میلیا چیست؟ انواع، پیشگیری و بهترین درمان کیست میلیوم

میلیا (Milia) که با نام‌های جوش دانه مرواریدی و کیست میلیوم نیز شناخته می‌شود، یک بیماری شایع پوستی است که باعث ایجاد برآمدگی‌های سفید و کوچک (کیست) در زیر سطح پوست می‌شود. اگرچه آمار دقیقی از شیوع این بیماری در سطح جهانی در دسترس نیست؛ اما این وضعیت در میان نوزادان، کودکان و بزرگسالان در کشورهای مختلف گزارش شده است.

به‌عنوان مثال، در ایالات متحده، حدود ۴۰٪ تا ۵۰٪ از نوزادان تازه متولد‌شده به این بیماری مبتلا هستند. با این حال، شیوع این بیماری در سایر مناطق جهان ممکن است متفاوت باشد و تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و مراقبت‌های بهداشتی قرار گیرد. به‌طور کلی، این بیماری یک وضعیت بی‌خطر است و معمولا بدون نیاز به درمان خاصی خودبه‌خود از بین می‌رود.​ در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی علت بروز دانه‌های میلیا و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.

علت بروز میلیا در پوست چیست؟

میلیوم‌ها کیست‌های کوچک، سفید یا مایل به زردی هستند و معمولا زمانی شکل می‌گیرند که کراتین، پروتئینی که در پوست، مو و ناخن‌ها وجود دارد، زیر سطح پوست به دام بیفتد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز این عارضه شوند که عبارت‌اند از:

• آسیب پوستی: ترمیم پوست پس از بروز صدماتی مانند سوختگی، بثورات (راش) یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب می‌تواند منجر به ایجاد میلیوم شود.
• استفاده از محصولات مراقبت پوستی سنگین: استفاده از کرم‌های غلیظ یا محصولات روغنی ممکن است منافذ پوست را مسدود کرده و احتمال ایجاد میلیوم را افزایش دهد.
• استفاده طولانی‌مدت از داروهای استروئیدی: استفاده مداوم از استروئیدهای موضعی با ایجاد میلیوم مرتبط است.
• عوامل ژنتیکی و بیماری‌های خودایمنی: برخی اختلالات ژنتیکی و بیماری‌های خودایمنی ممکن است افراد را مستعد ابتلا به میلیوم کنند.
• پیری: با افزایش سن و کاهش روند طبیعی لایه‌برداری پوست، سلول‌های مرده ممکن است روی هم انباشته شده و باعث ایجاد میلیوم شوند.
• سایر بیماری‌های پوستی: شرایطی مانند شوره سر، روزاسه (Rosacea) یا اگزما می‌توانند خطر ابتلا به میلیوم را افزایش دهند.

انواع میلیا کدام‌اند؟

این برآمدگی‌های سفید و کوچک انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از:

۱. میلیای اولیه (Primary Milia)

میلیوم‌های اولیه، کیست‌های کوچکی هستند که معمولا روی پلک‌ها، پیشانی یا گونه‌ها ظاهر می‌شوند و هم در کودکان و هم در بزرگسالان شایع هستند. ویژگی‌های این نوع کیست‌های اپیدرمی سطحی را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

میلیا دور چشم	به‌دلیل نازک بودن پوست اطراف چشم، کراتین و سلول‌های مرده زیر سطح پوست گیر کرده و باعث تشکیل این نوع کیست می‌شوند.
میلیا زیر چشم	تجمع کراتین در زیر پوست نازک و حساس زیر چشم، باعث بروز میلیوم می‌شود که به‌طور طبیعی رخ می‌دهد.
میلیا بالای چشم	ناحیه بالای پلک پوست بسیار نازک و حساسی دارد و تجمع کراتین زیر سطح این پوست باعث ایجاد میلیوم‌ها می‌شود.
میلیا در کودکان	رشد بافت پوستی و عدم ریزش طبیعی سلول‌های قدیمی می‌تواند موجب بروز میلیوم در کودکان شود.
میلیا در پیشانی	تجمع کراتین در منافذ پوست پیشانی که نازک‌تر از سایر نواحی صورت است، می‌تواند باعث بروز میلیوم شود.

۲. میلیای ثانویه (Secondary Milia) یا تروماتیک

این نوع میلیوم پس از آسیب به پوست مانند سوختگی، بثورات، تاول، قرارگرفتن در معرض آفتاب ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند به‌عنوان واکنشی به استفاده از کرم، پمادهای سنگین پوستی و مصرف داروهای استروئیدی موضعی بروز پیدا کند. به یاد داشته باشید که اگر میلیوم در نواحی حساس چشم یا پیشانی پس از آسیب به پوست ایجاد شود، این نوع کیست جزو میلیوم‌های ثانویه به شمار می‌رود.

بدین‌ترتیب، برای تشخیص دقیق نوع میلیوم‌ها و انتخاب درمان مناسب، توصیه می‌شود که به متخصص پوست مراجعه کنید. شایع‌ترین میلیوم‌های ثانویه عبارت‌اند از:

• میلیا بعد از لیزر: این نوع میلیوم به‌دلیل آسیب‌های سطحی پوست ناشی از درمان‌های لیزری مثل لیزر CO2 یا فرکشنال ایجاد می‌شود. این نوع کیست‌ها معمولا با گذشت زمان و ترمیم پوست خودبه‌خود برطرف می‌شود؛ ولی در صورت باقی ماندن نیاز به درمان پزشکی دارند.
• میلیا در ناحیه تناسلی: این نوع میلیوم به‌دلیل آسیب‌های پوستی مانند تراشیدن این ناحیه، تحریکات ناشی از لباس‌های تنگ یا استفاده از محصولات پوستی سنگین ایجاد می‌شود.

بیشتر بدانید: زگیل دست

۳. میلیا در نوزادان (Neonatal Milia)

این نوع کیست‌ها اغلب در اطراف یا روی بینی نوزادان دیده شده و با نام جوش‌های نوزادی یا جوش شیرخوارگی نیز شناخته می‌شوند.

۴. میلیای جوانی (Juvenile Milia)

این نوع میلیوم کیست‌هایی هستند که به‌عنوان نشانه‌ای از یک بیماری ارثی ظاهر می‌شوند. ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند یا بعدها ظاهر شوند.

۵. میلیا ان پلاک (Milia En Plaque)

این نوع نادر از میلیوم اغلب زنان بین ۴۰ تا ۶۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به‌دلیل گسترش میلیوم‌های ثانویه ایجاد می‌شود. در این حالت، میلیوم‌ها به‌صورت گروهی روی یک ناحیه برجسته از پوست مانند پشت گوش، روی پلک، گونه یا فک تشکیل می‌شوند.

۶. میلیای فورانی متعدد (Multiple Eruptive Milia)

این وضعیت نادر باعث ایجاد دسته‌هایی از کیست‌ها طی چند هفته تا چند ماه شده که بیشتر در صورت، بازوها، شانه‌ها و قسمت فوقانی شکم ظاهر می‌شوند. این کیست‌ها ممکن است همراه با خارش باشند.

بیشتر بدانید: درمان جوش زیر پوستی

تفاوت میلیوم‌ها با سایر عارضه‌های پوستی

همان‌طور که اشاره شد، میلیوم‌ها کیست‌های کوچک و سفید‌رنگی هستند و زمانی ایجاد می‌شوند که کراتین (یک نوع پروتئین) در زیر سطح پوست گیر می‌افتد. تفاوت میلیوم‌ها با سایر عارضه‌های پوستی عبارت‌اند از:

۱. فرق میلیا با زگیل

زگیل‌ها عارضه‌های سفت پوستی هستند که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. آن‌ها مسری‌اند و از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شوند. در مقابل، میلیوم‌ها کیست‌هایی خوش‌خیم و پر از کراتین هستند که منشا ویروسی ندارند؛ بنابراین مسری نیستند. زگیل‌ها ممکن است در هر جای بدن ظاهر شوند؛ اما میلیوم‌ها عمدتا روی صورت دیده می‌شود.

۲. فرق میلیا و سیرنگوما (Syringoma)

سیرنگوما تومورهای خوش‌خیم ناشی از غدد عرق هستند که به‌صورت برجستگی‌های کوچک به رنگ پوست یا مایل به زرد ظاهر شده و معمولا در اطراف چشم‌ها یا استخوان‌های گونه دیده می‌شوند. برخلاف ظاهر سفید و یکنواخت میلیوم‌ها، سیرنگوما معمولا بزرگ‌تر، زردرنگ‌تر و شکل نامنظم‌تری دارند.

۳. فرق میلیا با جوش زیر پوستی

کومدون‌های بسته که به نام جوش‌های زیر‌پوستی یا وایت‌هد نیز شناخته می‌شوند، نوعی آکنه هستند و زمانی رخ می‌دهند که منافذ پوست با چربی، سلول‌های مرده و آلودگی بسته شود. این جوش‌ها معمولا نرم بوده و ممکن است ملتهب شوند.

در مقابل، میلیا کیست‌هایی سفت و سفید هستند که در منافذ ایجاد نشده و باعث التهاب نمی‌شوند. در حالی که جوش‌های زیر‌پوستی معمولا با روتین‌های مراقبت پوستی مناسب قابل درمان هستند، میلیوم‌ها اغلب نیاز به تخلیه توسط متخصص پوست دارند.

بیشتر بدانید: زگیل پوستی چیست؟

پیشگیری از میلیا

اگرچه میلیوم‌ها از جمله عارضه‌های پوستی بی‌ضرر به شمار می‌روند؛ اما بسیاری از افراد به‌دنبال راه‌هایی برای پیشگیری از ایجاد آن‌ها هستند. در ادامه با چند راهکار موثر برای جلوگیری از میلیا آشنا خواهید شد:

• لایه‌برداری منظم: لایه‌برداری ملایم پوست ۲ تا سه بار در هفته می‌تواند به حذف سلول‌های مرده و جلوگیری از تجمع کراتین کمک کند. محصولات حاوی اسید سالیسیلیک یا اسید گلیکولیک گزینه‌های موثری برای این کار هستند. 
• محافظت مناسب در برابر آفتاب: استفاده روزانه از ضدآفتاب با طیف گسترده و SPF حداقل ۳۰ به محافظت از پوست کمک می‌کند.
• اجتناب از محصولات سنگین مراقبت از پوست: کرم‌ها و پمادهای غلیظ ممکن است منافذ پوست را مسدود کرده و از لایه‌برداری طبیعی جلوگیری کنند. بهتر است از مرطوب‌کننده‌ها و لوازم آرایشی سبک و غیر کومدوژنیک (Non-Comedogenic) استفاده کنید.
• استفاده از رتینول برای میلیا: رتینوئیدهای موضعی که از ویتامین A مشتق می‌شوند، می‌توانند به گردش سلولی پوست کمک کرده و از تشکیل میلیوم‌ها جلوگیری کنند. با این حال، این درمان‌ باید تحت نظر متخصص پوست استفاده شوند.
• ثبات در روتین مراقبت از پوست: استفاده منظم از محصولات ملایم و با فرمول مناسب اهمیت زیادی در سالم ماندن پوست دارد.

بهترین درمان میلیا

برای درمان قطعی میلیا توصیه می‌کنیم با مشورت متخصص پوست از یکی از روش‌های زیر استفاده کنید:

۱. تخلیه دستی

متخصص پوست با استفاده از یک سوزن یا تیغ استریل، یک سوراخ کوچک روی میلیا ایجاد کرده و محتوای کراتینی آن را خارج می‌کند. این روش باید فقط توسط فرد متخصص انجام شود تا خطر عفونت یا ایجاد جای زخم به حداقل برسد.

۲. رتینوئیدهای موضعی و کرم برای میلیا دور چشم

محصولات بدون نسخه حاوی رتینوئیدها مثل ژل آداپالن (Adapalene Gel) یا رتینوئیدهای قوی‌تر تجویزی مانند ترتینوئین (Tretinoin) می‌توانند باعث افزایش نوسازی سلولی شوند و از ایجاد میلیوم جلوگیری کنند. همچنین بهتر است پماد برای میلیا دور چشم حاوی رتینول (Retinol) یا بکو‌چیول (Bakuchiol) باشد تا به لایه‌برداری ملایم و نوسازی سلولی پوست اطراف چشم کمک کند.

۳. لایه‌برداری شیمیایی

استفاده از اسید گلیکولیک یا اسید سالیسیلیک برای لایه‌برداری پوست به حذف میلیوم‌های موجود و جلوگیری از ایجاد کیست‌های جدید کمک می‌کند.

۴. کرایوتراپی (سرما‌درمانی)

در این روش میلیوم‌ها با نیتروژن مایع منجمد می‌شوند که باعث می‌شود با روند ترمیم پوست از بین برود.

بیشتر بدانید: زگیل کف پا

۵. لیزر‌درمانی

در مواردی که روش‌های دیگر موثر نباشند، می‌توان از لیزر برای هدف‌گیری و حذف دقیق میلیوم‌ها استفاده کرد.

۶. دارو برای میلیا

در موارد خاصی مانند میلیا‌ ان‌ پلاک، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی همچون مینوسیکلین (Minocycline) برای فرد تجویز شود. البته این روش بیشتر برای نوع خاص و نادر میلیوم استفاده می‌شود.

۷. درمان خانگی میلیا دور چشم

درمان‌های خانگی این بیماری بیشتر بر لایه‌برداری ملایم و حفظ بهداشت مناسب پوست تمرکز دارند. استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به نرم‌شدن پوست کمک کرده و فرآیند تخلیه طبیعی میلیوم‌ها را تسهیل کند. همچنین لایه‌برداری ملایم با استفاده از محصولات حاوی ترکیباتی مانند اسید سالیسیلیک، به حذف سلول‌های مرده و پیشگیری از تشکیل این کیست‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه توصیه می‌شود از محصولات غیر کومدوژنیک و سبک استفاده کنید.

بیشتر بدانید: عوارض برداشتن خال صورت

کارهایی که برای درمان میلیا نباید انجام دهید

در صورت ابتلا به این عارضه پوستی از انجام روش‌های زیر برای درمان خودداری کنید:

۱. تخلیه میلیا با سوزن در خانه

تخلیه میلیوم‌ها در خانه با سوزن به‌شدت منع می‌شود. این کار می‌تواند منجر به عفونت، زخم و آسیب پوستی شود. انجام این کار توسط متخصص پوست بسیار ایمن‌تر و موثرتر است.

۲. صابون برای میلیا

اگرچه برخی صابون‌ها ادعا می‌کنند که در درمان میلیوم‌ها موثرند؛ اما شواهد علمی قوی برای این ادعا وجود ندارد. در مقابل، شوینده‌های ملایم حاوی اسید سالیسیلیک یا اسید گلیکولیک در پیشگیری از بروز میلیوم‌ها موثرتر هستند.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی علت بروز میلیا و روش‌های درمان آن پرداختیم. همان‌طور که اشاره شد، این عارضه یک بیماری پوستی شایع است که در اثر تجمع کراتین در زیر پوست ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا بی‌خطر بوده و به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد؛ اما در برخی موارد نیاز به درمان دارد.

تخلیه دستی، استفاده از رتینوئیدها، لایه‌برداری شیمیایی، کرایوتراپی و لیزر از جمله روش‌های موثر برای درمان این عارضه هستند. همچنین پیشگیری از ابتلا به میلیوم با لایه‌برداری منظم، استفاده از ضدآفتاب و محصولات غیر کومدوژنیک امکان‌پذیر است.

با توجه به حساسیت درمان این بیماری و نیاز به تشخیص دقیق، توصیه می‌شود که برای درمان موثر و ایمن به متخصص پوست مراجعه کنید تا از روش‌های درمانی مناسب برای شما استفاده شده و از بروز عوارض جلوگیری شود. شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: clevelandclinic | webmd