پسوریازیس ناخن یکی از اشکال شایع بیماری پسوریازیس است که به طور خاص ناخنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری اغلب با تغییرات ظاهری ناخن مانند تغییر رنگ، ضخیم شدن و پوسته‌پوسته شدن همراه است. شناخت دقیق و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بسزایی برخوردار است. عدم توجه به علائم و نشانه‌های آن می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری و بروز عوارض ناخوشایندی شود.
شناخت دقیق اینکه پسوریازیس ناخن چگونه است، بسیار اهمیت دارد؛ زیرا این بیماری علاوه بر مشکلات ظاهری، ممکن است دردناک بوده یا منجر به عوارضی مانند عفونت‌های ثانویه نیز شود. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به طور جامع به تعریف، علائم، دلایل و روشهای درمان این بیماری خواهیم پرداخت تا بتوانید با درک بهتر، اقدامات مناسبی برای مدیریت آن انجام دهید.
فهرست محتوا
پسوریازیس ناخن چیست؟
پسوریازیس ناخن در واقع یک بیماری خودایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم ناخن حمله می‌کند که این حمله باعث التهاب و تغییرات غیرطبیعی در شکل ناخنها می‌شود. در حالت عادی، سیستم ایمنی بدن وظیفه محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا را دارد، اما در بیماری‌های خودایمنی، این سیستم دچار اختلال شده و سلول‌های خودی را بیگانه تلقی می‌کند.
پسوریازیس ناخن می‌تواند به تنهایی رخ دهد، اما اغلب در افرادی دیده می‌شود که به پسوریازیس پوستی (پلاک‌های قرمز و پوسته‌دار روی پوست) نیز مبتلا هستند. در واقع، تخمین زده می‌شود که حدود نیمی از افراد مبتلا به پسوریازیس پوستی، در طول زندگی خود پسوریازیس ناخن شست پا یا سایر انگشتان دست و پا را نیز تجربه می‌کنند.
علائم و نشانه‌های پسوریازیس ناخن
علائم این بیماری می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و شدت آن‌ها نیز از خفیف تا شدید متغیر باشند. شناخت به موقع این علائم اولین قدم برای تشخیص و درمان این بیماری است. در ادامه به مهم‌ترین علائم و نشانه‌های آن می‌پردازیم:
۱- تغییر رنگ ناخن
یکی از شایع‌ترین علائم آن، تغییر رنگ ناخن است. ناخن ممکن است به رنگ‌های مختلفی از جمله زرد، قهوه‌ای، سفید یا حتی خاکستری تغییر رنگ دهد. گاهی‌اوقات، کل ناخن تغییر رنگ می‌دهد و گاهی‌اوقات فقط بخش‌هایی از آن درگیر میشوند. این تغییر رنگ معمولا به دلیل التهاب و تجمع سلول‌های مرده زیر ناخن رخ می‌دهد.
بیشتر بدانید: علت سیاه شدن ناخن پا
۲- ایجاد حفره و فرورفتگی روی ناخن
یکی از بارزترین علائم این بیماری، وجود حفره‌های کوچک یا فرورفتگی‌هایی روی سطح ناخن است. این حالت که گاهی به آن “ناخن قاشقی” نیز می‌گویند، ممکن است در مراحل اولیه بیماری ظاهر شود.
۳- ضخیم شدن ناخن
ناخنها ممکن است به دلیل افزایش تولید سلول‌های پوستی ضخیم شوند. این ضخامت می‌تواند ظاهر ناخن را تغییر دهد و حتی باعث شکنندگی آن شود.
۴- جدا شدن ناخن از بستر (اونیکولیز)
در برخی موارد، ناخن از بستر خود جدا می‌شود و یک فضای خالی زیر ناخن ایجاد می‌شود. این حالت علاوه بر تغییر شکل ناخن، می‌تواند خطر عفونت را نیز افزایش دهد.
۵- خونریزی زیر ناخن (خونریزی اسپلینتر)
گاهی‌اوقات، خطوط تیره و باریکی زیر ناخن ظاهر میشوند که به آن‌ها خونریزی اسپلینتر می‌گویند. این خطوط در واقع ناشی از خونریزی‌های کوچک زیر ناخن هستند.
بیشتر بدانید: علت شکستن ناخن کمبود کدام ویتامین است؟
۶- پوسته‌پوسته شدن و شکنندگی ناخن
ناخنها ممکن است به‌شدت شکننده شده و پوسته‌پوسته شوند. این شکنندگی و پوسته پوسته شدن به خاطر التهاب و آسیب دیدن ساختار ناخن رخ می‌دهد.
علائم ذکر شده در بالا از جمله مهم‌ترین نشانه‌های پسوریازیس ناخن به شمار می‌روند. شایان ذکر است که علائم بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و ممکن است یک فرد تمامی این علائم را به طور همزمان تجربه نکند. در صورت مشاهده هر یک از این تغییرات، به ویژه اگر پایدار و پیشرونده باشند، توصیه می‌شود به متخصص پوست مراجعه کنید.
شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
پسوریازیس ناخن درد دارد؟
یکی از سوالات رایجی که برای افراد مبتلا به پسوریازیس مطرح می‌شود این است که آیا این بیماری دردناک است یا خیر. در پاسخ باید گفت که پسوریازیس ناخن ذاتا یک بیماری دردناک نیست، اما درد می‌تواند به عنوان یک عارضه ثانویه در برخی موارد ایجاد شود. درد آن معمولاً ناشی از عوارضی مانند عفونت‌های ثانویه باکتریایی یا قارچی، التهاب شدید در اطراف ناخن، یا آسیب به بستر ناخن به دلیل ضخیم شدن و تغییر شکل ناخن است.
علل و دلایل پسوریازیس ناخن
همان‌طور که قبلاً اشاره شد، علل و دلایل این بیماری ریشه در سیستم ایمنی بدن دارد. این بیماری یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. اما چه عواملی باعث می‌شود که سیستم ایمنی این واکنش غیر طبیعی را نشان دهد؟
۱- ژنتیک و وراثت
عوامل ژنتیکی و ارثی نقش مهمی در ابتلا به پسوریازیس دارند. اگر در خانواده شما سابقه پسوریازیس وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر خواهد بود. البته، داشتن پیشینه ژنتیکی به معنای ابتلای قطعی به بیماری نیست، بلکه فقط احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد.
۲- عوامل محیطی و محرک‌ها
علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی و محرک‌ها نیز می‌توانند در شعله‌ور شدن پسوریازیس و بروز علائم آن نقش داشته باشند. برخی از این محرک‌ها عبارت‌اند از:
- استرس: استرس‌های روحی و روانی می‌توانند سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار داده و باعث تشدید پسوریازیس شوند.
- آسیب به ناخن: ضربه، آسیب فیزیکی به ناخن، مانیکور خشن و استفاده از مواد شیمیایی قوی می‌توانند پوست و ناخن را تحریک کرده و باعث بروز یا تشدید پسوریازیس شوند.
- عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها، به خصوص عفونت‌های استرپتوکوکی، می‌توانند سیستم ایمنی را فعال کرده و در افراد مستعد، باعث شعله‌ور شدن پسوریازیس شوند.
- داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و بتا بلوکرها می‌توانند پسوریازیس را تشدید کنند.
بیشتر بدانید: علت شیارهای عمودی روی ناخن
عوارض پسوریازیس ناخن
شاید این سوال برای شما مطرح شده باشد که پسوریازیس ناخن خطرناک است یا خیر. در پاسخ باید گفت که پسوریازیس ناخن یک بیماری سیستمیک و کشنده نیست، اما می‌تواند عوارض و مشکلاتی را به همراه داشته باشد. از جمله عوارض احتمالی آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- درد و ناراحتی: اگرچه این بیماری ذاتاً دردناک نیست، اما درد ناشی از التهاب، عفونت‌های ثانویه یا آسیب به ناخن‌های شکننده می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره را مختل کند.
- عفونت‌های ثانویه: ناخن‌های آسیب‌دیده و بستر ناخن ملتهب، مستعد ابتلا به عفونت‌های ثانویه باکتریایی یا قارچی میشوند.
- تغییر شکل دائمی ناخن: در موارد شدید و عدم درمان مناسب، می‌تواند منجر به تغییر شکل دائمی ناخنها شود.
- تاثیرات روانی و اجتماعی: ظاهر ناخوشایند ناخن‌های مبتلا به پسوریازیس می‌تواند تاثیرات منفی بر روان و اجتماع فرد داشته باشد.
تشخیص پسوریازیس ناخن
تشخیص پسوریازیس ناخن معمولا توسط پزشک متخصص پوست و بر اساس معاینه بالینی و بررسی دقیق ظاهر ناخنها صورت می‌گیرد. در اغلب موارد، پزشک با مشاهده علائم و نشانه‌های بیماری، مانند فرورفتگی‌های نقطه‌ای، تغییر رنگ، ضخیم شدن و جدا شدن ناخن از بستر، می‌تواند تشخیص را قطعی کند. معاینه بالینی شامل بررسی دقیق ناخنها، پوست اطراف ناخن و سایر نواحی پوست بدن برای یافتن علائم احتمالی پسوریازیس پوستی است.
در برخی موارد که تشخیص قطعی نیست یا علائم غیرمعمول وجود دارد، ممکن است پزشک اقدام به نمونه‌برداری از ناخن (بیوپسی) کند. بیوپسی ناخن یک روش تشخیصی است که در آن، نمونه کوچکی از بافت ناخن برای بررسی میکروسکوپی برداشته می‌شود.
فرق قارچ ناخن با پسوریازیس ناخن
یکی از اشتباهات رایج در مورد مشکلات ناخن، اشتباه گرفتن پسوریازیس ناخن با قارچ ناخن است. اگرچه هر دو بیماری می‌توانند ظاهر ناخنها را تغییر دهند، اما علت ایجاد، علائم دقیق و روشهای درمان آن‌ها کاملاً متفاوت است. تشخیص درست این دو بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان اشتباه نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه ممکن است وضعیت را بدتر هم بکند.
در جدول زیر، به مقایسه علائم کلیدی این دو بیماری می‌پردازیم:
| علامت | پسوریازیس ناخن | قارچ ناخن |
| رنگ ناخن | زرد، قهوه‌ای، سفید، نارنجی، لکه‌های روغنی‌شکل | سفید، زرد، قهوه‌ای، سیاه (در موارد پیشرفته) |
| ضخامت ناخن | ضخیم شده، گاهی بسیار ضخیم | ضخیم شده، معمولا شکننده و پودری |
| حفره و فرورفتگی | شایع، فرورفتگی‌های نقطه‌ای (ناخن قاشقی) | غیرشایع، سطح ناخن معمولا ناهموار و خشن است |
| جدا شدن ناخن | شایع، اونیکولیز | شایع، اما معمولا از قسمت‌های کناری و انتهایی |
| پوسته پوسته شدن | شایع، روی سطح ناخن و اطراف آن | شایع، زیر ناخن و در بافت‌های اطراف |
| خارش و درد | معمولا خارش ندارد، درد در صورت عفونت ثانویه | خارش ممکن است وجود داشته باشد، درد در موارد شدید |
| علائم پوستی دیگر | ممکن است همراه با پسوریازیس پوستی باشد | معمولا علائم پوستی مرتبط ندارد |
روش درمان پسوریازیس ناخن
در پاسخ به این سوال که آیا پسوریازیس ناخن درمان دارد یا خیر باید گفت در حال حاضر درمان قطعی برای پسوریازیس ناخن وجود ندارد. با این حال، این بدان معنا نیست که امیدی به بهبود وجود ندارد. هدف اصلی درمان، کنترل بیماری، کاهش علائم و جلوگیری از عود حملات است. می‌توان پسوریازیس ناخن را به بیماری‌های مزمن دیگری مانند دیابت یا فشار خون تشبیه کرد. این بیماری‌ها نیز درمان قطعی ندارند، اما با مدیریت صحیح و پیگیری درمان، می‌توان آن‌ها را به خوبی کنترل کرد و از عوارض جدی پیشگیری کرد.
بهترین درمان پسوریازیس ناخن
بهترین درمانهای پسوریازیس ناخن شامل ترکیبی از روشهای موضعی، مراقبتهای فردی و در موارد شدید، درمانهای سیستمیک است. درمانهای موضعی مانند کرمهای کورتیکواستروئید (مثل کلوبتازول) یا آنالوگهای ویتامین D (مانند کالسیپوتریول) تجویز میشوند. در موارد پیشرفته درمانهای سیستمیک مانند متوترکسات، سیکلوسپورین یا داروهای بیولوژیک (مثل مهارکنندههای TNF-α) ممکن است تجویز شوند.
درمان پسوریازیس ناخن طب سنتی
در طب سنتی نیز رویکردهایی برای درمان و تسکین علائم پسوریازیس ناخن وجود دارد. برخی از گیاهان دارویی و روغن‌های طبیعی مانند آلوئه‌ورا، روغن درخت چای و زردچوبه به دلیل خواص ضدالتهابی و ترمیم‌کننده پوست، ممکن است به صورت موضعی برای کاهش التهاب و بهبود ظاهر ناخنها مورد استفاده قرار گیرند.
پسوریازیس ناخن در کودکان
این بیماری نه تنها بزرگسالان، بلکه کودکان را نیز می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه پسوریازیس در کودکان بیشتر به صورت پوستی تظاهر می‌یابد، اما درگیری ناخنها نیز در این گروه سنی دور از انتظار نیست. علائم این بیماری در کودکان مشابه علائم مشاهده شده در بزرگسالان است و شامل تغییر رنگ ناخن، ایجاد فرورفتگی، ضخیم شدن، جدا شدن ناخن از بستر و سایر نشانه‌هایی است که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرطبیعی در ناخن‌های کودک، به ویژه اگر همراه با علائم پوستی دیگر باشد، مراجعه به پزشک متخصص پوست کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف پسوریازیس ناخن پرداختیم؛ از معرفی ماهیت بیماری و علائم آن گرفته تا علل، روشهای تشخیص و درمانهای موجود. همان‌طور که آموختیم، پسوریازیس ناخن یک بیماری مزمن خودایمنی است که می‌تواند ظاهر و سلامت ناخنها را تحت تاثیر قرار دهد. با وجود نبود درمان قطعی، خبر خوب این است که این بیماری قابل مدیریت است. با مراجعه به پزشک متخصص پوست، دریافت درمان مناسب و رعایت مراقبتهای فردی، می‌توان علائم بیماری را به طور موثری کنترل و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. پس اگر با علائم این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنید، ناامید نشوید و پیگیری درمان را در اولویت قرار دهید. به یاد داشته باشید که بهبود وضعیت ناخنها و داشتن زندگی سالم‌تر و شادتر، دور از دسترس نیست.
سوالات متداول
در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با درمانهای موجود می‌توان علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
بهترین داروها شامل کورتیکواستروئیدهای موضعی (مثل کلوبتازول)، آنالوگهای ویتامین D (کالسیپوتریول) یا داروهای سیستمیک در موارد شدید است. حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.
درمان‌ها شامل داروهای موضعی (استفاده از پماد برای پسوریازیس ناخن)، داروهای سیستمیک (خوراکی یا تزریقی) و درمان خانگی پسوریازیس ناخن است که با نظر پزشک تجویز میشوند.
در مورد پسوریازیس ناخن و کاشت ناخن، باید گفت که انجام کاشت ناخن برای افراد مبتلا به پسوریازیس ناخن توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند باعث آسیب بیشتر به ناخن و تشدید بیماری شود.
بهترین پماد برای درمان پسوریازیس ناخن معمولاً شامل کورتیکواستروئیدهای موضعی (مثل کلوبتازول)، آنالوگهای ویتامین D (مثل کالسیپوتریول) یا رتینوئیدها (مثل تازاروتن) هستند.
برای پسوریازیس ناخن، از کرمهای کورتیکواستروئید یا ویتامین D (تحت نظر پزشک) استفاده کنید، ناخنها را کوتاه و مرطوب نگه دارید. در موارد شدید، به متخصص پوست برای درمانهای پیشرفته مانند فتوتراپی یا داروهای سیستمیک مراجعه کنید.
منابع: clevelandclinic | webmd | healthline
