاه‌ترین زمان انجام شوند.
بیشتر بدانید: علت خشکی دهان
۸- زوال عقل
اینکه با افزایش سن، جوانه‌های چشایی قدرت اولیه خود را از دست دهد، طبیعی است، اما برخی افراد به دلیل زوال عقل در سنین پایین‌تر دچار اختلال چشایی می‌شوند. در واقع، افراد مبتلا به زوال عقل، تغییرات مرتبط با مغز (مخصوصا بخش‌های مرتبط با چشایی) را زودتر تجربه می‌کنند.
۹- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
اگر در معرض سطح بالایی از مواد شیمیایی زیر قرار بگیرد، ممکن است در دهان خود طعم آهن احساس کنید:
- سرب: در رنگ‌های بر پایه سرب، گردوغبار رنگ‌ها، خاک آلوده به رنگ‌های لایه‌بردار، سفال و برخی مواد شیمیایی وجود دارد.
- جیوه: احتمال احساس طعم آهن در دهان ناشی از جیوه در مکان‌هایی که ساخت‌وساز انجام می‌شود، بیشتر است.
- حشره‌کش‌ها: احساس طعم فلز ناشی از آن نشان‌دهنده مسمومیت با آفت‌کش‌ها است.
بیشتر بدانید: علت بوی بد دهان
۱۰- نارسایی کلیه‌ها
عدم عملکرد صحیح کلیه‌ها باعث انباشته شدن مواد زائد در خون می‌شود. اوره یکی از این مواد زائد است که اگر سطح آن در خون افزایش یابد، طعم آهن در دهان احساس می‌کنید.
درمان طعم فلز در دهان
درمان این عارضه به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر طعم آهن در دهان به دلیل بیماری زمینه‌ای ایجاد شده باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات درمانی مناسب صورت گیرد. پزشک ممکن است برای تشخیص علت این عارضه از شما تست چشایی بگیرد.
در اینجا به بررسی برخی نکات می‌پردازیم که رعایت آن‌ها به کمتر شدن طعم آهن در دهان کمک می‌کند:
- به طور منظم مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و روی زبان خود را تمیز کنید.
- از ظروف فلزی استفاده نکنید؛ زیرا این ظروف می‌توانند طعم آهن را در دهان تشدید کنند. (ظروف پلاستیکی، شیشه‌ا‌ی یا سرامیکی گزینه بهتری هستند.)
- برای جلوگیری از خشکی دهان به مقدار کافی آب بنوشید.
- برای تنظیم اسیدیته و خنثی کردن طعم فلز در دهان، قبل از غذا خوردن، دهان خود را با ترکیبی از آب و جوش شیرین بشوید.
- مصرف نیکوتین و سیگار کشیدن را به حداقل برسانید.
- برای رفع موقتی طعم آهن در دهان، برگ نعناع یا آدامس بدون قند بجوید.
- از خوردن غذاهای فرآوری‌شده یا دارای طعم‌دهنده‌های قوی که باعث تشدید طعم آهن در دهان می‌شوند، خودداری کنید.
- با مصرف میوه‌های اسیدی ملایم مانند مرکبات می‌توانید طعم فلز را در دهان خود کاهش دهید.
کمبود کدام ویتامین باعث ایجاد طعم آهن در دهان می‌شود؟
برخی تحقیقات نشان داده‌اند، افرادی که کمبود ویتامین B۱۲ و ویتامین D دارند، بیشتر از سایر اشخاص ممکن است با مشکل احساس طعم فلز در دهان مواجه شوند. کمبود این ویتامین‌ها می‌توانند در عملکرد اعصاب چشایی اختلال ایجاد کنند که نتیجه آن در برخی افراد بروز حس طعم فلزی در دهان است.
بیشتر بدانید: بی مزه شدن دهان نشانه چیست؟
راهنمای مراجعه به پزشک
طعم فلز در دهان یک تجربه ناخوشایند است که می‌تواند به دلیل کمبود ویتامین‌ها، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها، عفونت‌ها یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد شود. این وضعیت در اغلب موارد موقتی و بی‌خطر است، اما تداوم آن می‌تواند نشان‌دهنده مشکل جدی مانند نارسلیی کلیه، بیماری کبدی یا دیابت باشد.
اگر طعم آهن در دهان علت زمینه‌ای جدی نداشته باشد، می‌توان آن را به کمک رعایت برخی موارد که در این مقاله عنوان کردیم، از بین برد. در غیر این صورت باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات درمانی مناسب صورت گیرند.
شما می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
احساس طعم آهن در دهان یکی از علائم رایج در دوران بارداری، به‌ویژه سه ماهه اول است که به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. با این حال، نمی‌توان آن را به تنهایی نشانه بارداری دانست؛ زیرا دلایل مختلفی می‌توانند تغییرات چشایی ایجاد کنند. اگر طعم فلز را همراه با علائم دیگر مانند تاخیر در قاعدگی، حالت تهوع و حساس شدن سینه‌ها تجربه می‌کنید، ممکن است نشانه‌ای از بارداری باشد.
احساس این طعم در دهان می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی مرتبط با پریودی باشد.
طعم آهن در دهان یکی از علائم بارداری است که به دلیل افزایش هورمون استروژن و پروژسترون ایجاد می‌شود و ارتباطی با جنسیت جنین ندارد. برخی باورهای سنتی به ارتباط طعم فلز در دهان و تشخیص جنسیت جنین اشاره دارند که تاکنون تحقیقات علمی آن را تایید نکرده است.
برخی داروها مانند آلوپورینول، متفورمین، کاپتوپریل، لیتیوم، متازولامید و آنتی‌بیوتیک‌هایی همچون کلاریترومایسین، مترونیدازول و تتراسایکلین می‌توانند باعث ایجاد طعم آهن در دهان شوند.
منابع: clevelandclinic | webmd
