انسولین و مقاومت به انسولین

انسولین هورمون مهمی است که بسیاری از فرآیندهای بدن را کنترل می‌کند. اما، مشکلاتی در رابطه با این هورمون وجود دارد که در مرکز توجه قرار دارد. مقاومت به انسولین، که در آن سلول‌ها به انسولین پاسخ نمی‌دهند، به طرز باورنکردنی متداول است. در واقع، بیش از یک سوم جمعیت به این بیماری مبتلا می شوند. برای درمان مقاومت انسولینی، به مشاوره با پزشک فوق تخصص غدد نیاز است.

با این حال، معیارهای سبک زندگی می‌تواند تا حد زیادی این بیماری را بهبود بخشد. این مقاله، تمام آنچه را که نیاز دارید درباره انسولین و مقاومت به انسولین بدانید، بیان می‌کند، پس با درمانکده همراه باشید.

انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده ترشح می‌شود. نقش اصلی انسولین، تعیدل مقدار مواد مغزی است که در جریان خون در حال گردش است. اگرچه انسولین اکثرا در کنترل قند خون نقش دارد، اما کتابولیسم چربی و پروتئین را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمان مصرف غذاهای حاوی هیدروکربن، مقدار قند خون شما افزایش می‌یابد. سلول‌های لوزالمعده شما، این افزایش در قند خون را حس می‌کنند و اانسولین را در جریان خون شما ترشح می‌کنند. سپس، انسولین توسط جریان خون در کل بردن شما حرکت می‌کند، و به سلول‌ها می‌گوید که قند خون را مصرف کنند.

این فرآیند سبب گاهش مقدار قند خون می‌وشد. بخصوص قند خون بالا می‌تواند دارای اثرات سمی نیز باشد که سبب آسیب شده و اگر درمان نشود، بطور بالقوه سبب مرگ می‌شود. اما، سلول‌ها گاهی بطور صحیح به انسولین پاسخ نمی‌دهند.

این مورد، مقاومت به انسولین نامیده می‌شود. تحت چنین شرایطی، لوزالمعده شما حتی انسولین بیشتری را برای کاهش میزان قند خون تولید می‌کند. این امر سبب میزان قند خون بالا در خون می‌شود، که هیپرینسولینمی نامیده می‌شود. در طول زمان، ممکن است سلول‌های شما بطور روزافزون نسبت به انسولین مقاوم شود، و به افزایش انسولین و میزان قند خون می‌شود. در نهایت، لوزالمعده شما ممکن است آسیب ببیند، که سبب کاهش تولید انسولین می‌شود. بعد از اینکه میزان قند خون از یک مقدار آستانه می‌گذرد، ممکن است مبتلا به دیابت نوع 2 شناخته شوید. مقاومت به انسولین دلیل اصلی این بیماری متداول است که 9% از افراد دنیا به آن مبتلا هستند.

مقاومت به انسولین در برابر حساسیت به انسولین

مقاومت به انسولین و حساسیت نسبت به انسولین، دو روی یک سکه هستند. اگر بدن شما نسبت به انسولین مقاوم باشد، حساسیت نسبت به انسولین کمی خواهید داشت. برعکس، اگر نسبت به انسولین حساس باشید، مقاومت نسبه به انسولین کمتری خواهید داشت. در حالی که مقاومت به انسولین مضر است، اما حساسیت نسبه به انسولین مفید است.

خلاصه: مقاومت انسولین زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های بدن شما دیگر به هورمون انسولین پاسخ نمی‌دهند. این امر سبب مقدار انسولین و قند خون بالا برود، که بطور بالقوه سبب دیابت نوع 2 می‌شود. ( تفاوت دیابت نوع 1 و 2 )

در صورتی که چنین علائمی داشتید بهتر است به لیست بهترین دکتر متخصص غدد مراجعه کنید.

چه چیزی سبب مقاومت نسبت به انسولین می‌شود؟

بسیاری از عوامل در مقاومت به انسولین دخیل هستند. یکی از این عوامل، افزایش مقدار چربی خون است. مطالعات زیادی نشان داده است که مقدار زیاد اسیدهای چرب آزاد در خون شما سبب متوقف شدن پاسخ به انسولین می‌شود.

علت اصلی اسیدهای چرب آزاد، خوردن مقادیر بسیار زیاد کالری و داشتن چربی مازاد بدن است. در واقع، خوردن بیش از حد، افزایش وزن، و چاقی به شدت با مقاومت به انسولین مرتبط هستند.

چربی احشایی، نوعی چربی خطرناک کمر است که در اطراف ارگان‌های بدن تجمع می‌یابند، که ممکن است اسیدهای چرب آزاد زیادی را در خون شما آزاد سازد، همچنین، هورمون‌های التهابی که سبب مقاومت به انسولین می‌شوند.

اگرچه این بیماری در بین افراد دارای اضافه وزن شایع است، اما افرادی عادی نیز مستعد این بیماری هستند.

سایر علل بالقوه مقاومت به انسولین عبارتند از:

• فراکتوز: مصرف میزان بالایی از فراکتوز (برگرفته از شکر اضافه شده، نه میوه) با مقاومت انسولین در موش و انسان مرتبط است.
• التهاب: استرس اکسیداتیو و التهاب افزایش یافته در بدن می‌تواند سبب ایم بیماری شود.
• عدم تحرک: تحرک سبب افزایش حساسیت به انسولین می‌شود، در حالی که بی‌تحرکی سبب مقاومت به انسولین می‌شود.
• میکروبیوتای روده: شواهد نشان می‌دهد که گسستگی در محیط باکتریایی در روده می‌تواند سبب النهاب شود که مقاومت به انسولین و سایر مشکلات متابولیک را افزایش می‌دهد.

علاوه بر موارد ذکر شده، برخی عوامل ژنتیکی و اجتماعی نیز ممکن است در ایجاد این بیماری دخیل باشند. نژاد سیاه‌پوست، اسپانیایی و آسیایی در ریسک بالاتری از ابتلا به دیابت قرار دارند.

خلاصه: علل اصلی مقاومت به انسولین ممکن است خوردن بیش از حد و افزایش وزن بدن، بخصوص در نواحی شکم و کمر باشد. سایر فاکتورها شامل مصرف شکر بالا، تورم، عدم تحرک، و ژنتیک نیز در مقاومت به انسولین دخیل هستند.

چطور بدانید که آیا مقاومت به انسولین دارید یا نه

پزشک عمومی شما می‌تواند از طریق چند روش تعیین کند که آیا نسبت به انسولین مقاوم هستید یا نه.

یک تست نسبتا دقیق به نام HOMA-IR مقدار مقاومت انسولین را از روی قند خون و سطح انسولین تعیین می‌کند. همچنین، راه‌هایی برای سنجش میزان قند خون بطور مستقیم وجود دارد، مانند تست گلوکز دهانی (اما جندین ساع طول می‌کشد).

اگر وزن بالا داشته باشید، بخصوص اگر میزان چربی دور شکمی شما زیاد باشد ریسک مقاومت به انسولین در شما افزایش می‌یابد. بیماری پوستی به نام آکانتوز نیگریکانز، که شامل لکه‌های سیاه روی پوست است، می‌تواند مقاومت به انسولین را نیز نشان دهد.

داشتن مقدار کلسترول HDL پایین و مقدار تریگلیسیرید بالا، دو شاخص دیگر هستند که با این بیماری مرتبط هستند.

خلاصه: مقدار قند خون و انسولین بالا، علائم کلیدی در مقاومت به انسولین هستند. سایر علائم، شامل میزان چربی دور شکمی بالا، تریگلیسیرید بالای خون، و میزان کلسترول HDL پایین هستند.

بیماری‌های مرتبط

مقاومت به انسولین، نشانه‌ای از دو بیماری متداول است (سندرم متابولیک و دیابت نوع 2). سندرم متابولیک، یک گروه از ریسک فاکتورها می‌باشد که با دیابت نوع 2 و بیماری قلبی و سایر مشکلات مرتبط است. این سندرم گاهی سندرم مقاومت به انسولین نامیده می‌شود، زیرا با این بیماری مرتبط است.

علائم آن شامل تریگلیسیرید بالای خون، فشار خون، چربی دور کمر، و قند خون، همچنین میزان کلسترول HDL پایین می‌باشد. ممکن است قادر باشید تا از طریق متوقف‌سازی رشد مقاومت به انسولین، از سندرم متابولیک و دیابت نوع 2 پیشگیری کنید.

خلاصه: مقاومت به انسولین با سندرم متابولیک و دیابت نوع 2 مرتبط است، بیماری‌هایی که بزرگ‌ترین مشکل سلامتی در جهان محسوب می‌شوند.

ارتباط با سلامتی قلب

مقاومت به انسولین با بیملری قلبی که علت اصلی مرگ و میر در جهان می‌باشد، ارتباط زیادی دارد. درواقع، افراد مبتلا به مقاومت انسولین یا سندرم متابولیک تا 93% از ریسک بالاتری از بیماری قلبی برخوردارند. بسیاری از بیماری‌های دیگر، شامل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، سندرم پلی‌کیستیک تخمدان (PCOS)، بیماری آلزایمر، و سرطان نیز با مقاومت به انسولین مرتبط هستند.

خلاصه: مقاومت به انسولین با چندین بیماری مرتبط است، شال بیماری قلبی، بیماری کبد چرب غیر الکلی، سندرم پلی‌کیستیک تخمدان، بیماری آلزایمر، و سرطان.

راه‌هایی برای کاهش مقاومت انسولین

کاهش مقاومت به انسولین نسبتا ساده است. اغلب می‌توانید شرایط را از طریق تغییر سبک زندگی خود، به روش‌های زیر تغییر دهید:

• ورزش: فعالیت فیزیکی ممکن است ساده‌ترین راه برای بهبود حساسیت به انسولین باشد. اثربخشی آن تقریبا آنی است.
• کاهش چربی دور شکم: باید هنگام ورزش، چربی‌های دورشکمی و اعضای حیاتی بدن را هدف قرار دهید.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند سبب مقاومت به انسولین گردد، بنابراین، ترک آن می‌تواند کمک کننده باشد.
• کاهش مصرف شکر: سعی کنید مصرف قند خود را، بخصوص قندی که از طریق نوشیدنی‌های شیرین بدست می‌آید، کاهش دهید.
• خوب غذا بخورید: رژیم غذایی را مصرف کنید که کامل بوده و فاقد غذاهای فرآوری شده باشد. شامل آجیل و ماهی چرب.
• اسیدهای چرب امگا 3: این چربی‌ها ممکن است مقاومت به انسولین را کاهش دهد، همچنین سبب کاهش تریگلیسیرید خون را نیز کاهش دهد.
• مکمل‌ها: بربرین ممکن است حساسیت به انشولین را کاهش داده و قند حون را نیز کاهش دهد. مکمل‌های منیزیم نیز ممکن است کمک‌کننده باشد.
• خواب: برخی شواهد بیان می‌کنند که خواب کم سبب مقاومت به انسولین می‌شود، بنابراین، بهبود کیفیت خواب باید کمک‌کننده باشد.
• کاهش استرس: سعی کنید میزان استرس خود را در زمانی که به شدت تحت فشار هستید، کنترل کنید. مدیتیشن ممکن است در این مورد کمک کننده باشد.
• اهداء خون: مقادیر بالای آهن خون با مقاومت به انسولین در ارتباط است. برای مردان و زنان یائسته، اهدای خون می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش دهد.
• روزه‌داری گاه و بی‌گاه: الگوی غذایی زیر ممکن است حساسیت به انسولین را بهبود بخشد.

بسیاری از موارد ذکر شده در لیست زیر با سلامتی افراد، طول عمر زیاد، و محافظت در برابر بیماری در ارتباط است. با در نظر داشتن موارد فوق، بعتر است در مورد گزینه‌های درمانی با متخصص غدد خود مشورت کنید، زیرا درمان‌های مختلف می‌توانند اثربخش باشند.

خلاصه: مقاومت به انسولین می‌تواند از طریق برخی معیارهای سبک زندگی، نظیر ورزش، غذاهای سالم، و مدیریت فشار، کاهش یافته و یا حتی درمان شود.

رژیم غذایی دارای کربوهیدرات پایین

جالب است بدانید که غذاهای دارای کربوهیدرات پایین ممکن است از طریق کاهش مقاومت به انسولین،  با سندرم متابولیک و دیابت نوع 2 مقابله کند. اما، زمانی که مصرف کربوهیدرات بسیار کم باشد، مثل زمانی که رژیم غذایی کتوژنیک مصرف می‌شود، بدن شما ممکن است برای رساندن قند خون به مغز، وضعیت مقاومت به انسولین را ایجاد کند. این حالت، مقاومت به انسولین فیزیولوژیکی نامیده می‌شود و مضر نیست.

خلاصه: رژیم غذایی دارای کربوهیدرات پایین ممکن است خطر مقاومت به انسولین را که با بیماری متابولیک در ارتباط است، کاهش دهد، اگرچه ممکن است سبب مقاومت به انسولین بی‌خطر گردد که قند خون را در اختیار مغز قرار می‌دهد.

حرف آخر

مقاومت به انسولین ممکن است یکی از علل اصلی بسیاری (نه همه) از بیماری‌های مزمن امروزی باشد. با این حال، می‌توانید این بیماری را از طریق معیارهای ساده‌ای در سبک زندگی، نظیر کاهش چربی، مصرف غذاهای سالم، و ورزش بهبود بخشید. برای کسب اطلاعات بیشتر به مجله درمانکده مراجعه کنید.

پیشگیری از مقاومت به انسولین ممکن است یکی از قوی‌ترین راه‌ها برای داشتن طول عمر بالا و زندگی سالم‌تر باشد. با دکتر فوق غدد و متابولیسم مشاوره کنید. شما عزیزان می توانید در سایت معتبر درمانکده به راحتی با چند کلیک به رزرو آنلاین نوبت پزشکی یا به مشاوره آنلاین پزشکی بپردازید.

منبع: healthline