سرفه یکی از رایج‌ترین علائم سرماخوردگی است. این علامت اغلب به درمان نیاز ندارد، اما گاهی‌اوقات باعث ناراحتی زیادی می‌شود یا شما را در طول شب بیدار نگه می‌دارد. در این صورت استفاده از داروی ضد سرفه می‌تواند مفید باشد. این داروها که در ۲ نوع بدون نسخه (OTC) و نیازمند نسخه پزشک در داروخانه‌ها در دسترس هستند، با سرکوب سرفه یا پاکسازی مخاط به رفع علائم سرماخوردگی کمک می‌کنند. این مقاله از مجله درمانکده به معرفی بهترین داروی ضد سرفه و نحوه مصرف آن اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
داروی ضد سرفه بدون نسخه
انواع مختلفی از سرفه مثل سرفه خشک، سرفه خلط‌دار، سرفه های آلرژیک و سرفه خونی وجود دارد. بنابراین داروی مناسب را باید با توجه به نوع سرفه خود انتخاب کنید.
محصولات ضد سرفه به ۲ دسته اصلی شامل داروهای سرکوب‌کننده سرفه و داروهای اکسپکتورانت (خلط‌آور) تقسیم می‌شوند. البته آنتی‌هیستامین‌ها و واپوراب‌ها هم ممکن است به تسکین سرفه کمک کنند.
۱. داروهای سرکوب‌کننده سرفه
این سوال که برای سرفه خشک چی خوبه بخوریم از سوی بسیاری از افراد مطرح می‌شود. در پاسخ می‌توان به داروهای سرکوب‌کننده سرفه به عنوان بهترین شربت سرفه خشک بزرگسالان و کودکان اشاره کرد. این داروها در دوزهای مختلف تولید می‌شوند و حاوی ترکیبات متنوعی هستند.
دکسترومتورفان یکی از رایج‌ترین ترکیبات موجود در داروی ضد سرفه خشک است. کارشناسان حدس می‌زنند که این ماده با سرکوب گیرنده‌های سرفه در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند. دکسترومتورفان ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد و در دوزهای بالا به ایجاد طیف وسیعی از عوارض از جمله سرخوشی منجر شود. به همین دلیل، پتانسیل سوء استفاده از آن وجود دارد.
۲. داروهای اکسپکتورانت
اکسپکتورانت داروی ضد سرفه خلط دار است؛ بنابراین بعضی از افراد از آن برای تسکین سرفه مرطوب یا درمان خلط پشت حلق استفاده می‌کنند. داروهای اکسپکتورانت مخاط را رقیق می‌کنند و باعث پاکسازی آن از مجاری تنفسی می‌شوند.
در حال حاضر، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) فقط استفاده از یک داروی اکسپکتورانت به نام گایافنزین را بدون نیاز به نسخه پزشک برای درمان سرفه شدید در خانه مجاز اعلام کرده است. به گفته محققان، این دارو چسبندگی مخاط را کاهش می‌دهد و سرفه کردن را آسان‌تر می‌کند.
بعضی از محققان با بررسی تاثیر گایافنزین روی عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی یا برونشیت مزمن پایدار توانسته‌اند ایمنی و اثربخشی آن را نشان دهند. با این حال، برای اثبات این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.
۳. سایر داروها
محققان از آنتی‌هیستامین‌ها به عنوان داروی ضد سرفه آلرژی نام می‌برند. چون معتقدند که این محصولات می‌توانند خارش گلو و سرفه ناشی از آلرژی را درمان کنند. با این حال، شواهد کمی در مورد اثربخشی آن‌ها وجود دارد.
واپوراب‌ها را هم می‌توان به عنوان قویترین داروی گیاهی ضد سرفه معرفی کرد. این داروها که به صورت موضعی استفاده می‌شوند حاوی مواد مختلفی مثل منتول (ترکیب فعال موجود در نعناع)، روغن کافور و روغن اوکالیپتوس هستند. در مورد اثربخشی این محصولات هم باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
انواع داروی ضد سرفه که باید توسط پزشک تجویز شوند
اگر به دنبال داروی ضد سرفه قوی هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. چون داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند معمولا در مقایسه با داروهای بدون نسخه قوی‌تر هستند. این داروها هم مثل محصولات OTC به ۲ دسته سرکوب‌کننده سرفه و اکسپکتورانت تقسیم می‌شوند.
۱. داروهای سرکوب‌کننده سرفه
داروهای تجویزی سرکوب‌کننده سرفه ممکن است شامل اوپیات‌های خاصی مثل کدئین، دی هیدروکدئین یا هیدروکودون باشند. FDA استفاده از اوپیات‌ها را برای کودکان و نوجوانان توصیه نمی‌کند.
پرومتازین یک نوع داروی سرکوب‌کننده است که گیرنده‌های هیستامین را در سیستم عصبی مهار می‌کند. اما تحقیقات کمی برای حمایت از اثربخشی آن وجود دارد. بنزوناتات هم شکل دیگری از داروهای سرکوب‌کننده است که می‌تواند سرفه را با مهار گیرنده‌های کششی ریه کاهش دهد. ذکر این نکته ضروری است که برای تایید اثربخشی بنزوناتات بادی مطالعات بیشتری انجام شود. به‌علاوه، FDA در سال ۲۰۱۰ در مورد خطر مرگ ناشی از مصرف بنزوناتات در کودکان کمتر از ۱۰ سال هشدار داده است.
۲. داروهای اکسپکتورانت
اکسپکتورانت‌های تجویزی در مقایسه با داروهای بدون نسخه گایافنزین بیشتری دارند. اما معمولا همانند آن‌ها عمل می‌کنند.
عوارض جانبی داروی ضد سرفه
داروهای ضد سرفه ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند یا برای بعضی از افراد از جمله کودکان خردسال و زنان باردار مناسب نباشند. از عوارض مصرف دکسترومتورفان در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- حرکات غیر ارادی چشم
- گیجی
- بی‌حالی
- مشکلات گوارشی
- لکنت زبان
- آتاکسی (ناهماهنگی حرکتی)
- احتباس ادرار
- کما
نحوه استفاده از داروی ضد سرفه
با رعایت نکات زیر می‌تواند از خود در برابر عوارض جانبی داروهای ضد سرفه محافظت کنید:
- مواد تشکیل‌دهنده دارو را بخوانید. هر محصولی که روی آن عبارت «ضد سرفه» نوشته شده است را بدون تحقیق نخرید. ابتدا مشخصات دارو را بررسی کنید. به این نکته توجه کنید که دارو برای درمان سرفه خلط دار فرموله شده است یا به سرکوب سرفه کمک می‌کند. مطمئن شوید محصولی که می‌خرید با نیاز شما مطابقت دارد.
- برچسب محصول را مطالعه کنید. پس از اینکه داروی مناسب خود را انتخاب کردید، برچسب را با دقت بخوانید تا با نحوه مصرف، عوارض جانبی شایع و هشدارهایی که باید از آن‌ها آگاه باشید، آشنا شوید.
- بیش از هفت روز از دارو استفاده نکنید. اگر سرفه شما بعد از یک هفته بهتر نشده یا شدید است، به پزشک مراجعه کنید.
- خودسرانه دوز دارو را تغییر ندهید. دوز دارو توسط شرکت سازنده یا پزشک مشخص می‌شود. اما بعضی از افراد ممکن است در مصرف داروهای ضد سرفه به خصوص داروهای بدون نسخه زیاده‌روی کنند. این کار می‌تواند به مشکلات جدی از جمله آسیب مغزی، تشنج یا مرگ منجر شود.
- از داروهای ترکیبی به دقت استفاده کنید. بسیاری از داروهای ضد سرفه OTC دارای ترکیبات متنوعی مثل مسکن، ضد احتقان و آنتی‌هیستامین هستند. این محصولات را با توجه به علائم خود انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر سرفه تنها علامت شما است، به ضد احتقان یا مسکن نیاز ندارید. اگر علائم متعددی را تجربه می‌کنید، تمام داروهای مصرفی خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که حاوی ترکیبات یکسان نیستند. چون مصرف ۲ دارو با ترکیبات مشابه ممکن است برایتان مشکل‌ساز شود.
- دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید. داروی ضد سرفه را بر اساس سن کودک انتخاب کنید و بدون مشورت با متخصص اطفال به کودکان کمتر از ۶ سال دارو ندهید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع مقاله «برای سرفه کودکان چی خوبه» و «قویترین شربت گیاهی ضد سرفه کودکان» را بخوانید.
زمان مراجعه به پزشک
اگر سرفه به دلیل سرماخوردگی باشد و ظرف چند روز از بین برود، به دارو یا مراجعه به پزشک نیاز ندارد. با این حال، در موارد زیر توصیه می‌شود قبل از مصرف هر گونه داروی ضد سرفه با پزشک مشورت کنید:
- علت اصلی سرفه را نمی‌دانید
- باردار یا شیرده هستید
- می‌خواهید دارو را به یک کودک خردسال بدهید
- داروهای دیگر مصرف می‌کنید
- به بیماری‌های دیگری مبتلا هستید
- بیش از یک هفته است که سرفه می‌کنید
برای اینکه با دلایل سرفه آشنا شوید، مقاله «فرق سرفه حساسیت با سرماخوردگی» و «غذاهای حساسیت زا برای سرفه» را بخوانید.
کلام پایانی
۲ نوع داروی ضد سرفه وجود دارد که یکی از آن‌ها باعث سرکوب سرفه می‌شود و دیگری به رقیق شدن مخاط و پاکسازی آن کمک می‌کند. تحقیقات کمی درباره اثربخشی داروهای ضد سرفه وجود دارد. به‌علاوه، این داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند یا برای همه مناسب نباشند؛ بنابراین بهتر است قبل از امتحان کردن آن‌ها به دکتر داخلی مراجعه و یا با مشاوره آنلاین متخصص داخلی صحبت کنید.
برای مشورت با پزشک وارد سایت درمانکده شوید و از دکتر مورد نظر خود وقت بگیرید. درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت جهت مشاوره آنلاین با دکتر عمومی را فراهم کرده است.
سوالات متداول
این داروها حاوی بیش از یک ماده فعال هستند. به عنوان مثال، ممکن است هم‌زمان گایافنزین و دکسترومتورفان داشته باشند.
کودکان، زنان باردار یا شیرده و سایر افرادی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند یا دارو مصرف می‌کنند، باید قبل از امتحان کردن محصولات تسکین‌دهنده سرفه با پزشک صحبت کنند.
این محصولات ممکن است با بعضی از داروها از جمله داروهای ضد افسردگی و آرام‌بخش‌ها تداخل داشته باشند.
منابع: medicalnewstoday, webmd
