ما انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستیم. از این‌رو معاشرت با مردم باعث می‌شود احساس خوشبختی و سلامتی کنیم. در حقیقت، ارتباط اجتماعی به حفظ سلامت عاطفی و روانی ما کمک می‌کند. با این حال، بعضی از افراد خجالتی یا کم‌رو هستند و در برخورد با افراد ناآشنا دچار مشکل می‌شوند. کسانی که از مشکل خجالت در جمع رنج می‌برند به درست بودن صحبت‌های خود شک دارند یا نگران قضاوت دیگران هستند.
کم‌رویی ممکن است فرد را از موقعیت‌های اجتماعی دور کند و در نهایت به انزوا و تنهایی منجر شود. همچنین می‌تواند روی روابط تحصیلی و شغلی و حتی سلامت روان او تاثیر بگذارد. به همین دلیل، مهم است که این ویژگی را در خود تشخیص دهید و راه‌های غلبه بر آن را یاد بگیرید. تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید تا با بهترین درمان خجالتی بودن آشنا شوید.
فهرست محتوا
خجالت چیست؟
کم رویی در روانشناسی به معنی احساس ترس، اضطراب یا نگرانی در برخورد با دیگران است. این مشکل معمولا در هنگام مواجهه با افراد ناآشنا یا موقعیت‌های جدید رخ می‌دهد. افراد کم‌رو اغلب سعی می‌کنند از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنند یا در مرکز توجه دیگران قرار نگیرند.
چرا خجالت میکشم؟
چند ویژگی زیر در بروز کم‌رویی نقش دارند:
افراد کم‌رو اغلب درگیر مقایسه‌های اجتماعی غیر واقعی می‌شوند. بنابراین در برابر افراد اجتماعی و پرجنب‌وجوش به حال خود غبطه می‌خورند. این افراد با این باور که دیگران همواره آن‌ها را مورد قضاوت قرار می‌دهند، فرصت‌های جدید اجتماعی را رها می‌کنند. همین ویژگی هم مانع از تقویت مهارت‌های اجتماعی آن‌ها می‌شود.
۱. علت خجالت کشیدن کودکان
دلیل خجالت در کودکان به عوامل محیطی و زیستی مربوط می‌شود. نوزادان با ذات یا سرشت متفاوت به دنیا می‌آیند و آن‌هایی که ذات بسیار حساسی دارند بیشتر احتمال دارد که خجالتی شوند. تربیت و رفتار والدین هم در بروز این ویژگی نقش دارد. در مقابل، حمایت و دقت والدین در تربیت فرزند می‌تواند مانع از بروز خجالت یا اضطراب اجتماعی در کودکان شود.
بیشتر بدانید: فرسودگی شغلی
۲. علت خجالتی بودن نوجوانان
در بسیاری از موارد، کم‌رویی در دوران نوجوانی تشدید می‌شود. چون نوجوانان باید شرایط جدیدی اعم از رفتن به مدرسه، دوستی و بلوغ را پشت سر بگذارند. در این سن، نوجوانان ترس‌های مختلفی مثل ترس از طرد شدن را تجربه می‌کنند. والدین باید به نوجوانان در پیدا کردن راه‌های غلبه بر این ترس‌ها و تقویت مهارت‌های اجتماعی کمک کنند.
فرق کم رویی و خجالت با درونگرایی، شرم و حیا
کم‌رویی با درونگرایی، حیا و شرم متفاوت است. در ادامه تفاوت آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- فرق خجالتی بودن با درونگرایی این است که افراد درونگرا از اینکه تنها باشند و با خودشان وقت بگذرانند انرژی می‌گیرند. اما افراد خجالتی اغلب تمایل دارند با دیگران ارتباط برقرار کنند، اما نمی‌دانند چگونه این کار را انجام دهند. در بعضی موارد هم نمی‌توانند اضطراب و ترس ناشی از قضاوت منفی دیگران را تحمل کنند.
- فرق خجالت و حیا این است که کم‌رویی با ترس و اضطراب همراه است. اما حیا یک نوع فضیلت اخلاقی به شمار می‌رود که به خود کنترلی و احترام به دیگران مربوط می‌شود.
- فرق خجالت با شرم هم قابل‌توجه است. شرم از یک عمل یا رفتار خاص ناشی می‌شود که فرد آن را نادرست یا ناپسند می‌داند. برای مثال، اگر وظیفه خود را به درستی انجام ندهید، ممکن است احساس شرمندگی کنید.
روش هایی برای خجالتی نبودن؛ چگونه کم‌رویی را کنار بگذارم؟
کم‌رویی خودبه‌خود از بین نمی‌رود. بنابراین فقط با گفتن عبارت‌هایی مثل «خجالت نکش» نمی‌توانید بر آن غلبه کنید. با این حال، بدون اینکه تعریف‌‌تان از خود را تغییر دهید، می‌توانید به راحتی چالش‌های اجتماعی را پشت سر بگذارید. به اعتقاد محققان، بهتر است کم‌رویی خود را به رسمیت بشناسید و به این ترتیب سعی کنید خود را از چنگال خودآگاهی بیش از حد برهانید.
روش‌های مختلفی برای تقویت اعتمادبه‌نفس و درمان خجالت وجود دارد. برای مثال، توصیه می‌شود افراد کم‌رو:
- مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند.
- به جای دوری کردن از رویدادهای اجتماعی، زودتر از موعد برای آن برنامه‌ریزی کنند.
- سوالاتی که می‌خواهند از دیگران بپرسند و داستان‌هایی که دوست دارند با آن‌ها به اشتراک بگذارند را از قبل آماده کنند.
- زودتر از موعد در محلی که قرار است با دیگران تعامل داشته باشند حاضر شوند تا به محیط جدید عادت کنند.
- ذهنیت خود را تغییر دهند و به جای اینکه فکر کنند واکنش دیگران حتما منفی است، انتظار نتیجه مثبت داشته باشند.
بیشتر بدانید: تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
نکاتی برای شروع مکالمه و غلبه بر کم‌رویی
به نظر می‌رسد بعضی از افراد به طور غریزی می‌دانند که چگونه با هر فردی و در هر مکانی، مکالمه را شروع کنند. اگر شما یکی از این افراد خوش‌شانس نیستید، با رعایت نکات زیر می‌توانید این ویژگی را در خود تقویت کنید:
۱. در مورد محیط یا موقعیتی که در آن قرار دارید، اظهار نظر کنید
به عنوان مثال، اگر در یک مهمانی هستید، می‌توانید درباره مکان، غذا یا موسیقی به صورت مثبت نظر دهید:
- من این آهنگ را دوست دارم.
- غذا عالی است.
- مرغ را امتحان کرده‌اید؟ بسیار خوشمزه است.
۲. یک سوال باز بپرسید
منظور از سوال باز، سوالی است که به توضیح نیاز دارد. برای این منظور می‌توانید سوالی را بپرسید که با یکی از کلمات زیر شروع شود:
- چه کسی
- کجا
- چه زمانی
- چه چیزی
- چرا
- چگونه
به عنوان مثال، سوالات زیر را مطرح کنید:
- اینجا چه کسی را می‌شناسید؟
- معمولا جمعه‌ها کجا می‌روید؟
- چه زمانی به اینجا منتقل شدید؟
- مشغول چه کاری هستید؟
- چرا تصمیم گرفتید گیاه‌خوار شوید؟
بیشتر افراد از صحبت کردن در مورد خود لذت می‌برند. بنابراین سوال پرسیدن راه خوبی برای شروع مکالمه است.
۳. از تعریف و تمجید استفاده کنید
به عنوان مثال، بگویید:
- من کیف پول شما را خیلی دوست دارم. آن را از کجا خریده‌اید؟
- به نظر می‌رسد قبلا این کار را انجام داده‌اید. می‌توانید به من بگویید کجا را باید امضا کنم؟
۴. به هر چیز مشترکی توجه داشته باشید و درباره آن سوال بپرسید
به عنوان مثال، بگویید:
- من هم تنیس بازی می‌کنم. شما بازی حرفه‌ای انجام می‌دهید؟
- دختر من هم به این مدرسه می‌رود. شما از این مدرسه راضی هستید؟
۵. مکالمه را با گفتگوهای ساده ادامه دهید
از سوال پرسیدن در مورد موضوعات مهم مانند سیاست یا مذهب خودداری کنید. بهتر است در مورد آب و هوا، محیط اطراف یا سایر موارد مشترک مثل مدرسه، فیلم، تیم‌های ورزشی و… صحبت کنید.
۶. به طور فعال و موثر به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید
اگر دائما به آنچه که قرار است بگویید فکر کنید، نمی‌توانید روی صحبت‌های طرف مقابل خود متمرکز شوید. تمرکز کامل روی گوینده و نشان دادن علاقه به گفته‌های او یکی از کلیدهای ارتباط موثر است. بنابراین بهتر است:
- گاهی‌اوقات سرتان را تکان دهید.
- به آن شخص لبخند بزنید.
- گوینده را با نشانه‌های کلامی کوچک برای مثال گفتن «بله» تشویق کنید که به صحبت ادامه دهد.
راه‌های مقابله با کمبود اعتمادبه‌نفس و ترس اجتماعی
وقتی صحبت از خجالت و تنهایی یا انزوای اجتماعی می‌شود، چیزهایی که به خودتان می‌گویید اهمیت زیادی پیدا می‌کنند. در ادامه به الگوهای فکری رایج که می‌توانند اعتمادبه‌نفس شما را تضعیف کنند اشاره می‌کنیم:
- شما خسته‌کننده، ناخوشایند یا عجیب هستید.
- دیگران همواره شما را در موقعیت‌های اجتماعی ارزیابی و قضاوت می‌کنند.
- اگر در جمع مرتکب اشتباه شوید، طرد خواهید شد.
- آنچه که دیگران درباره شما فکر می‌کنند نشان‌دهنده شخصیت‌تان است.
اگر به موارد فوق اعتقاد دارید، جای تعجب نیست که موقعیت‌های اجتماعی برایتان ترسناک به نظر می‌رسند. برای مقابله با این افکار منفی باید به یاد داشته باشید که:
۱. مردم در مورد شما فکر نمی‌کنند
حتی اگر به شما فکر هم بکنند، حداقل در آن حدی که تصور می‌کنید، نیست. بیشتر مردم درگیر زندگی یا نگرانی‌های خودشان هستند و وقت آزاد خود را صرف قضاوت کردن شما نمی‌کنند. بنابراین دیگر نگران افکار آن‌ها درباره خودتان نباشید.
۲. سایر افراد هم مثل شما احساس بی دست‌و‌پا بودن می‌کنند
هنگامی که از نظر اجتماعی مضطرب هستید، فکر می‌کنید بقیه افراد برون‌گرا هستند و اعتمادبه‌نفس بالایی دارند اما این‌طور نیست. در حقیقت، بعضی از افراد در پنهان کردن اضطراب خود بهتر از بقیه عمل می‌کنند. بسیاری از کسانی که با آن‌ها صحبت می‌کنید به اندازه شما نگران هستند مورد قضاوت قرار بگیرند.
۳. تحمل مردم بسیار بیشتر از چیزی است که فکر می‌کنید
در ذهن شما ممکن است ایده انجام دادن کاری بسیار ترسناک باشد. چون اطمینان دارید که همه در مورد شما قضاوت خواهند کرد. اما در حقیقت، بسیار بعید است که مردم معاشرت اجتماعی را موضوع چندان مهمی تلقی کنند. هر فردی هنگام برقرای روابط اجتماعی ممکن است خطایی را در جمع انجام دهد. در این شرایط، اکثر افراد آن را نادیده می‌گیرند و به کار خود ادامه می‌دهند.
چگونه می‌توانم به فرزندم کمک کنم تا اجتماعی‌تر شود؟
اکنون که با درمان کم رویی بزرگسالان آشنا شدید، باید در مورد راه‌های غلبه بر این مشکل در کودکان اطلاعات کسب کنید. والدین می‌توانند بدون فشار وارد کردن به کودک برای عوض کردن شخصیت او، مهارت دوستیابی را در فرزندشان تقویت کنند. برای مثال، می‌توانند از علایق کودک استقبال کرده و او را به انجام آن کارها تشویق کنند. چون هنگام انجام فعالیت‌های اجتماعی می‌توان دوست جدید پیدا کرد.
همچنین آموزش مهارت‌های اجتماعی ساده نظیر برقراری تماس چشمی، لبخند زدن، واضح صحبت کردن و پرسیدن سوال‌های باز می‌تواند برای کودک مفید باشد.
کلام پایانی
اگر شما یا فرزندتان از کم‌رویی و خجالت رنج می‌برید، از متخصص سلامت روان برای حل این مشکل کمک بگیرید. برای این کار می‌توانید از امکانات سایت درمانکده استفاده کنید. شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناس آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری روانشناس از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
علت خجالت از دکتر زنان یا متخصص اورولوژی به تابوهای فرهنگی و اجتماعی یا تجربه‌های ناخوشایند گذشته برمی‌گردد. بعضی از افراد هم نمی‌توانند درباره بخش‌های خصوصی بدن‌شان صحبت کنند. برای غلبه بر این مشکل باید اهمیت حفظ سلامتی را به خود یادآوری کنید و نزد یک پزشک باتجربه و خوش‌برخورد بروید که بتوانید به او اعتماد کنید.
خجالت در رابطه حس رایجی است که بعضی از افراد با آن مواجه می‌شوند. افزایش آگاهی درباره رابطه جنسی و بدن خود، گفتگو با شریک زندگی، رعایت بهداشت شخصی، استفاده از منابع آموزشی و مشاوره با روانشناس به رفع این مشکل کمک می‌کند.
خجالت در دوران عقد به عوامل مختلفی مثل نداشتن اعتمادبه‌نفس و تجربه‌های منفی گذشته مربوط می‌شود. در بعضی از فرهنگ‌ها هم انتظار می‌رود پسران قوی و بدون ضعف باشند که همین موضوع می‌تواند فشار زیادی به فرد وارد کند.
برای حل این مشکل می‌توانید از فروشگاه‌های آنلاین خرید کنید یا درخواست خرید خود را بنویسید و به فروشنده بدهید. راه‌کار دیگر این است که به جای گفتن کلمه کاندوم، نام برند تولیدکننده محصول را بگویید.
برای غلبه بر کم‌رویی می‌توانید کتاب شجاعت در برهوت، بهترین خودت باش، صحبت در جمع به زبان ساده و رهایی از کم‌رویی را بخوانید.
منابع: psycholo, gytoday, helpguide
من هم فهمیدم من خجالتی هستم