در طب سنتی به طبع و مزاج توجه ویژه‌ای میشود و اطباء این طب خصوصیات جسمی یا روانی افراد را بر اساس تاثیرات گرمی و سردی دسته‌بندی می‌کنند. طبع سرد یکی از انواع مزاج‌ها است که بر عملکرد بدن، احساسات و انتخاب غذایی فرد تاثیر می‌گذارد. این طبع را می‌توان با ویژگی‌هایی همچون حساسیت به سرما، انرژی کمتر بدن به دلیل گردش خون ضعیف و تمایل به گرما شناخت. درک طبع سرد یا سرد مزاجی و تاثیرات آن بر سلامتی فرد به شما کمک میکند تا با انتخاب‌های غذایی و سبک زندگی درست، تعادل بدن خود را حفظ کنید. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با سرد مزاجی و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا
طبع سرد چیست؟
طبع و مزاج مشخص‌کننده ساختار بدنی هر فرد است و طبیعت ذاتی او را نشان می‌دهد. به طور معمول طبع تغییرپذیر نیست، اما اطباء طب سنتی معتقدند با مصرف برخی مواد غذایی و راه‌کارهای دیگر می‌توان طبع را تغییر داد. طبع سرد یا سرد مزاجی یکی از ویژگی‌های مزاج در طب سنتی به‌شمار می‌آید و اغلب به افرادی اطلاق میشود که دمای بدن‌شان پایین است و نسبت به غذاهای سرد و هوای سرد حساسیت دارند.
این افراد معمولا علائم سرماخوردگی، کم‌خونی، خستگی و ناتوانی را تجربه می‌کنند. تحمل سرما برای افراد دارای طبع سرد که اغلب پوست روشنی هم دارند، سخت است. این افراد زیاد می‌خوابند اما انرژی کمی دارند. جالب است بدانید سرد مزاجی باعث خونسردی، کسلی و سستی فرد میشود؛ از همین‌رو کارهای افراد دارای این طبع به کندی پیش می‌رود.
علائم طبع سرد در زنان و مردان
سرد مزاجی اغلب با نشانه‌هایی مانند سردی دست و پا، خشکی پوست، دل درد، سوءهاضمه، درد مفاصل، خستگی مزمن، کم‌خونی، ضعف جنسی و عدم تمرکز شناخته میشود. برخی دیگر از علائم طبع سرد در مردان و زنان شامل موارد زیر هستند:
- سردی بدن
- مشکلات گوارشی مانند یبوست
- افزایش وزن
- دلپیچه
- افت انرژی
- اضطراب و بی‌قراری
- بی‌اشتهایی
- عدم تحمل هوای سرد
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- ترشح بیش از حد خلط در گلو
- ابتلای مکرر به عفونت‌های تنفسی
گاهی‌اوقات این ویژگی‌ها ممکن است نشان‌دهنده بیماری باشد؛ بنابراین اگر علائم فوق پس از چند روز برطرف نشدند یا شدت پیدا کردند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
افراد سرد مزاج چه ویژگی‌هایی دارند؟
در پاسخ به این سوال که افراد سرد مزاج چه کسانی هستند و چه ویژگی‌هایی دارند، باید بگوییم که آن‌ها معمولا احساسات‌شان را کمتر بروز می‌دهند و نبض کندی دارند. این افراد درونگرا هستند و غذایی که می‌خورند به سختی هضم میشود. فرد دارای طبع سرد دائما از احساس سرما، خشکی پوست و بی‌حوصلگی رنج می‌برند. این افراد معمولا رنگ‌پریده هستند، اضافه وزن دارند و موهایشان خیلی زود سفید میشود. جالب است بدانید طبع سرد میل فرد را به خوردن غذاهای گرم، تند و سنگین بیشتر میکند.
خصوصیات اخلاقی افراد سرد مزاج عبارت‌اند از:
- کاهش هیجان و تحرک
- بی‌حوصلگی و درون‌گرایی
- احساس افسردگی
- کم‌حرف بودن
- تمرکز پایین
برخی اطباء طب سنتی معتقدند که زنان نسبت به مردان سرد مزاج‌تر هستند. از خصوصیات ظاهری زنان سرد مزاج می‌توان به رنگ‌پریدگی، پف زیر چشم، عدم احساس تشنگی، انرژی پایین، و اختلال در سیستم گوارش اشاره کرد. آن‌ها معمولا با اختلال در سیکل قاعدگی مواجه می‌شوند.
بیشتر بدانید: طبع گرم
انواع طبع سرد
سرد مزاجی در طب سنتی به ۲ نوع اصلی طبع سرد و خشک (سوداوی) و طبع سرد و تر (بلغمی) تقسیم میشود که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. در ادامه درباره آن‌ها بیشتر توضیح می‌دهیم:
طبع سرد و خشک
اگر کنجکاوید بدانید طبع سرد و خشک چیست، باید بگوییم این طبع در افرادی با پوست سبزه و تیره مایل به خاکستری دیده میشود. رنگ چشم آن‌ها معمولا قهوه‌ای یا میشی است و سفیدی چشم‌شان، تیره‌تر از افراد دیگر است. دیگر ویژگی‌های ظاهری این طبع عبارت‌اند از:
- اندام لاغر و قد نسبتا بلند
- شانه‌های جمع‌شده
- عروق برجسته اما ریز
- صورت کشیده و چانه زاویه‌دار
- چشم، بینی و دهان کوچک
- پوست زبر، خشک و سرد
- موهای زبر با فر ریز
بیشتر بدانید: بلغم چیست؟
طبع سرد و تر
تعداد زنان دارای این طبع نسبت به مردان بیشتر است و بهترین مثالی که می‌توان برای آن زد، یک خانم نسبتا چاق با پوست سفید و بسیار زیباست. دیگر ویژگی‌های ظاهری افراد دارای طبع سرد و تر عبارت‌اند از:
- پوست سفید، نرم و لطیف
- چشمان درشت
- موهای نازک و لخت
- بینی و دهان کوچک
- عروق و رگ‌های ناپیدا
کدام خوراکی‌ها و مواد غذایی طبع سرد دارند؟
سبک غذا خوردن و مواد غذایی می‌تواند تاثیر زیادی بر سرد مزاجی بگذارد. در جدول زیر مواد غذایی دارای طبع سرد را با توجه مزاج سرد و خشک یا سرد و تر مشخص کرده‌ایم:
| مواد غذایی با مزاج سرد و خشک | مواد غذایی با مزاج سرد و تر |
| خربزه، طالبی، آلبالو و انگور | اسفناج، کاهو، نخود فرنگی |
| گوجه فرنگی، کرفس و کدو | سرکه، ترشیجات، قارچ و سیب‌زمینی |
| ترب، اسفناج، نعناع، جعفری و شاهی | پرتقال، توت فرنگی، زردآلو، آناناس و خیار |
| ماهی قزل آلا، ماهی سفید، گندم، جو و برنج | پنیر، دوغ، خامه، شیر، سرشیر و ماست |
| شاه‌توت، عدس ، نخود، لوبیا و آبغوره | جگر سفید، مغز گوسفند، گوشت گاو و گوساله |
| غوره، قهوه، پسته، بادام، فندق و کشک | نارنگی، هلو، شلیل، هندوانه و شفتالو |
| گریپ فروت، لیمو ترش و لیمو عمانی | تخم کدو، باقالی تازه و کدو سبز |
| ماش، جو دوسر، سماق، سنجد و نارنج | میوه‌های کال، دارابی و لیمو شیرین |
| نشاسته، سیرابی و چاقاله بادام | بامیه، کاسنی و خرفه |
روش تشخیص طبع سرد
نوع طبع و مزاج از بدو تولد همراه فرد است، اما شدت آن می‌تواند در جنسیت و دوره‌های مختلف زندگی افزایش یا کاهش پیدا کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که نیمی از سرد مزاجی بر اساس ژنتیک و بخش دیگر آن متاثر از محیط است. به همین دلیل عواملی همچون تغذیه، محیط جغرافیایی و آب و هوا در درمان مشکلات مرتبط با سرد مزاجی مورد بررسی قرار می‌گیرند. به طور کلی، می‌توان بهترین روش تشخیص طبع سرد را شامل مشاهده علائم جسمی و روانی، تحلیل عادات غذایی و رفتاری و مشاوره با پزشک دانست.
درمان سرد مزاجی
برای درمان سرد مزاجی در طب سنتی از راه‌کارهایی استفاده میشود که گرما و سطح انرژی بدن افزایش یابد. هدف اصلی این راه‌کارها ایجاد تعادل بین سردی و گرمی بدن است. برای آشنایی با بهترین درمان طبع سرد به موارد زیر توجه کنید:
رعایت رژیم غذایی
یکی از روش‌های موثر برای درمان سرد مزاجی مصرف غذاهایی با طبیعت گرم مانند زنجبیل، فلفل قرمز، دارچین، انگور، خرما و خشکبارها است. همچنین مصرف گوشت گوسفند، مرغ محلی یا خوراکی‌های طبیعی مانند عسل، خرما، شیره انگور و روغن زیتون برای تعدیل طبع بدن مفید هستند.
اصلاح سبک زندگی
دیگر راه‌کار مفید برای درمان طبع سرد، گرم نگه داشتن بدن است. برای این منظور لباس‌های گرم بپوشید و از روغن‌های گرم‌کننده مانند روغن سیاهدانه برای ماساژ بدن استفاده کنید. انجام ورزش‌های سبک و منظم مانند پیاده‌روی برای افزایش گردش خون و بالا رفتن دمای بدن مفید هستند. یادتان باشد، استرس می‌تواند سردی بدن را افزایش دهد. بنابراین با انجام تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن سطح استرس و اضطراب بدن خود را مدیریت کنید. گرفتن دوش آب گرم یا بخور گیاهی از دیگر روش‌های گرم نگه داشتن بدن به‌شمار می‌آیند که در رفع سردی بدن موثر هستند.
دمنوش‌های گیاهی
بهترین دمنوش برای طبع سرد شامل موارد زیر میشود:
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش دارچین و هل
- دمنوش بابونه
- دمنوش چای کوهی
- دمنوش بادرنجبویه
- دمنوش به لیمو
- دمنوش اسطوخودوس
دارو درمانی
بهترین دارو برای طبع سرد در طب سنتی شامل گیاهان دارویی و ترکیباتی است که گرما و انرژی بدن را افزایش داده و موجب برطرف شدن سردی می‌شوند. اطباء طب سنتی این داروهای گیاهی را بر اساس نوع سردی (سرد و تر یا سرد و خشک) انتخاب می‌کنند که باید آن‌ها را به صورت دمنوش، چای یا ترکیبات خوراکی مصرف کنید. به طور کلی، می‌توان بهترین داروی گیاهی برای طبع سرد را شامل ترکیباتی از مواد گرم همچون زنجبیل، دارچین، عسل، روغن سیاهدانه و شیره‌های طبیعی دانست.
عرقیات گیاهی
بهترین عرق برای طبع سرد شامل موارد زیر میشود:
نوشیدنی‌های مفید
نوشیدنی‌هایی که طبیعت گرمی دارند و موجب تعادل مزاج می‌شوند، برای سرد مزاج‌ها مفید هستند. در ادامه می‌توانید با بهترین نوشیدنی برای طبع سرد آشنا شوید:
بهترین صبحانه برای طبع سرد چیست؟
انتخاب صبحانه مناسب برای افراد سرد مزاج بسیار مهم است؛ زیرا مواد غذایی با طبیعت گرم می‌توانند به شدت بر میزان انرژی آن‌ها تاثیر بگذارند. در اینجا بهترین گزینه‌های صبحانه برای افراد دارای طبع سرد را معرفی می‌کنیم:
غذای مناسب وعده صبحانه برای مزاج سرد و خشک
اگر مزاج سرد و خشک دارید، یکی از غذاهای زیر را برای وعده صبحانه انتخاب کنید:
- حریره بادام
- شیر برنج با عسل یا شیره انگور
- تخم مرغ عسلی
- نیمرو با روغن کنجد
- شیر گرم با خرما با عسل
- چای گیاهی با کشمش، مویز یا خرما
- ارده کنجد با شیره انگور یا عسل
- نان سنگک با کره محلی و مربا
غذای مناسب وعده صبحانه برای مزاج سرد و تر
افراد با مزاج سرد و تر می‌توانند غذاهای زیر را به عنوان وعده صبحانه انتخاب کنند:
- پنیر و گردو همراه با زیره یا سیاه دانه
- تخم مرغ عسلی
- حلیم با گوشت و دارچین
- املت سبزیجات با پنیر
- فرنی با مغز بادام، پسته یا گردو
- شیر گرم با عسل و زردچوبه
طبع سرد با بدن چه میکند؟
سرد مزاجی عوارض گوناگونی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تاثیر طبع سرد در رابطه زناشویی
سردی بدن می‌تواند باعث بی‌میلی جنسی شود؛ زیرا این عارضه با کاهش جریان خون در اندام‌ها و افت سطح انرژی بدن مرتبط است. همچنین افراد سرد مزاج معمولا زودتر خسته می‌شوند و انرژی کافی برای رسیدگی فعالیت زناشویی ندارند. جالب است بدانید، زنان با طبع سرد اغلب از خشکی واژن رنج می‌برند که این امر منجر به کاهش لذت در رابطه جنسی میشود و مردان سرد مزاج معمولا درگیر اختلال نعوظ هستند که به دلیل عدم خونرسانی کافی به اندام تناسلی رخ می‌دهد.
تاثیر سرد مزاجی بر مغز
از مهم‌ترین عوارض سرد مزاجی برای مغز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش احتمال ابتلا آلزایمر
- کاهش قوه تخیل
- احساس ترس در کل بدن
- کاهش تمرکز
تاثیر طبع سرد در بارداری
طبع سرد برای بچه دار شدن مضر است؛ زیرا سردی رحم می‌تواند روند تخمک‌گذاری را مختل کند و شانس باروری زنان را کاهش دهد. همچنین سرد مزاجی بر کیفیت اسپرم مردان تاثیر منفی می‌گذارد و باعث کاهش تحرک آن‌ها میشود. از دیگر مشکلات سرد مزاجی در دوران بارداری می‌توان به سقط جنین، ضعف عمومی بدن مادر و مشکلات گوارشی همچون نفخ یا یبوست اشاره کرد.
بیشتر بدانید: دختر دار شدن
تاثیر سرد مزاجی بر کبد
اثرات منفی طبع سرد برای کبد شامل موارد زیر می‌شوند:
- رنگ‌پریدگی صورت، زبان و لب
- مدفوع شل و شکم روان
- عدم احساس تشنگی
- یخ کردن و سردی مداوم بدن
- ورم کردن صورت
- از دست رفتن طراوت و شادابی پوست
- شبیه شدن رنگ ادرار به آب
تاثیر طبع سرد بر معده
افراد سرد مزاج اغلب با مشکلاتی همچون موارد زیر در معده خود مواجه هستند:
- اشتهای زیاد
- احساس سنگینی در معده
- نفخ
- ترش کردن غذا در معده
- حرکت کند غذا در روده
- ماندن طولانی‌مدت غذا در معده و عدم هضم آن
- مدفوع شل و آبکی
نگاهی کوتاه به ویژگی‌های طبع سرد
طبع سرد یکی از مزاج‌های اصلی در طب سنتی به‌شمار می‌آید و مشخص‌کننده ویژگی‌های جسمی و روانی افراد دارای این طبع است. مزاج سرد با علائمی همچون افت انرژی، حساسیت به سرما، تمایل به خواب، ضعف در هضم غذا و گردش خون پایین شناخته میشود. افراد سرد مزاج باید غذاها و نوشیدنی‌های گرم بخورند و از مصرف مواد غذایی با طبیعت سرد بپرهیزند.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با ویژگی‌های طبع سرد، روش درمان آن و مواد غذایی که سردی بدن را افزایش می‌دهند، آشنا کردیم. شما می‌توانید برای پرسیدن سوالات بیشتر در این زمینه و دریافت جواب علمی به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
بله. سرد مزاجی می‌تواند موجب سستی ریشه موها و ریزش آن‌ها شود. شما می‌توانید جهت جلوگیری از این موضوع از روغن طبع سرد برای مو مانند روغن نارگیل، بادام تلخ، رزماری و سیاهدانه که طبیعت گرمی دارند، استفاده کنید.
در طب سنتی افراد دارای مزاج سرد و خشک با خصوصیاتی همچون حالت‌های افسردگی، بدبینی، عصبانیت و اضطراب شدید شناخته می‌شوند.
بله. افراد سرد مزاج معمولا دچار کندی حرکت روده هستند که می‌تواند منجر به یبوست شود.
معمولا افراد سرد مزاج دچار اضافه وزن می‌شوند، اما گاهی ممکن است گوارش این افراد ضعیف‌تر عمل کند و توانایی لازم برای هضم و جذب مواد غذایی را نداشته باشد. از طرفی، افراد سرد مزاج معمول بی‌اشتها هستند و تمایل کمتری به غذا خوردن دارند.
از نظر علمی ارتباطی بین طبع و مزاج بدن با تعیین جنسیت جنین وجود ندارد.
منابع: quora | psychologytoday
ببخشید من خیلی طبع بدنم سرد هست و خیلی ادرار کردن تکرار هست