خواص ترنجبین چیست و چه کسانی نباید آن را بخورند؟

ترنجبین ماده‌ای طبیعی است که از شیره گیاهی به نام خارشتر به دست می‌آید. این ماده معمولا به صورت شبنم یا شیره خشک‌شده روی گیاه مشاهده می‌شود و به دلیل خواص دارویی بی‌نظیرش در طب سنتی طرفداران زیادی دارد. بهبود یبوست، تقویت کبد، کاهش نفخ، درمان زردی نوزاد، تقویت سیستم ایمنی و بهبود دستگاه گوارش برخی از خواص ترنجبین به‌شمار می‌آیند. این ماده به دلیل داشتن مواد مغذی فراوان و ترکیبات منحصربه‌فرد برای سلامتی بدن مفید است. همچنین پس از ترکیب با سایر داروهای گیاهی، اثربخشی آن‌ها را افزایش می‌دهد. 

اگر شما هم جزء علاقه‌مندان به داروهای گیاهی برای درمان برخی بیماری‌ها و سلامتی هستید، در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با خواص ترنجبین و روش مصرف آن بیشتر آشنا کنیم.

ارزش غذایی ترنجبین

در این قسمت قصد داریم قبل از بررسی خواص ترنجبین کمی درباره ارزش غذایی آن صحبت کنیم. ترنجبین معادل عربی کلمه ترانگبین است و از قندهای مختلفی مانند گلوکز، ساکاروز، فروکتوز و تری‌ساکارید تشکیل شده که به سرعت در آب حل می‌شوند. 

در گذشته از این ماده در کارخانه‌های قند و شکر برای دریافت قند استفاده می‌کردند، اما امروزه بیشتر به دلیل خواص درمانی و دارویی شناخته شده است. در حال حاضر، ترنجبین به شکل دانه‌های کریستالی در بازار وجود دارد و از آن مشتقاتی همچون عرق و روغن ترنجبین هم استخراج می‌کنند. مهم‌ترین ترکیبات ترنجبین شامل موارد زیر هستند:

• گلوکز
• فروکتوز
• ساکاروز
• فیبر طبیعی
• مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم
• ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدانی

خواص ترنجبین چیست؟

ترنجبین یک ماده طبیعی و بسیار پرخاصیت است که به درمان مشکلات زیادی از جمله موارد زیر کمک می‌کند:

۱- ترنجبین و رفع یبوست

ملین بودن یکی از شناخته‌شده‌ترین خواص مخلوط ترنجبین با خاکشیر است. این ماده نوعی درمان طبیعی برای رفع یبوست به‌شمار می‌آید. چرا که مصرف همزمان ترنجبین با خاکشیر به صورت ناشتا می‌تواند حرکات روده را تنظیم کند باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش شود.

بیشتر بدانید: عرق خارشتر

۲- خواص ترنجبین برای نوزاد

یکی دیگر از معروف‌ترین خواص ترنجبین در طب سنتی، درمان زردی نوزاد است. این ماده به بهبود عملکرد کبد و پاکسازی خون نوزاد کمک می‌کند. همچنین خاصیت ملین بودن ترنجبین می‌تواند بدون ایجاد اثرات جانبی جدی به رفع یبوست دوران نوزادی کمک کند. 

از دیگر خواص ترنجبین برای دل درد نوزاد می‌توان به تسکین معده و کاهش نفخ شکمی او اشاره کرد. برخی اطباء طب سنتی معتقدند اگر مقدار کمی ترنجبین را در آب جوشیده سرد شده حل کنید و به نوزاد بدهید به درمان کولیک نوزادی کمک می‌کند. با وجود مزایای فراوان این ماده برای نوزادان، حتما قبل از استفاده با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

بیشتر بدانید: بهترین زمان مصرف چهار تخمه

۳- ترنجبین و تقویت سیستم ایمنی

ترنجبین حاوی مواد معدنی و ترکیبات مغذی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در واقع، خاصیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و بدن را در برابر بیماری‌های مزمن و التهابی ایمن نگه می‌دارند.

۴- خواص ترنجبین برای کبد

یکی دیگر از خواص ترنجبین و خاکشیر ناشتا مصرف کردن آن برای پاکسازی کبد، تصفیه خون و دفع سموم از بدن است. این ترکیب به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند و موجب سلامت آن می‌شود.

۵- ترنجبین و کاهش تب در سرماخوردگی

خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی این گیاه به کاهش تب و بهبود علائم سرماخوردگی کمک می‌کنند. در واقع، ترنجبین با از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها در تسریع روند بهبودی بیماری موثر است.

۶- خواص ترنجبین برای معده

این ماده گیاهی نقش موثری در بهبود هضم و عملکرد بهتر دستگاه گوارش دارد. در واقع، ترنجبین با کمک به کاهش التهاب معده و تقویت گوارش، سوءهاضمه و سنگینی معده را برطرف می‌کند. کاهش نفخ یکی دیگر از خواص ترنجبین برای باد معده است. این ماده گیاهی تاثیر زیادی در آرام کردن دستگاه گوارش و کاهش تشکیل گاز در روده نوزادان و بزرگسالان دارد.

۷- ترنجبین و درمان التهاب پوست

این ماده گیاهی با خاصیت ضد التهابی به تسکین قرمزی، خارش و التهاب پوست کمک می‌کند. ترکیبات آن نقش مهمی در حفظ رطوبت پوست دارند و باعث کاهش تحریکات ناشی از خشکی یا التهاب می‌شوند. شما می‌توانید برای بهره‌مندی از این خواص ترنجبین، آن را با گلاب یا روغن‌های طبیعی همچون روغن زیتون ترکیب کرده و به صورت موضعی جهت تسکین التهاب پوست روی آن قرار دهید.

بیشتر بدانید: تخم گشنیز

۸- خواص ترنجبین برای رحم

در طب سنتی از ترنجبین برای پاکسازی رحم و تنظیم قاعدگی استفاده می‌کنند. این ماده برای دفع مواد زائد و تقویت بافت‌های رحم موثر است. همچنین خواص ضد التهابی آن می‌تواند به کاهش التهابات داخلی رحم کمک کند. اطباء طب سنتی معتقدند ترنجبین با تنظیم هورمون‌ها و بهبود گردش خون در ناحیه رحم نقش مهمی در کاهش اختلالات و دردهای قاعدگی دارد.

۹- ترنجبین و درمان جوش‌ها

خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی این ماده گیاهی باعث شده تا اطباء طب سنتی از آن به عنوان یک درمان موثر برای بهبود جوش و آکنه یاد کنند. مصرف ترنجبین به بهبود متابولیسم بدن و تعادل هورمونی کمک می‌کند؛ از همین‌رو نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد جوش‌های ناشی از چربی بیش از حد پوست دارد. شما می‌توانید با استفاده موضعی از این ماده میزان سبوم پوست را کاهش داده و مانع از بسته شدن منافذ صورت شوید. برای این منظور کافیست مخلوط ترنجبین با آب ولرم و کمی گلاب را به عنوان تونر روی پوست صورت استفاده کنید.

۱۰- خواص ترنجبین برای اسپرم

از نظر طب سنتی دمنوش ترنجبین برای تقویت کیفیت اسپرم مفید است و به افزایش قدرت باروری مردان کمک می‌کند. مصرف متعادل این ماده گیاهی می‌تواند ضعف قوای جنسی مردان را برطرف کند.

۱۱- ترنجبین و درمان شوره سر

یکی دیگر از خواص ترنجبین برای بزرگسالان را می‌توان شامل درمان شوره و خارش سر دانست. این گیاه خاصیت ضد التهابی دارد و با کمک به تغذیه پوست سر در کاهش خارش و التهاب ناشی از شوره موثر است. همچنین خاصیت مرطوب‌کنندگی آن باعث آبرسانی به پوست سر و کاهش پوسته‌ریزی می‌شود.

۱۲- خواص ترنجبین برای لاغری

ترنجبین از طریق تقویت متابولیسم بدن، پاکسازی بدن از سموم و کاهش نفخ به لاغری کمک می‌کند. همچنین از خواص ترنجبین و خاکشیر که معمولا به صورت ناشتا مصرف می‌شود، می‌تواند به پاکسازی روده‌ها و معده اشاره کرد که به مرور زمان بر کاهش وزن تاثیر می‌گذارد. 

به طور کلی، باید بگوییم ترنجبین به تنهایی باعث لاغری نمی‌شود، بلکه مصرف آن در کنار رژیم غذایی متعادل به عملکرد بهتر دستگاه گوارش و دفع سموم کمک می‌کند و با تقویت متابولیسم بدن منجر به کاهش وزن می‌شود.

بیشتر بدانید: خواص تخم کتان

۱۳- ترنجبین و درمان زخم معده

ترنجبین با خواص ضد التهابی خود به تسکین التهاب و کاهش درد ناشی از زخم معده کمک می‌کند. از مهم‌ترین خواص ترنجبین برای زخم معده می‌توان به تقویت لایه‌های مخاطی معده و جلوگیری از تشدید زخم و آسیب‌دیدگی معده اشاره کرد. در واقع، ترنجبین با بهبود هضم غذا و کاهش اسیدیته معده در از بین رفتن عامل تشدید زخم معده موثر است. 

۱۴- خواص ترنجبین برای بارداری

یبوست یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که می‌توان آن را با مصرف ترنجبین برطرف کرد. از طرفی، این ماده گیاهی با تسکین گوارش و بهبود هضم غذا به کاهش سوزش معده در دوران بارداری کمک می‌کند. شما می‌توانید از خواص ترنجبین با عسل برای تقویت سیستم ایمنی در دوران بارداری بهره ببرید. این ترکیب از بروز عفونت‌های مرتبط با حاملگی جلوگیری می‌کند و موجب حفظ سلامت جنین و مادر می‌شود. با این حال، مصرف ترنجبین در دوران بارداری باید پس از مشورت با پزشک انجام شود تا عوارض احتمالی بروز پیدا نکنند.

۱۵- ترنجبین و تسکین سرفه

این ماده خاصیت ضد التهابی دارد و برای کاهش التهاب گلو یا تسکین سرفه مفید است. همچنین ترنجبین نوعی خلط‌آور طبیعی به‌شمار می‌آید و می‌تواند به دفع مخاط از مجاری تنفسی و بهبود سرفه‌های همراه با خلط کمک کند.

نحوه مصرف ترنجبین

ترنجبین را می‌توان به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار داد که در ادامه رایج‌ترین شکل آن را معرفی می‌کنیم:

• مصرف مستقیم: این شیرین‌کننده طبیعی، طعم مطبوع و مزه شیرینی دارد؛ از همین‌رو می‌توانید یک یا ۲ قاشق غذاخوری از آن را به تنهایی مصرف کنید. این روش مصرف برای افراد دارای مشکلات گوارشی، گلودرد و سرفه مفید است.
• چای ترنجبین: برای تهیه چای آن می‌توانید یک یا ۲ قاشق غذاخوری از ترنجبین را با آب ولرم مخلوط کرده و پس از چند دقیقه به صورت گرم میل کنید. چای ترنجبین به تقویت سیستم ایمنی، پاکسازی کبد، رفع مشکلات گوارشی همچون یبوست و تسکین سرفه کمک می‌کند.
• مخلوط با خاکشیر: اطباء طب سنتی معتقدند مصرف ترنجبین با خاکشیر به صورت ناشتا می‌تواند به رفع بسیاری از بیماری‌ها کمک کند و نقش موثری در پاکسازی کبد، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش حرارت بدن، تقویت سیستم ایمنی و سلامت پوست دارد.
• مخلوط با عسل: ترکیب ترنجبین با عسل یک مخلوط مغذی و آرام‌بخش درست می‌کند که برای درمان بسیاری از مشکلات مفید است. از بهترین خواص ترنجبین با عسل می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، درمان مشکلات گوارشی، رفع یبوست، پیشگیری از سرطان و بهبود خواب اشاره کرد.
• مخلوط با شیر: این مخلوط یکی از ترکیبات پرطرفدار در طب سنتی است که برای بهبود مشکلات مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین خواص ترنجبین با شیر می‌توان به رفع یبوست، بهبود عملکرد کبد، تقویت سیستم ایمنی، تصفیه خون، کاهش زردی نوزاد و تسکین سرفه اشاره کرد.
• ترکیب با سایر گیاهان دارویی: ترکیب این ماده با سایر داروهای گیاهی مانند عرق کاسنی، عرق شاه‌تره و عرق بیدمشک باعث افزایش اثربخشی آن‌ها می‌شود و به بهبود عملکرد بدن کمک می‌کند.
• استفاده به صورت شربت: برای کاهش التهابات و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌توانید ترنجبین را به صورت شربت تهیه کنید. برای این منظور کافیست مقدار کمی ترنجبین را با آب ولرم مخلوط کرده و آن را در طول روز بخورید.

بیشتر بدانید: خواص کندر

چه کسانی نباید ترنجبین بخورند؟

با وجود خواص بی‌شمار ترنجبین برای سلامتی، اما این ماده گیاهی و مفید می‌تواند برای برخی افراد با شرایط خاص مناسب نباشد و در صورت مصرف بیش از اندازه مشکلاتی ایجاد کند. در ادامه گروه‌هایی که بهتر است قبل از مصرف ترنجبین با پزشک مشورت کنند را معرفی می‌کنیم:

• افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده
• بیماران دارای مشکلات گوارشی خاص مانند سندرم روده تحریک‌پذیر
• زنان باردار و شیرده
• افراد با حساسیت به گیاهان دارویی
• کودکان زیر ۶ ماه
• مبتلایان به مشکلات کبدی و کلیوی

بیشتر بدانید: خواص چلغوز برای مردان

نگاهی کوتاه به خواص ترنجبین

ترنجبین یک ماده طبیعی و مفید در طب سنتی است که به دلیل خواص بی‌نظیرش به بهبود سلامت عمومی بدن کمک می‌کند. این ماده خاصیت ملینی، ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد؛ از همین‌رو به بهبود مشکلات گوارشی مانند یبوست و نفخ، تقویت عملکرد کبد و تصفیه خون کمک می‌کند. همچنین در رفع جوش‌های صورت، شوره سر و تسکین سرفه موثر است. با وجود مزایای فراوان و طبیعی بودن این ماده باید از زیاده‌روی در مصرف آن بپرهیزید؛ زیرا مصرف بیش از حد گیاهان دارویی هم می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور کلی به بررسی خواص ترنجبین و روش مصرف آن پرداختیم. اگر درباره ایمنی مصرف آن متناسب با شرایط خاص خود سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول