دیورتیکول مکل یک بیرون‌زدگی یا برآمدگی مادرزادی در قسمت تحتانی روده کوچک است که در صورت بروز مشکل برای فرد، باید با عمل جراحی ترمیم شود. به‌طورکلی این بیماری در کودکان بسیار شایع‌تر است و با افزایش سن خطر ابتلا به این عارضه کاهش پیدا می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که 50 درصد از افراد مبتلا به این مشکل کودکان زیر 2 سال هستند. با این حال این عارضه در بزرگسالان نیز ایجاد می‌شود و در صورتی که فرد علائم خاصی را تجربه کند، باید هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرد. اما دیورتیکول مکل چه بیماری است و چطور درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد تشخیص و درمان این عارضه آشنا شوید.
فهرست محتوا:
دیورتیکول مکل چیست؟
دیورتیکول مکل یا Meckel Diverticulum یک بیرون‌زدگی در قسمت تحتانی روده کودک است که از بدو تولد ایجاد می‌شود و درواقع باقی‌مانده بند ناف است که طبق روال معمول جذب نشده است. این مشکل شایع‌ترین نقص مادرزادی سیستم گوارشی است که در حدود 2 تا 3 درصد جمعیت دنیا رخ می‌دهد. بیشتر مبتلایان به این عارضه علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند و در برخی افراد ممکن است ترشح اسید که در اثر این عارضه ترشح می شود، موجب ایجاد زخم معده در پوشش روده کوچک شود. این زخم‌ها اغلب سبب خونریزی و سوراخ شدن و نشست مواد زائد روده به داخل شکم می‌شوند و عفونت‌های جدی شکمی به نام پریتونیت (peritonitis) را ایجاد می‌کنند.
بیشتر بدانید: بیماری های روده چیست؟
بیشتر بدانید: راه‌های درمان انتروپاتی چیست؟
در برخی مواقع نیز این عارضه موجب انسداد روده می‌شود و در خون‌رسانی به روده اختلال ایجاد می‌کند و یا سبب بسته شدن مجرای روده می‌شود.
بیشتر بدانیم: علت خونریزی دستگاه گوارش چیست؟
علائم دیورتیکول مکل
علائم دیورتیکول مکل معمولا در سال‌های اول زندگی کودک رخ می‌دهد. در برخی افراد نیز ممکن است علائم در بزرگسالی ایجاد شوند. شایع‌ترین علامت این عارضه در کودکان زیر 5 سال خونریزی است که به دلیل زخم‌هایی که در روده کوچک ایجاد می‌شود، رخ می‌دهد. خونریزی معمولا بدون درد است و رنگ خون ممکن است از قرمز روشن تا قرمز تیره، قهوه‌ای و سیاه در مدفوع دیده شود. معمولا حدود 4 درصد از افراد زیر 2 سالگی و حدود 1 درصد در سالگی با این عارضه روبرو می‌شوند و با افزایش سن خطر بروز این مشکل تقریبا به صفر می‌رسد.
کودکان بزرگ‌تر یا بزرگسالان ممکن است بعد از بروز این مشکل با انسداد روده روبرو شوند. این مشکل ممکن است در سنی ایجاد شود، اما در کودکان بزرگ‌تر شایع‌تر است. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین علائم این عارضه آشنا شوید.
- خونریزی گوارشی (به خصوص مشاهده خون در مدفوع)
- درد و گرفتگی شکم
- حساسیت در نزدیکی ناف
- حالت تهوع، استفراغ و نفخ
- کم‌خونی
- انسداد روده‌ها
- تورم دیواره روده
بیشتر بدانیم: علائم عفونت گاستروانتریت کودکان و روش های درمان آن
روش تشخیص دیورتیکول مکل
به‌طورکلی تشخیص دیورتیکول مکل با در نظر گرفتن علائم بیماری معمولا دشوار است و از آنجایی که استفراغ، درد شکم و حساسیت در شرایط متفاوتی بروز می‌کنند، لازم است برای تشخیص پزشک از آزمایش‌های متفاوتی کمک بگیرد. به‌طورمعمول ابتدا پزشم علائم بیمار را بررسی می‌کند و سپس با در نظر گرفتن شرایط بیمار روش مناسبی را برای آزمایش و تشخیص پیشنهاد می‌دهد. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین روش‌های تشخیص این عارضه آشنا شوید.
- اسکن تکنیتیوم (Technetium)
- آزمایش خون
- کولونوسکوپی
- آندوسکوپی کپسولی (در این روش یک کپسول برای ضبط تصاویر داخل دستگاه گوارش به بیمار می‌دهند و متخصص گوارش می‌تواند به کمک دوربینی که داخل کپسول قرار دارد، داخل بدن را مشاهده کند)
علت بروز این بیماری چیست؟
این بیماری در اوایل بارداری در جنین ایجاد می‌شود. در حالت عادی مجرای ویتلین (vitelline) که جنین در حال رشد را به کیسه زرد متصل می‌کند، تا هفته هفتم بارداری جذب می‌شود. اما زمانی که مجرای ویتلین به‌طور کامل جذب نشود، دیورتیکول مکل ایجاد می‌شود.
چه کسانی به دیورتیکول مکل مبتلا می‌شوند؟
هر چند این بیماری در حدود 2 تا 3 درصد جمعیت دنیا ایجاد می‌شود، اما تنها تعداد کمی از این افراد علائم خاصی را تجربه می‌کنند و بقیه آن‌ها بدون اینکه حتی بدانند به چنین مشکلی مبتلا هستند، به زندگی خود ادامه می‌دهند. معمولا این بیماری در نوزادان و کودکان زیر 2 سال شایع‌تر است و هرچقدر سن فرد بیشتر شود، خطر بروز این مشکل نیز کمتر خواهد شد. اما به هر حال بزرگسالان نیز با این مشکل مواجه می‌شوند. این عارضه معمولا در خانم‌ها و آقایان به یک میزان شایع است، اما عوارض این مشکل در مردان 2 تا 3 برابر بیشتر از خانم‌ها است.
بیشتر بدانید: فتق هیاتال چیست؟
بیشتر بدانیم: کلانژیت چیست؟
درمان دیورتیکول مکل
بسیاری از بزرگسالانی که به این بیماری مبتلا هستند، هیچ علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند و ممکن است تنها با انجام آزمایش یا جراحی متوجه این موضوع شوند. این افراد معمولا نیاز به هیچ‌گونه درمانی ندارند. اما در صورتی که این عارضه موجب بروز خونریزی شود، لازم است فرد تحت عمل جراحی قرار بگیرد و دیورتیکول مکل و روده کوچک اطراف آن برداشته شود. معمولا درمان به صورت جراحی باز شکم یا لاپاراسکوپی انجام می‌شود که پزشک با در نظر گرفتن علائم، سن و سلامت عمومی کودک از یکی از این دو روش استفاده می‌کند.
بیشتر افرادی که به این مشکل مبتلا هستند، دچار کم‌خونی می‌شوند و این موضوع به دلیل خونریزی‌هایی است که به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد. از همین رو مصرف مکمل‌های آهن یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش علائم کم‌خونی در این افراد است.
برای کسب راهنمایی بیشتر می‌توانید با استفاده از امکان مشاوره تلفنی با فوق تخصص گوارش با دکتر ارتباط بگیرید.
عوارض دیورتیکول مکل
بدون در نظر گرفتن سن، باید بدانید که عوارض ناشی از عارضه تقریبا 4 درصد است. ما رایج‌ترین عوارض دیورتیکول مکل معده و سیستم گوارشی خونریزی است که به دلیل وجود زخم‌هایی در روده کوچک ایجاد می‌شود. عارضه بعدی نیز انسداد روده کوچک است که به دلیل اسکارهای ایجاد شده توسط دیورتیکول رخ می‌دهد.
بیشتر بدانیم: معرفی بیماری های شایع گوارشی
سخن پایانی
دیورتیکول مکل یک بیماری مادرزادی است که بیشتر در نوزادان ایجاد می‌شود. اگر متوجه علائمی مثل دل درد، تهوع، استفراغ و وجود خون در مدفوع کودک شده‌اید، بهتر است هر چه سریع‌تر برای بررسی این مشکل از یک متخصص گوارش مشورت کنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که در هر زمان از شبانه‌روز و از هر نقطه از دنیا با بهترین متخصصین کشور از طریق تماس صوتی و تصویر ارتباط برقرار کنید و پس از دریافت مشاوره، درمان خود را شروع کنید.
سوالات متداول
دیورتیکول مکل یک عارضه مادرزادی است که در آن یک کیسه در نزدیکی انتهای تحتانی روده کوچک تشکیل می‌شود و در برخی افراد سبب خونریزی و انسداد روده‌ها می‌گردد.
به‌طورکلی حدود 2 تا 3 درصد جمعیت دنیا به دیورتیکول مکل مبتلا می‌شوند و شیوع این بیماری در نوزادان و کودکان زیر 2 سال تقریبا 50 درصد است.
برای درمان این عارضه معمولا از روش جراحی باز یا لاپاراسکوپی برداشتن زائده استفاده می‌شود.
منابع: clevelandclinic، cincinnatichildrens، patient
