مایع آمنیوتیک مایعی است که جنین را در رحم احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. به وضعیتی که مایع آمنیوتیک بیش از حد افزایش می‌یابد «پلی هیدرآمنیوس» می‌گویند. پلی هیدرآمنیوس یا «افزایش آب دور جنین» می‌تواند برای مادر و فرزند او عوارض زیادی را به همراه داشته باشید. مقاله امروز مجله درمانکده به علائم، دلایل و درمان این مشکل اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
مایع آمنیوتیک چیست؟
جنین در رحم مادر داخل کیسه‌ای قرار دارد که به نام «کیسه آمنیوتیک» شناخته می‌شود. کیسه آمنیوتیک حاوی مایع شفافی به نام «مایع آمنیوتیک» است که به رشد و تغذیه جنین کمک می‌کند. حداقل آب دور جنین در مراحل مختلف بارداری متفاوت است، اما به طور کلی در هفته 34 بارداری تقریبا 800 میلی‌لیتر مایع در کیسه آمنیوتیک جمع می‌شود که مقدار آن در هفته 40 بارداری به حدود 600 میلی‌لیتر کاهش می‌یابد.
جنین به طور منظم مایع آمنیوتیک را می‌بلعد و آن را به شکل ادرار دفع می‌کند. به این ترتیب حجم مایع آمنیوتیک تنظیم می‌شود. هنگامی که این تعادل ظریف به هم می‌خورد، حجم مایع اطراف جنین افزایش می‌یابد.
بیشتر بدانید: فولیکول غالب چیست؟
علائم و نشانه های افزایش مایع آمنیوتیک
ممکن است تشخیص پلی هیدرآمنیوس برای شما دشوار باشد، چون این مشکل معمولا خفیف است و به تدریج ظاهر می‌شود. در بیشتر موارد، پزشک طی یک سونوگرافی معمولی به پی می‌برد. گاهی اوقات، وقتی پزشک اندازه شکم شما را بررسی و آن را با سن بارداری مقایسه می‌کند، متوجه بزرگ بودن آن می‌شود. همچنین ممکن است پزشک به دلیل وجود مایع اضافی برای شنیدن ضربان قلب جنین با مشکل روبرو شود.
معمولا شما فقط در صورت ابتلا به پلی هیدرآمنیوس شدید متوجه علائم آن می‌شوید. ممکن است شکم شما به طور غیرمعمول سنگین، پر و کشیده باشد و پوست‌تان براق به نظر برسد. علاوه بر این، احتمال دارد راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها برایتان دشوار باشد.
علائم پلی هیدرآمنیوس شدید عبارتند از:
- سوء هاضمه و سوزش سر دل
- یبوست
- مشکلات تنفسی
- تورم پاها
- ناراحتی یا انقباضات رحمی
- پوزیشن نامناسب جنین، از جمله قرارگیری آن در حالت بریچ (سر جنین به سمت بالا و پاهای او به سمت دهانه رحم است)
در صورت داشتن چنین علائمی از طریق مشاوره با بهترین متخصص زنان مشورت کنید.
بیشتر بدانید: نکات ممهم برای زنان دیابتی در دوران بارداری
بیشتر بدانید: مصرف چه مقدار کافئین در بارداری بی‌خطر است؟
عوارض افزایش آب دور جنین
تحقیقات در مورد خطرات افزایش مایع دور جنین نشان داده‌اند که پلی هیدرآمنیوس می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین عوارض متعددی را به همراه داشته باشد. هر چقدر سطح مایع آمنیوتیک بالاتر باشد، احتمال ابتلا به عوارض بیشتر است. همچنین زنانی که در هفته‌های اول بارداری به پلی هیدرآمنیوس شدید مبتلا می‌شوند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به عوارض آن قرار دارند.
عوارض احتمالی افزایش آب دور جنین برای مادر عبارتند از:
- طولانی شدن فرآیند زایمان
- انقباضات زودرس که باعث زایمان زودرس می‌شوند
- جدا شدن زودرس جفت از دیواره رحم
- پاره شدن زودرس کیسه آمنیوتیک
- مشکل در تنفس
- خونریزی کنترل نشده بعد از زایمان
پلی هیدرآمنیوس می‌تواند برای جنین هم خطرناک باشد و به بروز عوارض زیر منجر شود:
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- اندازه یا پوزیشن غیرطبیعی جنین که ممکن است زایمان را با مشکل روبرو کند
- تحت فشار قرار گرفتن بند ناف که باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین می‌شود
- مرگ (در صورت ابتلا به پلی هیدرآمنیوس شدید)
بیشتر بدانید: عفونت در بارداری چرا اتفاق می‌افتد؟
علل افزایش مایع دور جنین
افزایش مایع آمنیوتیک ممکن است از مشکلات و بیماری‌های مادر یا جنین ناشی شود یا مربوط به جفت باشد. غالبا تشخیص علت پلی هیدرآمنیوس، به ویژه اگر خفیف باشد، دشوار است. دلایل احتمالی زیادی برای این وضعیت وجود دارد، با این حال غالبا علت آن ناشناخته باقی می‌ماند. معمولا از موارد زیر به عنوان رایج‌ترین دلایل و راه های افزایش آب دور جنین نام برده می‌شود:
- حاملگی چندقلویی که دو یا چند جنین در رحم وجود دارد
- دیابت مادر که پزشکان از آن به عنوان دیابت بارداری یاد می‌کنند
- اختلال در بلع مایع آمنیوتیک توسط جنین
- تولید ادرار زیاد توسط جنین
- ناهنجاری‌های مادرزادی، مانند انسداد دستگاه گوارش یا مجرای ادراری جنین یا رشد غیرطبیعی مغز و نخاع
- مشکلاتی که روی ساختار ژنتیکی، ریه‌ها یا سیستم عصبی جنین تاثیر می‌گذارند
- عفونت جنین
- کمبود گلبول‌های قرمز یا کم خونی جنین
- مشکلات جفت (اندامی که غذا و اکسیژن مورد نیاز جنین را فراهم می‌کند)
- تفاوت گروه خونی مادر و جنین
گاهی اوقات، ممکن است پزشک هیچ دلیلی برای پلی هیدرآمنیوس پیدا نکند و از این‌رو آن را ایدیوپاتیک (بدون علت شناخته شده) توصیف کند.
بیشتر بدانید: آیا پایین آمدن سر جنین در بارداری خطرناک است؟
راه‌های تشخیص افزایش مایع آمنیوتیک
در صورت مشاهده علائم پلی هیدرآمنیوس، پزشک از سونوگرافی برای بررسی مایع آمنیوتیک در رحم استفاده می‌کند. روش‌های زیر برای تشخیص افزایش آب دور جنین به‌کار می‌روند:
- حداکثر پاکت عمودی (MPV) یا حجم مایع آمنیوتیک (AFV): روش MPV یا AFV بیشترین قطر کیسه آمنیوتیک را اندازه‌گیری می‌کند. اگر مقدار مایع برابر یا بیشتر از 8 سانتی‌متر باشد، شما پلی هیدرآمنیوس دارید.
- شاخص مایع آمنیوتیک (AFI): برای تعیین AFI، بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین بخش مایع آمنیوتیک در چهار قسمت متفاوت رحم اندازه‌گیری شده و با هم جمع می‌شوند. اگر مجموع این چهار عدد بیشتر از 24 یا 25 سانتی‌متر باشد، مایع اطراف جنین بیش از حد افزایش یافته است.
سایر آزمایش‌هایی که به تشخیص پلی هیدرآمنیوس کمک می‌کنند عبارتند از:
- آزمایش خون: این آزمایش برای بررسی عفونت‌ها و بیماری‌هایی که ممکن است باعث پلی هیدرآمنیوس شوند انجام می‌شود.
- آمنیوسنتز: آمنیوسنتز روشی است که در آن پزشک مایع آمنیوتیک را با استفاده از سوزن از رحم خارج می‌کند تا مورد بررسی قرار بگیرد. چون این مایع می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد سلامت جنین ارائه دهد. برای مطمئن شدن از وضعیت و راه های افزایش آب دور جنین به متخصص زنان مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: علت ترشحات واژن در بارداری چیست؟
اگر پزشک تشخیص دهد که آب اطراف جنین افزایش یافته است، وضعیت سلامتی شما را در طول بارداری با روش‌های زیر کنترل می‌کند:
- تست بدون استرس (NST): این تست ضربان قلب جنین را هنگام حرکت در رحم بررسی می‌کند. پزشک دستگاهی را روی شکم شما قرار می‌دهد تا ضربان قلب جنین را اندازه‌گیری کند.
- مشخصات بیوفیزیکی: پزشک از سونوگرافی برای بررسی تنفس و حرکات جنین و همچنین نظارت بر سطح مایع آمنیوتیک استفاده می‌کند.
درمان افزایش آب دور جنین
درمان پلی هیدرآمنیوس به میزان AFI و علت افزایش آب دور جنین بستگی دارد. در موارد خفیف که علت ناشناخته است، احتمالا با پیشرفت بارداری وضعیت شما خودبه‌خود بهتر می‌شود. با این حال، پزشک ممکن است شما و جنین‌تان را تا زمان زایمان با دقت بیشتری تحت نظر بگیرد. اگر یک مشکل زمینه‌ای مثل دیابت باعث افزایش مایع آمنیوتیک شده باشد، درمان آن می‌تواند به رفع پلی هیدرآمنیوس کمک کند.
در صورت ابتلا به پلی هیدرآمنیوس شدید، ممکن است مشکلاتی مثل زایمان زودرس، تنگی نفس یا درد شکم را تجربه کنید. در چنین مواردی احتمالا به درمان فوری و حتی بستری شدن در بیمارستان نیاز دارید.
درمان پلی هیدرآمنیوس شامل موارد زیر است:
- تخلیه مایع آمنیوتیک: پزشک با استفاده از روشی به نام آمنیوسنتز مایع اضافی را از رحم شما تخلیه می‌کند. با این حال، استفاده از این روش ممکن است به عوارضی مانند زایمان زودرس، جدا شدن جفت و پارگی کیسه آمنیوتیک منجر شود.
- دارو درمانی: پزشک داروهای خوراکی مانند ایندومتاسین را تجویز می‌کند تا تولید ادرار توسط جنین کاهش پیدا کند و سطح مایع آمنیوتیک کمتر شود. استفاده از این دارو بعد از هفته 31 بارداری توصیه نمی‌شود. به دلیل خطر بروز مشکلات قلبی در جنین، ممکن است لازم باشد قلب او با اکوکاردیوگرم و سونوگرافی کنترل شود. از سایر عوارض جانبی ایندومتاسین می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، سوزش سر دل و ورم معده اشاره کرد.
پس از درمان پلی هیدرآمنیوس، پزشک هر چند هفته یکبار سطح مایع آمنیوتیک شما را کنترل می‌کند.
بیشتر بدانید: تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی چیست؟
کلام پایانی
افزایش آب دور جنین عارضه‌ای است که به دلایل مختلف مثل دیابت مادر، حاملگی چندقلویی و ناهنجاری‌های جنینی اتفاق می‌افتد و گاهی اوقات علت بروز آن ناشناخته است. معمولا این مشکل به درمان نیاز ندارد، اما لازم است پزشک در طول دوران بارداری شما را به دقت تحت نظر بگیرد. اگر در حین بارداری متوجه شدید که مایع آمنیوتیک اطراف جنین به طور غیرطبیعی افزایش یافته است، با پزشک خود درباره نگرانی‌هایی که دارید صحبت کنید. برای این کار می‌توانید از طریق سایت درمانکده از بهترین متخصصان زنان و زایمان وقت بگیرید یا به صورت آنلاین با آن‌ها مشورت کنید.
بیشتر بدانید: علت سکسکه جنین چیست؟
سوالات متداول
افزایش مایع دور جنین مشکل نادری است که تنها در 1 تا 2 درصد بارداری‌ها دیده می‌شود.
اگر تنگی نفس دارید، به اندازه کافی استراحت کنید، تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید، از مصرف غذاهای تند یا غذاهایی که باعث بدتر شدن سوزش سر دل می‌شوند بپرهیزید و بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید.
خیر، شما نمی‌توانید از پلی هیدرآمنیوس جلوگیری کنید. با این حال اگر دیابت دارید، کنترل سطح قند خون یکی از اقدامات احتیاطی است که می‌توانید انجام دهید.
منابع: webmd, medicalnewstoday
Afi من ۱۵.۵ ولی mpv ۷.۳ است. کدومش قابل استناده؟ راهنمایی بفرمایید. هفته ۲۲ هستم و ۴۰ ساله
سلام منم خانم اخر ماه هفتم سونو گرافی رفتیم دکتر میگه اب چنین زیاد به حد رسیده همه ازمایش ها خوب بوده گفته هر دوهفته سونوگرافی هرهفته ضربان قلب بچه رو بگیرید برای کسی هم چنین موردی بوده لطفا راهنمای
سلام خانم دکترمن 27هفته ی باردارم اب دوره بچم زیاده دکتراگفتن درمان نمیشه یه لطفی بکن یه راه حلی برام بگین
سلام بار دار هستم 34هفته آب دور جنین 25هست آیا خترناک هست
آب دور جنین زیاده آیا خطر ناک است
سلام من رفتم سنو آنتیم دو2دو 2بود خطر داره هر چی زوطر خبر فوری بدین تور خدا
سلام وقت تون بخیر من بارداری سوم م هست و هفته ۳۱ تو سونو مشخص شد حجم کیسه آب جنین ۲۵ میل است پزشک م گفته زیاد است آزمایش دیابت دادم مشکلی نبود به نظر تون ممکن از چی باشه و باید چیکار کنم
ممنون میشم پاسخ بدین
سلام تا الان حتما زایمان کردین برای مشکلتون چکار کردین منم الان ۲۵هفته هستم بهم گفتن اب دور جنین زیاد
سمیه
سلام من نارین هستم بارداری اولمه و با مشکل زیادی مایع در دور جنین بر خورد کردم رفتم دکتر سنگرافی دادم گفتن بچت سالم ولی می ترسم
سلام عزیزم بچه شما مشکلی نداشت؟منم همین مشکلو دارم
سلام هفته ۳۴ ام هستش دکتر گفته نه آب بچه ات زیاده ۲۲ آیا خطر جدی داره یا نه لطفآ بگید خیلی استرس دارم
سلام عزیزم بچه شما مشکلی نداشت؟
مایع آمنیوتیک دور جنین ۳۳ ۳۴ هفته. ۲۱ شد دیابت بارداری ندارم رفتم دکتر ۶ تا آمپول داد ۳ تا۳ تا بزنم آزمایش نوشت دادم خیلی نگرانم دیگه چکار می توانم بکنم
سلام همسر من باردار هستش رفتیم سونوگرافی و گفتن اب دور جنین زیاد شده میشه لطف کنید بگید چی میشه فردا قراره دوباره بریم سونوگرافی البته الان ۷ماهشه
سلام من مینا هستم دوره ۳۶ ام بارداری ام است
و اب دور بچه ام غلیظ است و ایا عوارضی دارد
سلام عزیزم شما زایمان کردید؟بچتون مشکلی نداشت چون منم مایع دور بچه زیاده میترسم
سلام من بارداری هستم۳۶ هفته آب دور بچه م زیاد است باید چیکار کنم
زفرا
تورو خدا من راه حلی دارم با اینکه هر دو فرزندم ب دلیل آب دور کم فوت شدن یا ک ن خسته شدم دیگه بدنم تیکه تیکه جونیم لطمه خورده یه جواب باردار شم بعد پنج سال چهار سال جلو گیری و یک ساله ک دل رو زدم ب دریا و گفتم خدایا این دفعه ن دیگه کمکم کن تو فقط زنده میمونه خانم دکتر شانسم چقدره
0من دو فرزندم رو از دست دادم هر دو فرزندم دختر زیبا چهره چطور بگم الان تحت نظر روانپزشکی بچه بودم باردارشدن با پسر عمم ازدواج کردم بچه اول دکترها هیچی نفهمیدن و هفت ماهه یک شب زنده بود بچه دوم با تمام آزمایشات غربالگری سنو فلان فلان ۱۲ و ۱۶ هفتگی سالم بود بعد از اون وزنم زیاد میشه و حرکتی از بچه تا ماه آخر حس نمیکنم آب دور بچه ۴۸ شده بود دومی ۳۸ هفته ب دنیا آمد از همه لحاظ پزشکی سالم ولی فقط دستگاه تنفس قطح میکردن ریه جوابگو نبود خودش نفس کم می‌آورد الان چهار سال بعد مرگ اون دو فرزندم جلوگیری کردم یک ساله ول کردم جلو گیری رو باردار نشدم میدونید تو نداری آدم میزنه سیم آخر میگه ایندفعه شاید زنده بمونه نموند منم باهاش بمیرم دیگه خانم دکتر ب من بگید راه درمانی هست یا ن
سلام عزیزم منم مشکل تو رو دارم میشه شمارتو برام بزاری باهات تماس بگیرم
سلام خسته نباشی خانم بنده ام افزایش آب دورجنین دارن الان زیرنظردکتربستری کردن که توی آزمایش نوشته بودمقدارآب دورجنین 50شده لطفایک راهنمایی بکنیدچکارکنیم ممنون.
سلام الان وضعیتشون چطوره؟؟
سلام خسته نباشی خانم بنده بامشکل افزایش آب دور جنین میباشد. الان هم در31هفتهگی هستندوزیرنظردکتربستری شدن ومقدارآب دورجنین به 50رسیده لطفایک راهنمایی بکنیدبایدچکارکنیم. ممنون.
منم دو بارداری هر دو ختم شد ب زایمان ولی بچهااام جگر گوشهام امیدوارم ک مشکلت فقط یک دلیل ناشناخته داشته باشه و مشکل دیگه ای نداشته باشی از خدا اینو برات میخوام عزیزم عشقم دلهره نداشته باشی ک اب دور بچه بیشتر میشه از هر صد مورد اب دور بچه یک موردش عین من کم بیاری میاره همه ن
پاسخ سوال کجاهست
س.آب دورجنین اگه کم باشد مشکلی ایجادمیکند برا بچه تو ماه 9حاملگی هست.
اب دورجنین در ماه 9برابچه مشکلی دارد
اینقدر ک دکتر رفتم اوستا شدم lfa دور بچه همون آب دورش گلم کم هم باشه خوب نیست یعنی بسته ب اینه ک تو تو چ ماهی هستی عزیزم در آخر بارداری سر بچه در خشکی قرار نگیره حواست باشه یا بدنش ک همون باعث مشکلات زیادی میشه در کل آب کم دور بچه سرم وصل کنی سرم تقویتی مال آبجیم یک هفته خب و نرمال شد برو دکتر گلم حتما ولی آب کم زود درمان بشه هیچ جای نگرانی نداره و ظرف یه هفته فوقش دو هفته حل شدست
ببخشید ماه نه بارداری هشت هم باشه خوبه ولی شش و هفت نزاری بشه بچت مثل ماهی ب خشکی میوفته نگرانی نداره واس خواهرم تو یه هفته از پنج نیم شدش هشت بخدا
سلام من تو غربالگری اول سونو آب دور جنین رو زیاد نشون داد نوشته بود صدک ۹۸ سلفری دادم جوابش خوبه،حالا چی میشه؟بازم باید امینو بدم تو رو خدا کمک کنید دیگه نمیتونم استرس تحمل کنم این دفه میمیرم
خدا نکنه گلم من مادری هستم ک چهار ساله توی همین اینترنت میگردم دنبال یه جواب من دو بچه از دست دادم اونم وقتی دیدمشون یکی بیست روزه هم شدش و یکی همون وقت زایمان بردنش و همون شب چند ساعت بعد از دست دادمش من بیماری اعصاب و روان گرفتم الان دارو افسردگی میخورم هرگز استرس نگیر ک همین سمه برای بچت من نمیدونستم آب دور بچه زیاده فهمیدم بستری کردن منو از ۲۳ آب دور بچه کم کم ب ۴۸ رسید من همیشه غربالگری هام سالم جواب داد سنو آن تی .برای پشت گردن خوب سنو انومالی خوب ولی بگیر آمینو رو بگیر اون دیگه خیالت رو راحت میکنه منو ترسوندن تو ایکارو نکن انجام بده خیالت راحت میشه درکل گلم دکتر محشری بود بهم گفت از صد بارداری یک یا دو عدد آب دور بچه زیاد خدای نکرده باعث میشه بچه مورد دار باشه گفت بیشتر میتونه مشکل از خودت باشه ن از بچه و بچه سالم سلامت ب دنیا بیاد اگر این تایپ ها رو میبینی بدون با یه مادر جیگر سوخته طرفی ک از دل سوختم برات مینویسم از دست خالیم ک نمیتونم آزمایشاتی ک باید بگیرم بگیرم چون قیمتشون ژنتیکی ک هست میگن فامیل هستید بالای ۱۰۰ ملیون هست فدات غصه نخوری عین تو زیادن ولی قرار نیست تو برای بچت اتفاقی بیوفته قصه نخور خب
من هفته ۳۱ و ۳۲ بودم که با سونوگرافی متوجه شدیم آب دور جنین ۳ هست بلافاصله بیمارستان بستری کردن تا علت رو پیدا کنن که نکردن و بعد از اطمینان از همه نکاتی که خیلی زیبا و دقیق توی متن اشاره شد مرخصم کردن. الان هفته ۳۵ هستم و آب به طور خود به خودی افزایش داشته و به ۶ رسیده.
الحمدالله
سلام دوست عزیز
منم مثل شما هستم خیلی نگرانم،میشه بگید بعدش چی شد؟؟
سلام دوست عزیز برو تحت نظر دکتر باش سنو آنلاین خواست بگیر ولی در ماه آخر حداقل ۷ کمشه ۸ باید باشه ب علت اینکه پوست بچه دچار لطمه میشه آب کم چروک میشه زایمان سخت میشه سعی کن استرس دوری کنی مایعات مخصوصا سرم خیلی تاثیر در بالا آمدن سطح آب داره آب دور بچه کم باشه ترس نداره فقط مراقبت میخواد اونم چطور اینکه کمی بیشتر از فرد نرمال سنو بگیری استرس اصلا هوای آزاد غصه ابدا ب خودت راه ندی ولی سنو بدی ک سره بچه ب خشکی نیوفته ک اون خطر سازه عزیزم من دختر خالم رو خدا بعد ده سال بچه داد ولی یه آن آب دور بچه در هفت ماهگیآخر بحدی رسیده بود ک چون دیگه تو شکمش آب نبوده با سنو دکترا بالاسرس بچه دیده نمیشد دکترها گفتن بچت شاید دستش کنده شده باشه فاسد شده باشه آخه ضربان قلبم نمیزد آب نبود دور بچه یه سنو خوب گفت آب بچه ب یک رسیده و این خانم نمیدونسته کیسه آبش پاره بوده و کم کم آب بچه کم شده اونم خیالش راحت ک استراحت مطلقه خدا بهش رحم کرد دکتر گفت همین الان اتاق عمل سزارین بچه نارس بردارین و تو دستگاه بزارین انجام دادن بچه ن اونطور ک گفتن نمرده بود دست فلان شده پاش فلان شده ولی ۹۰۰ گرم بود تو پنبه نگه داشتن الان سه سالشه و بخدا قسم اینقدر نازه یه چشمایی یه زبونی ولی اولشو نمیگم از بچه وحشت میکردی ن مژه ن چشم حتی گریه نمیفهمیدی خدا بخواد شیشه رادر بغل سنگ نگه می‌دارد بله الانم عزیزم فقط خدا مال تو ک مشکلی نیست آب کم در جا در عرض دو هفته با پیگیری نرمال میشه عشقم فقط غصه نخوری مثل من میشی ک با قرص اعصاب زنده هستم
خیلی زرمیزنی