کاندوم چیست؟ انواع، مزایا و معایب استفاده از آن

کاندوم روش مناسبی برای جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک است که مانع ایجاد بارداری می‌شود. تولید این محصول بهداشتی پزشکی در جنس و انواع مختلف باعث شده تا امروزه به یک راه‌کار پیشگیری از بیماری‌های قابل انتقال از طریق رابطه جنسی تبدیل شود.

یکی از پرطرفدارترین روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده از کاندوم است که حتی با داشتن آمار خطا هنوز هم نزد افراد زیادی محبوب به‌شمار می‌آید. این محصول پیشگیری علاوه‌بر این‌که از بارداری جلوگیری می‌کند میتواند تنها راه محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی همچون HIV و تبخال‌های تناسلی باشد. 

اگر در خصوص نحوه استفاده از کاندوم، مزایا و معایب آن دچار ابهام شده‌اید، همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با انواع کاندوم و آموزش استفاده از آن آشنا کنیم. همچنین می‌توانید برای دریافت مشاوره در این زمینه با بهترین دکتر اورولوژی و متخصص زنان درمانکده به صورت متنی، صوتی یا تصویری یا از طریق مشاوره آنلاین‌ با دکتر اورولوژی یا زنان در تماس باشید.

کاندوم چیست؟

کاندوم یک پوشش نازک از جنس لاتکس است که با قرار گرفتن بر روی آلت مردانه یا درون واژن زنان به عنوان یک روش مانعی برای جلوگیری از بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع این ابزار محافظتی با نگه داشتن مایع منی که حاوی مقدار زیادی اسپرم است، از بارور کردن تخمک‌ها جلوگیری خواهد کرد. 

همچنین احتمال ورود ویروس‌ها و باکتری‌ها را حین انجام رابطه جنسی یا بیرون از واژن همچون دهان و مقعد به صفر می‌رساند. برای خرید کاندوم به نسخه پزشکی نیازی نیست و معمولا می‌توان آن را از داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های بزرگ تهیه کرد.

بیشتر بخوانید: آیا کرونا از طریق رابطه زناشویی منتقل می‌شود؟

معرفی انواع کاندوم

کاندوم‌ها با هدف جلوگیری از بارداری و انتقال بیماری‌های رابطه جنسی تولید می‌شوند. اکثرا برای این پوشش‌های محافظتی طرح و شکل خاصی در نظر می‌گیرند، اما انواع کاندوم را باید به صورت کلی به دو دسته کاندوم زنانه و کاندوم مردانه تقسیم کرد.

کاندوم مردانه

استفاده از این ابزار محافظتی بسیار متداول بوده و آن را بیشتر با نام کاندوم خارجی می‌شناسند. کاندوم مردانه برای جمع آوری مایعات انزال بر روی آلت تناسلی مردان پس از نعوظ قرار می‌گیرد و با تنوع زیادی از جنس‌های مختلف تولید می‌شود.

بیشتر بدانید:کاندوم خاردار چیست؟

کاندوم زنانه

این ابزار محافظتی با نام کاندوم داخلی هم شناخته می‌شود و هنگام رابطه جنسی درون واژن یا مقعد قرار می‌گیرد. اغلب افراد در مورد کاندوم زنانه چیزی نمی‌دانند و از کاربرد آن اطلاعی ندارند. شاید دلیل آن را بتوان دشواری قرار دادن پوشش محافظتی زنانه دانست. 

اما باید بدانید کاندوم زنانه را می‌توان 8 ساعت قبل از برقراری رابطه جنسی در واژن قرار داد و نیاز نیست حتما آن را حین مقاربت جای‌گذاری کنید. این محصول از جنس لاتکس (پلاستیک) نازک مصنوعی به نام نیتریل تولید می‌شود. ویروس HIV، سوزاک و سفلیس توانایی عبور از نیتریل و ابزار پیشگیری زنانه را ندارند.

بیشتر بخوانید: 5 اصل برای پیشگیری از بارداری

انواع کاندوم از لحاظ مواد سازنده

کاندوم‌ها در اندازه و شکل‌های مختلفی وجود دارند. در اغلب موارد تنوع این ابزار محافظتی در نوع مواد سازنده آن‌هاست که می‌تواند شریک جنسی را در سطوح مختلف تحریک تحت تاثیر قرار دهد. اغلب کاندوم‌ها یک پوشش روان کننده دارند تا نفوذ به‌راحتی انجام شود، اما برخی دیگر که برای رابطه جنسی دهانی مناسب هستند در دسته وسیله پیشگیری طعم‌دار جای می‌گیرند. 

در ادامه با انواع این وسیله غلاف شکل بیشتر آشنا شوید:

1. لاتکس طبیعی

کاندوم‌های لاتکس انتخاب اول اکثر افراد هستند. این ابزار محافظتی با خاصیت ارتجاعی می‌تواند تا درصد بسیار زیادی کشیده شود. اما برخی از افراد به لاتکس حساسیت نشان می‌دهند و دچار بثورات پوستی، سوزش یا خارش می‌شوند. 

همچنین احتمال لیز شدن این پوشش در تماس با روغن و روان کننده‌ها وجود دارد. اما می‌توان گفت کاندوم‌های لاتکس یک محافظت کننده قوی در برابر بیماری‌های منتقل شونده جنسی از طریق واژن، دهان یا مقعد محسوب می‌شوند.

2. لاتکس مصنوعی

کاندوم‌های لاتکس مصنوعی از جنس پلی‌اورتان ساخته می‌شوند. استفاده از این محصول با روان کننده‌ها و روغن مشکلی ایجاد نمی‌کند و در مقایسه با لاتکس طبیعی حساسیت‌زا نیست. اما باید گفت کاندوم‌های لاتکس مصنوعی خاصیت ارتجاعی کمتری داشته و کمی خشک‌تر به‌نظر می‌رسند.

3. کاندوم دهانی

در صورت داشتن رابطه جنسی دهانی یا مقعدی باید از کاندوم دهانی (دنتال‌دم) که نقش محافظتی دارند، استفاده کنید. این ابزار یک ورقه نازک لاتکس یا پلی‌یورتان است که همچون مانعی بین دهان و اندام تناسلی قرار می‌گیرد. سدهای دندانی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی همچون HPV را کاهش دهند.

بیشتر بخوانید: نکاتی که برای بهبود زندگی جنسی باید بدانید

4. پوست بره

این کاندوم‌ها که با نام انگلیسی lambskin شناخته می‌شوند از بافت طبیعی روده گوسفند تولید شده و به‌دلیل ایجاد حس پوست به پوست لذت جنسی بیشتری ایجاد می‌کنند. 

اما باید بگوییم که این نوع پوشش محافظتی به‌طور طبیعی سوراخ‌های ریزی در بافت خود دارند که ایمنی آن‌ها را کاهش می‌دهد. بنابراین می‌توان کاندوم پوست بره را برای جلوگیری از بارداری مناسب دانست، اما ویروس‌های HIV و سایر بیماری‌های مقاربتی (به‌دلیل بسیار کوچک بودن) می‌توانند از روزنه‌ها عبور کنند.

5. اسپرم‌کش

کاندوم‌های پوشیده از اسپرم‌کش در ساختار خود ماده شیمیایی به نام نونوکسینول-9 دارند که می‌تواند باعث از بین رفتن اسپرم شود. با این حال متخصصان زیادی معتقدند این نوع ابزار محافظتی و مانع از بارداری مزیت بیشتری نسبت به انواع دیگر در پیشگیری از ورود اسپرم ندارد. 

برای اثرگذاری بیشتر باید ماده اسپرم‌کش را به صورت جداگانه تهیه کرد که استفاده از آن توصیه نمی‌شود. زیرا می‌تواند باعث عفونت دستگاه ادراری زنان و افزایش احتمال ابتلا به ویروس HIV شود.

6. کاندوم‌های بافت‌دار

این ابزار محافظتی و پیشگیری از بارداری تنوع مختلفی همچون آج‌دار، میخ‌دار و دانه‌دار دارد. ساختار این مدل از کاندوم‌ها طوری طراحی شده که باعث لذت بیشتر شما و شریک جنسی‌تان شود. دنده‌ها و برجستگی‌ها در درون و بیرون این پوشش غلاف شکل قرار می‌گیرند تا موجب تحریک مستقیم شوند.

بیشتر بخوانید: چه مشکلات جنسی نیاز به مشاوره روانشناسی دارد؟

7. طعم‌دار

برخی از پوشش‌های جلوگیری از بارداری به‌منظور ایجاد تنوع و جذابیت در رابطه دهانی دارای طعم و بو هستند. ممکن است این رایحه و طعم در روان کننده روی کاندوم یا در ساختار آن تعبیه شده باشد. بسیاری از شرکت‌های سازنده این ابزار محافظتی علاوه‌بر توجه به عطر و طعم متنوع، رنگ خاصی برای کاندوم در نظر می‌گیرند. به‌عنوان مثال ممکن است وسیله پیشگیری با طعم موز در رنگ زرد تولید شود.

8. کاندوم تاخیری

مردانی که با مشکل زودانزالی مواجه هستند، می‌توانند از کاندوم تاخیری حاوی ماده شیمیایی لیدوکائین (نوعی بی‌حس کننده) استفاده کنند. این نوع پوش محافظت کننده مثل اسپری و قرص تاخیری باعث افزایش زمان رابطه جنسی می‌شود.

9. انگشتی

کاندوم‌های انگشتی برای رابطه جنسی با انگشت مناسب هستند. این نوع رابطه بی‌خطر بوده و به بارداری منجر نمی‌شود اما برای جلوگیری از نفوذ ویروس و باکتری‌های مختلف می‌توان از ابزار محافظتی انگشتی استفاده کرد.

10. کاندوم برقی

در صورتی که شما یا شریک جنسی‌تان رضایت کافی از رابطه جنسی خود ندارید، می‌توانید از ابزار محافظتی برقی استفاده کنید. این ابزار دارای نوعی الکترود و یک سیم متصل به دستگاه کنترل کننده است. وجود تکانه‌های الکتریکی درون آن باعث ایجاد تحریک بیشتر خواهد شد و معمولا درصد رضایت جنسی را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راه های پیشگیری از بیماری‌ های جنسی (STD)

11. روغن کاری شده

لوب یا لوبریکاسیون نوعی پوشش مایع روان کننده است که بر روی کاندوم قرار می‌گیرد تا میزان درد را در حین رابطه جنسی کاهش دهد. اغلب افراد خودشان از روان کننده بر روی این ابزار محافظتی استفاده می‌کنند. این کار علاوه‌بر رابطه جنسی راحت‌تر، موجب جلوگیری از شکسته شدن کاندوم می‌شود. روان کننده‌ها باید محصولی مبتنی بر آب باشند، زیرا روان کننده مبتنی بر نفت به کاندوم آسیب وارد می‌کند.

میزان اثرگذاری کاندوم چقدر است؟

میزان اثرگذاری کاندوم تا حد زیادی به استفاده درست از آن بستگی دارد. اگر کاندوم‌های مردانه را درست استفاده کنید تا 98 درصد احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند. بدین معنا که در طول سال از هر 100 مرد که کاندوم استفاده می‌کنند تنها 2 نفر از همسرانشان باردار خواهد شد. 

در صورتی که اگر ابزار محافظتی استفاده نشود، این آمار از بین 100 مرد به 18 بارداری می‌رسد. میزان استفاده صحیح از پوشش غلاف شکل پیشگیری از بارداری در زنان 95 درصد اثربخشی دارد، اما اگر هنگام استفاده از آن دقت نکنید درصد موفقیت‌آمیز بودنش به 79 خواهد رسید. 

از دیگر مواردی که می‌تواند میزان اثربخشی کاندوم را نشان دهد، کاهش ابتلا به بیماری‌های مقاربتی است. این پوشش محافظتی به‌طور 100 درصد از نفوذ ویروس HPV جلوگیری می‌کند، اما عملکرد آن در برابر بیماری HIV ضعیف‌تر است. زیرا احتمال آلوده بودن کیسه بیضه وجود دارد.

بیشتر بخوانید: فواید و عوارض بستن سوتین در دختران و زنان

آموزش استفاده از کاندوم

افراد زیادی به‌دلیل عدم آگاهی از نحوه استفاده این ابزار محافظتی موجب پارگی یا شکنندگی آن می‌شوند. در نتیجه این وسیله پیشگیری از بارداری عملکرد درستی نخواهد داشت. در ادامه آموزش استفاده از کاندوم را مرحله به مرحله در اختیار شما می‌گذاریم:

نحوه استفاده از کاندوم مردانه

1. در ابتدا با بررسی تاریخ روی بسته‌بندی از تاریخ مصرف آن مطمئن شوید.
2. سپس بررسی کنید تا پوشش محافظتی مردانه دارای پارگی و ایراد نباشد.
3. بسته‌بندی را باز کنید و کاندوم را بیرون بیاورید.
4. پس از نعوظ کامل، نوک پوشش غلاف شکل را بر روی آلت تناسلی قرار دهید. حواستان باشد قسمت رول شده به سمت بیرون قرار بگیرد.
5. دقت کنید هوا وارد آن نشود.
6. پس از قرار دادن نوک کاندوم بر روی آلت تناسلی با دست اطراف آن را به پایین بکشید.
7. فضای کافی در نوک کاندوم برای جمع شدن مایع منی پس از انزال بگذارید.
8. اگر به‌راحتی پایین کشیده نمی‌شد، احتمالا آن را از جهت اشتباهی استفاده کرده‌اید.
9. در این صورت باید کاندوم فعلی را کنار بگذارید و پوشش جدیدی بردارید.
10. پس از اتمام رابطه جنسی قبل از برگشت آلت تناسلی به حالت اولیه، نوک کاندوم را بگیرید و بیرون بکشید.
11. پوشش محافظت کننده را درون یک دستمال بپیچید و آن را دور بندازید.
12. از شستن و استفاده مجدد این ابزار جلوگیری از بارداری خودداری کنید.

بیشتر بدانید: نحوه استفاده از کاندوم چگونه است؟

بیشتر بخوانید: از عمل زیبایی واژن و تنگ کردن آن چه می‌دانید؟

نحوه استفاده از کاندوم زنانه

1. تاریخ بسته‌بندی را بررسی کنید.
2. بسته‌بندی را باز کنید و کاندوم را بیرون بیاورید.
3. بهتر است در وضعیت راحتی همچون چمباتمه زدن، ایستادن یا گذاشتن یک پا بر روی صندلی قرار بگیرید.
4. در انتهای بسته دو حلقه وجود دارد. دو طرف حلقه‌ها را فشار دهید.
5. با نگه داشتن حلقه‌ها، ابزار محافظت کننده زنانه را همچون تامپون قاعدگی درون واژن بگذارید.
6. می‌توانید برای جلوگیری از پاره شده یا لیز خوردن کمی روان کننده مبتنی بر آب استفاده کنید.
7. به کمک انگشت کاندوم را فشار دهید تا روی دهانه رحم قرار گیرد.
8. حلقه بیرونی باید همیشه خارج از بدن شما روی لبه‌های واژن آویزان بماند.
9. بررسی کنید تا هنگام رابطه جنسی آلت تناسلی مردانه بین دیواره واژن و پوشش محافظتی قرار نگیرد.
10. اگر حین رابطه جنسی وضعیت کاندوم تغییر کرد آن را به حالت صحیح و اولیه بازگردانید.
11. پس از اتمام رابطه جنسی حلقه بیرونی را بچرخانید و خارج کنید.
12. آن را درون یک دستمال بپیچید و دور بندازید.
13. از شستن کاندوم و استفاده مجدد خودداری کنید.

بیشتر بخوانید: مقایسه تامپون و کاپ قاعدگی؛ بهترین انتخاب کدام است؟

مزایا و معایب

کاندوم یک روش مانعی برای جلوگیری از بارداری و انتقال بیماری‌های مقاربتی است. در صورت استفاده صحیح هنگام رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی از این ابزار محافظتی، سلامت شما و شریک جنسی‌تان تضمین خواهد شد. در ادامه بیشتر با مزایا و معایب آن آشنا می‌شوید:

مزایای استفاده از کاندوم

• اغلب کاندوم‌ها عوارض پزشکی ندارند.
• استفاده از آن‌ها بسیار راحت است.
• قیمت مناسبی دارد و می‌توان آن را به آسانی از داروخانه یا اغلب فروشگاه‌های بزرگ خریداری کرد.
• در اشکال، ابعاد و طعم‌های مختلفی تولید می‌شوند.
• در صورت استفاده درست راه‌کار مناسبی برای جلوگیری از بارداری و انتقال بیماری‌های جنسی هستند.
• موجب اطمینان خاطر زوج‌ها در خصوص عدم بارداری یا بیماری‌های مقاربتی می‌شود. در نتیجه رابطه جنسی با کیفیت بیشتری انجام خواهد شد.
• موجب کاهش قدرت باروری مردان و زنان نمی‌شود، فقط از آن جلوگیری می‌کند.

معایب استفاده از کاندوم

• استفاده از این ابزار محافظتی موجب قطع شدن رابطه جنسی در برخی از زوج‌ها می‌شود.
• زوج‌های زیادی معتقدند استفاده از کاندوم به‌دلیل وجود مانعی پلاستیکی بین اندام‌های جنسی موجب کاهش لذت جنسی خواهد شد.
• در برخی مواقع احتمال پارگی یا شکافته شدن کاندوم وجود دارد. که در این صورت باید آن را تعویض کنید و این خود نیازمند ایجاد وقفه هنگام رابطه جنسی خواهد بود.
• برخی افراد به لاتکس، پلاستیک و نوع اسپرم کش حساسیت دارند.
• خارج کردن کاندوم پس از انزال و قبل از برگشتن آلت تناسلی به حالت اولیه برای اکثر آقایان دشوار است.

بیشتر بخوانید: قرص اورژانسی ضد بارداری

بهترین نوع کاندوم کدام است؟

در بین انواع کاندوم‌هایی که معرفی کردیم ابزار محافظتی مردانه از جنس لاتکس یا پلاستیک می‌تواند از انتقال بیماری‌های مقاربتی تا حد زیادی جلوگیری کند. شاید نتوان این وسیله پیشگیری را همچون روش‌های دیگر (قرص‌های جلوگیری از بارداری) راه‌کار درستی برای پیشگیری از باردار شدن معرفی کرد، اما در صورتی که می‌خواهید از کاندوم استفاده کنید بهتر است اسپرم‌کش مخصوص را برای این وسیله خریداری کرده تا در برابر بارداری و بیماری‌های مقاربتی حفاظت درستی داشته باشد. 

همچنین کاندوم‌های پوست بره نوع مناسبی برای پیشگیری از بارداری هستند، اما استفاده از آن‌ها به‌دلیل داشتن سوراخ های بسیار ریز برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی توصیه نمی‌شود. شما می‌توانید به‌منظور دریافت رزرو نوبت معاینه با دکتر متخصص زنان و زایمان درمانکده به صورت تلفنی، متنی و تصویری یا از طریق امکان مشاوره آنلاین با متخصص زنان در ارتباط باشید.

نکات مهم هنگام استفاده از کاندوم

این نکات شامل موارد زیر هستند:

• برای راحت‌تر وارد شدن ابزار محافظتی زنانه می‌توانید در قسمت بیرونی انتهای آن روان کننده قرار دهید.
• از عدم پیچ خوردگی کاندوم‌های زنانه و مردانه مطمئن شوید.
• هنگام باز کردن بسته‌بندی مراقب باشید تا ابزار محافظتی زنانه یا مردانه را پاره نکنید.
• در صورتی که متوجه شدید تاریخ مصرف این وسیله پیشگیری گذشته حتما آن را دور بیندازید.
• کاندوم مردانه باید بلافاصله پس از نعوظ و قبل از برخورد آن با اندام جنسی زنانه پوشیده شود.
• ابزار محافظتی مردانه یا زنانه باید از ابتدا تا انتهای رابطه جنسی باقی بماند.
• از استفاده مجدد کاندوم خودداری کنید.
• هنگام خروج پوشش محافظتی مردانه مراقب باشید تا مایع منی بیرون نریزد.

بیشتر بخوانید: رابطه جنسی در پریودی وهمه چیز درباره آن

سخن پایانی

استفاده از کاندوم روش درستی برای پیشگیری از بارداری و جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی است. اگر از این ابزار محافظتی مردانه و زنانه به درستی استفاده کنید درصد بارداری و انتقال بیماری‌های جنسی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. از همین رو ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با انواع کاندوم، مزایا و معایب آن آشنا کردیم. به‌نظر شما کدام یک از اشکال این وسیله پیشگیری در کشور ما پرطرفدارتر است؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

برای رزرو نوبت آنلاین مطب پزشک کلیک کنید.

سوالات متداول

منبع: webmd | my.clevelandclinic | cdc