سرطان کلیه چیست و چه علائمی دارد؟ آیا این بیماری کشنده است؟

سرطان کلیه زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند و توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهند. این بیماری اغلب مردان و سالمندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته به نظر می‌رسد که میزان شیوع آن در حال افزایش است. یکی از دلایل این موضوع ممکن است این باشد که تکنیک‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن (CT) بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تست‌ها می‌توانند به کشف تصادفی سرطان‌های کلیه کمک کنند. تا انتهای این مقاله از مجله سلامت درمانکده با ما همراه باشید تا درباره این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

سرطان کلیه چیست؟

سرطان کلیه در واقع یک بیماری بدخیم است که از کلیه‌ها شروع می‌شود. کلیه‌ها ۲ عضو لوبیایی شکل، هر کدام به اندازه یک مشت هستند که در پشت اندام‌های شکمی قرار دارند. بنابراین در هر طرف ستون فقرات یک کلیه مشاهده می‌شود.

در بزرگسالان، سرطان سلول کلیوی (Renal cell carcinoma) شایع‌ترین نوع سرطان کلیه است. کودکان خردسال به احتمال زیاد به نوع خاصی از این بیماری به نام تومور ویلمز (Wilms’ Tumor) مبتلا می‌شوند. در ادامه می‌توانید عکس سرطان کلیه را مشاهده کنید:

علائم سرطان کلیه در زنان و مردان

این سرطان معمولا در مراحل اولیه علامتی ندارد. اما با گذشت زمان ممکن است علائم و نشانه‌ها ایجاد شوند. از شایع‌ترین علائم سرطان کلیه چپ یا راست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون در ادرار که ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا شبیه نوشابه به نظر برسد
• درد در ناحیه پشت یا پهلو که از بین نمی‌رود
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن ناخواسته
• خستگی
• تب

بیشتر بدانید: برای عفونت کلیه چه بخوریم؟

علت سرطان کلیه چیست؟

هنوز دقیقا مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز سرطان کلیه می‌شوند. با این حال، پزشکان می‌دانند که این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بعضی از سلول‌های کلیه در DNA خود دچار تغییر یا جهش می‌شوند.

DNA‌  حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری باید انجام شود. تغییر DNA به سلول‌ها اعلام می‌کند که به سرعت رشد کنند و تقسیم شوند. در نهایت، سلول‌های غیر طبیعی تجمع‌یافته یک تومور تشکیل می‌دهند که می‌تواند از کلیه هم فراتر برود. بعضی از سلول‌های تومور ممکن است در قسمت‌های دوردست بدن پخش شوند و گسترش یابند.

بیشتر بدانید: علائم عفونت بدن مردان

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهند؟

عوامل خطر مرتبط با این بیماری عبارت‌اند از:

• سن بالا: خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن بیشتر می‌شود.
• چاقی: افرادی که چاق هستند بیشتر از کسانی که وزن مناسب دارند به سرطان مبتلا می‌شوند.
•  سیگار کشیدن: افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. بعد از ترک، احتمال ابتلا به سرطان کاهش می‌یابد.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
• درمان نارسایی کلیه: افرادی که برای درمان نارسایی مزمن کلیه به مدت طولانی دیالیز می‌شوند، در معرض خطر سرطان هستند.
• بعضی از سندرم‌های ارثی: در افرادی که با سندرم‌های ارثی خاصی به دنیا می‌آیند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیشتر باشد (مانند کسانی که به بیماری فون هیپل-لیندو، سندرم برت-هاگ-دوب، سرطان ارثی سلول پاپیلاری کلیه یا سرطان کلیوی خانوادگی مبتلا هستند).
• سابقه خانوادگی سرطان کلیه: اگر نزدیكان و خانواده فرد به این بیماری مبتلا باشند، خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.

نحوه تشخیص سرطان کلیه

 متخصص اورولوژی یا متخصص انکولوژی می‌تواند سرطان را با استفاده از تست‌ها و روش‌های زیر تشخیص دهد:

• آزمایش خون و ادرار: آزمایش خون و ادرار در مورد آنچه که باعث ایجاد علائم و نشانه‌های شما می‌شود، اطلاعات ارزشمندی به پزشک ارائه می‌دهد. از علائم سرطان کلیه در ازمایش ادرار می‌توان به دفع خون اشاره کرد.
• تست‌های تصویربرداری: تصویربرداری به پزشک این امکان را می‌دهد که مکان تومور کلیه را پیدا کند. روش‌های تصویربرداری عبارت‌اند از: سونوگرافی، اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و ام‌آرآی (MRI).
• نمونه‌برداری از بافت کلیه (بیوپسی): در بعضی شرایط ممکن است پزشک یک نمونه کوچک از سلول‌ها را از ناحیه مشکوک کلیه بردارد تا در آزمایشگاه از نظر وجود شواهد سرطان بررسی ‌شود. البته این روش همیشه مورد نیاز نیست.

بعد از تشخیص سرطان باید مرحله و میزان پیشرفت آن مشخص شود. برای این کار از سی‌تی اسکن یا سایر روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود. مراحل این بیماری توسط اعداد رومی نشان داده می‌شود که از I تا IV متغیرند و کمترین اعداد نشان‌دهنده محدود بودن بیماری به کلیه هستند. مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته می‌‌شود که به غدد لنفاوی یا نواحی دیگر بدن گسترش یافته است.

بیشتر بدانید: سنگ کلیه سیستینی

درمان سرطان کلیه

درمان معمولا با عمل جراحی شروع می‌شود. در مورد سرطان‌های محدود به کلیه ممکن است این روش تنها درمان مورد نیاز باشد. اما اگر بیماری از کلیه فراتر رفته باشد، سایر روش‌های درمانی هم توصیه می‌شوند.

شما می‌توانید با همکاری پزشک در مورد نحوه درمان خود تصمیم‌گیری کنید. انتخاب بهترین روش به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی، نوع سرطان کلیه‌ای که دارید، میزان پیش‌روی بیماری و ترجیحات شما بستگی دارد.

۱. جراحی

برای اکثر سرطان‌های کلیه، عمل جراحی درمان اصلی است. هدف از جراحی این است که در صورت امکان ضمن حفظ عملکرد کلیه، تومور برداشته شود. این روش درمانی شامل موارد زیر است:

• برداشتن کلیه مبتلا (نفرکتومی): نفرکتومی کامل شامل برداشتن کل کلیه، بخش کوچکی از بافت سالم و گاهی‌اوقات بافت‌های اضافی دیگر مانند گره‌های لنفاوی، غده فوق کلیوی یا سایر ساختارها است. جراح ممکن است از طریق یک برش منفرد در شکم یا پهلو (نفرکتومی باز) یا از طریق یک سری برش‌های کوچک در شکم (نفرکتومی لاپاراسکوپیک یا نفرکتومی لاپاراسکوپیک به کمک ربات) نفرکتومی را انجام دهد.
• برداشتن تومور از کلیه (نفرکتومی جزئی): در این روش که به آن Kidney-sparing یا Nephron-sparing هم می‌گویند، جراح به جای اینکه کل کلیه را خارج کند، توده سرطانی را به همراه بخش کوچکی از بافت سالم که آن را احاطه کرده است برمی‌دارد. این عمل می‌تواند به صورت باز، لاپاراسکوپیک یا به کمک ربات انجام شود.

جراحی Kidney-sparing یک درمان معمول برای سرطان‌های کوچک است. اگر تنها یک کلیه داشته باشید، این روش می‌تواند گزینه‌ مناسبی باشد. نوع جراحی‌ای که پزشک توصیه می‌کند به سرطان و مرحله آن و همچنین وضعیت کلی سلامتی شما بستگی دارد.

۲. درمان‌های غیر جراحی

در مراحل ابتدایی می‌توان سرطان‌ را با استفاده از روش‌های غیر جراحی از بین برد. این روش‌ها در شرایط خاص، برای مثال برای افرادی که گزینه جراحی برایشان خطرناک است، استفاده می‌شوند. درمان‌های غیر جراحی عبارت‌اند از:

• درمان با انجماد سلول‌های سرطانی (Cryoablation): در طول Cryoablation، یک سوزن مخصوص توخالی از طریق پوست با استفاده از سونوگرافی یا راهنمای تصویری دیگری وارد بدن می‌شود و به داخل تومور کلیه می‌رود. سپس از گاز سرد موجود در سوزن برای انجماد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
• درمان با گرمادهی به سلول‌های سرطانی (Radiofrequency ablation): در طول Radiofrequency ablation، به کمک سونوگرافی یا روش تصویربرداری دیگری یک پروب از طریق پوست وارد و به داخل تومور کلیه فرستاده می‌شود. جریان الکتریکی از طریق سوزن درون سلول‌های سرطانی جریان می‌یابد و باعث گرم شدن یا سوختن آن‌ها می‌شود.

بیشتر بدانید: علائم عفونت ادراری

۳. درمان سرطان پیشرفته و عودکننده کلیه

سرطان کلیه‌ای که بعد از درمان برمی‌گردد یا در قسمت‌های دیگر بدن پخش می‌شود، قابل درمان نیست. در این شرایط ممکن است روش‌های زیر برای بهبود کیفیت زندگی بیمار توصیه شوند:

• جراحی برای برداشتن هرچه بیشتر توده سرطانی کلیه: اگر امکان برداشتن کامل تومور وجود نداشته باشد، جراح برای از بین بردن حداکثر مقدار ممکن توده تلاش خواهد کرد. همچنین احتمال دارد از جراحی برای از بین بردن سرطانی که در ناحیه دیگری از بدن پخش شده است، استفاده کند.
• درمان هدفمند: درمان‌های دارویی هدفمند بر ناهنجاری‌های خاص موجود در سلول‌های سرطانی تمرکز دارند و با مهار این ناهنجاری‌ها باعث مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. پزشک ممکن است سلول‌های سرطانی را آزمایش کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند موثرتر هستند.
• ایمونوتراپی: ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با سرطان استفاده می‌کند. چون سلول‌های سرطانی پروتئینی تولید می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند از دید سلول‌های سیستم ایمنی پنهان شوند. ایمونوتراپی با دخالت در این فرآیند به درمان سرطان کمک می‌کند.
• پرتودرمانی: پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی با استفاده از منابعی مانند اشعه X و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. گاهی‌اوقات پرتودرمانی برای كنترل یا كاهش علائم سرطانی كه در مناطق دیگر بدن مانند استخوان‌ها و مغز گسترش یافته‌ است، به‌کار می‌رود.
• کارآزمایی‌های بالینی: کارآزمایی‌های بالینی مطالعات تحقیقاتی هستند که به شما اجازه می‌دهند آخرین نوآوری‌ها در درمان سرطان را امتحان کنید. بعضی از کارآزمایی‌های بالینی، ایمنی و اثربخشی درمان‌های جدید را ارزیابی می‌کنند. سایر کارآزمایی‌های بالینی تلاش می‌کنند که راه‌های جدیدی برای پیشگیری از بیماری یا تشخیص آن بیابند. اگر علاقه‌مند هستید یک کارآزمایی بالینی را امتحان کنید، بهتر است در مورد فواید و خطرات آن با پزشک خود صحبت کنید.

راه‌های پیشگیری از سرطان کلیه

اقدامات زیر به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کنند:

• سیگار کشیدن را ترک کنید. خوشبختانه، گزینه‌های بسیاری برای ترک وجود دارند، از جمله: برنامه‌های پشتیبانی، داروها و محصولات جایگزین نیکوتین.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کالری دریافتی خود را کاهش دهید و سعی کنید در بیشتر روزهای هفته از نظر جسمی فعال باشید.
• فشار خون بالا را کنترل کنید. اگر فشار خون‌تان بالا است، می‌توانید در مورد گزینه‌های کاهش‌دهنده فشار خون با پزشک صحبت کنید. تغییر سبک زندگی مانند ورزش، کاهش وزن و اصلاح رژیم غذایی در این زمینه کمک‌کننده است. البته ممکن است بعضی از افراد برای کاهش فشار خون به دارودرمانی هم نیاز داشته باشند.

بیشتر بدانید: ادرار زرد نشانه چیست؟

کلام پایانی

سرطان کلیه در مراحل ابتدایی اغلب به ‌صورت خاموش رخ می‌دهد و هیچ نشانه‌ای ندارد. بنابراین چکاپ منظم و انجام تست‌های لازم به‌ویژه در افرادی که در معرض خطر این بیماری هستند، بسیار مهم است. برای کسب اطلاعات در مورد این بیماری بهتر است به پزشک متخصص اورولوژی یا متخصص انکولوژی مراجعه کنید. امکان رزرو اینترنتی نوبت پزشک از طریق سایت درمانکده وجود دارد. دسترسی به شماره تماس و آدرس مطب هم از طریق درمانکده میسر شده است.

شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر اورولوژی آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر اورولوژی به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با دکتر انکولوژی انلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر انکولوژی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: mayoclinic