خواص قارچ چیست و مصرف آن برای چه کسانی مضر است؟

طب سنتی و مدرن خواص قارچ را تایید کرده‌اند و توصیه می‌کنند این ماده غذایی در رژیم غذایی وجود داشته باشد. قارچ سرشار از پروتئین گیاهی، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و می‌تواند بخشی از رژیم غذایی روزانه شما باشد. به نظر می‌سد این ماده غذایی به طور خاص در کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب و عضله‌سازی در بدنسازی می‌تواند موثر باشد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی خواص قارچ خام و پخته می‌پردازیم.

خواص قارچ از نظر طب سنتی

در طب سنتی قارچ طبع سرد و تر دارد، بنابراین اگر سرد مزاج هستید در مصرف این خوراکی باید محتاط باشید یا آن را با خوراکی‌های مصلح مصرف کنید. نمک، پونه، روغن کنجد، روغن زیتون، آویشن،‌ زیره و فلفل سیاه از خوراکی‌های مصلح قارچ به‌شمار می‌روند. مصرف متعادل این غذا می‌تواند با فواید زیر همراه باشد:

• تامین ویتامین‌های گروه B
• تقویت اعصاب و عضلات
• تامین مواد معدنی مهم مانند پتاسیم، کلسیم و منیزیم
• مفید برای پوست و چشم
• تقویت استخوان‌ها

مصرف بیش از حد آن می‌تواند بلغم و سودا را در بدن افزایش دهد. این موضوع نیز ریسک بروز بیماری‌های کبدی و سکته را بیشتر می‌کند. همچنین اگر معده ضعیف، غلظت خون یا فعالیت بدنی کمی دارید، طب سنتی مصرف این خوراکی را به شما پیشنهاد نمی‌کند.

بیشتر بدانید: خواص هویج

خواص قارچ برای کبد چرب

قارچ انواع مختلفی دارد و اگر می‌خواهید برای کمک به درمان و کنترل کبد چرب این ماده خوراکی را در سبد غذایی خود قرار دهید، بهتر است به سراغ قارچ گانودرما (Ganoderma lucidum) بروید. در بسیاری از منابع این قارچ را با نام ری‌شی (Reishi Mushrooms) معرفی می‌کنند. گانودرما به شکل‌های زیر می‌تواند به درمان کبد چرب کمک کند:

• استرس اکسیداتیو عامل کلیدی در آسیب کبد و بیماری کبد چرب است. بدن برای مبارزه با آن به آنتی‌اکسیدان نیاز دارد و قارچ گانودرما سرشار از آنتی‌اکسیدان است.
• التهاب مزمن به پیشرفت بیماری‌های کبدی کمک می‌کند؛ بنابراین مصرف مواد غذایی که دارای اثرات ضد‌التهابی باشند برای کنترل این وضعیت مناسب هستند. قارچ گانودرما ترکیباتی مانند پلی‌ساکاریدها (Polysaccharide) دارد که در کاهش التهاب و محافظت از کبد موثر هستند.
• این قارچ منجر به سم‌زدایی از کبد می‌‌شود و می‌تواند از تجمع چربی در کبد جلوگیری کند.

دقت داشته باشید این قارچ می‌تواند باعث افت فشار خون شود؛ بنابراین اگر مستعد این بیماری هستید قبل از مصرف با پزشک مشورت داشته باشید. همچنین ایمنی مصرف این قارچ برای زنان باردار و شیر‌ده به‌طور کامل تایید نشده است، بنابراین در این زمان از مصرف آن خودداری کنید.

شما می‌توانید سوالات خود را در این زمینه از طریق پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده از پزشکان متخصص تغذیه بپرسید. در صورت نیاز امکان دریافت نوبت اینترنتی برای مراجعه حضوری به مطب پزشک نیز وجود دارد.

خواص قارچ برای مو

قارچ‌ها منبع غنی از ترکیبات مغذی هستند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به سلامت و رشد مو کمک می‌کنند. برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغذیه فولیکول‌های مو: قارچ‌ها سرشار از ویتامین‌های گروه B، ویتامین D و مواد معدنی مانند سلنیوم، روی و مس هستند. این مواد در تغذیه فولیکول‌های مو نقش مهمی دارند.
• تقویت رشد مو: این ماده غذایی دارای بیوتین (Biotin) است. بیوتین در تولید کراتین (پروتئین اصلی مو) نقش مهمی دارد و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
• کاهش شوره و خشکی پوست سر: خاصیت ضدالتهابی قارچ‌ها می‌تواند پوست سر را تسکین دهد و از خشکی و شوره سر جلوگیری کند.

برای اینکه از خواص قارچ برای مو بهره‌مند شوید در ابتدا باید متوجه شوید چه مشکلی دارید و علت اصلی آن چیست. مثلا ریزش ارثی موها را نمی‌توانید با مصرف قارچ درمان کنید. در مرحله بعدی باید نوع قارچ را بشناسید، مثلا قارچ شیتاکه (Shiitake) سرشار از مس است و به حفظ رنگ طبیعی مو و جلوگیری از سفیدی زودرس کمک می‌کند. در حالی که قارچ ری‌شی (Reishi) به دلیل خاصیت ضدالتهابی در بهبود سلامت پوست سر و کاهش ریزش مو موثر است. همچنین خوب است بدانید قارچ مایتاکه (Maitake) غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی است که از فولیکول‌های مو محافظت و رشد آن‌ها را تقویت می‌کند.

بیشتر بدانید: خواص فلفل دلمه

خواص قارچ برای زخم معده

قارچ‌ها به دلیل خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و توانایی تقویت سیستم ایمنی می‌توانند در بهبود و درمان زخم معده موثر باشند. برخی از قارچ‌ها حتی دارای ترکیبات خاصی هستند که به حفاظت از پوشش داخلی معده کمک می‌کنند و روند التیام زخم‌ها را سرعت می‌بخشند.

قارچ‌ یال شیر (Lion’s Mane)، شیتاکه و صدفی (Pleurotus) به طور قابل توجهی در حفظ سلامت روده موثر هستند و میکروبیوتای روده (باکتری‌های مفید در روده) را به خوبی متعادل نگه می‌دارند. به نظر می‌رسد این قارچ‌ها برای درمان یبوست هم کاربرد دارند.

اگرچه مصرف قارچ خام ممکن است مواد مغذی بیشتری داشته باشد اما هضم آن برای افراد مبتلا به زخم معده ممکن است دشوار باشد. به همین دلیل بهتر است آن را به صورت پخته مصرف کنید. در صورت بروز نفخ یا سنگینی معده مصرف قارچ را کاهش دهید و به پزشک مراجعه کنید.

شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوارش از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.

خواص قارچ برای قلب

مطالعات علمی متعددی تایید کرده‌اند که قارچ‌ها به دلیل ترکیبات خاص خود می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی موثر باشند. به‌ویژه تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ‌های دارویی مانند ری‌شی (Reishi)، شیتاکه (Shiitake) و همچنین دکمه‌ای سفید با کاهش کلسترول و تقویت سیستم ایمنی اثرات مثبتی بر سلامت قلب دارند. قارچ‌ها به شکل‌های زیر می‌توانند در پیشگیری و درمان مشکلات قلبی مفید باشند:

• کاهش کلسترول بد (LDL):‌ این ماده غذایی بدون کلسترول و چربی‌های مضر است. همچنین ترکیباتی مانند بتاگلوکان (Beta-glucan) در آن‌ به کاهش سطح کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک می‌کند.
• کنترل فشار خون: قارچ‌ها منبع غنی از پتاسیم هستند. به همین دلیل در تنظیم فشار خون و کاهش اثرات سدیم در بدن نقش مهمی می‌توانند داشته باشند.
• جلوگیری از تجمع پلاک‌ها: این مواد غذایی دارای ترکیباتی هستند که به بهبود جریان خون و جلوگیری از تجمع پلاک‌ها در دیواره عروق کمک می‌کنند.
• کنترل قند خون: دیابت نوع ۲ یکی از عوامل خطر برای بیماری‌های قبلی است. قارچ‌ها با تنظیم قند خون ریسک بروز این بیماری را کاهش می‌دهند.

خواص قارچ در رژیم لاغری

خواص قارچ برای لاغری به دلیل ترکیبات خاص آن و اثرات مفیدی است که روی سوخت‌وساز بدن دارد. این خوراکی به شکل‌های زیر می‌تواند در کاهش وزن موثر باشد:

• قارچ‌ها کالری و چربی بسیار کمی دارند؛ بنابراین گزینه‌ای عالی برای جایگزینی با مواد غذایی پرکالری در رژیم لاغری هستند.
• فیبر موجود در قارچ باعث ایجاد حس سیری طولانی‌مدت در شما می‌شود، به همین دلیل از پرخوری جلوگیری می‌کند.
• قارچ‌ها دارای مواد مغذی مانند ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی هستند که به بهبود عملکرد متابولیسم بدن کمک می‌کنند. این خاصیت می‌تواند در سوزاندن چربی‌ها و مدیریت وزن موثر باشد.

قارچ دکمه‌ای سفید،‌ قارچ شیتاکه،‌ قارچ مایتاکه و قارچ گانودرما می‌توانند برای این منظور انتخاب‌های مناسبی باشند.

برای مصرف، قارچ را بپزید زیرا برخی مواد مغذی قارچ در حالت پخته بهتر جذب بدن می‌شوند. برای کاهش وزن می‌توانید آن را به صورت بخارپز، کبابی یا تفت‌داده شده با روغن کم استفاده کنید.

اگر جزو گروه‌های زیر هستید قارچ را در رژیم غذایی خود قرار ندهید:

• افرادی که به قارچ حساسیت دارند.
• کسانی که مشکلات گوارشی دارند، ممکن است هضم قارچ برایشان مشکل باشد.
• کسانی که داروهای خاص مانند داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند.

فواید قارچ برای زنان

مطالعات علمی بسیاری فواید قارچ برای زنان را تایید کرده‌اند. تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ‌های دارویی مانند ری‌شی و مایتاکه می‌توانند در تنظیم هورمون‌ها، کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی موثر باشند. همچنین ویتامین D موجود در قارچ‌ها برای زنان یائسه و باردار اهمیت زیادی دارد. مهم‌ترین فواید قارچ برای زنان عبارت‌اند از:

• کمک به تعادل هورمونی: برخی قارچ‌های دارویی مانند ریشی (Reishi) و شیتاکه (Shiitake) ترکیباتی دارند که به تنظیم هورمون‌های زنانه کمک می‌کنند. مصرف این قارچ‌ها ممکن است علائم مرتبط با یائسگی مانند گرگرفتگی و اضطراب را کاهش دهند.
• تقویت استخوان‌ها:‌ قارچ‌ها منبع غنی از ویتامین D هستند که برای سلامت استخوان‌ها ضروری است. اگر در دوران یائسگی قرار دارید و در معرض خطر پوکی استخوان هستید، این موضوع می‌تواند برای شما اهمیت داشته باشد.
• کمک به باروری: برخی قارچ‌ها مانند مایتاکه (Maitake) می‌توانند در بهبود سلامت تخمدان‌ها و افزایش شانس باروری موثر باشند.

بیشتر بدانید: خواص پیاز

خواص قارچ در بارداری

قارچ‌ها سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین D، سلنیوم و پتاسیم هستند که برای رشد جنین و سلامت مادر ضروری‌‌اند. همچنین این ماده غذایی با تقویت سیستم ایمنی بدن، مادر باردار را در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند.

با این حال نوع قارچ و میزان مصرف آن در این دوران اهمیت بسیار زیادی دارد. همچنین باید بدانید هضم این ماده غذایی در دوران بارداری سنگین است و می‌تواند شما را با مشکلات گوارشی مواجه کند. بنابراین برای مصرف قارچ در دوران بارداری نکات مهم زیر را به یاد داشته باشید:

• فقط و فقط به سراغ قارچ‌های خوراکی بروید.
• قارچ را به خوبی بشویید و مطمئن شوید آلودگی ندارد.
• این ماده غذایی را به صورت پخته مصرف کنید.
• در مصرف آن زیاده‌روی نکنید.

فواید قارچ برای مردان

مطالعات علمی در مورد قارچ‌های دارویی مانند سرچماقی ( Cordyceps، کوردیسپس) و ری‌شی نشان داده‌اند که آن‌ها در حفظ سلامتی مردان در جنبه‌های مختلف موثر هستند. از مهم‌ترین خواص قارچ برای مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهبود عملکرد فیزیکی
• تقویت سیستم ایمنی
• تنظیم هورمون‌ها
• بهبود عملکرد جنسی
• افزایش کیفیت و مقدار اسپرم

همچنین پژوهش‌ها در مورد خاصیت ضدسرطانی قارچ‌ها نشان داده‌اند که مصرف آن‌ها می‌تواند در پیشگیری از سرطان پروستات نقش داشته باشد.

بیشتر بدانید: خواص گوجه فرنگی

خواص قارچ برای کودکان

فواید انواع قارچ برای کودکان را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

نوع قارچ	مزایا	کاربرد مهم
قارچ دکمه‌ای سفید	– منبع ویتامین D و پتاسیم – خاصیت آنتی‌اکسیدانی	مناسب کودکانی که به تقویت استخوان‌ها نیاز دارند.
قارچ شیتاکه	تقویت سیستم ایمنی	برای کودکانی که به تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت‌ها نیاز دارند.
قارچ مایتاکه	– تنظیم قند خون – بهبود متابولیسم	مناسب برای کودکانی که مشکلات گوارشی یا متابولیکی دارند.
قارچ صدفی	سرشار از ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی	به افزایش انرژی و سلامت عمومی کودکان کمک می‌کند.

فواید قارچ همراه با مواد غذایی دیگر

قارچ به صورت ترکیبی با سایر غذاها نیز مصرف می‌شود. در این میان ۲ ترکیب زیر بیش از بقیه رایج هستند که در ادامه به معرفی و بررسی خواص آن‌ها می‌پردازیم.

خواص قارچ با تخم مرغ

فواید این غذا عبارت‌اند از:

• منبع عالی پروتئین: تخم مرغ منبع غنی از پروتئین‌های با کیفیت است و قارچ نیز مقداری پروتئین دارد. ترکیب این دو می‌تواند نیاز بدن به پروتئین را تامین کند.
• تقویت استخوان‌ها: ترکیب تخم‌مرغ و قارچ باعث می‌شود که ویتامین D موجود در تخم‌مرغ بهتر جذب بدن شود و سلامت استخوان‌ها را تقویت کند.
• حفظ سلامت مغز: تخم‌مرغ دارای کولین (Colleen) است که برای عملکرد مغز و حافظه ضروری است. قارچ‌ها نیز دارای ویتامین‌های گروه B هستند که نقش مهمی در سلامت مغز دارند.
• کمک به کنترل وزن: این ترکیب غذایی پروتئین بالا و کالری نسبتا کمی دارد که می‌تواند احساس سیری طولانی‌تری در شما ایجاد کند.

این ترکیب برای وعده‌های صبحانه یا ناهار بسیار مناسب است.

خواص لوبیا با قارچ

ترکیب قارچ و لوبیا یک انتخاب سالم و مغذی است که به شکل‌های مختلف نیازهای تغذیه‌ای بدن‌تان را تامین می‌کند:

• منبع غنی پروتئین گیاهی: لوبیا پروتئین گیاهی دارد و قارچ‌ها نیز خالی از پروتئین نیستند. اگر به دنبال افزایش مصرف پروتئین از منابع گیاهی هستید، این غذا می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
• تقویت سیستم گوارش: هر دو ماده غذایی دارای مقدار زیادی فیبر هستند که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش، پیشگیری از یبوست و حفظ سلامت روده‌ها کمک می‌کند.
• کمک به کنترل وزن: این ترکیب، کالری نسبتا کمی دارد و به دلیل داشتن پروتئین و فیبر بالا، احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد می‌کند که می‌تواند به کنترل اشتها و وزن کمک کند.
• سلامت قلب: ترکیب لوبیا و قارچ می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) کمک کند. فیبر موجود در لوبیا و آنتی‌اکسیدان‌های قارچ به بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند.

این ترکیب می‌تواند برای هر سه وعده غذایی مفید باشد.

بیشتر بدانید: خواص لوبیا چیتی

مقایسه خواص قارچ خام با قارچ پخته

شاید در قارچ خام برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین C بیشتر باشد اما به‌طور کلی قارچ پخته نسبت به خام گزینه بهتری است. پخت قارچ باعث از بین رفتن موادی مثل کیتین (chitin) می‌شود که هضم آن را دشوار می‌کنند. همچنین برخی سموم و آلودگی‌ها با پختن قارچ از بین می‌روند و آن را ایمن‌تر می‌کنند.

مصرف قارچ برای چه کسانی مضر است؟

قارچ با همه مزایایی که دارد، می‌تواند برای برخی افراد مضر باشد از جمله:

• افرادی که حساسیت غذایی دارند: قارچ در برخی افراد باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند مانند خارش، کهیر، تورم یا حتی مشکلات تنفسی می‌شود.
• کسانی که مشکلات گوارشی دارند: این ماده غذایی دارای فیبرهای غیرقابل هضم است. اگر به بیماری‌هایی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا زخم معده مبتلا باشید، این فیبرها شرایط را بدتر می‌کنند.
• کودکان زیر پنج سال: دستگاه گوارش کودکان در این سنین هنوز به‌طور کامل رشد نکرده است و احتمال بروز ناراحتی‌های گوارشی وجود دارد.
• افرادی که با بیماری‌های کبدی یا کلیوی درگیر هستند:‌ برخی از ترکیبات قارچ می‌توانند برای کبد و کلیه سنگین باشند. این موضوع برای افرادی که با بیماری‌های مزمن در این ارگان‌ها درگیر هستند، بسیار مهم است.
• کسانی که به اختلالات خودایمنی مبتلا هستند: قارچ‌ها ترکیباتی دارند که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود. این موضوع می‌تواند علائم این بیماران را تشدید کند.

خواص قارچ در چند خط

قارچ با کالری کم و مواد مغذی فراوان می‌تواند غذایی ایده‌آل برای هر کسی باشد. مصرف آن به صورت کبابی، پخته یا همراه با مواد غذایی دیگر به خوبی می‌تواند انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن شما را فراهم کند. با این حال، برخی افراد به دلیل داشتن حساسیت غذایی، مشکلات گوارشی یا شرایط خاص مانند بارداری در مصرف آن محدودیت دارند.

سوالات رایج

منبع: hifasdaterra | medicalnewstoday | naturesrise | realmushrooms