تب دنگی (Dengue fever) که به آن «تب استخوان‌شکن» هم می‌گویند، توسط پشه آئدس منتشر می‌شود. از علائم تب دنگی خفیف می‌توان به تب، خستگی و بثورات پوستی اشاره کرد؛ اما نوع شدید آن خطرناک‌تر است و زندگی فرد را تهدید می‌کند.
سالانه میلیون‌ها نفر در در سراسر جهان به تب دنگی مبتلا می‌شوند. این بیماری در جنوب شرقی آسیا، جزایر غربی اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و آفریقا شایع است؛ اما امروزه به مناطق جدیدی از جمله اروپا و جنوب ایالات متحده آمریکا گسترش پیدا کرده است. Dengue fever در ایران خیلی شایع نیست. با این حال، پشه آئدس در بعضی از مناطق از جمله مرزهای جنوبی و شرقی کشور دیده شده است.
تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید تا درباره علائم تب دنگی و راه‌های درمان آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست محتوا
علائم تب دنگی چیست؟
علائم این بیماری به خفیف یا شدید بودن آن بستگی دارد.
۱. علائم تب دنگی خفیف
علائم زیر معمولا چهار تا ۶ روز پس از عفونت شروع می‌شوند و تا ۱۰ روز ادامه دارند:
- تب بالا (۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتی‌گراد)
- سردرد
- درد پشت چشم
- درد مفاصل و عضلات
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- بثورات پوستی
بیماری خفیف به ندرت عوارض جدی یا کشنده ایجاد می‌کند. با این حال، Dengue fever ممکن است به مشکلات جدی‌تری هم منجر شود که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
بیشتر بدانید:تب روماتیسمی چیست؟
۲. علائم تب دنگی شدید
معمولا علائم تب دنگی در ابتدا خفیف است؛ اما به تدریج طی چند روز بدتر می‌شود. همچنین احتمال دارد نشانه‌هایی از خونریزی داخلی به وجود آید. به این وضعیت «تب خونریزی‌دهنده دنگی» یا «سندرم شوک دنگی» می‌گویند. اگر فرد به بیماری شدید مبتلا شود، موارد زیر را تجربه می‌کند:
- معده‌درد شدید
- استفراغ مداوم
- وجود خون در استفراغ، مدفوع یا ادرار
- آسیب‌دیدگی سیستم لنفاوی و عروق خونی
- کاهش تعداد پلاکت‌های خون
- ایجاد لکه‌های خونی کوچک در زیر پوست
- نبض ضعیف
- تنفس دشوار یا سریع
- تحریک‌پذیری یا بی‌قراری
اعتقاد بر این است که افراد با سیستم ایمنی ضعیف و کسانی که برای بار دوم به Dengue fever مبتلا می‌شوند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید هستند.
بیشتر بدانید: بیماری لایم
تب دنگی چه عوارضی دارد؟
تب دنگی شدید می‌تواند باعث خونریزی داخلی و آسیب‌دیدگی اندام‌ها شود. در این شرایط ممکن است فشار خون تا سطوح خطرناک کاهش یابد و باعث شوک شود. همچنین در بعضی موارد، بیماری شدید کشنده است.
زنانی که در دوران بارداری بیمار می‌شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. به‌علاوه، نوزادان این زنان در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا بعضی مشکلات جنینی قرار دارند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تب دنگی شدید یک اورژانس پزشکی تهدید‌کننده زندگی است. اگر اخیرا به منطقه‌ای رفته‌اید که Dengue fever در آن شایع است و در حال حاضر علائم هشداردهنده بیماری را تجربه می‌کنید، فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید و به پزشک مراجعه کنید.
علت ابتلا به تب دنگی چیست؟
اکنون که با علائم تب دنگی آشنا شدید باید در مورد علل ابتلا به این بیماری اطلاعات کسب کنید. چهار نوع ویروس وجود دارند که باعث Dengue fever می‌شوند. همه آنها توسط گونه خاصی از پشه‌ها به نام آئدس منتشر می‌شوند. منشاء این ویروس‌ها به آفریقا برمی‌گردد. با این حال، امروزه در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان به‌ویژه در نواحی پرجمعیت یافت می‌شوند. برخلاف مالاریا، تب دنگی ممکن است در مناطق شهری و روستایی اتفاق بیفتد؛ اما تحقیقات منتشرشده نشان می‌دهد که شیوع آن در مناطق روستایی بیشتر است.
بیشتر بدانید: علت قطع نشدن تب
ویروس Dengue fever از پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود. پشه فرد آلوده به ویروس را نیش می‌زند؛ سپس ویروس را به یک فرد سالم منتقل می‌کند. در این صورت، ویروس وارد جریان خون می‌شود و عفونت ایجاد می‌کند.
پس از بهبودی، شما نسبت به ویروسی که وارد جریان خون‌تان شده است، مصونیت طولانی‌مدت پیدا می‌کنید. اما هنوز در برابر سه نوع دیگر این ویروس آسیب‌پذیر هستید. در نتیجه، این احتمال وجود دارد که بیش از یک بار به Dengue fever مبتلا شوید. معمولا ابتلای مجدد به این بیماری خطرناک‌تر است و علائم شدیدتری از خود نشان می‌دهد.
چگونه تب دنگی را درمان کنیم؟
علائم تب دنگی به بعضی از بیماری‌ها مثل تب حصبه و مالاریا شبیه است. این امر گاهی‌اوقات می‌تواند تشخیص صحیح را به تاخیر بیندازد. برای تشخیص بیماری، پزشک علائم و سوابق پزشکی شما و مسافرت‌هایی که داشته‌اید را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است برای شناسایی ویروس، آزمایش خون تجویز کند.
متاسفانه، در حال حاضر هیچ داروی خاصی برای درمان فوری تب دنگی وجود ندارد. اگر فکر می‌کنید بیمار شده‌اید، می‌توانید از داروهای تسکین‌دهنده درد مثل استامینوفن استفاده کنید. اما از مصرف سایر مسکن‌های بدون نسخه مثل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم بپرهیزید. چون ممکن است باعث بدتر شدن خونریزی شوند.
بیشتر بدانید: حشره دراکولا در ایران
درمان خانگی تب دنگی شامل استراحت کردن و نوشیدن مایعات فراوان است. چرا که تب و استفراغ می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود. در صورتی که با علائم کم‌آبی مواجه شدید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارت‌اند از:
- کاهش حجم ادرار
- کاهش تولید اشک
- خشکی دهان یا لب
- بی‌حالی یا گیجی
- سرد بودن اندام‌های بدن
بیشتر بدانید:تب زرد | علائم، علل و درمان
اگر نتوانید مایعات را با دهان بنوشد، باید آنها را از طریق ورید دریافت کنید. گاهی‌اوقات در موارد شدید ممکن است انتقال خون برای درمان کم‌آبی توصیه شود. دریافت مراقبت‌های حمایتی در بیمارستان و پایش منظم فشار خون هم می‌تواند کمک‌کننده باشد و از بدتر شدن تب دنگی شدید جلوگیری کند.
چگونه از ابتلا به تب دنگی پیشگیری کنیم؟
بهترین راه برای پیشگیری از Dengue fever، جلوگیری از گزش بدن توسط پشه‌های آلوده است. به‌ویژه اگر ساکن مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری هستید یا به این مناطق سفر می‌کنید، این موضوع اهمیت بیشتری دارد.
بیشتر بدانید:تب مالت چیست؟
در مناطقی از جهان که Dengue fever شایع است، استفاده از یک واکسن به نام Dengvaxia برای افراد ۹ تا ۴۵ ساله که قبلا حداقل یک بار به این بیماری مبتلا شده‌اند، ضروری است. این واکسن در سه دوز در طول ۱۲ ماه تزریق می‌شود. کسانی که سابقه ابتلا به این بیماری را ندارند نباید از واکسن استفاده کنند. چون به نظر می‌رسد دریافت واکسن خطر ابتلا به تب دنگی شدید و بستری شدن در بیمارستان را افزایش می‌دهد.
بیشتر بدانید: از کجا بفهمیم پشه سالک ما را نیش زده؟
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تاکید می‌کند که واکسن به تنهایی برای جلوگیری از Dengue fever موثر نیست. پیشگیری از گزش پشه‌ها و کنترل جمعیت آنها هنوز هم روش اصلی جلوگیری از این بیماری است؛ بنابراین برای محافظت از خود باید کارهای زیر را انجام دهید:
- حتما از تهویه مطبوع استفاده کنید.
- حتی داخل منزل هم از مواد دافع پشه استفاده کنید. غلظت DEET در این محصولات باید حداقل ۱۰ درصد باشد.
- هنگام خروج از منزل از پیراهن آستین بلند، شلوار بلند، جوراب و کفش استفاده کنید.
- اطمینان حاصل کنید که پنجره‌ها و درها ایمن و بدون روزنه هستند.
- پرده‌ها را طوری قرار دهید که از ورود پشه‌ها به داخل منزل جلوگیری کنند.
- صابون‌ها و عطرهای بسیار معطر ممکن است پشه‌ها را به سمت خود جذب کنند. بنابراین بهتر است استفاده از آنها را کاهش دهید.
آب راکد یکی از مهم‌ترین عواملی است که به تولید مثل پشه‌ها کمک می‌کند. برای جلوگیری از بروز این مشکل توصیه می‌شود:
- آب اضافی را از صفحات گلدان خارج کنید.
- سطل‌های آبیاری را برگردانید و آنها را در زیر سقف نگهداری کنید تا آب نتواند در آنها جمع شود.
- خاک گیاهان را طوری در گلدان بریزید که از تشکیل گودال جلوگیری شود.
- آب گلدان‌ها را هر روز عوض کنید و داخل آنها را بشویید.
- لاستیک‌های قدیمی یا قوطی‌ها ممکن است آب باران را در خود جمع کنند. بنابراین بهتر است آنها را در فضای باز قرار ندهید.
- ظروف آب حیوانات خانگی را به طور منظم عوض کنید.
- هنگام پیک‌نیک و برپایی چادر، منطقه‌ای را انتخاب کنید که از آب راکد دور باشد.
کلام پایانی
در این مقاله سعی کردیم هر آنچه که لازم است درباره علائم تب دنگی و راه‌های درمان آن بدانید را در اختیارتان قرار دهیم. اگر فکر می‌کنید به این بیماری مبتلا شده‌اید، در اسرع وقت به متخصص عفونی مراجعه کنید.
برای مشورت با پزشک می‌توانید از طریق سایت درمانکده برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین دکتر عفونی اقدام کنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که با بهترین متخصص عفونی آشنا شوید و از آنها وقت بگیرید.
سوالات متداول
از رایج‌ترین علائم تب دنگی می‌توان به تب بالا، خستگی، سردرد، درد پشت چشم، مشکلات گوارشی و بثورات پوستی اشاره کرد.
در صورت ابتلا به Dengue fever باید استراحت کنید، مایعات فراوان بنوشید و استامینوفن بخورید. در صورتی که این راه‌کارها موثر نبودند، در اسرع وقت نزد پزشک بروید.
اگر این بیماری به موقع درمان نشود، فرد به علائم شدید مثل خونریزی داخلی و مشکلات تنفسی دچار می‌شود و ممکن است جان خود را از دست بدهد.
منبع: mayoclinic
با سلام خدمت هموطنان عزیز :
من یکبار در سربازی در خوزستان در سال ۷۱ این بیماری را گرفتم .
تب و سردرد بسیار شدید بطوریکه در دل تابستان جنوب و زیر ۴ پتو در سنگر ، باز هم سرد بود و لرز شدید داشتم ، سردرد بسیار شدید و مهمتر از همه اینکه تمام مفاصل من از بند بند انگشتان تا بندبند ستون فقرات و زانوها و گردن و خلاصه هرجایی از بدن که غضروف دارد بشدت درد میکرد .
به دکتر ارتش هم مراجعه کردم و آنها گفتند که پشه مرا نیش زده و یک قرص به من دادند که هربار میخوردم ۲۴ ساعت بیهوش میخوابیدم .
پس از حدود یک هفته آرام آرام بهبودی پیدا کردم ولی تجربه بسیار وحشتناکی بود
سلام کسی که مبتلا به این تب می شود باید همه‌ی این علائم را داشته باشد یا ممکن است بعضی از این علائم را داشته باشد
سلام میشه بگید کدام دارو استفاده کردین چون برادرم هم مبتلا شده هیچ قرصی گفتن وجود نداره بخاطر درمانش تب خیلی شدید هم داره