علائم پریودی + نکات مهمی که دختران باید بدانند

از چند روز قبل از شروع قاعدگی ممکن است علائمی را تجربه کنید که به شما می‌گویند زمان پریود شدن نزدیک است. این علائم که به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) معروف هستند، می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و حتی در بعضی موارد زندگی روزمره شما را مختل کنند. این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی علائم پریودی اختصاص دارد. اگر می‌خواهید درباره این موضوع اطلاعات بیشتری داشته باشید، تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.

قاعدگی یا پریود چیست؟

قاعدگی به یک نوع خونریزی ماهیانه گفته می‌شود که در اثر ریزش دیواره داخلی رحم (اندومتر) اتفاق می‌افتد. این خونریزی معمولا سه تا هفت روز طول می‌کشد و به طور میانگین در یک چرخه ۲۸ روزه تکرار می‌شود. ذکر نکته ضروری است که زنان برای جمع‌آوری خون پریود از وسایل بهداشتی مختلف از جمله تامپون، کاپ قاعدگی یا نوار بهداشتی استفاده می‌کنند.

اگر برای اولین بار است پریود می‌شوید، توصیه می‌کنیم مقاله «دیر شدن عادت ماهانه تا چند روز طبیعی است» و «چه زمانی قاعدگی نامنظم خطرناک می شود» را بخوانید. این مقالات به شما کمک می‌کنند دوران قاعدگی و مشکلات آن را بهتر درک کنید.

علائم پریودی

علائم سندرم پیش از قاعدگی معمولا چند روز پس از خونریزی از بین می‌رود. در ادامه به شایع‌ترین علائم نزدیک شدن به پریود اشاره می‌کنیم:

۱. درد شکم

درد شکم که به آن دیسمنوره می‌گویند، یکی از علائم شایع PMS است. درد شکمی می‌تواند از روزهای منتهی به عادت ماهانه شروع شود و تا چند روز پس از آن ادامه داشته باشد. این درد ممکن است مبهم و جزئی باشد یا زندگی روزانه را مختل کند.

درد دوران قاعدگی به دلیل انقباضات رحمی رخ می‌دهد و اغلب در پایین شکم احساس می‌شود. با این حال، ممکن است به سمت پایین کمر و بالای ران هم کشیده شود. تولید لیپیدهای شبه هورمونی به نام پروستاگلاندین باعث تحریک این انقباضات می‌شود. اگرچه این لیپیدها عامل التهاب هستند، اما به تنظیم تخمک‌گذاری و چرخه قاعدگی هم کمک می‌کنند.

بعضی از افراد به دلیل ابتلا به بیماری‌های زیر در دوران قاعدگی دردهای شدیدی را تجربه می‌کنند:

• آندومتریوز
• تنگی دهانه رحم
• آدنومیوز
• بیماری التهابی لگن
• فیبروئید رحم

دردهای مرتبط با این بیماری‌ها به عنوان دیسمنوره ثانویه شناخته می‌شوند.

بیشتر بدانید: علت خشکی واژن

۲. جوش صورت

از آکنه هم می‌توان به عنوان یکی از علائم پریودی دختر 11 ساله و سایر زنان نام برد. تقریبا نیمی از زنان یک هفته قبل از شروع قاعدگی متوجه افزایش آکنه می‌شوند. جوش‌های مربوط به قاعدگی اغلب در چانه و خط فک به وجود می‌آیند، اما می‌توانند در هر نقطه از صورت، پشت یا سایر نواحی بدن ظاهر شوند. این جوش‌ها در اثر چرخه قاعدگی و تغییرات هورمونی مرتبط با آن ایجاد می‌شوند.

اگر هنگام تخمک‌گذاری بارداری اتفاق نیفتد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش و سطح آندروژن‌ها (از جمله تستوسترون) کمی افزایش می‌یابد. آندروژن تولید سبوم (چربی پوست) را تحریک می‌کند و از این طریق باعث ایجاد آکنه می‌شود. آکنه‌های مربوط به عادت ماهانه معمولا پس از شروع خونریزی از بین می‌روند.

بیشتر بدانید: بلوغ دختران و پسران

۳. درد سینه

درد سینه یکی از علائم قاعدگی است که در اثر تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. در نیمه اول چرخه قاعدگی (بین اولین روز قاعدگی تا زمان تخمک‌گذاری) سطح استروژن بالا می‌رود و رشد مجاری شیر را در سینه‌ها تحریک می‌کند. این امر که با بزرگ شدن و تورم غدد پستانی همراه است، باعث می‌شود قبل از پریود یا در طول دوره قاعدگی در سینه‌های خود احساس درد داشته باشید. درد سینه‌ها اغلب خفیف است؛ اما بعضی از زنان ممکن است احساس سنگینی یا ناراحتی شدیدی داشته باشند.

۴. خستگی

خستگی هم یکی از مواردی است که می‌توان آن را در فهرست علائم پریودی دختر ۱۲ ساله قرار دارد. این علامت معمولا به دلیل تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. اما نوسانات خلقی مرتبط با PMS هم ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد. علاوه بر این، بعضی از زنان در دوران قاعدگی برای خوابیدن دچار مشکل می‌شوند که این موضوع می‌تواند به کمبود خواب و خستگی منجر شود.

بیشتر بدانید: زخم دهانه رحم

۵. نفخ

اگر چند روز قبل از قاعدگی در شکم خود احساس سنگینی می‌کنید، به گونه‌ای که قادر به بستن زیپ شلوارتان نیستید، ممکن است نفخ داشته باشید. تغییر در سطح استروژن و پروژسترون باعث احتباس آب و نمک در بدن می‌شود و علائم نفخ را ایجاد می‌کند. حتی ممکن است وزن شما را به طور موقت نیم تا یک کیلو افزایش دهد.

نفخ در بیشتر افراد ۲ تا سه روز پس از شروع عادت ماهانه از بین می‌رود. اغلب بدترین نفخ در روز اول چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد.

۶. مشکلات روده

از آنجا که روده به تغییرات هورمونی حساس است، می‌توانید علائم قبل پریودی را در این بخش از بدن هم مشاهده کنید. پروستاگلاندین‌هایی که باعث انقباضات رحمی می‌شوند می‌توانند روده را هم منقبض کنند. بنابراین ممکن است میزان مدفوع در حین قاعدگی افزایش یابد. همچنین احتمال دارد علائم دیگری مثل اسهال، یبوست یا حالت تهوع را هم تجربه کنید.

بیشتر بدانید: درمان خارش واژن خانگی

۷. سردرد

از آنجا که هورمون‌ها مسئول ایجاد پاسخ درد هستند، جای تعجب نیست که نوسان آن‌ها باعث سردرد و میگرن ‌شود. بیش از ۵۰ درصد زنان مبتلا به میگرن ارتباط بین وقوع میگرن و قاعدگی را گزارش کرده‌اند. میگرن ممکن است قبل، حین یا بلافاصله بعد از دوران قاعدگی رخ دهد. در یک مطالعه مشاهده شد که احتمال وقوع میگرن یک یا ۲ روز قبل از قاعدگی ۱/۷ برابر و در سه روز اول قاعدگی ۲/۵ برابر بیشتر است.

برای درمان سریع سردرد پریود می‌توانید از داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. اگر این راه‌کار موثر نبود، برای تجویز داروهای قوی‌تر از متخصص زنان کمک بگیرید.

بیشتر بدانید: ترشحات زرد رنگ واژن

۸. نوسانات خلقی

وقتی از علائم پریودی دختر ۱۳ ساله و زنان بزرگ‌تر صحبت به میان می‌آید، نوسانات خلقی یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن اشاره کرد. در بعضی از افراد ممکن است علائم عاطفی PMS شدیدتر از علائم جسمی باشد. از رایج‌ترین علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افسردگی
• تحریک‌پذیری
• اضطراب

اگر احساس می‌کنید در زمان قاعدگی غمگین‌تر از حد معمول هستید، احتمالا علت آن نوسان سطح استروژن و پروژسترون است. استروژن می‌تواند بر تولید سروتونین و اندورفین‌ها در مغز تاثیر بگذارد و افسردگی یا تحریک‌پذیری را افزایش دهد. پروژسترون در بعضی از افراد اثر آرام‌بخش دارد. وقتی سطح این هورمون کم است، این اثر می‌تواند کاهش یابد و به مشکلات عاطفی منجر شود.

اگر به تنهایی نمی‌توانید بر نوسانات خلقی ناشی از قاعدگی غلبه کنید، از دکتر متخصص روانشناس راهنمایی بخواهید. درمانکده امکان مشاوره آنلاین با بهترین روانشناسان را برای شما فراهم کرده است.

بیشتر بدانید: بوی واژن

۹. کمردرد

کمردرد هم یکی از علائم قبل از پریود است که در اثر ترشح پروستاگلاندین‌ها و انقباضات عضلانی ایجاد می‌شود. بعضی از زنان در دوران قاعدگی درد و ناراحتی خفیفی را در ناحیه کمر احساس می‌کنند؛ در حالی که دیگران ممکن است کمردرد شدیدی داشته باشند.

۱۰. مشکل در خوابیدن

اختلال خواب آخرین موردی است که از آن به عنوان علائم پریودی نام می‌بریم. علائم سندرم پیش از قاعدگی مانند درد شکمی، سردرد و تغییرات خلقی همگی می‌توانند خواب را تحت تاثیر قرار دهند و خوابیدن را دشوار کنند. همچنین تغییرات دمای بدن در این دوران ممکن است روی خواب تاثیر بگذارند.

دمای مرکزی بدن بعد از تخمک‌گذاری حدود نیم درجه افزایش می‌یابد و تا زمان قاعدگی یا کمی بعد از آن بالا باقی می‌ماند. این تغییر ممکن است خیلی چشمگیر به نظر نرسد، اما بدن خنک‌تر معمولا خواب بهتر را به همراه دارد. بنابراین این نیم درجه می‌تواند استراحت راحت را مختل کند.

بیشتر بدانید: ورزش برای پریود شدن

فرق علائم پریودی و بارداری

اگرچه بعضی از علائم سندرم پیش از قاعدگی شبیه علائم بارداری به نظر می‌رسد، اما تفاوت‌هایی هم بین این ۲ وجود دارد که باید از آن‌ها آگاه باشید. در ادامه به تعدادی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:

• خونریزی قاعدگی در مقایسه با خونریزی ناشی از لانه‌گزینی (اتصال جنین به دیواره رحم) شدیدتر است. خونریزی لانه‌گزینی به شکل لکه‌بینی است و یک تا ۲ هفته پس از لقاح اتفاق می‌افتد.
• خلق‌وخو هم در زمان قاعدگی و هم در زمان بارداری تغییر می‌کند. این علامت معمولا پس از شروع قاعدگی از بین می‌رود. اما اگر باردار باشید، می‌تواند تا زمان زایمان ادامه پیدا ‌کند.
• به ندرت زنان در زمان قاعدگی دچار حالت تهوع می‌شوند. در مقابل، حالت تهوع صبحگاهی یکی از شایع‌ترین علائم بارداری است.
• اگر می‌خواهید در مورد تفاوت علائم قاعدگی و بارداری اطلاعات بیشتری داشته باشید، مقاله «نفخ شکم قبل از پریود نشانه بارداری است؟» را بخوانید.

بیشتر بدانید: علائم تخمک گذاری

۱. علائم پریودی بعد از انتقال جنین

اگر لقاح آزمایشگاهی (IVF) موفقیت‌آمیز نباشد، قاعدگی می‌تواند سه تا ۱۴ روز بعد از انتقال جنین شروع شود. وضعیت هورمونی شما و نحوه انجام IVF روی زمان شروع قاعدگی تاثیر می‌گذارد. اگر IVF انجام داده باشید، ممکن است اولین قاعدگی به دلیل تغییرات هورمونی و داروهای مصرفی شدید یا دردناک باشد.

۲. علائم پریودی بعد از زایمان

زمان بروز اولین قاعدگی بعد از زایمان به شیردهی یا عدم شیردهی شما بستگی دارد. وقتی به طور مداوم شیر ​​می‌دهید، بدن شما پرولاکتین بیشتری تولید می‌کند. پرولاکتین هورمونی است که هم به تولید شیر کمک می‌کند و هم جلوی پریود شدن را می‌گیرد.

زنانی که همیشه فرزندشان را با شیر خود تغذیه می‌کنند، معمولا تا زمانی که شیردهی را متوقف نکنند، دوباره پریود نمی‌شوند. اما زنانی که به فرزندشان شیر خشک می‌دهند یا در کنار شیر خود از شیر خشک هم استفاده می‌کنند، ممکن است پنج هفته پس از زایمان پریود شوند.

وقتی پریود بعد از زایمان برمی‌گردد ممکن است با قبل متفاوت باشد. برای مثال، ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشید، بیشتر یا کمتر از قبل دچار کرامپ عضلانی شوید یا در ابتدا مقدار زیادی لخته خون دفع کنید. اگر دفع لخته خون بیش از یک هفته ادامه پیدا کرد، نزد پزشک بروید.

بیشتر بدانید: چه چیزهایی باعث بالا رفتن پرولاکتین میشود؟

۳. علائم پریودی بعد از سقط جنین

اگر سالم باشید، چهار تا ۶ هفته بعد از سقط جنین پریود خواهید شد. اما ممکن است متوجه شوید که اولین قاعدگی شما با حالت عادی متفاوت است. از ویژگی‌های اولین قاعدگی بعد از سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با ترشحاتی که بوی قوی دارند همراه است.
• سنگین‌تر، طولانی‌تر یا دردناک‌تر از حد معمول است.

هورمون‌های شما در زمان بارداری دستخوش تغییرات اساسی می‌شوند. از آنجا که برگشت هورمون‌ها به سطح عادی به زمان نیاز دارد، ممکن است اولین قاعدگی متفاوت به نظر برسد.

بیشتر بدانید: ماساژ سینه

درمان‌ سندرم پیش از قاعدگی

درمان PMS به شدت علائم آن بستگی دارد. اگر این علائم شدید باشند و زندگی روزمره شما را مختل کنند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تجویز داروهای مسکن‌ قوی یا داروهای ضد بارداری می‌تواند به کنترل علائم شما کند.

قرص‌های ضد بارداری حاوی سطوح مختلفی از انواع مصنوعی استروژن و پروژسترون هستند. این داروها که معمولا هر ماه به مدت سه هفته مصرف می‌شوند با تثبیت سطح هورمون‌ها از تخمک‌گذاری طبیعی بدن جلوگیری می‌کنند. بنابراین در یک هفته‌ای که مصرف دارو را قطع می‌کنید، سطح هورمون‌ها پایین می‌آید و قاعدگی شروع می‌شود. از آنجا که قرص‌های ضد بارداری سطح هورمون‌ها را تثبیت می‌کنند، ممکن است بدن با علائم PMS مواجه نشود.

بیشتر بدانید: هورمون زنانه

درمان خانگی سندرم پیش از قاعدگی

این سوال که برای درد پریودی چی خوبه بخوریم یا چه کاری باید انجام دهیم، از سوی زنانی که از PMS رنج می‌برند به کرات مطرح می‌شود. در پاسخ به این افراد باید بگوییم که راه‌کارهای زیر برای کنترل علائم خفیف مفیدند:

• برای کاهش نفخ، نمک مصرفی خود را کاهش دهید.
• از غذاهای غنی از آهن مثل گوشت کم‌چرب و مرغ استفاده کنید. این غذاها خون‌ساز هستند و از بروز علائم کم خونی در پریودی جلوگیری می‌کنند.
• از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
• برای تسکین درد، بطری آب گرم یا پد حرارتی را روی شکم خود قرار دهید.
• با شروع قاعدگی برای بهبود خلق‌و‌خو و کاهش درد به سراغ ورزش‌های سبک بروید یا یوگا و مدیتیشن را امتحان کنید.
• به طور مکرر وعده‌های غذایی کم‌حجم بخورید تا قند خون را ثابت نگه دارید. افت قند خون می‌تواند باعث تشدید نوسانات خلقی شود.  

کلام پایانی

بیشتر زنان از چند روز قبل از شروع قاعدگی علائم PMS‌ را تجربه می‌کنند. این علائم معمولا با روش‌های خانگی برطرف می‌شوند. اما اگر به حدی شدید هستند که زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: healthline, nhs