دندان عقل نهفته چیست؟ روش‌های تشخیص نهفتگی دندان عقل

دندان عقل نهفته یا پنهان با معاینات دندانپزشکی و عکس رادیولوژی تشخیص داده می‌شود. نهفتگی این دندان می‌تواند احتمال پوسیدگی، عفونت و آسیب به دندان‌های دیگر را افزایش دهد.

یکی از مشکلات رایج دندان‌ها، مرتبط با دندان عقل نهفته است. در گذشته دندانپزشکان توصیه می‌کردند، این نوع دندان عقل حتما باید به کمک جراحی کشیده شود. در حال حاضر با افزایش آگاهی افراد در خصوص رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان دندان عقل نهفته را برای سالیان زیادی در دهان نگه داشت. مگر اینکه نهفتگی این دندان باعث ایجاد علائم  و شرایط دردناکی شود که در این صورت دندانپزشک برای کشیدن آن اقدام می‌کند. 

اگر شما هم دندان‌‌عقل پنهان دارید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم بهترین زمان کشیدن دندان عقل نهفته کی است و چه راه‌کارهای برای آن وجود دارد.

دندان عقل نهفته چیست؟

دندان عقل نهفته به انگلیسی impacted wisdom tooth گفته می‌شود که به معنی باقی ماندن دندان در فک و عدم توانایی خارج شدن آن از ریشه است. اگر فک شما نرم و استاندارد باشد، دندان عقل مانند سایر دندان‌ها در زمان مشخصی (معمولا ۱۵ تا ۲۵ سالگی) رشد می‌کند. 

اما اگر فک کوچکی داشته باشید، دندان‌عقل فضای کافی برای رشد ندارد و به صورت نهفته درون لثه باقی می‌ماند. در اغلب موارد تشخیص دندان عقل پنهان کار دشواری است که توسط دندانپزشک و عکس رادیولوژی انجام می‌شود.

بیشتر بدانید:درد دندان عقل چه احساسی دارد؟ معرفی روش‌های تسکین درد آن

در ادامه می‌توانید عکس دندان عقل نهفته را مشاهده کنید:

علائم دندان عقل نهفته

برخی افراد نشانه‌های نهفتگی دندان‌عقل را به شکل‌های گوناگونی تجربه می‌کنند، زیرا ممکن است یک دندان‌عقل نهفته داشته باشند یا همه دندان‌های عقل آن‌ها بدین صورت رشد کرده باشد. 

به طور کلی رایج‌ترین علائم نهفتگی دندان عقل عبارت‌اند از:

• احساس درد در انتهای لثه
• قرمزی و تورم لثه
• خونریزی لثه
• احساس درد در گوش
• تورم غدد
• احساس طعم بد در دهان
• تنفس بد بو
• احساس درد در ناحیه مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

علائم بالا می‌توانند با سایر مشکلات دندان‌ها مشترک باشند، بنابراین برای اطمینان از اینکه نشانه‌های ذکرشده با دندان عقل نهفته مرتبط هستند یا خیر از دکتر دندانپزشک آنلاین درمانکده مشورت بگیرید.

اشکال مختلف نهفتگی دندان‌های عقل

نهفتگی دندان عقل شکل‌های مختلفی دارد که در جدول زیر شایع‌ترین مدل‌های آن را معرفی می‌کنیم:

نهفتگی استخوانی	دندان عقل نهفته در استخوان جا گرفته و هنوز خارج نشده است.
نهفتگی بافت نرم	دندان عقل در بافت نرم لثه گیر می‌کند.
نهفتگی بافت انتهایی	رشد دندان عقل به سمت عقب و داخل دهان است.
نهفتگی بافت افقی	رشد دندان عقل در دهان به صورت افقی است.
نهفتگی بافت عمودی	دندان عقل به شکل طبیعی رشد کرده اما فضای کافی برای خروج از لثه ندارد.
نهفتگی بافت میانی	رشد دندان عقل به سمت جلو دهان است.

برای درد دندان عقل نهفته چه باید کرد؟

دندان عقل پنهان در اغلب افراد با درد همراه است. بنابراین بهتر است زمانی که در سن رویش دندان عقل هستید به طور منظم توسط دندانپزشک معاینه شوید تا روند رشد این دندان‌ها بررسی شوند. اگر دندان‌های عقل به شکل پنهان رشد کنند، بهترین راه‌کار برای کاهش درد، جراحی است.

بیشتر بدانید: کیست دندان خطرناک است؟

نحوه کشیدن دندان عقل نهفته

بهترین زمان کشیدن دندان عقل نهفته از سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی است. برای این منظور ابتدا در اطراف لثه دندان عقل برشی ایجاد می‌شود. سپس استخوان‌های اطراف را برمی‌دارند و با تقسیم دندان عقل به قطعات کوچک‌تر آن را خارج می‌کنند. 

فرآیند جراحی دندان عقل پنهان با بی‌حسی قوی انجام می‌شود و شما دردی احساس نمی‌کنید. در اغلب موارد دندانپزشک برای کاهش درد پس از برطرف شدن اثر بی‌حسی، مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز می‌کند.

بیشتر بدانید:کشیدن دندان عقل درد دارد؟ عوارض و مراقبت‌های بعد از جراحی

اگر دندان عقل نهفته جراحی نشود چه میشود؟

دندان‌عقل پنهان باید در اسرع وقت کشیده شود، زیرا تحقیقات نشان داده اکثر افرادی که نسبت به خارج کردن دندان‌های عقل نهفته مقاومت کرده‌اند با عوارض و مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. 

شایع‌ترین عوارض نکشیدن دندان عقل نهفته شامل موارد زیر می‌شود:

آسیب به دندان‌های مجاور

دندان عقل پنهان به معنی فک کوچک و عدم جای کافی برای رشد سومین دندان مولر یا همان آسیاب بزرگ است. بنابراین هنگام بیرون آمدن به سایر دندان‌ها فشار وارد می‌کند و ممکن باعث بی ‌ظمی یا بهم فشردگی آن‌ها شود. بدین شکل فرد در تمامی دندان‌های خود احساس درد دارد. از طرفی با حرکت دندان‌ها احتمال پوسیدگی ریشه آن‌ها افزایش می‌یابد.

افزایش بیماری‌های لثه

وجود دندان عقل پنهان احتمال عفونت و سایر بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد، زیرا به راحتی قابل دسترس نیست و می‌تواند به محل مناسبی برای تجمع و رشد باکتری‌ها تبدیل شود.

بیشتر بدانید:جراحی دندان عقل به چه صورت است؟ بررسی انواع روش‌های جراحی

تشکیل کیست لثه

یکی دیگر از عوارض عدم درمان به موقع دندان‌عقل نهفته، تشکیل کیست آزاردهنده است که باعث آسیب جدی به اعصاب دندان‌ها می‌شود.

سردرد و سرگیجه

از دیگر مشکلات این عارضه باید به ارتباط دندان عقل نهفته و سرگیجه اشاره کنیم. اغلب افراد رشد دندان عقل پنهان را با احساس فشار و گرفتگی در انتهای فک تجربه می‌کنند که در بیشتر مواقع به سردرد و سرگیجه منجر می‌شود.

بیشتر بدانید:جراحی دندان؛ مراقبت‌های لازم بعد از جراحی دندان عقل تا ایمپلنت

منظور از دندان عقل نهفته روی عصب چیست؟

زمانی که دندان عقل نهفته فک پایین در نزدیکی عصب‌های انتقال‌دهنده حس به زبان و لب‌ها (اعصاب جمجمه‌ای) قرار دارد، برای جراحی و کشیدن آن به بررسی بیشتری نیاز است. درواقع کشیدن دندان عقل پنهان‌شده در این شرایط با خطراتی همراه می‌شود که دندانپزشک قبل از انجام جراحی آن‌ها را با بیمار در میان می‌گذارد. اگر دندانپزشک برای کشیدن دندان‌عقل نهفته روی عصب از مهارت کافی برخوردار نباشد، ریشه دندان به عصب فشار وارد می‌کند و باعث آسیب‌دیدگی آن می‌شود.

آیا کشیدن دندان عقل در ارتودنسی نیاز است؟

ارتودنسی یک روش درمانی برای بی‌نظمی دندان‌ها محسوب می‌شود. درواقع به کمک این تکنیک می‌توان هر عاملی که باعث بهم خوردگی نظم دندان‌ها شده را برطرف کرد. 

دندان‌عقل نهفته یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش بی‌نظمی دندان‌ها است که با کشیدن آن فضا برای رشد و تغییر جهت دندان‌ها فراهم می‌شود. از همین‌رو دندانپزشک متخصص تنها زمانی کشیدن دندان عقل را در فرآیند ارتودنسی توصیه می‌کند که دارای نهفتگی باشد. در این میان برخی دندانپزشکان معتقدند دندان عقل پنهان باید قبل از ارتودنسی کشیده شود و برخی دیگر این کار را به بعد از اتمام مراحل ارتودنسی موکول می‌کنند. 

هر ۲ نظریه در علم دندانپزشکی قابل قبول هستند اما در صورت وجود شرایط زیر، دندان عقل پنهان قبل از ارتودنسی کشیده می‌شود:

• حضور دندان عقل پنهان در حرکت ارتودنسی خلل ایجاد کند.
• دندان‌عقل پنهان به صورت نیمه نهفته رشد کند و بخشی از تاج دندان از لثه بیرون بزند.

بیشتر بدانید:جراحی دندان با بیهوشی؛ جراحی دندان در آرامش و بیهوشی

خطر دندان عقل نهفته در سینوس چیست؟

اگر دندان عقل نهفته فک بالا در نزدیکی سینوس رشد کند، احتمال وارد شدن فشار به سینوس‌ها وجود دارد. از طرفی ذرات غذا و باکتری‌های گیر کرده در دندان عقل پنهان فک بالا می‌توانند وارد سینوس‌ها شوند و با ایجاد علائمی مانند درد، گرفتگی، سردرد سینوسی و نشانه‌های آلرژی باعث بروز بیماری سینوزیت شوند. 

همچنین با ایجاد عفونت در نهفتگی دندان عقل، احتمال سرایت آن به سینوس و بروز علائمی مانند تب، درد سینوسی، ترشح از بینی و بوی بد دهان افزایش میی‌ابد. البته برعکس این عارضه یعنی احتمال اینکه عفونت سینوسی به دندان عقل نهفته فک بالا سرایت کند هم وجود دارد. 

برای جلوگیری از کاهش این عارضه باید حتما دندان عقل پنهان فک بالا جراحی شود. این نوع جراحی به مهارت و تخصص زیادی نیاز دارد. از همین‌رو بهتر است برای به حداقل رساندن عوارض ناشی از جراحی، آن را نزد یک جراح متخصص فک و صورت انجام دهید.

راهنمای مراجعه به پزشک

اگر دندانپزشک توصیه کرده دندان عقل نهفته خود را بکشید، نگران نباشید زیرا این دندان‌ها تاثیری در زیبایی و راحت‌تر جویدن غذا ندارد. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از عفونت و آسیب به دندان‌های مجاور در اسرع وقت برای کشیدن آن اقدام کنید. دندانپزشک عمومی می‌تواند دندان‌عقل نهفته را جراحی کند اما در صورتی که این دندان در فک پایین به سمت عصب یا در فک بالا به سمت سینوس رشد کرده باشد، باید توسط متخصص جراحی شود.

شما می‌توانید برای رزرو نوبت نزد دندانپزشک و سایر پزشکان متخصص درمانکده از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه اقدام کنید. همچنین درمانکده امکان مشاوره آنلاین دندانپزشکی را فراهم کرده است.

سوالات متداول

منابع: mayoclinic | clevelandclinic