آب آوردن زانو از علت تا شیوه‌های تشخیص و درمان آب زانو

مگر زانو هم آب دارد که باید نگران آب آوردن زانو باشیم؟ بله، زانوها هم آب دارند اما نه از نوع آب تصفیه شهری یا آب معدنی! مفصل زانو مانند دیگر مفصل‌های بدن دارای کیسه‌هایی از مایع مفصلی هستند که متخصصان ارتوپد اصطلاحا به آنها کپسول می‌گویند. این مایع وظیفه لزج و سُر کردن سطح غضروف‌های مفصلی را برعهده دارد. بواسطه وجود آنهاست که استخوان‌ها می‌توانند به راحتی حرکت کنند. در حالت عادی سطح آنها کم است. اما هرگونه ضربه، عفونت و یا بیماری‌های مفاصل مانند استئوآرتریت می‌توانند میزان آنها را زیاد کنند و منجر به تورم و التهاب زانو شوند. با مطالعه ادامه این مقاله از مجله درمانکده متوجه می‌شوید که آب آوردن زانو چیست؟ علت آب زانو چه چیزی است؟ و مهمتر اینکه درمان آب زانو چگونه است؟

بیشتر بخوانیم: زانوی پرانتزی + علت، راه‌‌های تشخیص و درمان پای پرانتزی

آب آوردن زانو یعنی چی؟

در واقع آب آوردن زانو (Knee effusion) یعنی اینکه مایعات اضافی در داخل مفصل زانو و یا اطراف آن وجود دارد. حالا این آب زانو از کجا آمده است و اصلا چرا باید اینقدر زیاد باشد که باعث تورم، التهاب و درد زانو شود؟ برای پاسخ این سوال باید کمی با آناتومی زانو آشنا شویم. به طور ساده مفصل زانو، از اتصال سه استخوان ران، درشت نی و نازک نی، سه رباط بزرگ و مینیسک تشکیل شده است.

مجموعه این مفصل درون یک کیسه بنام کپسول مفصلی قرار دارد که داخل آن مایع مفصلی است. زمانی که به هر علتی بدن آسیب می‌بیند، سیستم دفاعی بدن در پاسخ به آن مایع بیشتری تولید می‌کند، به این ترتیب سطح مایع در مفصل بیشتر می‌شود و شما احساس تورم و درد خواهید داشت. درست همینجاست که می‌گویید؛ احتمالا زانویم آب آورده است. گمان نکنید این مایعات آب خالی هستند؛ بدن بیش از آنکه فکرش را کنید حسابگر است. این مایعات دارای گلبول‌های سفید، گلبول های قرمز خون و مواد شیمیایی آزاد شده و روان کننده‌های طبیعی هستند.

بیشتر بخوانیم: شایع‌ترین آسیب‌های زانو + علائم و راه‌های درمان

علت آب آوردن زانو چیست؟

علت ورم زانو می‌تواند در موارد زیر خلاصه شود:

• استفاده بیش از حد از مفصل زانو
• پارگی منیسک. مینیسک دو نوار C شکل از جنس غضروف است. آنها در بین استخوان‌های مفصل زانو قرار گرفته‌اند و اصطکاک بین استخوان‌‌ها را کاهش می‌‌دهند. فعالیت‌های ورزشی شدید و ضرباتی که در تصادف ایجاد می‌شوند، پارگی منیسک و آب آوردن زانو را در پی دارند.
• شکستگی استخوان
• عفونت‌های باکتریایی
• بورسیت قبل از زایمان. در بورسیت (Bursitis)، بورس‌های زانو دردناک و ملتهب می‌شوند. بورس‌ها، کیسه‌های پر از مایعی هستند که حرکت مفاصل بدن را راحت‌تر می‌کنند. آنها بین ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و تاندون‌های مجاور مفاصل قرار دارند.
• آرتریت روماتوئید (RA)، نوعی بیماری خود ایمنی است. یعنی سیستم ایمنی به ارگان‌های داخلی بدن حمله می‌کند. این بیماری منجر به التهاب مزمن مفاصل خواهد شد.
• آرتروز (osteoarthritis، اُستئوآرتریت). این بیماری باعث ساییدگی مفاصل می‌شود و غضروف را تخریب می‌کند.
• نقرس (Gout) از جمله بیماری‌های روماتیسمی است که افزایش اسید اوریک در بدن باعث ایجاد آن می‌شود.
• کیست زانو یا تومور (کیست بیکر Baker’s cyst)، یک توده در پشت زانو است که حالتی سفت و کشسانی دارد.

بیشتر بخوانیم : آناتومی ستون فقرات از محتوا تا واقعیت

علائم آب آوردن زانو چیست؟

• تورم. اگر در این شرایط ورم زانو با تب، درد شبانه و عرق همراه باشد، احتمال تومور وجود دارد.
• ناتوانی در حرکت دادن زانو (خم یا صاف کردن آن)
• کاهش دامنه حرکت
• سفتی، گرفتگی و سختی در ناحیه مفصل
• بی‌ثباتی یا قفل شدن زانو
• تب و لرز که می‌تواند نشانه عفونت نیز باشد. بیماری لایم (Lyme disease) بیماری است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث آب آوردن زانو شود.

بیشتر بدانید:آسیب acl رباط زانو چیست؟

روش تشخیص آب زانو چگونه است؟

۱- معاینه فیزیکی

در مرحله اول متخصص ارتوپدی وضعیت ظاهری مفصل، علائم و شرح حال بیمار را بررسی می‌کند. برای مثال ممکن است از شما بخواهد پا را از زانو حرکت دهید یا با لمس کردن زانو متوجه شدت درد شود. در مراحل بعدی برای تایید تشخیص خود از تکنیک‌های دیگر استفاده می‌کند.

۲- آزمایش‌های تصویربرداری

• سونوگرافی. در این تست از امواج صوتی برای تصویربرداری استخوان و بافت‌های همبند مفاصل استفاده می‌شود. پزشک متخصص با استفاده از نتایج آنها بیماری‌هایی مانند آرتریت،التهاب تاندون‌ها یا رباط‌ها را تایید یا رد می‌کند.
• سی‌تی اسکن (CT). در این تکنیک نیز از اشعه ایکس استفاده می‌شود. تصاویر این آزمایش سطح مقطع‌های اندام‌های بدن را نشان می‌دهند. برای تصویرسازی بهتر فرض کنید بدن مانند یک نان حجیم است که با استفاده از چاقو آن را از قسمت مقطع برش می‌دهید. با استفاده از نتایج آن ضایعات سیستم حرکتی بدن مانند استخوان‌ها به راحتی قابل تشخیص است.
• تصویربرداری (MRI). در این آزمایش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویر بسیار دقیقی از وضعیت اندام‌های درونی در اختیار پزشک متخصص قرار می‌گیرد. برای بررسی غضروف‌ها، رباط‌ها و دیگر ساختارهای مفصلی این تست بسیار کاربرد دارد و دقیق است.

بیشتر بخوانیم: آناتومی زانو و ابعاد مختلف آن

پزشک متخصص برای درمان آب آوردن زانو چکار می‌کند؟

پزشک متخصص با توجه به علت آب آوردن زانو از تکنیک‌های زیر برای درمان استفاده می‌کند:

۱- داروها

در مرحله اول پزشک سعی می‌کند با تجویز داروها التهاب را کنترل کند و درد را کاهش دهد. چنانچه علت آب زانو، عفونت باکتریایی باشد، آنتی بیوتیک به بیمار توصیه می‌شود. کورتیکواستروئیدها نیز به صورت خوراکی یا تزریق داخل مفصلی می‌توانند التهاب مزمن را کاهش دهند و آن را کنترل کنند.

بیشتر بخوانیم: تاثیر یوگا بر آرتروز + آموزش چند نرمش یوگا برای آرتروز

۲- کشیدن آب زانو (Arthrocentesis)

در این شیوه درمانی مایع اضافی با استفاده از سوزن از مفصل خارج می‌شود و برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه ارسال خواهد شد. پس از آن نیز احتمالا پزشک برای کاهش درد، داروهایی را به داخل مفصل تزریق می‌کند.

۳- فیزیوتراپی

متخصص فیزیوتراپی برای درمان آب زانو از تکنیک‌هایی مانند الکترو تراپی، ماساژ درمانی و حرکت درمانی استفاده می‌کند. تعداد جلسات فیزیوتراپی به شدت بیماری بستگی دارد همچنین اگر شما سوالی دارید میتوانید به مشاوره آنلاین بهترین دکتر متخصص ارتوپد مراجعه کنید.

بیشتر بخوانیم: ماساژ بدن و فواید شگفت‌انگیز آن

۴- درمان آب آوردن زانو با ورزش

تمرینات ورزشی باعث تقویت عضلات زانو، کاهش درد و تورم می‌شود. برای انجام این حرکات لازم است حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا با توجه به وضعیت شما، تمرینات مناسب را پیشنهاد کند. اگر انتخاب و نحوه انجام این حرکات بدرستی انجام نشود، احتمال آسیب‌دیدگی بیشتر زانو وجود دارد.

۵- جراحی و تعویض مفصل

پزشک جراح ارتوپد برای جراحی آب زانو از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

• تعویض مفصل زانو. گاهی اوقات آسیب آنقدر شدید است که باعث تخریب مفصل زانو می‌شود. در این شرایط پزشک متخصص جراحی و تعویض مفصل زانو را پیشنهاد خواهد کرد.
• جراحی آرتروسکوپی (جراحی لیزری زانو). این شیوه درمان کم تهاجمی است. جراح برش‌های کوچکی در ناحیه زانو ایجاد می‌کند و سپس دستگاهی بنام آرتروسکوپ را وارد زانو خواهد کرد. این دستگاه مجهز به دوربین است و می‌تواند تصاویر واضحی از وضعیت زانو را در اختیار پزشک قرار دهد. در صورتیکه نیاز به جراحی باشد، پزشک متخصص با استفاده از برش‌های کوچک، ابزارهای پزشکی را برای ترمیم مفصل وارد زانو می‌کند.

بیشتر بخوانیم : کندرومالاسی پاتلا یا نرمی کشکک زانو چیست؟ + شیوه‌های تشخیص و درمان

سخن آخر

آب آوردن زانو یکی از مشکلات رایج آن است که بیشتر به دلیل ضربه‌های شدید، افزایش سن و یا بیماری‌هایی مانند آرتروز بروز می‌کند. آب زانو بیماری نیست؛ بلکه نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ایی است. در بیشتر مواقع روش‌های غیر تهاجمی برای درمان کافی هستند.

بیشتر بخوانیم : تاندونیت زانو یک عضو بدن یا بیماری؟؟؟!!!

شما عزیزان می‌توانید برای درمان آب زانو در کنار متخصص ارتوپدی از پزشک طب فیزیکی و توانبخشی نیز کمک بگیرید که در درمانکده امکان نوبت دهی آنلاین و ارتباط از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی در کنار نوبت حضوری وجود دارد.

سوالات رایج

منبع: | Medical News Today | Cleveland Clinic | Health Line