وزن اکثر کودکان تا یک سالگی تقریبا سه برابر می‌شود. اما این عدد برای همه ثابت نیست و معمولا بین کودکان مختلف متفاوت است. میزان وزن‌گیری و سرعت رشد کودکان به ژنتیک و تغذیه آن‌ها بستگی دارد. از آنجا که بسیاری از والدین از عدم وزن‌گیری فرزندشان شکایت دارند و نوع شیرخشک را عامل بروز این مشکل می‌دانند، این مقاله از مجله درمانکده را به معرفی بهترین شیرخشک برای وزن گیری نوزاد و نحوه استفاده از آن اختصاص داده‌ایم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
نوزاد به چه میزان شیرخشک برای وزن گیری نیاز دارد؟
میزان نیاز کودک به شیر خشک به سن او بستگی دارد:
- در هفته اول پس از تولد، نوزاد هر بار که تغذیه می‌شود حداکثر ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر شیرخشک می‌خورد.
- میزان شیرخشک مصرفی کودک با رشد او افزایش می‌یابد و در حدود ۲ ماهگی به ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلی‌لیتر در هر بار تغذیه می‌رسد.
- در چهار ماهگی، کودک بسته به تعداد دفعات تغذیه هر بار ۱۲۰ تا ۱۸۰ میلی‌لیتر شیر دریافت می‌کند.
- در ۶ ماهگی، میزان شیر دریافتی کودک به ۱۸۰ تا ۲۳۰ میلی‌لیتر می‌رسد.
هر چند ساعت یک‌بار باید به فرزندم شیرخشک بدهم؟
نوزادان باید هر زمان که گرسنه به نظر می‌رسند تغذیه شوند. به این موضوع، تغذیه بر حسب تقاضا می‌گویند. در چند روز اول پس از تولد، اکثر نوزادان سالم باید هر ۲ تا سه ساعت یک‌بار تغذیه شوند. همان‌طور که کودک بزرگ‌تر می‌شود و حجم معده او افزایش می‌یابد، دفعات تغذیه کمتر می‌شود و به هر سه تا چهار ساعت یک‌بار می‌رسد.
بیشتر بدانید: شیر خشک برای بزرگسالان چه کاربردی دارد؟
چگونه بفهمم مقدار مصرف شیرخشک برای وزن گیری کافی است؟
افزایش وزن کودک و تعداد پوشک‌های خیس و کثیف او به شما نشان می‌دهد که آیا فرزندتان به اندازه کافی شیرخشک مصرف می‌کند یا خیر. راهنمای زیر به شما کمک می‌کند که این موارد را بررسی کنید:
- از چند روز پس از تولد، کودک باید هر روز تقریبا ۶ پوشک را با ادرار شفاف و کم‌رنگ خیس کند.
- در یک یا ۲ روز اول پس از تولد، کودک یک ماده تیره رنگ و چسبنده به نام مکونیوم دفع می‌کند. سپس در هفته اول، دفع مدفوع که زرد کم‌رنگ یا قهوه‌ای مایل به زرد است شروع می‌شود. نوزاد باید حداقل یک بار در روز اجابت مزاج داشته باشد.
بیشتر بدانید: آیا شیر خشک آپتامیل چاق کننده است؟
- نوزاد هم در هنگام تولد و هم در هفته اول وزن می‌شود. بعد از آن، وزن نوزاد سالم باید در هفته هشت، ۱۲، ۱۶ و سپس در یک سالگی اندازه‌گیری شود. دکتر کودکان این اطلاعات را روی نمودار ثبت می‌کند و از این طریق متوجه می‌شود که آیا کودک به اندازه کافی شیرخشک می‌خورد یا خیر.
علاوه بر این، بعضی از علائم هم نشان می‌دهند که احتمالا کودک گرسنه است و به شیرخشک بیشتری نیاز دارد. این علائم عبارت‌اند از:
- بی‌قراری
- چرخاندن سر و باز کردن دهان
- بیرون آوردن زبان
- مکیدن مشت یا انگشت‌ها
- قرار دادن دست، انگشت یا مشت روی دهان
شما باید قبل از اینکه نوزاد بی‌قرار شود یا گریه کند به او شیرخشک بدهید، چون گریه کردن نشانه دیرهنگام گرسنگی است. با این حال، به یاد داشته باشید که همیشه گریه کردن کودک به خاطر گرسنگی نیست. گاهی‌اوقات نوزادان فقط به تعویض پوشک نیاز دارند یا می‌خواهند در آغوش گرفته شوند. در بعضی موارد هم گریه کودک نشان‌دهنده بیماری، خستگی یا نامناسب بودن دمای محیط است.
بیشتر بدانید: مولتی ویتامین برای افزایش وزن کودک چی خوبه؟
چگونه بهترین شیرخشک برای وزن گیری را انتخاب کنم؟
شیرخشک باید بر اساس وضعیت سلامتی کودک انتخاب شود. در حال حاضر، شیرخشک‌های متنوعی در بازار یافت می‌شود که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. شیرخشک بر پایه شیر گاو
اکثر شیرخشک‌هایی که به بازار عرضه می‌شوند، بر پایه شیر گاو هستند. البته شیر گاو به‌کاررفته در فرمولاسیون این محصولات به طرز چشمگیری تغییر می‌کند تا برای نوزادان ایمن و مغذی باشد. برای مثال، پروتئین با روش‌های مختلف قابل هضم‌تر می‌شود. همچنین به شیرخشک مقداری لاکتوز (قند شیر) اضافه می‌شود تا شباهت بیشتری به شیر مادر پیدا کند. از سوی دیگر، چربی موجود در شیر با روغن‌های گیاهی یا سایر چربی‌ها جایگزین می‌شود تا نوزاد راحت‌تر شیرخشک را هضم کند و بهتر وزن بگیرد.
۲. شیرخشک بر پایه شیر بز
در گذشته استفاده از شیر بز برای تهیه شیرخشک مجاز نبود، اما در حال حاضر چند شرکت این نوع شیرخشک را تولید می‌کنند. هدف از تولید شیرخشک بر پایه شیر بز حمایت از رشد و تکامل طبیعی نوزادان است.
بیشتر بدانیم: مقایسه شیر خشک نان با اپتامیل؛ کدام شیر خشک بهتر است؟
بعضی از مردم بر این باورند که شیرخشک بر پایه شیر بز بهتر از شیرخشک‌های حاوی شیر گاو یا پروتئین سویا می‌تواند با مشکلات گوارشی یا واکنش‌های آلرژیک مقابله کند، اما این قطعی نیست. چون بیشتر نوزادانی که به شیرخشک بر پایه شیر گاو حساسیت دارند به شیر سایر پستانداران مثل شیر بز هم واکنش نشان می‌دهند. بنابراین انتخاب بهترین شیرخشک برای وزن گیری این کودکان باید با مشورت متخصص اطفال انجام شود.
۳. شیرخشک بسیار هیدرولیزشده
این نوع شیرخشک که به آن شیرخشک از پیش هضم‌شده هم می‌گویند، برای کودکانی که به شیر گاو حساسیت دارند مناسب است. اگر فرزند شما به پروتئین شیر گاو واکنش نشان می‌دهد، از متخصص اطفال بخواهید که بهترین شیرخشک برای وزن گیری بچه را به شما معرفی کند. چرا که شیرخشک هیدرولیزشده معمولا از شیرخشک معمولی بسیار گران‌تر است و باید با دقت بیشتری انتخاب شود.
۴. شیرخشک بر پایه سویا
این نوع شیرخشک حاوی پروتئین سویا و کربوهیدرات (گلوکز یا ساکارز) است و با شیرخشک معمولی تفاوت دارد. استفاده از شیرخشک بر پایه سویا برای وزن‌گیری نوزادانی توصیه می‌شود که قادر به هضم لاکتوز نیستند. لاکتوز، کربوهیدرات اصلی شیر گاو است.
۵. شیرخشک‌های تخصصی
گاهی‌اوقات انتخاب بهترین شیرخشک برای اضافه کردن وزن بسیار پیچیده است، چون بعضی از کودکان به اختلالات یا بیماری‌های خاص مبتلا هستند. اگر فرزند شما نارس به دنیا آمده است یا بیماری خاصی دارد، شیرخشک را دقیقا طبق دستور متخصص اطفال تهیه کنید و به او بدهید. به یاد داشته باشید که ممکن است مقدار و دفعات مصرف و حتی نحوه آماده‌سازی شیرخشک‌های تخصصی با شیرخشک‌های معمولی متفاوت باشد.
بیشتر بدانید: ترفندهای تغذیه با شیشه شیر
چند نکته مهم درباره استفاده از شیرخشک برای وزن گیری کودکان
انتخاب شیرخشک نامناسب یا آماده‌سازی شیرخشک به روش نادرست یکی از رایج‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود کودک به اندازه کافی وزن نگیرد. بنابراین آگاهی از نکات زیر برای همه والدین ضروری است:
- معمولا شیرخشک‌ها بر اساس سن کودک طبقه‌بندی می‌شوند. توجه نکردن به این نکته در هنگام انتخاب شیرخشک باعث می‌شود کودک انرژی و مواد مغذی کافی دریافت نکند و خوب وزن نگیرد.
- استفاده از شیرخشک خانگی برای تغذیه کودک توصیه نمی‌شود. دستورالعمل‌های خانگی ممکن است سالم به نظر برسند، اما نمی‌توانند تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک را تامین کنند.
- آماده‌سازی شیرخشک طبق دستورالعمل شرکت سازنده ضروری است. معمولا این دستورالعمل روی قوطی محصول درج می‌شود.
بیشتر بدانید:چاقی کودکان چیست؟مهم‌ترین و رایج‌ترین علت‌های اضافه وزن
- اندازه‌گیری مقدار پودر و آب باید با دقت انجام شود. استفاده از آب بیش از حد باعث می‌شود کودک انرژی و مواد مغذی کافی دریافت نکند؛ در حالی که کم بودن آب هم ممکن است به مشکلات گوارشی منجر شود یا کودک را در معرض خطر کم‌آبی قرار دهد.
- برای اندازه‌گیری شیرخشک حتما باید از پیمانه داخل قوطی استفاده شود. قاشق‌های خانگی دقیق نیستند و ممکن است شما را هنگام اندازه‌گیری به اشتباه بیندازند.
- مشورت با متخصص اطفال اهمیت زیادی دارد. اگر فکر می‌کنید عدم وزن‌گیری فرزندتان به مشکلات زمینه‌ای مثل آلرژی، اختلال بلع، استفراغ یا اسهال مداوم مربوط است، باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. در این شرایط ممکن است پزشک شیرخشک را عوض کند یا استراتژی‌های دیگری را برای وزن‌گیری کودک به شما پیشنهاد دهد.
اگر پزشک اطفال میزان وزن‌گیری کودک را مناسب می‌داند، به او اعتماد کنید و خودسرانه نوع شیرخشک یا میزان مصرف آن را تغییر ندهید. تلاش غیرضروری برای افزایش وزن کودک می‌تواند مضر باشد و احتمال بروز رفتارهای غذایی ناسالم و چاقی را در آینده افزایش دهد.
کلام پایانی
نوزادانی که به اندازه کافی شیرخشک می‌خورند، معمولا به طور مرتب ادرار و مدفوع می‌کنند و به خوبی وزن می‌گیرند. دکتر اطفال به طور منظم نمودار رشد کودک را بررسی می‌کند و به سوالات شما در مورد رشد فرزندتان پاسخ می‌دهد. اگر در مورد تغذیه و وزن‌گیری کودک خود نگران هستید، با دکتر کودکان آنلاین صحبت کنید. مشورت با پزشک به ویژه برای کودکانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند، بسیار مهم است.
برای مشورت با بهترین متخصصان اطفال می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین با دکتر اطفال فراهم شده است.
سوالات متداول
انتخاب شیرخشک باید با توجه به شرایط نوزاد و برحسب صلاحدید دکتر اطفال انجام شود. با این حال، از بهترین برندهای شیرخشک می‌توان به ببلاک، نان، آپتامیل و بیومیل اشاره کرد.
کسانی که اشتهای کمی دارند و نمی‌توانند به اندازه کافی غذا بخورند و افرادی که به دلیل مشکلات گوارشی بسیاری از غذاها را از رژیم خود حذف کرده‌اند، برای وزن‌گیری از شیرخشک استفاده می‌کنند.
آهن یک نوع ماده معدنی است که به رشد و تکامل طبیعی نوزاد کمک می‌کند. کمبود آهن نه‌تنها باعث کم‌خونی می‌شود؛ بلکه اشتهای کودک را کاهش می‌دهد و روی حجم شیرخشک مصرفی او تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود همه کودکان از بدو تولد از شیرخشک غنی‌شده با آهن استفاده کنند.
منابع: , nhs, kidshealth, healthychildren
