خواص زیتون؛ از افزایش قدرت باروری تا پیشگیری از سرطان

از گذشته‌های دور تا امروز، خواص زیتون توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. این میوه کوچک و پرخاصیت که یکی از اجزای اصلی رژیم‌های غذایی سالم محسوب می‌شود، سرشار از مواد مغذی ضروری مانند چربی‌های سالم و آنتی‌اکسیدان است که به بهبود سلامت قلب، تقویت سیستم ایمنی و حتی زیبایی پوست و مو کمک می‌کنند. اگر علاقه‌مند هستید درباره این گنجینه طبیعی اطلاعات بیشتری داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.

خواص زیتون برای مردان و زنان

مصرف زیتون با فواید زیادی همراه است که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو

زیتون منبع خوب ویتامین E است. ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی است که رادیکال‌های آزاد را در بدن از بین می‌برد. در نتیجه، از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو (عدم تعادل بین آنتی‌اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد) محافظت می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد.

به‌علاوه، این ماده غذایی حاوی فلاونوئیدی به نام کوئرستین است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی است. همچنین یک نوع پلی‌فنول به نام هیدروکسی‌تیروزول دارد که به دلیل خواص ضد التهابی، ضد سرطانی و آنتی‌اکسیدانی خود از شهرت زیادی برخوردار است.

۲. پیشگیری از بیماری قلبی

حفظ سلامت قلب از مهم‌ترین خواص زیتون برای زنان و مردان است. این ماده غذایی مقدار زیادی چربی غیر اشباع با یک پیوند دوگانه (MUFA) دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که پیروی از رژیم غذایی سرشار از MUFA‌ به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری قلبی را به حداقل می‌رساند. همچنین می‌تواند احتمال مرگ‌ومیر ناشی از بیماری قلبی-عروقی را کاهش دهد.

بیشتر بدانید: خواص ماهی سالمون

۳. کنترل قند خون

ترکیب کردن کربوهیدرات‌ها با چربی‌های سالم و پروتئین‌های بدون چربی یک استراتژی‌ عالی برای کنترل قند خون است. چرا که هم چربی‌ها و هم پروتئین‌ها به کندی هضم می‌شوند و از افزایش سریع قند خون بعد از خوردن غذا جلوگیری می‌کنند.

از سوی دیگر، مشخص شده است که چربی‌های سالم برخلاف چربی‌های اشباع حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشند و هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C)‌ را کاهش می‌دهند. HbA1C میانگین قند خون را طی ۲ تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد.

۴. تقویت استخوان‌ها

پوکی استخوان که با کاهش توده استخوانی مشخص می‌شود، خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد. در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی مشاهده شده است که زیتون و روغن آن از تحلیل استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، سایر مطالعات نشان داده‌اند که پیروی از رژیم‌های غذایی حاوی زیتون از جمله رژیم مدیترانه‌ای با کاهش خطر شکستگی استخوان مرتبط است.

۵. پیشگیری از سرطان

این ماده غذایی در منطقه مدیترانه، یعنی جایی که شیوع سرطان در آن در مقایسه با کشورهای غربی کمتر است، به وفور مصرف می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد که خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. به گفته محققان، زیتون به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان و چربی غیر اشباع می‌تواند با سرطان سینه، روده بزرگ و معده مقابله کند.

بیشتر بدانید: خواص عسل

۶. پیشگیری از بیماری کبدی

از خواص زیتون برای کبد هم می‌توان بهره برد. این ماده غذایی به دلیل داشتن مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد. همچنین از بروز التهاب در این اندام مهم جلوگیری می‌کند و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش می‌دهد.

۷. محافظت از سلامت اندام‌های تولیدمثل

زیتون منبع خوب انواع ویتامین و آنتی‌اکسیدان است و به همین دلیل فواید زیادی برای سلامت رحم و تخمدان‌ دارد. خواص زیتون برای رحم و تخمدان عبارت‌اند از: بهبود کیفیت تخمک، افزایش قدرت باروری، محافظت از سیستم تناسلی در برابر استرس اکسیداتیو و کاهش التهاب.

۸. حفظ سلامت پوست

از خواص زیتون شور برای پوست می‌توان به تغذیه و آبرسانی پوست و محافظت از آن در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید اشاره کرد. کاهش التهاب و جلوگیری از چین‌وچروک از سایر خواص زیتون برای پوست است.

۹. تقویت مو

زیتون و روغن آن تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت و زیبایی مو دارند. شواهد در مورد خواص زیتون برای مو نشان می‌دهد که این ماده غذایی ریشه مو را تقویت می‌کند و برای حفظ رطوبت طبیعی مو و افزایش درخشندگی آن مفید است. علاوه بر این، خشکی و شکنندگی مو را کاهش می‌دهد و از آن در برابر آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند.

۱۰. بهبود عملکرد ورزشی

زیتون یکی از بهترین مواد غذایی برای ورزشکاران است. از خواص زیتون در بدنسازی برای تامین انرژی مورد نیاز بدن، کاهش التهاب و تسریع ریکاوری عضلات، تقویت سیستم ایمنی، کنترل وزن و بهبود عملکرد قلب استفاده می‌شود.

خواص زیتون در بارداری و شیردهی

زیتون به دلیل داشتن ترکیبات مغذی یکی از بهترین گزینه‌های غذایی برای زنان باردار و شیرده است. از خواص زیتون در شیردهی و بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سطح چربی خون را کاهش می‌دهد و از سلامت قلب محافظت می‌کند.
• برای رشد سیستم عصبی جنین مفید است و عملکرد مغز نوزاد را تقویت می‌کند.
• منبع خوب آنتی‌اکسیدان است و از عملکرد سیستم ایمنی مادر حمایت می‌کند.
• چربی‌های موجود در آن یک منبع انرژی سالم در اختیار مادر قرار می‌دهند و به رفع خستگی ناشی از بارداری یا شیردهی کمک می‌کنند.
• التهاب و درد را کاهش می‌دهد. این ویژگی برای مادرانی که در دوران بارداری یا پس از زایمان دچار دردهای عضلانی و مفصلی می‌شوند، مفید است.

بیشتر بدانید: خواص ماست

خواص زیتون برای کودکان

زیتون حاوی مواد مغذی مختلفی است که همگی برای رشد جسمی و ذهنی کودکان مفیدند. این ماده غذایی:

• باعث تقویت سیستم ایمنی کودکان می‌شود و از آن‌ها در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند.
• برای رشد و عملکرد مناسب مغز و سیستم عصبی ضروری است و حافظه، تمرکز و یادگیری را بهبود می‌بخشد.
• برای سلامت پوست و موی کودکان بسیار مفید است.
• به کنترل علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) کمک می‌کند.

خواص زیتون برای لاغری

بعضی از افراد از خواص زیتون سبز برای لاغری و حفظ تناسب اندام استفاده می‌کنند. چون تحقیقات در مورد خواص روغن زیتون و میوه آن نشان داده است که این ماده غذایی به دلیل داشتن چربی سیرکننده است و اشتها را سرکوب می‌کند. همچنین جایگزین کردن آن با غذاهای حاوی چربی‌ اشباع باعث تسریع روند کاهش وزن می‌شود.

بیشتر بدانید: خواص خاویار

خواص زیتون از نظر طب سنتی

زیتون در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد و برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• بهبود عملکرد دستگاه گوارش
• تقویت معده
• تقویت قوای جنسی
• تسکین کمردرد و درد مفاصل

فواید زیتون همراه غذا

متخصصان طب سنتی معتقدند که مصرف زیتون همراه با غذا به جذب مواد مغذی موجود در آن کمک می‌کند و برای تقویت معده مفید است. شما می‌توانید از زیتون در کنار بسیاری از مواد غذایی که به تعدادی از آن‌ها در ادامه اشاره می‌کنیم، استفاده کنید:

• خواص زیتون با رب انار: به حفظ سلامت قلب، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
• خواص زیتون با انجیر: گرسنگی را برطرف می‌کند، برای سلامت قلب مفید است و خطر ابتلا به آلزایمر و سرطان را کاهش می‌دهد.
• خواص زیتون با پنیر: مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند، باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود و استحکام استخوان‌ها را افزایش می‌دهد.
• خواص زیتون با عسل: برای سلامت روده مفید است، از ابتلا به بیماری قلبی پیشگیری می‌کند و التهاب را در بدن کاهش می‌دهد.

عوارض مصرف زیتون

به طور کلی، خوردن زیتون بی‌‌ضرر است. اما استفاده از آن ممکن است در بعضی موارد به دلایل زیر مشکل‌ساز شود:

• آلرژی: آلرژی به زیتون نادر است، اما احتمال وقوع آن وجود دارد. بیشتر افراد به گرده درخت این میوه  حساسیت دارند.
• آکریل‌آمید: بعضی از انواع زیتون به‌ویژه زیتون سیاه رسیده ممکن است به دلیل فرآوری حاوی مقدار زیادی آکریل‌آمید باشند. در بعضی مطالعات مشاهده شده است که آکریل‌آمید با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است. با این حال، سایر محققان این ارتباط را زیر سوال می‌برند.
• افزایش فشار خون: زیتون‌ معمولا مقدار زیادی سدیم (نمک) دارد که زیاده‌روری در مصرف آن باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.
• چاقی: این ماده غذایی حاوی مقدار زیادی چربی است؛ بنابراین زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند وزن بدن را بالا ببرد.
• تداخلات دارویی: این ماده غذایی ممکن است با بعضی از داروها تداخل داشته باشد. اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید، زیتون را بدون مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه به برنامه غذایی خود اضافه نکنید.

کلام پایانی

زیتون فواید زیادی برای سلامتی دارد. با این حال، نیازهای تغذیه‌ای افراد با هم متفاوت است و هر شخصی باید از این ماده غذایی با توجه به وضعیت جسمی و شرایط خاص خود استفاده ‌کند. اگر می‌خواهید از خواص زیتون به بهترین شکل ممکن بهره‌مند شوید، مشاوره با متخصص تغذیه می‌تواند راهنمای شما باشد. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: healthline | health