اسپری مومتازون یکی از داروهای استروئیدی است که به طور گسترده در درمان مشکلات التهابی و آلرژیک بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با کاهش التهاب و سرکوب واکنش‌های ایمنی بدن به کاهش علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و انسداد بینی در افراد مبتلا به رینیت آلرژی کمک می‌کند. همچنین این اسپری در درمان پولیپ بینی موثر است. با وجود اثربخشی بالا، این دارو باید حتما تحت نظر پزشک استفاده کنید تا از عوارض جانبی احتمالی و تاثیرات نامطلوب در بلندمدت جلوگیری شود.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با موارد مصرف، عوارض احتمالی و تداخل دارویی اسپری مومتازون بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا
اسپری مومتازون چیست؟
اسپری مومتازون Mometasone Spray با نام تجاری نازونکس یک اسپری استروئیدی برای کاهش التهاب و تسکین علائم رینیت آلرژی است. پزشک معمولا اسپری مومتازون ۵ درصد را برای آبریزش بینی، خارش و عطسه ناشی از آلرژی بینی تجویز می‌کند. در حال حاضر، این اسپری انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر هستند:
- اسپری مومتازون برای بینی: این نوع اسپری برای درمان رینیت آلرژی و پلیپ بینی استفاده می‌شود و می‌تواند با کاهش التهاب مخاط بینی، علائمی مانند آبریزش، انسداد و خارش بینی را بهبود ببخشد.
- اسپری مومتازون دهانی: این نوع اسپری برای درمان التهابات و آفت‌های دهانی استفاده می‌شود. همچنین، ممکن است پزشک آن را برای درمان التهاب مزمن حنجره و آسم تجویز کند.
- اسپری مومتازون موضعی: در برخی مواقع، فرم موضعی این اسپری برای درمان مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس تجویز می‌شود که در درمان خارش یا التهاب پوست موثر است.
مکانیسم اثر اسپری مومتازون
مکانیسم این اسپری بر اساس فعالیت ضد التهابی عمل می‌کند. مومتازون یک استروئید قوی است که با مهار تولید و آزادسازی مواد مانند هیستامین و پروستاگلاندین‌ها مانع از ایجاد التهاب می‌شود. این دارو پس از نفوذ به سلول‌های هدف به گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئید اتصال پیدا می‌کند و مانع از تولید واسطه‌های التهابی می‌شود. همچنین، اسپری مومتازون از حرکت سلول‌های التهابی به محل التهاب جلوگیری می‌کند که نتیجه آن، کاهش تورم، قرمزی و تحریک بینی است.
بیشتر بدانید: اسپری سالبوتامول
اسپری مومتازون برای چیست؟
مهم‌ترین کاربرد اسپری نازونکس، درمان و کاهش علائم آلرژی بینی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و انسداد بینی است. همچنین، مومتازون می‌تواند به بهبود مشکلات ناشی از پولیپ بینی کمک کند. به طور کلی، می‌توان کاربرد این اسپری را شامل موارد زیر دانست:
۱- اسپری مومتازون برای آبریزش بینی
این دارو با کاهش التهاب مخاط بینی و تولید موادی که باعث تحریک بینی می‌شوند، در بهبود آبریزش بینی موثر است. اغلب متخصصان، استفاده از این اسپری را برای کنترل علائم آلرژی بینی فصلی یا دائمی توصیه می‌کنند.
۲- اسپری مومتازون برای لوزه
این اسپری به طور مستقیم برای درمان التهاب لوزه‌ها توصیه نمی‌شود. چرا که التهاب لوزه به دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی به وجود می‌آید و درمان آن معمولا شامل مصرف آنتی‌بیوتیک است. با این حال، اگر التهاب لوزه به دلیل آلرژی مزمن یا رینیت آلرژی ایجاد شده باشد، استفاده از اسپری مومتازون می‌تواند به کاهش علائم مرتبط با آلرژی کمک کند.
۳- اسپری مومتازون برای عفونت گوش
در صورت عدم درمان رینیت آلرژی، این عارضه، مخصوصا در کودکان می‌تواند منجر به عفونت گوش میانی شود. در چنین شرایطی، استفاده از اسپری مومتازون برای گوش و کاهش التهاب ناشی از علائم آلرژی آن مناسب است. این اسپری‌های استروئیدی به طور غیر مستقیم به کاهش شدت عفونت گوش که بر اثر رینیت آلرژی ایجاد شده‌اند، کمک می‌کنند.
بیشتر بدانید: شربت دیفن هیدرامین
روش استفاده از اسپری مومتازون
برای استفاده از اسپری نازونکس ابتدا با یک دست مجرای بینی را بگیرید، سپس اسپری را در مجرای دیگر وارد کنید و فشار دهید. در همین حین، برای استعمال بهتر به طور منظم و مداوم نفس بکشید. پس از اسپری کردن دارو در یک بینی، با دست مجرای دیگر را بگیرید و عمل اسپری کردن را تکرار کنید. پس از اتمام فرآیند اسپری، سر آن را با دستمال تمیزی پاک کنید و درب بطری اسپری را محکم ببندید.
این اسپری بینی توسط پزشک تجویز می‌شود؛ بنابراین به مقدار و دوز تجویزی آن توجه کنید. دیگر نکات مهم حین استفاده از اسپری نازونکس شامل موارد زیر هستند:
- پس از اتمام فرآیند اسپری کردن، دست خود را به خوبی با آب و صابون بشویید. (مگر اینکه اسپری برای درمان پوست دست تجویز شده باشد.)
- اگر به طور اتفاقی مقداری از دارو به داخل چشم اسپری شد، آن را به خوبی شستشو دهید و در صورت مشاهده عوارض جانبی مانند قرمزی، تورم و تاری دید حتما به پزشک مراجعه کنید.
- افزایش خودسرانه دوز دارو نه تنها اثربخشی بیشتری ندارد؛ بلکه می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی شود.
نحوه مصرف اسپری مومتازون برای نوزادان و کودکان
استفاده از اسپری مومتازون در کودکان و نوزادان باید دقیقا بر اساس دستورالعمل پزشک انجام شود. چرا که این دارو یک استروئید قوی است و استفاده نادرست یا بیش از حد از آن می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی جدی شود. پزشکان معمولا حدود یک پاف یا ۱۰۰ میکروگرم از این اسپری را برای رینیت آلرژی کودکان بالای ۲ سال تجویز می‌کنند. اسپری بینی مومتازون برای نوزادان و کودکان زیر ۲ سال (مگر در شرایط خاص و با دوز بسیار کم) تجویز نمی‌شود. در صورت تجویز، باید هنگام اسپری کردن دارو دقت زیادی داشته باشید، زیرا استفاده بیش از حد آن باعث بروز عوارض جانبی جدی در رشد و سلامت نوزادان می‌شود.
بیشتر بدانید: قرص لوراتادین
موارد احتیاط و منع مصرف اسپری نازونکس
این اسپری در صورت وجود شرایط یا بیماری‌های زیر باید با احتیاط استفاده شود و ممکن است منع مصرف داشته باشد:
- اتمام تاریخ انقضای اسپری
- حساسیت به ترکیبات مومتازون و سایر داروهای مشابه
- در صورت داشتن سابقه بیماری‌هایی مانند گردش خون ضعیف، دیابت و ضعف سیستم ایمنی
- اختلالات کبدی و ریوی
- مشکلات تنفسی
- عفونت پوستی
- مشکلات قلبی
بیشتر بدانید: شربت سودوافدرین
استفاده از اسپری مومتازون در بارداری و شیردهی
مومتازون در دسته داروهای گروه C قرار دارد. بدین معنی که مطالعات انسانی کافی در مورد اثرگذاری آن در دوران بارداری انجام نشده و مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند در دوزهای بالا اثرات مضری بر جنین داشته باشد. بنابراین، اگر حامله هستید یا قصد بارداری دارید، قبل از مصرف اسپری نازونکس حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
در حال حاضر، اطلاعات کافی در مورد اثرگذاری اسپری مومتازون در شیردهی هم وجود ندارد. برخی متخصصان معتقدند، به دلیل قدرت موضعی دارو و عدم جذب سیستمیک قابل توجه از طریق بینی، انتظار نمی‌رود که ترکیبات مومتازون وارد شیر مادر شوند. اگر در دوران شیردهی هستید، بهتر است قبل از استفاده از این اسپری حتما با پزشک مشورت کنید تا از ایمنی و مقدار دوز مجاز آن مطمئن شوید.
بیشتر بدانید: قرص مونته لوکاست
عوارض اسپری مومتازون
برخی افراد به دلیلی حساسیت بدنی بالا پس از استفاده از این اسپری، عوارض جانبی خفیفی را تجربه می‌کنند. در اغلب موارد، عوارض جانبی ناشی از این دارو پس از مدت کوتاهی خودبه‌خود برطرف می‌شوند.
عوارض خفیف نازونکس
اگر عوارضی که در ادامه عنوان می‌کنیم بیش از چند روز ادامه داشتند یا شدیدتر شدند، حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- سردرد
- گلودرد
- سوزش بینی
- خونریزی از بینی
- احساس خارش و التهاب در بینی
- سرفه
- عفونت ویروسی
بیشتر بدانید: قرص فکسوفنادین
عوارض جدی نازونکس
علائمی مانند تنگی نفس، غش کردن، از دست دادن چشایی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، نازک شدن و تغییر رنگ پوست، آکنه، تاری دید، برجستگی‌های قرمز کوچک روی پوست (فولیکولیت) از عوارض جدی اسپری نازونکس هستند که در صورت مشاهده هر یک باید استفاده از دارو را سریعا قطع کنید و بیمار را به اورژانس بیمارستان برسانید.
فرق اسپری مومتازون با سدیم کلراید
اسپری مومتازون و سدیم کلراید، هر ۲ برای مشکلات تنفسی و بینی استفاده می‌شوند، اما از نظر ترکیب، مکانیسم اثر و کاربرد تفاوت‌های کلیدی دارند. در جدول زیر به مقایسه این ۲ اسپری بینی می‌پردازیم:
| تفاوت‌ها | اسپری مومتازون | اسپری سدیم کلراید |
| ترکیب دارویی | یک استروئید قوی است که به عنوان ضد التهاب عمل می‌کند. | یک محلول نمکی بدون داروی فعال است که شامل سدیم کلراید و آب می‌شود. |
| مکانیسم اثر | به طور مستقیم بر کاهش التهاب و واکنش‌های آلرژیک در بافت بینی اثر می‌گذارد و تولید مواد شیمیایی التهاب‌زا را مهار می‌کند. | اثر دارویی فعال ندارد، اما با مرطوب کردن مخاط بینی به پاکسازی ترشحات، ذرات آلرژن، گردوغبار درون بینی و رفع خشکی آن کمک می‌کند. |
| کاربرد | برای درمان رینیت آلرژی، پولیپ بینی و التهاب مزمن بینی استفاده می‌شود و در کاهش علائمی مانند عطسه، خارش و آبریزش بینی موثر است. | برای شستشوی بینی در مواقع گرفتگی یا خشکی بینی استفاده می‌شود و در کاهش علائم سینوزیت موثر است. |
تداخل دارویی اسپری نازونکس
استفاده همزمان این اسپری با برخی داروها ممکن است باعث تداخل دارویی شود و عملکرد آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین تداخل دارویی می‌تواند منجر به افزایش احتمال عوارض جانبی شود. از همین‌رو، بهتر است قبل از استفاده از این اسپری، لیست کامل داروهای تجویزی و غیر تجویزی (مکمل‌های گیاهی) خود را در اختیار پزشک معالج خود قرار دهید.
بیشتر بدانید: قرص نئوتادین
راهنمای مراجعه به پزشک
اسپری مومتازون با نام تجاری نازونکس یکی از داروهای موثر در بهبود و کنترل علائم رینیت آلرژی و پولیپ بینی است. این اسپری یک استروئید قوی به‌شمار می‌آید؛ از همین‌رو باید آن را کاملا بر اساس دستورالعمل پزشک استفاده کنید تا احتمال بروز عوارض جانبی کاهش یابند.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را به طور کامل با موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی این اسپری بینی آشنا کردیم. اگر سوالات بیشتری درباره روش استفاده از آن دارید، می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر آلرژی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر آلرژی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این اسپری یک استروئید قوی است که برای کاهش التهاب و تسکین علائم رینیت آلرژی مانند عطسه، خارش، قرمزی و آبریزش بینی استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند به درمان پولیپ بینی کمک کند.
بله. این اسپری یک داروی استروئیدی قوی است که تحت عنوان کورتون شناخته می‌شود.
این اسپری نوعی استروئید است و در صورت عدم مصرف صحیح می‌تواند باعث بروز عوارضی همچون سردرد، عفونت ویروسی، گلودرد، افزایش سوزش یا خارش بینی، از دست دادن چشایی و مشکل تنفسی شود.
منابع: webmd | medlineplus
